Lweny Maduong’

26—Tich Mar Lokruok

Tich mar lokmok kuom wach mar Sabato mane onego otieki e ndalo mag giko ne owuo kuome e wach mokor mar janabi Isaya. “Jehova owacho kama: “beduru gi tim makare; nikech resruokna chiegni biro; timna makare biro elore. Jal matimo kamano, ojahawi, kod wuod dhano ma mako wechesjo ndalo duto; ma rito Sabato ni kik oketh chik Sabato, marito Iwete ni kik tim weche maricho. Joma welo bende, ntoriwore gi Jehova, mondo ginitine, mohero nying Jehova, kendo bedo jotichne. Ji duto ma rito Sabato ni kik gjketh chik Sabato, marito singmok manoloso ndalo duto; jogo bende anakel ka goda maler. kendo miyogi mor e oda mar lemo.” lsaya 56:1. 6. 7. LM 415.1

Wechegi tiyo e tieng’ mar jo Kristo, mana kaka wesni wacho: “Ruoth Nyasaye ma choko jo Israel mowit owacho niya, chieng’ nobi, mi anachok jomoko kama entie, moloyo joge owuon mosechokore. Wes,8. Kar kaeri ogoye picha mar oganda ma ok jo Yahudi ma injili biro choko. Kendo kuom jogo ma biro rniyo Sabato luor, ohulie gweth. Kamano rito chik mar ang’wen chorore ma kadh gur. chier, kod idho mar Kristo, nyaka e ndalo mag jotichne enoyalie ne pinje duto ote man kod huma mar mor. LM 415.2

Ruoth chiko kokadho kuom janabi achielno niya: “Twe weche monyis, ket ranyis kuom chike e kind jopuonjrena.” Isaya 8:16. Ranyisi mar chik Nyasaye yudore ei chik mar ang’wen. Ma kende e kind chike apar ema nyisowa nying jachiw chik kod tichne. Ohule kaka jachwech mar polo gi piny, kendo onyiso dwaro mare — yudo duong’ kod alarn eyo ma kamano e wj mamoko duto. Ka iweyo cbikni oko, to onge bura moro man kuom chike apar manyiso ni chik ochiw gi teko mar ng’a. kane olok Sabato, gi teko mar papa, ne ogol ranyisi oko kuom chik. Jopuonjre Yesu iluongo mondo oduoke kuom ting o Sabato mar chik mar ang’wen malo ka gikete e kare mowinjorene kaka rapar mar jachwech kendo ranyisi mar teko mare. “Wapenj chik kod weche monyis; ka jogo ok wach kaka chik obet, piny ok bi ru negi.” Ka nyanonro mag yie gwenyore, kendo paro mag dhano ema iwuoyoe, chik mar Nyasaye e loch achiel. ma itemo godo paro, puonj, kod sayans duto. Janabi wacho niya: “Ka ok giwach kaka chik obet, piny ok bi ru negi.” Wes 20. LM 415.3

Bende ochak ochiw chik niya: “Go nduru, kik iwe ting’o duondi kaka tung’, inyis Jakobo richogi, podi gidwaro pile, kendo ng’eyo yorena ema gimorgo; kaka oganda mane oting'o tim makare, mane ok oweyo chik buch Nyasachgi, gikwaya rnondo arnigi chik bura makare. sudo machiegni gi Nyasaye ema gimorgo. Isaya 58:1-2. Karka eri ikelonwa kidieny moro rnaparo ni gin jok makare, kendo gichalo ka gima gin kod chuny ahinya kuom tich Nyasaye; to kego mager kendo malich miwuoro mar jal ma nono chunje nyiso rnaler ni ginyono buchene maler e bwo tiendgi. LM 416.1

