Prorocy i królowie
Rozdział 50 — Ezdrasz — kapłan i uczony w Piśmie
Około siedemdziesięciu lat po powrocie do Judei pierwszej grupy wygnańców pod wodzą Zorobabela i Jozuego na tron Medii i Persji wstąpił Artakserkses Długoręki (Makrocheir). Imię tego króla weszło do historii biblijnej z powodu serii wyjątkowych opatrznościowych zdarzeń. To za jego panowania żyli i działali Ezdrasz i Nehemiasz. To on w 457 r. p. n. e. wydał trzeci i ostatni dekret o odbudowie Jerozolimy. Za jego panowania nastąpił powrót grupy Żydów pod wodzą Ezdrasza, dokończenie odbudowy murów miejskich Jerozolimy pod kierunkiem Nehemiasza i jego współpracowników, reorganizacja funkcjonowania świątyni oraz wielkie religijne reformy zainicjowane przez Ezdrasza i Nehemiasza. Podczas swoich długich rządów nierzadko okazywał on przychylność ludowi Bożemu, a zwłaszcza swoim zaufanym i umiłowanym żydowskim przyjaciołom — Ezdraszowi i Nehemiaszowi — których uważał za ludzi powołanych przez Pana do szczególnego dzieła. PK 389.1
Doświadczenie Ezdrasza, nabyte w czasie, gdy mieszkał wśród Żydów w Babilonii, było tak szczególne, że nie umknęło bacznej uwadze króla Artakserksesa, tak iż Ezdrasz mógł otwarcie rozmawiać z nim o mocy Boga niebios i Jego zamiarze sprowadzenia narodu żydowskiego do Jerozolimy. PK 389.2
Pochodzący z rodu Aarona Ezdrasz otrzymał kapłańskie wykształcenie, a ponadto gruntownie zapoznał się z pismami magów, astrologów i mędrców imperium medyjsko-perskiego. Nie był jednak zadowolony ze swojego duchowego stanu. Pragnął pełnej harmonii z Bogiem oraz mądrości w celu spełniania Jego woli. Tak więc “starał się (...) z całego serca zgłębiać prawo Jahwe i wprowadzać je w życie”. Ezdrasza 7,10 (BR). To skłoniło go do pilnego studiowania dziejów ludu Bożego, zapisanych w pismach proroków i królów. Badał on historyczne i poetyckie księgi Biblii, aby dowiedzieć się, dlaczego Pan pozwolił, by Jerozolima została zniszczona, a Jego lud uprowadzony do niewoli w pogańskim kraju. PK 389.3
Ezdrasz zwrócił szczególną uwagę na doświadczenia Izraela od czasu obietnicy danej Abrahamowi. Studiował pouczenia dane na górze Synaj i podczas długiego okresu wędrówki po pustyni. W miarę, jak coraz lepiej poznawał sposób postępowania Boga wobec Jego dzieci i pojmował świętość prawa danego na Synaju, w głębi serca czuł się coraz silniej poruszony. Doświadczył nowego i głębokiego nawrócenia i postanowił jeszcze lepiej poznać zapis świętej historii, aby wykorzystać tę wiedzę dla dobra i oświecenia swego ludu. PK 389.4
Ezdrasz starał się przygotować swoje serce do pracy, którą widział przed sobą. Gorliwie szukał Boga, aby stać się mądrym nauczycielem Izraela. Gdy uczył się poddawać umysł i wolę pod panowanie Pana, objawione mu zostały zasady prawdziwego uświęcenia, które w późniejszych latach wywierały kształtujący wpływ nie tylko na młodzież, której wychowaniem się zajmował, ale także na wszystkich jego współpracowników. PK 390.1
