Wychowanie

Rozdział 24 — Przyuczenie do pracy

Przy stworzeniu świata przeznaczeniem pracy było błogosławieństwo; oznaczała ona powszechny rozwój, siłę i szczęście. Przekleństwo grzechu zmieniło stan ziemi, a co za tym idzie i samą pracę. Mimo iż wykonujemy ją często z trudem, zmęczeniem i nierzadko z bólem, pozostaje nadal źródłem szczęścia i rozwoju. Przede wszystkim chroni nas od pokus. Dyscyplina pracy ogranicza zadowołenie z siebie — zarozumiałość, wyzwala pilność, czystość i wytrwałość. Toteż praca jest częścią wielkiego, Bożego planu zbawienia. Wy 151.1

Młodzież powinna zrozumieć, że praca zachowuje godność człowieka. Praca przynosi zaszczyt. Wytłumaczcie młodzieży, że Bóg pracuje bez ustanku. Całe stworzenie działa, my także musimy być czynni, ażeby spełnić nasze zadanie. Wy 151.2

W pracy musimy współdziałać z Bogiem. On daje nam ziemię i jej skarby, ale musimy te skarby odpowiednio wykorzystać i zastosować do naszych potrzeb. On każe rosnąć drzewom, ale my musimy przygotować z nich budulec i postawić dom. On ukrył w ziemi złoto, srebro, żelazo i węgiel, a my z trudem je stamtąd wydobywamy. Wy 151.3

Wskażcie młodym, że Pan jest Stwórcą wszystkiego na ziemi i rządzi wszystkim, dał nam moc podobną do swojej. Dal w pewnym stopniu możność panowania nad siłami przyrody. Tak jak Pan z chaosu stworzył piękną ziemię, tak samo z nieładu i my możemy stworzyć porządek i piękno. I chociaż wszystko na niej zostało skalane grzechem, odczuwamy wielką radość z wykonywanej pracy, podobną tej, jaką On odczuł, gdy spojrzał na piękną ziemię i rzekł, że wszystko na niej jest “bardzo dobre”. Wy 151.4

W zasadzie pożyteczna praca jest najlepszą formą ruchu dla młodzieży. Zabawa daje dziecku radość i rozwija je. Gry dziecięce winny przyczyniać się nie tylko do fizycznego, lecz także psychicznego i umysłowego rozwoju. W miarę nabywania sił i rozumu dziecko znajdzie największą przyjemność w określonym pożytecznym wysiłku. Wszystko, co przygotowuje ręce do niesienia pomocy, co uczy młodzież ponoszenia jej części ciężarów życia, najskuteczniej rozwija ciało, umysł i charakter. Wy 151.5

Młodzi ludzie powinni być świadomi tego, że życie to poważna praca, poczucie odpowiedzialności i sumienności. Wymagają oni wychowania praktycznego, aby stać się mężami i niewiastami, którzy będą sobie radzić z największymi trudnościami. Powinni wiedzieć, że systematyczna i odpowiedzialna praca jest konieczna nie tylko jako zabezpieczenie wobec zmian w życiu, lecz jako pomoc w wielostronnym rozwoju. Wy 151.6

Żadna praca nie hańbi. Dużo mówiono i pisano o godności pracy, a wciąż panuje pojęcie, że praca fizyczna poniża. Młodzi dążą do tego, by zostać lekarzami, nauczycielami, inżynierami lub prawnikami, jednym słowem zająć takie stanowiska w życiu, które nie wymagają fizycznego wysiłku. Młode dziewczęta unikają prac domowych i poszukują innego zajęcia. Wszyscy oni muszą zrozumieć, że uczciwa praca, jakakolwiek jest, nie poniża człowieka, natomiast poniżające jest lenistwo i samolubne uzależnianie się od innych. Gnuśność rodzi samolubne przestawanie na małym, skutkiem zaś jest życie bez treści i pożytku. “Albowiem ziemia, która piła deszcz często na nią spadający i rodzi rośliny użyteczne dla tych, którzy ją uprawiają, otrzymuje błogosławieństwo od Boga; lecz ta, która wydaje ciernie i osty, jest bezwartościowa i bliska przekleństwa, a kresem jej spalenie”. Hebrajczyków 6,7.8. Wy 152.1