Kamano janabi siemo burano ero ma osejwang’: “kendo jogo mibiro nyuolo, noger kuonde mowe machon. Mise matenge mang’eny machon noketi; inisedi kuorngi; kendo giniluongi jalos ohinga mamukore, jalos yore mondo ji odagie. Kigeng’o tiendi nikech Sabato, ni kik itim gima idwaro chieng’ maler mara; kiwacho ni chieng’ Sabato ema amorgo, en chieng’ maler mar Jehova, man gi duong,’ kimiyogo duong, mak itimo timni iwuon, kata dwaro gima keloni in iwuon mor, kata wacho wecheni iwuon; eka ininwang’ mor kuom Jevova.’’ wes. 12-14. Komi bende tiyo e ndalowani. Ne oket bugo kuorn chik Nyasaye kane olok Sabato gi loch mar umi. To saa koro osechopo ma chikno ero mar polo onego odwoki. Ohinga nyaka chak losi kendo mise mar tienge mathoth nyaka chak ger. LM 416.2

Ka owale gi yweyo kod gweth mar Jachwech. Sabato ne oriti gi Adam kane pok odonjo e richo e Eden maler; gi Adam mane opodho kendo mane olokore, e kinde mane oriembe kowuok e kare mar mor. Ne orite gi jodongo duto, nyaka Nowa ng’at makare, nyaka Abraham, nyaka Jakobo. Kane jok moyie ni e twech e piny Misri, ji mathoth kani e chuny lamo nyiseche manono, ne owito ng’eyo margi mar chik Nyasaye; to kane Nyasaye oreso Israel, ne ohulo chikne gi lich maduong e nyim oganda mane ochokore, rnondo mi ginyal ng eyo dwache kendo gisik ka giwinje nvaka chieng’ LM 416.3

Chakie ndalono nyaka chil kawuono, ng'eyo mar chik Nyasaye osebedo ka okan ei piny kendo Sabato mar chik mar ang’wen osebed ka irito. Kata obedo ni “ng’at kethruok” ne odhi maber kuom nyono e bwo tiende, odiochieng’ Nyasaye malet, to kata rnana e ndalo mane obedoe gi loch mamalono, ne nitiere chunje ma jo adiera mane opondo e kuonde maling’ ling’ mane ritogo. Chakre ndalo mag lokruok, jomoko osebedoe, e tienge duto ma osiko gi arita mare. Kata obedo ni githoro bedo e chuny seyo kod sand, to mano mongirore osebedo ka iting’o malo kuom chik Nyasaye ma ok lokre kod arita maier mar Sabato mar chwech. LM 417.1

Adieta gi eki, kaka ochiw e Fweny 14, ka otudore gi wach maber mochwere, biro pogo kanisa mar Kristo chieng’ biro mare. Kaka duoko mar ote adek kande niya: “Magi e jok ma omako chike mag Nyasaye kod yie mar Yesu. Kendo ma e ote mogik ma enochiw kapok Ruoth obiro. Mapiyo piyo bans’ oteno, janabi neno rnana wuod dhano ka biro gi duong’ rnondo oka keyo mar piny. LM 417.2

Jogo mane omako ler kaluwore kod wach mar Sang’tuari, kod chik Nyasaye ma ok lokre. ne opong gi ilo kod wuoro, kane gineno ber kod winjruok mar tim mat adiera mane oyawore ne winjo margi. Ne gigombo mondo ler mane ofwenyore negi mane nengo mare tek ahinya ochiw ne jo Kristo duto;, kendo onge gima ne ginyalo timo mak mana bedo gi yie ni ne ibi rwake gi mor. To adierago eko mane biro pogogi gi piny ne ok onvaki gi ji mathoth mane luongore ni jolup Kristo. Bolruok ne chik mar ang’wen ne dwaro misango ma ng’eny ji ne odokne chien. LM 417.3