Bóg wybrał Ezdrasza jako narzędzie dobra dla Izraela, aby przywrócił uznanie dla kapłaństwa — dawny szacunek, który znacząco zmalał w czasach niewoli. Ezdrasz był człowiekiem o nadzwyczajnej wiedzy, “biegłym w Prawie Mojżeszowym”. Ezdrasza 7,6 (BT). Te kwalifikacje uczyniły go człowiekiem wybitnym w skali całego imperium medyjsko-perskiego. PK 390.2
Ezdrasz stał się Bożym rzecznikiem, kształcąc wszystkich wokoło w zasadach, na których opiera się niebiańskie panowanie. Przez resztę życia — czy to na dworze króla Medii i Persji, czy w Jerozolimie — jego najważniejszą misją było nauczanie. Gdy przekazywał innym prawdy, które poznał, jego zdolność wykonywania tego dzieła stale wzrastała. Stał się człowiekiem pobożnym i gorliwym. Był dowodem Pańskim wobec świata świadczącym o mocy biblijnej prawdy uszlachetniającej człowieka w jego codziennym życiu. PK 390.3
Starania Ezdrasza, by ożywić zainteresowanie studiowaniem Pisma Świętego, miały trwały charakter dzięki jego niestrudzonej i codziennej pracy ukierunkowanej na kopiowanie i popularyzowanie ksiąg biblijnych. Zebrał on wszystkie kopie prawa, jakie mógł znaleźć, a następnie polecił je przepisywać i rozpowszechniać. Czyste słowo, pomnożone i oddane w ręce wielu ludzi, upowszechniało wiedzę o nieocenionej wartości. PK 390.4
Wiara Ezdrasza, że Pan dokona dla swego ludu wspaniałego dzieła, skłoniła go do wyjawienia Artakserksesowi pragnienia powrotu do Jerozolimy i odnowienia zainteresowania studiowaniem Słowa Bożego oraz udzielenia wsparcia braciom odbudowującym święte miasto. Gdy Ezdrasz wyraził swoje całkowite zaufanie do Boga Izraela jako mogącego w pełni ochronić swój lud i ze wszech miar zatroszczyć się o niego, król był głęboko poruszony. Dobrze wiedział, że Izraelici wracali do Jerozolimy, aby służyć Jahwe. Tak wielka była jego ufność w uczciwość Ezdrasza, że okazał mu szczególną przychylność, nie tylko spełniając jego prośbę, ale na dodatek obdarowując go obfitymi darami przeznaczonymi na sfinansowanie służby świątynnej. Uczynił go specjalnym przedstawicielem królestwa Medii i Persji i przekazał mu szeroki zakres władzy, aby mógł zrealizować zamierzenia, które nosił w sercu. PK 390.5
Dekret Artakserksesa Długorękiego o powrocie i odbudowie Jerozolimy — trzeci z kolei wydany po zakończeniu siedemdziesięcioletniej niewoli — jest szczególny pod względem zawartych w nim wyrażeń, odnoszących się do Pana niebios, uznających zamierzenia Ezdrasza i potwierdzających obfite dary ofiarowane reszcie ludu Bożego. Artakserkses nazwał w nim Ezdrasza kapłanem, uczonym, biegłym “w treści przykazań Pana i jego ustaw, jakie nadał Izraelowi” (Ezdrasza 7,11), i znawcą “Prawa Boga niebios”. Ezdrasza 7,12 (BT). Król utożsamił się ze swoim doradcą, ofiarując obfite dary “Bogu Izraela, którego przybytek jest w Jerozolimie” (Ezdrasza 7,15, BT), a ponadto zadbał o sfinansowanie kosztownych przedsięwzięć, zarządzając, iż mają one być opłacone “ze skarbu królewskiego”. Ezdrasza 7,20. PK 392.1
Artakserkses oświadczył Ezdraszowi: “Przez króla i jego siedmiu radców jesteś wysłany, by na podstawie Prawa Boga twego, które posiadasz, zbadać stosunki w Judzie i w Jerozolimie”. Ezdrasza 7,14 (BT). Dodał także: “Wszystko, co Bóg niebios każe, niech będzie z ochotą dla domu Boga niebios wykonane, aby jego gniew nie rozgorzał przeciwko państwu króla i jego synów”. Ezdrasza 7,23. PK 392.2
