Lweny Maduong’

2—Sand Kuom Higni Mia Achiel Mokwongo

Kane Yesu ofwenyo ne jopuonjrene giko mar Jerusalem kod pichni mag birone mar ariyo, ne okoro bende okang’ mane joge biro kadhoe chakre chieng’ mane okawe oko kuomgi nyaka e dwoke mar ariyo gi teko, kod duong’ mondo oresgi. Ewi got Zeituni, Jawar ne oneno apaka mane ochiegni Iwar kuom kanisa mar joote, kendo ka wang’e donjo matut kuom gik ma pod ne ni nyime, ne oneno yamo mager mane biro kudho kuom jolupne kuom tienge mag mudho kod sand mane ochomogi. Ei weche moko machwok kendo manok, man kod midhiero e tiendgi. ne onyiso chon rnigawo mane jotend piny ne biro mako kuom sando kanisa Nyasaye. Mathayo 24:9, 21, 22. Joltip Kristo bende ne nyaka lu ndach dhier kod ajara gi chandruok mane japuonjgi owuothoe. Sign mane omuoch kuom jares mar piny, ne biro nyisore kikedo godo gi jogo mane biro yie kuom nyinge. LM 18.1

Sigana mar kanisa mane okwongo ne obedo kaka neno mar chopo kare mar weche mag Jawar. Teko mag piny kod mag mudho ne jorado ka kedo gi Kristo kuom jolupne. Chilo ne oneno chon ni ka injili olocho to ne Hekalu mage kod kendene. mag misango ne ibi ywe oko; kuom mano ne ochoko jolwenje duto mondo gitiek jo-Kristo. Mach mag sand ne omoki. jo-Kristo ne imayo mwandugi kendo iriembo e miechgi. Ne gidhil e Kveny mager mar sand. “Jomoko nonyier kiyanyo, nochwadgi malit, notwegi gi rateke kendo noketgi e ut twech.” Jo-hibrania 11:36. Ji mathoth ne oketo kido kuom neno margi gi rembgi giwegi. Joma dongo kod joma otue wasumbini, jomwandu gi jochan, joma osomo kod jopoya ne inego machalre ma onge ng’wono. LM 18.2

Sandgi eki, mane ochakore e bwo loch mar Nero e ndalo mane onegie Paulo, ne omedo dhiyo nyime gi -mirima maduong’ kata matin kuom higni miche. Jo-Kristo ne idonjonegi gi weche ma ok adiera mag mahundu ma bwogo ji rnoloyo kendo ne iwacho ni gin ema gimiyo masiche moko madongo malich timore — Kaka; kech, dera mar tho marach, kaachiel kod yiengni piny. Kaka ne gimedo bedo jok ma ong’ere ma ji mon godo kendo ma ichich godo. jochiw wach ne ochung’ ka oikore mar yudo obala kuom ndhogo remo ma onge ketho. Ne ing’adonegi buch tho kaka jok ma ong'anyo ne pinyruoth. jo wasik din kendo kudni e dier jo piny. Kwan maduong’ ne iwito ne le mag thim kata iwang’o ka ngima e kwonde mag tugo. Moko ne iguro e msalaba. moko to ne irwako gi piende mag le mager ma e thim, kendo ne idiro kar ng'icho mondo guogi oyiechi. Kum no ema ne iketo bedo ginoma kende mane ntoro ji e kwonde mane itimoe nyasi. Oganda mathoth ne chokore mondo owinj mit mar gima ne gineno, kendo ji ne moso ywakgi malit mag tho ka ginyiero kendo gikok matek. LM 18.3

Kamoro amora mane gidwaroe konyruok, jolup Kristo ne idwaro ntana kakn le michamo. Ne ochunogi mondo gidwar kar pondo e kw'onde mojwang” kod thim be. Ka gin joma odhier, joma isando kendo maneno chandruok; (to gin joma piny ne ok owinjorenegi) Ne gibayo abava e thimbe, e gode, ka gidak e rogni kod buche man e bwo lowo. Jo-hibrania 11:37-38. LM 19.1