Kane ochiw dwaro mar Sabato, ji mathoth ne oporo wach ka ochung’ kar jopiny. Ne giwacho niya; “Wasebedo ka warito jumapil, kendo wuonewa bende ne oritogo. Kendo ji mathoth ma oluoro Nyasaye osetho ka mor ka titogo, kane gin kare. kamano e kaka wan bende. Rito Sabato manyienni eri biro golowa oko e winjruok gi piny, kendo ok wabi bedo gi mbi kuomgi. En ang’o ma ji manok marito chieng’ mar abiriyo geno timo mopogore gi piny ngima marito jumapil? Jo yahudi bende ne oramo mar tiyo gi weche ma kamago mondo giketrego kare kuom dagi Yesu. Wuonegi no Nyasaye oseyiego kuom chiwo misengini, koro ang’o mane mono nvithindo bende yudo warruok kuom Iuwo yo machalo kamano? Kamano bende e ndalo mag Luther. Jo papa ne poro wach ni jo Kristo mag adiera ne osetho kani e yie mar jo Katholik kuom mano, dinino ero ne oromo chiwo warruok. Poro wach ma kamano, ne biro bcdo rageng’ chutho ne dongruok ditto mag yie kod timbe. LM 417.4

Ji mathoth ne ojiwo ni rito jumapil ne osebedo puonj mane ogurore kendo tint kanisa mane oselandore malach kuom higni miche mathoth. To ataro mar mbakani, ne onyisi ni Sabato kod arita mare ne chon kendo olandore malach, en gima chon mana kaka piny owuon, kendo oting’o puoch mar Malaike kod mar Nyassaye. Kane oket mise mar piny kane Sulwe mag okinyi ower kanyakla, kendo yawuot Nyasaye ditto okok gi mor, eka ne oketi mise mar Sabato. Ayubu 38:6-7. Chakruok 2:1-3. Mad a chikni chunwa luorogo. Ne ok owire gi teko mar dhano, bende ok oywc e wi puonj mar dhano; ne ogure gi ng'at ma nyaka nene, kendo ne ochike gi wachne mosiko ma nyakachieng’. LM 418.1

Kane ochom pachji kuom wach mar timo lokuok mar Sabato. joyalo ma rohuma ne oloko ataro wach Nyasaye, ka giketo loko moko kuom neno mage mane biro kweyo penjo mane ni e pach ji. Kendo jogo mane ok many ndiko kendgi giwegi ne oikore mar rwako weche mane ging’ado mane luwore gi dwaro margi. Ka gikonyore gi dhok teko, riekni maricho, kod puonj mar wuone, kod teko mar kanisa. ji mathoth ne ne oramo mondo olok adiera. Wakil mage ne ringo dhi e Biblos mondo gisir godo bedo mantie mar chik mar ang’wen. Joma obolore, ma omanore gi wach mar adiera kende, ne osiro monj mag ji mosomo, mane obuok kendo igi owang’ kane giyudo ka lewgi mayot kod riekogi maricho ne onge kod teko kuom poro wach moriere kendo mayot kuom jogo ma ong’eyo wes mag ndiko kar bedo gi rieko mar sikunde. LM 418.2

Ka neno mar Biblos ok ni kodgi, ji mathoth ne osiro ka nigi kinda ma onge olo - ka wigi owil ni mbekni ma kamago nosetigo kikedogo gi Kristo kod joote mage niya: “Ang’o ma omiyo jowa madongo ok winj tiend penjoni eri mar Sabato? To ji manok kende ema ovie kode kaka utimo. Ok nyal bedo ni un kare, kendo ni ji duto fnanie piny ema obaro.” LM 418.3

Mondo oketh mbekni ma kamago, ne en mana gima dwarore mondo opar puonj mag ndiko kod sigana mar kaka Nyasaye osetimo ne joge kuom tienge duto. Nyasaye tiyo kokadho kuom jogo ma winjo kendo miyo duonde luor, jogo ma biro wacho adiera ma ok mit, po nono ni nitie dwaro. Jogo ma ok oluor mar kwero richo ma ji ong’evo. Gima omiyo ok othor yiero joma osomo, kendo man e rang’iny ma maio. mondo otel e weche mag wuodhe mag lokruok en nikech, giyiengore kuom chike mag dindegi, kuom paro maggi, kendo kuom tim mar Sayans mar lemo, kendo giwinjo ka gionge kod dwaro mar puonjruok kuom Nyasaye. Mana jogo man kod tudruok gin giwegi kod Nyasaye ma en chakruok mar rieko ema ni kod nyalo mar winjo kata lero tiend ndiko. Jogo mani kod somo matin mag sikunde, seche moko iluongo mondo ohul adiera, ok nikech ok gisomo, to nikech ok giromo ahinya ma dimon Nyasaye puonjogi. Gipuonjore ei sikund Kristo omiyo bolruok kod winjo wach margi miyo gibedo jok madongo. Kuom chiwonegi ng’eyo mar adiera mare. Nyasaye keto kuomgi luor. ma ka opim kod luor gi duong’ mar pinyni, to mag piny nimo kendo lal nono. LM 419.1