Udzielając Izraelitom zezwolenia na powrót do Judei, Artakserkses zadbał o to, aby przywrócić kapłanom ich dawne funkcje i przywileje: “Niech wam też będzie wiadome, że na żadnego z kapłanów, Lewitów, śpiewaków, odźwiernych, niewolników świątynnych i innych posługujących w tym domu Bożym nie wolno nakładać podatków, danin czy innych świadczeń”. Ezdrasza 7,24. Nakazał także wyznaczenie cywilnych urzędników kierujących ludem sprawiedliwie, zgodnie z prawem Jahwe: “A ty, Ezdraszu, ustanów według mądrego Prawa Boga twojego, które posiadasz, urzędników i sędziów, co sądzić będą cały lud w Transeufratei, to jest wszystkich, którzy znają Prawo Boga twojego; a tych, którzy nie znają, macie pouczyć. I każdy, kto nie wykona Prawa Boga twojego albo rozkazu królewskiego, będzie niechybnie skazany na śmierć albo na wygnanie, albo na karę pieniężną, albo na więzienie”. Ezdrasza 7,25-26 (BT). PK 392.3
W ten oto sposób, “jako że była nad nim dobrotliwa ręka jego Boga” (Ezdrasza 7,9), Ezdrasz przekonał króla, aby zapewnił wszystko, co było niezbędne do powrotu Izraelitów, kapłanów i lewitów mieszkających w królestwie medyjsko-perskim — wszystkich, którzy pragnęli pójść do Jerozolimy. Patrz Ezdrasza 7,13. Tak oto po raz kolejny potomkowie wygnańców otrzymali możliwość powrotu do ojczyzny, z którą wiązały się obietnice dane Izraelowi. Dekret ten został przyjęty z wielką radością przez tych, którzy zjednoczyli się z Ezdraszem w studiowaniu zamierzeń Boga wobec Jego ludu. Ezdrasz oświadczył: “Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg naszych ojców, który tak natchnął serce króla, aby w dostojeństwo ubrać świątynię Pana, która jest w Jeruzalemie, a do mnie przychylnie usposobił króla, jego doradców i wszystkich możnych dostojników królewskich”. Ezdrasza 7,27-28. PK 392.4
Wydanie dekretu przez Artakserksesa było przejawem działania Bożej opatrzności. Niektórzy rozpoznali to i ochoczo skorzystali z przywileju, jakim był powrót do ojczyzny na tak korzystnych warunkach. Wyznaczono miejsce spotkania repatriantów i w określonym czasie ci, którzy pragnęli udać się do Jerozolimy, zebrali się przed długą podróżą. Ezdrasz opowiada: “Zgromadziłem ich tedy nad rzeką, która wpada do Ahawy, a gdy tam obozowaliśmy przez trzy dni...”. Ezdrasza 8,15. PK 393.1
Ezdrasz spodziewał się, że do Jerozolimy powróci z nim znaczna liczba repatriantów, ale okazało się, że tych, którzy stawili się na miejsce zbiórki, było niespodziewanie niewielu. Większość Izraelitów nie była gotowa na to, aby porzucić swoje wygodne domy i żyzne pola. Umiłowali wygodę i dostatek, a zatem postanowili pozostać. Ich przykład stał się przeszkodą dla wielu innych, którzy w przeciwnym razie związaliby swój los z tymi, którzy postanowili iść naprzód w wierze. PK 393.2