Wiele przedmiotów, które zabierają uczniowi dużo czasu, nie przynosi ani pożytku, ani nie daje szczęścia. Ważne natomiast jest, aby każdy młodzieniec dokładnie poznał obowiązki życia codziennego. Młoda dziewczyna może doskonale obejść się bez znajomości francuskiego czy algebry, bez gry na fortepianie, ale konieczne jest, aby dobrze potrafiła prowadzić gospodarstwo domowe. Wy 152.2

Nic nie jest dla zdrowia i szczęścia rodziny tak ważne jak umiejętność prowadzenia domu i kuchni. Źle przygotowane i niezdrowe potrawy mogą wpłynąć na nieprawidłowy rozwój dzieci i zmniejszyć wydajność pracy dorosłych, ba, nawet zniszczyć zdrowie. Kiedy dba się o to, by potrawy były przystosowane do potrzeb organizmu ludzkiego, były apetyczne i zachęcające, wówczas służą one właściwie człowiekowi. W wielu wypadkach pogoda i szczęście w rodzinie są ściśle związane z przestrzeganiem sumiennego wykonywania codziennych obowiązków. Wy 152.3

Ponieważ kobiety i mężczyźni wspólnie zakładają dom rodzinny, powinni tak chłopcy jak i dziewczęta poznać obowiązki domowe. Każdy chłopiec powinien nauczyć się takich rzeczy, jak ścielenie łóżka, przygotowanie jedzenia, zmywanie naczyń, naprawa odzieży, pranie bielizny, sprzątanie pokoju. W żadnym przypadku te czynności nie przynoszą ujmy jego męskości, odwrotnie, chłopiec poczuje się użytecznym, co wpłynie na jego dobre samopoczucie. Dziewczęta zaś niech się uczą prac uznanych za męskie, a wtedy łatwo poradzą sobie w życiu. Wy 152.4

Dzieci i młodzież powinny czytając Biblię nauczyć się z niej, jak wysoko cenił Bóg pracę codzienną. Niech czytają o uczniach “szkół prorockich” (2 Królewska 6,1-7), o uczniach w szkole, którzy sami zbudowali dom dla siebie, o cudzie uczynionym dla nich, kiedy pożyczoną siekierę, która wpadła do wody, otrzymali z powrotem, o Jezusie — cieśli, o Pawle, który jako rzemieślnik łączył pracę fizyczną z najwyższą służbą dla Boga i bliźnich. Niech się dowiedzą o chłopcu, którego pięć chlebów użył Zbawiciel do nakarmienia wielkiej rzeszy ludzi, czyniąc wspaniały cud. Niech czytają o Tabicie, krawcowej, która została wyrwana śmierci, by mogła dalej szyć ubrania dla ubogich; o mądrej niewieście opisanej w Przypowieściach, która: “Dba o wełnę i len i pracuje żwawo swoimi rękami; wstaje wcześnie, gdy jeszcze jest noc; daje żywność swoim domownikom; otwiera swoją dłoń przed ubogim, a do biedaka wyciąga swoje ręce; Czuwa nad biegiem spraw domowych, nie jada chleba nie zapracowanego”. O takiej niewieście Pan powiedział, iż jest “... godna pochwały... Niech ją w bramach wysławiają jej czyny!” Przypowieści 31,13-31. Wy 152.5

Dom rodzinny powinien stać się pierwszą szkołą rzemieślniczą dla każdego dziecka. W miarę możliwości każda szkoła powinna dawać młodzieży okazję do pracy fizycznej. Tego rodzaju ćwiczenia zastąpią w pewnym stopniu salę gimnastyczną i dadzą dodatkowe korzyści w postaci karności. Wy 153.1

Przyuczaniu do prac fizycznych należy w szkole więcej poświęcić uwagi niż dotychczas. Powinno się zakładać szkoły, które poza troską o najwyższe duchowe i moralne wartości służą najlepszymi możliwościami rozwoju fizycznego i nauki rzemiosła. Należy prowadzić naukę w zakresie rolnictwa, prac ręcznych, księgowości, techniki i ekonomii w życiu codziennym. Młodzież powinna wynieść ze szkół wiedzę o prawidłowym odżywianiu się, gotowaniu, szyciu, higienie ogólnej i pielęgnowaniu chorych, oraz o wychowywaniu dzieci. Szkoły powinny posiadać własne ogrody, warsztaty i ambulatoria, gdzie by dzieci zdobywały praktyczne wiadomości pod kierownictwem dobrego nauczyciela. Wy 153.2