Ng’eny jo Adwen ne otamore adiera mane luwore gi Sang’tuari kod chik Nyasaye, bende ji mathoth ne okwedo vie margi kuom wuoth mar Adwen, mi ne okwanyo paro ma ok ler kendo, ma larore mag weche mokor mane wuoyo kuom tijno. Jomoko ne otelnegi ma odonjo ei both mar siko keto kinde ka kinde ma Kristo biroe. Ler ma koro ne rieny kuom wach mar Sang’tuari, ne Onego osenyisogi ni onge ndalo mar kor mane chorore makal nyaka birone. mar ariyo; ni saa hie mar birone ne ok owuo kuome. To ka gilokore ka giwuok kuom ler, ne gimedo dhiyo nyime ka giketo kinde mar biro mar Ruoth, kendo ne githoro mana bedo gi wichkuot eyo ma kamano. LM 419.2

Kane kanisa mar jo-Thesalonika orwako wach marach ku.om biro mar Kristo, jaote Paulo ne ong'ado negi rieko mondo gitem geno margi kuom gik mane gigombo gi wach Nyasaye ka gin kod ritruok. Ne oparonegi weche mokor mane fwenyo gik mane biro timbre, kapok Kristo obiro, kendo ne onyisogi nine ok owinjore gibedie okang’ mar gene e ndalone. “Kik uwe ng’ato wuondu gi yo moro amora.” (jo Thesaloniko 2:3) e wechene mag siem. Tong’ dine gibed kod geno moko ma ndiko ok opuodho, dine gidonjo e yo mar timo gik ma ok kare; wichkuot dine ong’eng’ogi ne ajara mar joma ok oyie. kendo dine gibedo e masira mar chomo wichkuot, mi dine gidonjo ei tern mar medo gi kiawa adierago eko ma dwarore mondo giyud warmok. Wach mane jaote ojiwogo jo-Thesalonika oting’o puonj mowinjore ahinya ne jogo modak e ndalo giko. Jo Adwen mathoth osewinjo ni mak mana ka giketo yie margi kuom kinde moro ma Ruoth biroe, ok ginyal bedo gi miyumo kendo jo sinani e tich mar timo ikruok - to e seehe ma geno margi yudo ilo, to ruyo kethore ndalo ka ndalo. yie margi yudo book malich kendo koro obedo gima nyalore ne ji mondo adiera madongo mag wach mokor deny chunygi. LM 419.3

Yalo kuom kinde moketi mar ng’ado bura, kuom chiwo ote mokuongo Nyasaye ema ne ocliiko. Kweno mar ndalo kor ma oteno ne ogurore, ka keto giko mar ndalo 2300 e opon mar 1844 ne ochung’ ma onge wach moro ma kwedo. Tekruok mane isiko inwoyo ka itemo mondo oket tarige manyien mag chakinok kod giko mag ndalo mag kor, kod poro wach ma ok winjre maber mane dwarore mondo osir godo okengegi, ne ok otelo mana ne paro mathoth ka golo oko kuom adiera ma sani kende, to ne obolo ajara kuom tekruok duto mar lero weche mokor. Kaka kinde hie imed keti mondo Ruoth oduogie mar ariyo, kendo kaka imed puonje malach, e kaka omedo donjo maber gi chenro mag Satan. Bang’ ka kindeno osekadho, ochiwo ajara. kod seyo kuom jochung’ mage, ka ayeto omiyo iyanyo wuoth maduong’ mar Adwen mane otimore e higa mar 1843 kod 1844. Jogi ma otwere kuom bodhni eri giko to biro keto tarik moro mabor ahinya ema mondo Kristo obie. Kamano ibi telnegi mondo gibi giywe e arita mar miriambo kendo ji mathoth ok bi we mak owuondi kendo ginifweny mana kosedeko ahinya. LM 420.1