Gdy Ezdrasz przyglądał się zgromadzonym, był zaskoczony, iż nie znalazł wśród nich nikogo z potomków Lewiego. Gdzie się podziali członkowie plemienia odłączonego do świętej służby w świątyni? Na wezwanie: Kto jest po stronie Pana?, Lewici powinni byli odpowiedzieć jako pierwsi. Podczas niewoli i potem mieli oni liczne przywileje. Zagwarantowano im największą swobodę usługiwania duchowym potrzebom współwyznawców na wygnaniu. Pozwolono budować synagogi, w których kapłani odprawiali nabożeństwa ku czci Boga i nauczali lud. Pozwolono na świętowanie soboty i spełnianie szczególnych praktyk żydowskiej wiary. PK 393.3
Jednak z biegiem lat, po zakończeniu niewoli, sytuacja uległa zmianie, a na barkach przywódców Izraela spoczęło wiele nowych obowiązków. Świątynia w Jerozolimie została odbudowana i poświęcona, a zatem potrzeba było więcej kapłanów do sprawowania obrzędów. Istniała także pilna potrzeba pobożnych ludzi mogących pełnić funkcję nauczycieli ludu. Ponadto Izraelitom pozostającym w Babilonii groziło ograniczenie swobód religijnych. Przez proroka Zachariasza, jak również doświadczenia przeżyte w trudnych czasach Estery i Mordochaja, Żydzi w Medii i Persji otrzymali wyraźne ostrzeżenie, iż powinni powrócić do ojczyzny. Nadszedł czas, gdy niebezpieczne było dalsze pozostawanie w pogańskim środowisku. W świetle tych zmieniających się warunków kapłani w Babilonii powinni byli zrozumieć, że wydany dekret jest dla nich szczególnym wezwaniem do powrotu do Jerozolimy. PK 393.4
Król i jego doradcy uczynili więcej niż powinni, otwierając drogę powrotu. Zapewnili obfitość środków, ale gdzie podziali się ci, którzy powinni byli wyruszyć? Potomkowie Lewiego zawiedli właśnie wtedy, gdy ich decyzja, by towarzyszyć współwyznawcom, mogła wpłynąć na innych tak, iż poszliby za ich przykładem. Ich dziwna obojętność jest smutnym świadectwem postawy Izraelitów w Babilonii wobec zamierzeń Boga względem Jego ludu. PK 393.5
Ezdrasz raz jeszcze zaapelował do Lewitów, posyłając im pilne zaproszenie, by przyłączyli się do repatriantów. Aby podkreślić potrzebę szybkiego działania, wraz z pisemną prośbą posłał naczelników i mężów rozsądnych. Patrz Ezdrasza 7,28; 8,16. PK 394.1
Gdy gotowi do podróży repatrianci czekali wraz z Ezdraszem, zaufani posłańcy pospieszyli z wezwaniem, “aby przywiedli do nas sługi dla domu naszego Boga”. Ezdrasza 8,17. Wezwanie zostało przyjęte, a niektórzy z wahających się do tej pory podjęli decyzję powrotu. Do obozu przybyło około czterdziestu kapłanów i dwustu dwudziestu Netynejczyków, na których Ezdrasz mógł polegać jako mądrych kaznodziejach, nauczycielach i pomocnikach. PK 394.2
Wszystko było gotowe do wymarszu. Czekała ich kilkumiesięczna wędrówka. Mężczyźni zabrali ze sobą żony, dzieci, dobytek, a także znaczne dary przeznaczone na świątynię. Ezdrasz był świadomy tego, że w drodze czekają na nich wrogowie gotowi ograbić i wymordować repatriantów. Jednak nie poprosił króla o zbrojną ochronę. Wyznał: “Wstydziłem się bowiem prosić króla o eskortę i jeźdźców, aby nas w drodze bronili przed wrogami; powiedzieliśmy wszak królowi: Ręka naszego Boga spoczywa dobrotliwie nad wszystkimi, którzy go szukają, lecz jego moc i gniew dotkną wszystkich, którzy od niego odstępują”. Ezdrasza 8,22. PK 394.3