Niech każda praca będzie celowa i dobrze wykonana. Dobrze jest posiadać ogólne pojęcie o pracy ręcznej, ale należy dążyć do osiągnięcia doskonałości choćby tylko w jednej dziedzinie. Młodzi ludzie, opuszczając szkołę, powinni być przygotowani do pracy zawodowej, aby w razie niemożności dalszego studiowania, móc zarobić na życie. Wy 153.3

Najczęściej spotykane argumenty przeciwko wprowadzeniu do szkół praktycznej nauki rzemiosła — to wielkie koszty z tym związane. Jednakże żadna świecka instytucja nie jest bardziej opłacalna, niż pieniądze i praca włożone w takie wychowanie młodego pokolenia. Wy 153.4

Z ekonomicznego punktu widzenia wydatki związane z wyuczeniem ucznia rzemiosła są w rezultacie oszczędnością. Wielu młodzieńców uniknęłoby wystawania na rogach ulic, przesiadywania w gospodach, gdyby zainteresowano ich ciekawym rzemiosłem. Wydatki na ogrody, warsztaty, kąpieliska oszczędzają koszty na zakłady poprawcze, szpitale i tym podobne instytucje. Kto może ocenić wartość młodzieży, pracowitej, zdolnej do pożytecznej pracy? Wy 153.5

Praca fizyczna i ćwiczenia na wolnym powietrzu, które wprowadzają w ruch cały organizm, są najlepszym odprężeniem po nauce. Najzdrowszą gimnastyką dla ciała jest praca w polu. Powinno się bardziej zachęcać młodzież do poświęcenia się pracy na roli. Niech przykładem będzie Biblia, w której powiedziane jest, iż Bóg w swoim planie przeznaczył dla człowieka uprawę ziemi. Pierwszemu człowiekowi, włodarzowi całej ziemi, dano ogród do uprawy. Wielu nieprzeciętnych ludzi w dziejach świata zajmowało się rolą. Niech nauczyciele położą większy nacisk na ten odcinek pracy i pokażą płynące z niego wielkie korzyści. Salomon powiedział, że dobrodziejstwem dla kraju jest, kiedy “nad uprawną ziemią czuwa król”. O człowieku, który uprawia rolę, Biblia mówi, że: “Pouczał go bowiem o właściwym sposobie”, dalej: “Kto pielęgnuje drzewo figowe, spożywa jego owoc”. Kaznodziei 5,8; Izajasza 28,26; Przypowieści 27,18. Ludziom zarabiającym na życie w rolnictwie, zaoszczędzone jest wiele pokus, cieszą się oni niezliczonymi przywilejami i dobrodziejstwami, których pozbawieni są pracujący w wielkich miastach. W dzisiejszych czasach postępu technicznego, uprzemysłowienia miast i ogromnej konkurencji mało jest tych, którzy by się cieszyli taką niezależnością i taką pewnością nagrody za swą pracę, jak właśnie rolnicy. Wy 154.1

Kiedy się młodzież nauczy uprawy roli, należy dbać nie tylko o teorię, ale i praktykę. Sama teoria niewiele znaczy. Dowiedziawszy się tego, co nauka mówi o uprawie ziemi, o wartości rozmaitych upraw, o zbiorach i najlepszych metodach produkcji, niechże swe wiadomości zastosują w praktyce. Nauczyciele niech dzielą pracę z uczniami i wskazują im, jakie można osiągnąć rezultaty dzięki zręczności i rozumnemu wysiłkowi. Jest to doskonały sposób budzenia zainteresowania i ambicji oraz chęci jak najlepszego wykonania pracy. W połączeniu ze wzmacniającym ruchem na wolnym powietrzu, na słońcu, może to zrodzić zamiłowanie do pracy na roli i skłonić niejednego młodzieńca do wybrania tego zawodu. Wpłynąć to może na zmniejszenie wędrówek ludności do wielkich miast. Wy 154.2

W taki sposób nasze szkoły mogą się skutecznie przyczynić do zatrudnienia bezrobotnych. Ludzie bezradni, głodujący znaleźliby w szczęśliwym, zdrowym, niezależnym bycie swoje utrzymanie, gdyby ich można było skłonić do pilnej, dokładnej uprawy roli. Wy 154.3