Bugni mane okuny e bwo lowo kadonjo e boma maduong’ mar Rurni ne ochiwo kaka kar pondo ne ji tara. Bugo moro ne okuny e b\vo lowo mondo okanie gik mane itiyogo ka igero dala mar Rumi maduong’, kendo ohula molil ne oyarore malach kendo ntabor e bwo ohinga mar dala. Ei bugni gi eki, e kama thoth jogo mane luwo Kristo kane ochich go mi onwang’ ne ringo kendo dhi yudoe kar dak. Kar ka bende ema ne givikoe jogi motho. Chieng’ ma Jachiw ngima enochiew jogo ma osekedo lweny maber. ji mathoth mane ochiwo ngimagi nikech Kristo enowuogi e kuonde molilgo eko. LM 19.2

E bwo sand mager. joneno mag Yesu gi eki ne ok odwanyo yie margi kata obedo ni ne omagi hoyo duto ka olomegi oko mar ler mar wang’chieng'. ka giloso kar dak margi, bedo e bwo lowo molil kendo manoyie nvakogi kaka osiep. Ne ok ging’ur. Ka gin kod weche mag yie, mag horuok kod mag geno. ne gijiwore ng’ato kod ng'ato mondo gimed dhil e bedo kar kendgi kod thagruok. LM 19.3

Ne giparo weche mane japuunjgi o SC wacho ni mondo ne gibed mamor kendo ma oil ka isandogi nikech en. nimar pokgi ne dhi beuo maduong’ e polo. Nikech kamano bende e kaka jonabi mane otelo e nyimgi be nosandi. Mana kaka jotich Nyasaye machon. nosandgi malit. to ne ok giyie ni oresgi nikech ne gidwaro vudo chier maber. Ne gibedo mamor nikech ne okwan gi kaka jogo ma oromo asanda nikech adiera, kendo wende mag locho ne idho e dier mach maweng’o. Ka girango malo kuom vie. ne gineno Kristo kod malaika ka oyiengore e kor ohinga man e polo ka rangogi ka giketo chunygi ahinya ka ain gj mor kod chuny motegno. Dwol mownok e kom duong mar Nyasaye ne obiro negi kawacho niya: “Bcdi jachir nyaka tho, to anamiyi osimbo mar ngima.” Fweny 2:10. LM 20.1

Jachien ne oketho tekrene kaviem nono mondo oketh godo kanisa mar Kristo ka otiyo gi lweny. Lwenv maduong’ ma jopuonjre mag Yesu ne owitoe ngimagi ne ok orumo e saa ma ne joting’ rang'iny malo gi opodho e kwonde mane gintie. Ne gilocho ei nyawo margi. Jotich Nyasaye ne inego. to tichne to ne medo mana dhiyo nyime. Injili ne omedo landore kendo joma ne winje ne medore ameda. Ne oyarore mi odonjo kata mana e kuonde mane ji ok nyal donjoe. kata mana nyaka e dier ongoe mag Rumi. Ja-Kristo moro. kawuoyo gi jatelo moro ma jachilo mane teirto chuno mondo sand omed dhiyo nyime nowacho niya: “Unyalo chunowa, thagowa kendo hinyowa. timbeu maricho keto nyawowa e tern, to kwinyo maru to obedo mana kayiem nono. En mana gwel motegno makelo jomoko mondo omed winjo gima wanyisogi. Kaka irnedo betwa. e kaka wamedo loth, kendo remb ja-Kristo en kodhi ” LM 20.2

Ji mang'eny ne oketi e ute mag tuech kendo onegi, to jomoko ne ochako doth mi okawo kargi. Kendo jogo mane onegi nikech yie margi ne okan maber ne Kristo kendo ne ikwanogi kaka joloch. Ne gisekedo lweny maber kendo ne gibiro yudo osimbo mar duong’ ka Kristo enobi. Chandruok mane gineno ne okelo jo-Kristo machiegni ng’ato kod ng’ato kendo machiegni gi Jawargi. Ranyisi mar dak margi ei ngimagi kod neno mar thogi, ne gin neno mosiko kuom adier; kendo e kama ji ne ok nyal paro. lang jachien ne weyo tichne kendo chung’ e bwo bandera mar Kristo. LM 20.3