Sigana mar Israel machon en puonjruok makende kuom rang’iny mosekadho mar riwniok mar jo Adwen. Nyasaye ne otelo ne jogo e wuoth mar jo Adwen mana kaka ne otelo ne thithind Israel kogolo e piny Misri. Ei wichkuot madnong yie margi ne otem mana kaka mar jo Hibrania bende ne otem e nam makwar. Tong’ dine gimed geno kuom hvedo mane chikogi mane osebedo kodgi e okang’ margi mane osekadho, dine gineno warruok mar Nyasaye. Tong’ dine jogo mane osetiyo kanyakla e tich mar higa 1844 rwak ote mar ja Malaika mar adek, mi giyale gi teko mar Roho maler, Ruoth dine otiyo matek ahinya kokadho kuom tekruok margi. Ohula mar ler dine oolore kuom piny. Dine joma odak e piny osiem e higni machon, kendo ticb rnogik dine oserumo, ma Kristo dine osebiro mondo ores joge. LM 420.2

Ne ok en dwaro mar Nyasaye mondo Israel odang’ni kuom higni piero ang’wen ei thim. Ne ogombo mondo otelnegi moriere ka oterogi e piny Kanaan mondo ogurgi kanyo, kaka jomaler kendo mamor. To ne ok ginyal donjo nikech bedo maonge yie. Jo Hibrania 3:9. Nikech dokchien margi, kod ng anjo ne gilal nono ei thim, kendo jomoko nono ema ne ochungi mi okawo kargi kendo odonjo e dala nrosingi. Mana e yo ma kamano, ne ok en dwaro mar Nyasaye mondo biro mar Kristo odeki malach machalo kama kendo mondo joge odagi higni mathoth e pinyni mar richo kod kuyo. To bedo maonge yie ne opogogi ka gologi kuom Nyasaye. Kaka ne gitamore timo tich mane oseyieronegi mondo gitirn, joma moko ne ochungi malo mondo oyal oteno. Ka en kod ng’uono ne piny, Yesu osedeko kuom biro mare,mondo joricho onyal yudo thuolo mar winjo siem kendo mondo giyud kar tony ka pok mirimb Nyasaye olwar e piny. LM 421.1

Sani mana kaka e tieng’ mosekadho, chiwo adiera ma kwero richo kod both mar ndalowani biro chiewo piemruok maduong’. “Nikech ng’ama timo mamono osin gi ler, kendo ok odhi e ler, kik timbene okwer.” Johana 3:20. Ka ji neno ni ok ginyal siko e rang’iny ma ndiko maler dwaro, ji mathoth to rarno mar rito okang ni e chandruok moro amora, kendo ka gin kod chuny mar sigu, gihinyo kido kod paro mag jogo ma ochung’ ka kedo ne adierano ma ji mathoth ok dwar. Nyanonro machalo kamano e ma osebed ka iluwo kuom tienge duto. Elija ne owachi ni ema ne chando Israel, Jeremia ne oluongi ni jandhok, Paulo ne oluongi ni jadwany Hekalu. Chakre ndalono nyaka chil kawuono, jogo ma biro bolore e nyim adiera osebed ka ikwedo kaka jo athuya, jo miriambo, kendo man gi chuny mochido. Ji mathoth ma onge gi yie ahinya ma ok nyal yie gi wach motegno mar kor, rwako weche ma odonjnego jok ma kwero richogi, ma ok openjo gimoro. Chuny machalo kama biro medo bedo mang’eny. Kendo Biblos puonjo moriere ni kinde okayo machiegni ma chike mag piny biro kedo gi chike mag Nyasaye, ma ng’ato ang’ata ma biro winjo chike mag polo duto nyaka chom jaro kod kum kaka jaricho. LM 421.2