Fizyczny wysiłek i ruch na powietrzu będą także dobrodziejstwem dla pracowników umysłowych, lekarzy, kaznodziejów, nauczycieli. Czło wiek może mieć wielkie zdolności, wspaniałe pomysły i szybką orientację, umiejętność i obrotność mogą zapewnić mu stanowisko w obranym zawodzie, ale dalekim być może od właściwego spełniania obowiązków. Wiedza pochodząca jedynie z książek prowadzi do powierzchownego myślenia. Pożyteczna, własnoręcznie wykonana praca pozwala na głębszą obserwację i niezależność myśli. Prawidłowo wykonana rozwija praktyczną wiedzę, określoną jako zdrowy rozsądek. Rozwijając umiejętność układania planów i wykonywania ich, wzmacnia wytrwałość i odwagę, uczy taktu i obrotności. Wy 154.4

Lekarz, który dzięki praktyce w szpitalu zdobył doświadczenie w swoim zawodzie, posiada dobre rozeznanie, bogatą wiedzę i umiejętność udzielania, w razie potrzeby, właściwej pomocy. Wszystkie zalety mogą się rozwijać tylko dzięki praktycznemu ćwiczeniu. Wy 155.1

Kaznodzieja, misjonarz i nauczyciel mogą mieć większy wpływ na lud, jeżeli wykażą się wiedzą i zręcznością w praktycznym wykonywaniu codziennych obowiązków. Często nie tylko powodzenie w działalności, ale i życie misjonarza zależy od znajomości rzeczy praktycznych. Często wiadomości z zakresu pracy w gospodarstwie domowym, pielęgnacji chorych, umiejętność zbudowania mieszkania, a nawet domu Bożego, decydują o dobrych lub złych rezultatach w pracy misjonarza. Wy 155.2

Wielu uczniów zdobyłoby w swoim wykształceniu cenną rzecz, gdyby sami zarabiali na swe utrzymanie. Zamiast zaciągać długi lub być zależnym od wyrzeczeń rodziców, młodzież obojga płci powinna polegać na własnych siłach. W ten sposób młodzi poznają wartość pieniądza, czasu i energii, ocenią dogodne sposobności zarobkowe, unikną pokus leniwego życia, marnotrawienia sił i pieniędzy. Zapoznani z oszczędzaniem i pilnością, samozaparciem, gospodarnością, posiądą najważniejszą broń w walkach życiowych. Samowystarczalność, jaką zdobędą uczniowie, uchroni zakłady naukowe przed długami, z którymi tak wiele z nich walczy, a które paraliżują pożyteczne poczynania. Wy 155.3

Należy uświadomoć młodzieży, że wykształcenie służy nie do ochrony przed kłopotami i ciężarami życia — celem jego jest ułatwić pracę, gdyż uczy lepszych metod i wyższych celów. Uczcie młodzież, że zdobywanie dla siebie możliwie największych zysków nie może być prawdziwym celem życia; należy czcić Stwórcę wykonywaniem pracy dla społeczeństwa i niesieniem pomocy słabszym i nieświadomym. Wy 155.4

Główną przyczyną, dla której pracę fizyczną traktuje się pogardliwie, jest niedbały, bezmyślny sposób jej wykonywania. Spełnia się ją z musu, a nie z wolnego wyboru. Robotnik nie wykonuje jej z serca, a tym samym nie zdobywa dla niej szacunku. Wychowanie do pracy fizycznej powinno ten błąd naprawić, powinno rozwinąć dokładność i sumienność. Uczniowie powinni nauczyć się pracować planowo i przezornie. Należy im nie tylko wpajać najlepsze metody pracy, ale budzić pragnienie udoskonalania ich coraz bardziej. Celem każdego ucznia powinno być udoskonalenie swojej pracy tak dalece, jak tylko rozum ludzki i ludzkie ręce pozwolą. Wy 155.5

Takie wychowanie uczyni młodzież mistrzami, a nie niewolnikami pracy. Uczyni los ciężko pracujących lżejszym i uszlachetni najprostsze zajęcia. Dla człowieka traktującego swą pracę jako udrękę, niechętnie, z zarozumiałą ignorancją, nie czyniącego żadnych starań, by ją ulepszyć — będzie ona zawsze tylko ciężarem. Ten zaś, kto najprostszą pracę traktuje poważnie, zabiera się do niej mądrze, dostrzeże w niej piękno i coś szlachetnego, a w sumiennym i dokładnym wykonaniu znajdzie radość. Jak długo tak wychowany młody człowiek pozostanie uczciwy, jakikolwiek będzie jego zawód, wykonywać go będzie z pożytkiem i honorem. Wy 156.1