Kuom rriano jachien no oketo chenro mare mar kedo gi sirkand Xyasaye e yo maber molovo. kuom pidho bandera mare ei kanisa mar jo-Kristo. Kane onvalo telonegi mondo kik gimor Nyasaye, eka tekregi, gi chir. kod ehuny margi motegno. ne biro podho mi gibed jogo ma mako vot. LM 21.1

Jasigu maduong’ koro noramo chutho ni nvaka koro oyud gi rieko gino mane ok onyal yudo gi tluion. Sand norumo. kendo kare ne okaw gi masira mar bedo gi mwandu kod luor mar pinyni. Jolam nyiseehe manono ne otelnegi mi giyudo bath migawo mar vie mar jo Kristo. ka adiera mamoko ma be ne dwarore to ne gijwang’o. Ne gihulo ni givie kuom Kristo kaka wuod Nyasaye bende ni giyie kuom thone gi chierne, to kata kamano ne ok giyie ni gin joricho, bende ne ok giwinj chvaro mar a e richo kata lokruok yudo mar chunvgi. Ka gitimo timbe lokruok moko. ne giwaeho ni mondo jo Kristo be otim lokruok moko mondo girom ewi ndiri mar yie kuom Kristo. LM 21.2

Ma e saa ma kanisa ne nitie ei masira makelo luoro. Jela. sand. maeh. kod ligangla ne gin kaka gweth ka opim kod ma. Jo-Kristo moko ne ochung” motegno. ka gihulo ni ne ok ginyal timo winjruok. Moko to ne owacho ni; kane ginyalo weyo kata bawo kit viegi moko mi giriwre gi jogo mane ose rwako bedo jo Kristo nils, mano emu ne nyalo bedo yorgi mar lokruok chuth. Mano ne en kinde mar kuyo matut ahinya ne joltip kristo ma jo adiera. LM 21.3

E bwo ler mar wuondruok ni ji jo kristo. jachien ne donjo ling’ling’ en owuon ei kanisa mondo opong’ yo margi gi mibadhi. ka ogolo pachgi oko kuom adiera. LM 21.4

Giko to. migawo maduong’ mar pogruok, ne obedo e kind jo kristo kod jochilo. Kata obedo ni jolam nyiseche manono ne two ni olokore. kendo giriwore gi kanisa, ne pod gimoko e lamo nyisechegi manono, kido mag lemo ema ne giloko obedo kit Yesu, kod maria, gi jo maler. Thowe maduong’ mar lamo nyiseche manono kane osedonjo ei kanisa kamano, ne omedo dhivo nyime ka timo tiehne mar kuot. Puonj ma ok odhi kare. lisweche mag ehilo kod nyasi mag lamo nyiseche manono ne oruw ei yie kod lemo. Kaka ne jolup Kristo riwore kod jolam nyiseche manono. lemo mar jo-Kristo ne obedo gi mibadhi, mi kanisa ne owito dimbmok mare kod tekone. Ne rntiere jomoko kata kamano mane ok owiti kod wuond mariekgi eki. Ne pod gmto tudruok margi gi andika mar adier kendo ne gilamo Nyasaye kende. LM 21.5