W tej sprawie Ezdrasz i jego towarzysze dostrzegli okazję do uwielbienia imienia Pana wśród pogan. Wiara w moc Boga żywego została wzmocniona dzięki temu, że Izraelici okazali zaufanie do swego boskiego Przywódcy. Postanowili całkowicie polegać na Panu. Nie prosili o wojskową eskortę. Nie dali poganom okazji do tego, aby chwałę należącą wyłącznie do Boga przypisali ludzkiej sile. Nie pozwolili, by w umysłach ich pogańskich przyjaciół powstała choćby jedna wątpliwość co do szczerości ich polegania na Panu. Moc, której potrzebowali, osiąga się nie dzięki bogactwu, władzy czy wpływom bałwochwalców, ale jedynie w wyniku przychylności Boga. Jedynie bacząc na prawo Pańskie i starając się być mu posłusznymi, mogli się czuć bezpieczni. PK 394.4
Świadomość warunków zachowania Bożego błogosławieństwa nadawała niezwykłą powagę uroczystości poświęcenia, jaką Ezdrasz i jego grupa wiernych obchodzili przed wyruszeniem w drogę. Ezdrasz opisał to doświadczenie w następujący sposób: “Zarządziłem tam nad rzeką Ahawa post, abyśmy się ukorzyli przed naszym Bogiem i wyprosili u niego szczęśliwą drogę dla siebie, dla naszych rodzin i dla całego naszego dobytku. (...) pościliśmy więc i prosiliśmy naszego Boga o to, i On dał się nam ubłagać”. Ezdrasza 8,21.23. PK 394.5
Jednak błogosławieństwo Pana nie wyklucza potrzeby rozsądku i przewidywania. Aby zadbać o bezpieczeństwo otrzymanych darów, Ezdrasz wydzielił spośród przedniejszych kapłanów dwunastu — ludzi, którzy dowiedli swej uczciwości i lojalności — i odważył “im srebro i złoto, i naczynia, dar dobrowolny dla świątyni naszego Boga, który złożyli król, jego doradcy i dostojnicy, jak również wszyscy Izraelici tam obecni”. Ezdrasza 8,25. Na tych ludzi został nałożony wzniosły obowiązek szafarzy powierzonego im skarbu. Ezdrasz powiedział im: “Wy jesteście poświęceni Panu, naczynia także są poświęcone, a srebro i złoto to dobrowolny dar dla Pana, Boga waszych ojców. Strzeżcie ich pilnie, dopóki nie przekażecie ich przedniejszym kapłanom i Lewitom, i naczelnikom rodów izraelskich w Jeruzalemie w komnatach świątyni Pańskiej”. Ezdrasza 8,28-29. PK 394.6
Troska okazana przez Ezdrasza o bezpieczny transport skarbnicy Pańskiej jest źródłem nauki wartej starannego przestudiowania. Wybrano jedynie tych, którzy dowiedli, że są godni zaufania. Pouczono ich wyraźnie o tym, jaki obowiązek na nich spoczywa. Wyznaczając wiernych urzędników jako skarbników dóbr Pańskich, Ezdrasz uznał konieczność i znaczenie porządku i organizacji w dziele Bożym. PK 395.1
W ciągu kilkudniowego pobytu Izraelitów w obozie nad rzeką uzupełniono zapasy na długą podróż. Ezdrasz opowiada: “Wyruszyliśmy znad rzeki Ahawa dwunastego dnia pierwszego miesiąca, aby pójść do Jeruzalemu. I była nad nami ręka naszego Boga, On też wybawił nas w drodze od nieprzyjaciół i zbójców”. Ezdrasza 8,31. Wędrówka trwała około czterech miesięcy, ponieważ w wielotysięcznym tłumie towarzyszącym Ezdraszowi większość stanowiły kobiety i dzieci. Wrogowie nie byli w stanie uczynić im krzywdy. Podróż przebiegła szczęśliwie, a pierwszego dnia piątego miesiąca w siódmym roku panowania Artakserksesa repatrianci dotarli do Jerozolimy. PK 395.2