Ka warango wachni, ere gima jaote mar adiera onego otim? Ong’ad wach ni adiera ok onego ochiw, to nikech kinde ka kinde duoko mare en mana chiewo ji mondo oweye kendo osir dwaro mare duto? Ooyo; oonge kod gima dowachi ni ema omiyo ong’uonyo neno mar wach Nyasaye, nikech ochwalo akwede, moloyo mane jotim lokruok mokuongo nigo. Hulo yie mane otim gi jomaier kod joma ne onegi, ne ondik piny mondo okony tienge mane biro luwo bang’gi. Ranyisigo eko ma ngima mar bedo jok maler, kendo jo adiera mongirore osebiro nyaka sani mondo ochiw chir ne jogo ma oluongi sani mondo obed joneno mag Nyasaye. Ne giyudo ng’uono kod adiera, ok ne gin giwegi kende, to ni mondo kokadho kuomgi, ng'eyo mar Nyasaye onyal chiwo ler ne piny. Donge Nyasaye osechiwo ler ne jotiche e ndalowani? Kare onedo giweye orieny ne piny. LM 422.1

Nyasaye ne owacho chon ne ng’ato moro achiel mane wuoyo gi ji e loye niya: “To dhood Israel ok giniwinji, nimar gidagi winja An. To kata kamano iwachnegi wechena, kata gibiro winjo kata gibiro dagi winjo.” Ezekiel 3:7,2:7. To jotich Nyasaye ma kawuono, ochiwne chik niya: “Ting’ duondi mana kaka tung’, kinyiso joga kethogi, kendo dhood Jakobo richogi.” LM 422.2

Mabor kaka thuolo mare nyalo yarore, ng’ato ang’ata ma oserwako ler mar adiera ni e bwo tich malich kendo maonge tugoni mana machalre gi mar janabi mar Israel, mane wach Ruoth obirone ka wacho niya: “Wuod dhano, aketi ibed jang’icho, kuom dhood Israel, omiyo winji wach moa e dhoga, ikwergi gi nyinga. Kawacho ni ng'ama rach, yaye ng'ama rach, tho to initho; to in ok iwacho mondo ikwer ng'ama e richone, to anaketni bura kuom rentbe mosechwer. To kata kamano, to kikwero ng’ama rachno, kuom timbene mondo olokre owegi, eka ok olokore oa e yore; enotho gi richone', to in iseresori.” Ezekiel 3:7-9. LM 422.3

Kidi maduong mar rachwany mogeng’o rwako kendo yalo adiera en nikech oting o pek kod jaro. Mani kende e mino wach ma ibedogo kuom adiera ma jochung’ mage ok osebedo gi nyalo mar dagi. To mani ok duok jolup Kristo mag adiera chien, jogi ok rit mondo adiera orwaki gi ji mathoth. Bedo ni giseyango gima Onego gitim, giyiero Msalaba ka ging’eyo, ka gin kanyakla gi jaote Paulo gikwano ni: “masichewa matin, ma kadho piyo, kaka gigo molosnwa, duong’ mochwere modhiero paro;’’ Jal moro achiel rnachon ne okwano ni, “achaya miyudo nikech Mesia nigi mwandu moloyo moko mag Misri.” 2Korintho 4:17. Jo Hibrania 11:22. LM 423.1

Bed ni gisomo tich mane, mana jogo ma tiyo ne piny e chunygi ema timo gik moko e lemo kaluwore kod chikegi kar tiyo gi nyanonro motegno mag weche lemo. Onego wayier mano ma kare nikech en kare, ka aye to wawe duoko obed ne Nyasaye. Ne joma nigi loch mogurgie, joma nigi yie, kod agete, un gi gop piny mondo oyud lokruok. Tich mar lokruok ma dwarore e ndalowani nyaka tint gi jok ma kamago. LM 423.2

Kamano Ruoth wacho niya: “Winjauru un jok ntong’eyo tint makare, kak obet, un ji ma chikna ni e chunygi: kik uluor ka ji chayou, kik ubed gi dhier ka giyanyou,. Nimar olwende nochamgi kaka lawu, kudni bende kaka yie Rombe, to timna makare nobedi, nyakachieng’, gi res rnara bende nyaka tienge duto.” Isaya 51:7.8. LM 423.3