Kidienje ariyo ema osebedoe e dier jogo mawacho ni gin jolup Kristo. E saa ma kidieny moro nono ngima mar Jawar kendo giketo chunygi ka gidwaro mondo gigol mbala margi mondo giluwre gi chenro mowinjore, kideny machielo to loko ng’egi ne adiera moriere ma itiyogo manyenvo both margi e lela. Kata mana e ndalo mane en dala maberie moloyo, kanisa pok ne obedo gi ji makare duto, maler. kendo ma odimbore. Jawarwa ne opuonjo ni jogo ma don|0 e richo kong’eyo, ok onego obed ni iruako e kanisa, to eka en owuon ne oriwore gi jogo ma ne kitgi richo mi omiyogi ohala mag puonjne kod ranyisi mare mondo omi ginyal bedo gi thuolo mar neno kendo loko kitgi maricho. E dier jopuonjre apar gariyo, ne nitiere jandhok. Judas ne oruaki, ok nikech mbala ne nitiere e kite, to nikech loyogi ne otame. Ne oriwe gi jopuonjre mondo kokadho kuom tiegruok kod ranyisi mat Kristo. ne onyal yudo puonjruok kuom girna kit jo-Kristo en, mondo one yomyom mare, kendo olokre, mi kokadho kuom ng’wono mar Nyasaye to opwodh chunye kuom yie gi adiera. To kata kamano Judas ne ok owuotho ei ler mane oyiene kuom ng’wono mar Nyasaye mondo orieny kuome. Kuom ketruok e richo, ne ogwelo tern mag jachien, kite maricho ma ok odhi kare ne obedo gi teko kuome. Ne ochiwo pache mondo ochiki gi teko mag rnudho. lye ne wang’ saa moro amora mane okweree kuom richone kendo mano emane omiyo ogik e okang’ mar timo mahundu moloyo duto mar ndhogo Ruodhe. Kamano bende e kaka ji duto mayuoyo richo ka giwuondore ni gin jo-Nyasaye mon gi .jogo machando kwe margi kuom ng’ado bura ne yoregi mag richo. Chieng’ ma thuolo maber oyudoree mana kaka Judas, gibiro ndhogo jogo ma osebedo ka dwaro negi ber kuom kwero timbegi maricho. LM 22.1

Joote ne oromo gi jomoko ei kanisa mane luongore ni jo-Nyasaye to kare ne pod siywoyo richo ei chunygi maiye. Ananiah gi Satira ne otimo migawo mar jomriambo, ka giwuondore ni gichiwo misango duto ne Nyasaye, to kare ne gombo omiyo ging’wonyo migawo moro gidong godo. Roho mar adieia ne ofwenyo ne joote kido hie mar jogo mane wuondore, kendo hura mar Nyasaye ne orucho oko manyakachieng mbaia mang'we mane oduong’o kido mare maliw. King’orani eri ma en kaka ranyisi mar Roho mar Kristo mafwenyo gik maling’ling’ matimore ei kanisa onego obed bwok makende. ne joma wuondore kod jorieho. Ne ok ginyal medo dhi nyime ka gin gi tudruok kod jogo ma e kitgi kod timbegi ne gin jochung’ mosiko mag Kristo. Kuom mano; kaka tembe kod sand ne medo biro ne jolupne. jogo kende mane gombo mondo ojwang’ gik moko duto nikech adiera ema ne gombo mondo obed jopuonjrene. Kamano, kaka sand ne medo dhiyo nyime, kanisa ne osiko medo mana bedo maler. To kane owevo betie, chunje machiwore matin kendo ma ok jo adiera ema ne medore. Kendo dhoot ne oyawore ne jachien mondo oyud kama ochung’ie. LM 22.2

To onge riwruok ma osebetie e kind Ruodh ler kod ruodh mudho. Bende onge riwruok manyalo bedo e kind jolupgi. Kane jo-kristo oyie mondo oriwre gi jogo mane olokore nus a e chilo, ne gidonjo e wang yo mane omedo terogi mabor gi adiera. Jachien ne oting’ore malo nikech ne osedhi maber kuom wuondo kwan maduong’ mar jo-Kristo. Eka ne okelo tekone mondo omed tiyo kodgi mathoth. Kendo ne opong'o joge gi tekone mondo osand jogo mane osiko ka gin jo adiera e nyim Nyasaye. Onge ng’ama ne nvalo ngeyo kaka inyal piem gi yie mar jo-Kristo, marom gi jogo ma yande osebedo ka kedone; kendo jo-Kristo mong'anjogi eki ka oriwore gi jowetegi ma jochilo mane olokore nus, ne ochomo Iwenjgi mondo giked gi niise madongo mane obedo nyanonro mag puonjruok mar Kristo. LM 23.1

Lweny moro ma ikedo gi yomyom ne dwarore mondo jogo mane biro bedo jo adiera ochung’ motegno e nyim wuond kod gik makwero mane oum kod kandho mar lemo, kaae to oruaki ei kanisa. Muma ne ok okaw kaka rang’iny mar temo yie. Puonj mar bedo thuolo e yor lemo ne iluongo ni; kadho tong'. Bende jogo mane ting’ogo malo ne ji monjo, bende ne idwaro mondo oyangi ni to gin ng’a gini. LM 23.2

Bang Iweny mager mar kinde malach. jo adiera manokgo ne ong'ado wach mar lungo tudmok duto mane gin go gi kanisa mong’anjo no, kane pod odagi ketore thuolo koweyo miriasia kod lamo nyiseche manono. Ne gineno ni pogruok kende e gima ne dwarore, kadipo ni ne gidhi winjo wach Nyasaye. Ne ok ginyal vie gi both, ma chutho to ne kedo kod chunygi, mi gichiw ranyisi mane dhi keto yie margi e masira kod mag nyithindgi kod nyikwagi. Mondo giyud kuwe kod riwruok. ne giikore mar timo lokruok duto mane owinjore kod geno kuom Nyasaye. To kata kamano ne giwinjo ka gima kata mana kuwe ok nyal ng'iew. mak mana ka ng’ato oweyo mise mane ochung’ie. Kuom mano, ka ne en ni riwruok nyaka yudi mana ka ji oweyo adiera kod tim makare, kara pogruok mondo obedie; kata mana Kveny. LM 23.3

Kanisa gi piny ne nyalo dhi maber tong’ di ne paro mane chunje mongirorego nigo chiew ei chuny jo Nyasaye mantie e ndalowani. Nitiere pogruok ma buogo ji ahinya kalmvore gi puonj ma obedo siro mar yie mar jo Kristo. Paro moro chuowo koke piny ni; magi ok ochunore ahinya. Dok chien ma karna jing’o lwet jochung’ mag jachien, ka aye to paro maricho kod wuond mamiyo ji lal, mane jo adiera ma nodak e tienge mosekadho ne owito ngimagi mondo gitamre kendo ginyeny e lela, ema tinde ipuoyo gi ji gana gi gana ma wacho ni gin jo Kristo. LM 24.1

Jo kristo mokwongo chutho to ne gin joma yore ahinya. Kit bolruok margi kod yie margi maonge lokruok ne en kwer ma osiko ma ne chando kwe mar joricho. Kata obedo ni kwan margi ne tin. bende ne gionge mwandu, kata tich. kata nying’ mag luor; to kata kamano, ne gin bwok maduong’ ne joma timo richo kamoro amora ma kitgi kod puonj margi ne oyudoree. Kuom mano joricho ne mon kodgi, mana kaka Kain ma ne ok oluoro Nyasaye bende ne mon gi Abel. Gima ne omiyo Kain onego Abel, be ema miyo jogo ma osesindo Roho nego jo-Nyasaye. iMano bende e gima nomiyo joyahudi onion gi Yesu mi oguro, nikech liw kod ler mare ne osiko ka kego ne herruok kend kod mibadhi margi. Chakre ndalo mag kristo nyaka chil kawuono. jopuonjrene ma jo adiera, osechiero sigu kod tuomruk mar jogo ma ohero kendo luwo yore mag richo. LM 24.2

To kare ere kaka injili inyal luongi ni ote mar kwe? Kane Isaya okoro wach kuom nyuol mar Mesia, ne orniye nying mar “Ruodh kwe” Kane malaika olando ne iokwath ni Kristo onyiiol. ne giwer e pewe mag Bethlehem mya, “Duong’ obed ni Nyasaye e polo malo. kendo kwe obed e piny kuom joma Nyasaye oyiero.” Luka2:14. Chal ka gima nitiere pingruok more, e kind weehegi eki mag duond wach mokor gi weche mag Kristo. ni: “No ok abiro mondo akel kuwe, to ligangla.” Mathayo 10:34. To ka owmji mabei, gik moko ariyogi nitiere gi winjruok mogik kare chutho. Injili en ote mar kwe. Bedo jakristo en yo rnoro. nra ka orwaki kendo omi luor. to ne biro lando kwe, winjruok kod mor ei piny ditto. Lento mar Kristo biro riwo ji machiegm kaka owete duto ma orwako pinyruodhe. Ne en ote mar Kristo mondo oduog dhano e winjruok gi Nyasaye kendo gi dhano wadgi.To piny ngima duto nine e bwo teko mar jaehien. ma en jasigu mar Kristo ntakwinyie moloyo. Injili chiwo negi loye moko mag ngima ma opogore ahinya gi kitgi kod gombogi. kendo gichungo malo mondo giked kode. Gimon gi ler ma twenyo kendo ng'ado bura ni riehogi, ontiyo gisando kendo giketho jogo ma chuno weehe makare kendo maler gi eki kuomgi. Mana c yorni en - mkech adiera ma oting’ore malo ma okelo. miyo sign kod lweny betie - ema omivo injili iluongo ni ligangla. LM 24.3

Gweth mar midhiero ma yie mondo jok makare oyud sand e lwet jo ncho osebedo gino ma miyo joma yiegi tin dhier nono. Jomoko oikore kata mana mar bolo chir ma gin godo kuom Nyasaye piny, nikech ovie mondo joma timbegi mono odhi rnaber. e saa ma joma berie moloyo. kendo nralerie moloyo to sandore kendo jo kwinyo miyo dhier nono. Ipenjo niya, “ere kaka jalo makare kendo ma jang’uono bende man gi teko ma ok mm nyalo yie gi tint ma ok kare kod sand machalo kamano? Ma eri en penjo ma ok owinjore ochand pachwa. Nyasaye ose nyisowa ranyisi moromo mar hera mare, omiyo ok wanyal medo beme kod kiawa nikech ok w'anyal w'injo maber kaka gweth mare tiyo. Jawar kane oneno chon, kiawa mathoth mane biro tielore e chunygi e ndalo tern kod mudho. ne owachonegi niya. Pai uni wachno ma nawaehonu ni, misumba ok duong” moloyo ruodhe. Ka gise sanda, un bende ginisandu.” Johana 15:20. Yesu ne ose sandorenwa moloyo kaka inyalo mi jolupne chandmok kokalo kuom gero mar joma richo. Jogo ma oseluongi mondo odhil kisando kendo inego, wnotho mana e ndaeh wuod Nyasaye mohero. LM 25.1

“Ruoth ok odeko kuom chopo singruoknc.” IPetro 3:9. Wiye ok wil. bende ok ojwang’ nyithinde; to oyie mondo joricho ovang kitgi liie, mondo ng’ama ok dwar timo dwachgi kik wuondi kaluwore kodgi. Bende joma kare. iketo e dag mach mar sand, mondo gin giwegi ginyal yudo puodhruok; ekn ranvisi margi omi wach odonji ne jomamoko kuom adiera man kuom yie kod bedo ng'at Xyasave kendo mondo yorgi mochung’ tir ong'ad ne joma kia Nyasaye kod joma ok oyie bura. LM 26.1

Nyasaye yie mondo jorieho odhi nyime maber, mondo mi gifweny sign margi kode. Mondo ka gisebiro gipong’o kikombe mar timbegi mamono, to ji duto oneye timne makare kod kech mare kuom tiekogi. Ndalo mar mirimbe reto mapivo. kama joketh chikne duto kod jogo masando joge biro romoe gi kum moromo kodgi: kama timbe duto mag mahundu kod sand mane otim ne jo adiera mag Nyasaye ibiro kum mana ka gima ne otim ne Kristo owuon. LM 26.2

Nitiere penjo moro mowinjore ahinya. kendo monego okaw pach jo-Kristo ma kawuono. Jaote Paulo wacho ratiro ni: “Adier, jogo duto ma dwaro doko jo Kristo Yesu nosandi.” 2Timotheo 3:!2. To ang'o morniyo sand thoro nenore ka gima onge koroni? Waehno to en mana ni: kanisa oyie mondo obed maehalre gi piny. Kuom mano ok gitim gimoro ma dimi piny ke kodgi. Kit dini mar ndalo ma wadakieni ok obedo maler kaka dini mar Kristo ne chalo e ndalo mag Kristo kod joote. Jopiny pod ohero mana dini mar Kristo nikech jo-Kristo nigi chuny mar winjruok gi richo, kendo nikech gijwang’o puonj madongo mag waeh Nyasaye, bende nikech chuny makare mar bidhruok onge e kanisa. Ka da bed ni yie motegno bedie e kanisa ma ndalogi kaka ne obedo e kanisa machon, to sand nyalo wuok kendo mapiyo. LM 26.3