IALAM IA KI KHUN
LYNNONG 7—KI JINGHIKAI BA LAH BAN IOH NA KA KITAB JONG KA MARIANG
Ka Sur-kren Jong U Blei Ha Ki Kam Jong U. — Kat shaba ngi phai, ngi iohsngew ia ka surkren jong U Blei bad ngi iohi ia ki kam ka jingthaw-jingpynlong jong U. Na ka jingkyrhuh basngew-ngiew jong u pyrthat bad ka jingkyrhuh bakhlem sangeh jong ka duriawbah, sha ki jingruwai bakmen kiba pynlong ia ki khlaw ban sawa da ka sur babang, ki shiphew hajar ki surkren jong ka mariang ki kren ia ka jingiaroh sha U. Ha ka khyndew bad ka duriaw bad ka suiñ-bneng, lem bad ka rong baphylla jong ki, kiba iapher ha ka jingphyrnai baitynnad lane kiba iakhleh lang kawei, ngi iohi ia ka burom jong U. Ki lum baneh skhem ki iathuh ia ka bor jong U. Ki dieng kiba kaweh ia ki lama bajyrngam jong ki ha ka jingshai ka sngi, bad ki syntiew ha ka jingitynnad bani eh jong ki, ki kdew sha U Nongthaw-Nongpynlong jong ki. U phlang bajyrngam khlir uba tap ia ka khyndew babthuh u iathuh shaphang ka jingsumar jong U Blei ia ki jingthaw kiba rit tam jong U. Ki pubon jong ka duriaw bad ki jingjylliew jong ka khyndew ki pynpaw ia ki jingkynshew spah jong U. Ma U Uba la buh ia ki mawlynnai hapoh ki duriawbah bad ia u amethyst bad u khrysoleit hapdeng ki mawsiang U long uba ieit ia kiei-kiei kiba itynnad. Ka sngi kaba mih ha ki bneng ka long kaba mihpli ia U Uba long ka jingim bad ka jingshai jong kita baroh kiba U la thaw. Baroh ka jingphyrnai bad ka jingitynnad kiba pynkup ia ka pyrthei bad kiba pynshai ia ki bneng ki kren shaphang U Blei. IIKK 50.1
Hato ma ngi, te, ha ka jinglehkmen ia ki jingai sngewbha jong U, ngin klet pat ia U Nongai? To ai ba kin ialam shisha ia ngi ban iaipyrkhat ia ka jingbha bad ka jingieit jong U. To ai baroh kaba itynnad ha ka ïing bakynja pyrthei jong ngi kan pynkynmaw ia ngi ia ka wah basngur phyrnai kum u mawleiñ bad ia ki madan bajyrngam, ia ki dieng kiba kaweh bad ki umpohliew ba-im, ia ka nongbah baphyrnai bad ki nongruwai kiba phong da ki jaiñ balieh, ia ka ïing bakynja bneng jong ngi — ia ka pyrthei ba-itynnad ia kaba ym don u nongdro-dur uba lah ban mutdur, ym don u thylliej briew uba lah ban batai. “Kiei-kiei ruh ba ka khmat kam shym la iohi, bad ka shkor kam shym la iohsngew, bad kim shym la mih ruh ha ka dohnud u briew, ki long kita kiei-kiei ia kiba U Blei u la buh lypa ia kita kiba ieit ia u.” 1 Korinth 2:9. — Counsels to Parents, Teachers, and Students, sla 54, 55. IIKK 50.2
Shaphang Ka Jingieit Bad Ka Jinglong Jong U Blei. — Ki kmie . . . kim dei ban pynleit jingmut bad ki kam bakynja pyrthei bad ba la pynkhia eh da ka jingkhuslai ba kim lah shuh ban ioh por ban hikai ia ki khun jong ki na ka kitab bakhraw ka mariang jong U Blei, ban shon ha ki jingmut badang lung jong ki da ki jingitynnad jong ki shylluit kiba sdang ban phuh bad ki syntiew kumjuh. Ki diengbah, ki sim ba itynnad kiba iaruwai ia ki jingruwai bakmen jong ki sha U Nongthaw jong ki, ki kren sha ki bor sngewthuh jong ki shaphang ka jingbha, ka jingisynei, bad ka jingsbun mynsiem jong U Blei. Kawei-pa-kawei ka sla bad u syntiew lem bad ki rong ba-iapher jong ki, kiba pynsuhsieng ia ka lyer, ki hikai ia ki ba U Blei U long ka jingieit. Baroh kaba bha bad ba-itynnad bad ba-ithiang eh ha kane ka pyrthei ka kren sha ki shaphang ka jingieit jong U Kpa Uba ha bneng jong ngi. Ia ka jinglong jong U Blei ki lah ban iohi ha ki kam ka jingpynlong jong U. — Signs of the Times, August 5, 1875. IIKK 51.1
Shaphang Ka Jingjanai Jong U Blei. — Kumba kiei-kiei kijong ka mariang ki pyni ia ka jingiaroh sngewnguh jong ki ia U Kynrad Nongtrei da kaba ki leh ia kaba bha tam jong ki ban pynitynnad ia ka pyrthei bad ban mihkhmat ia ka jingjanai jong U Blei, kumta ruh ki briew ki dei ban ialeh tyngeh ha ka lyngwiar jong ki ban mihkhmat ia ka jingjanai jong U Blei, da kaba shah ia U ban trei dep lyngba jong ki ia ki jingthmu jong ka jingleh-hok, ka jingisynei, bad ka jingbha. — Shithi 47, 1903. IIKK 51.2
Shaphang U Nongthaw Bad Ka Sabbaton. — Uei Uba ai sha ngi ia ka jingshai-jingshit ka sngi kaba pynlong ia ka khyndew ba kan pynmih ia ki jingthung bad ban seisoh? Uei Uba la ai sha ngi ia ki bneng shajrong bad ia ka sngi bad ia ki khlur ha ki bneng? Uei Uba la ai sha phi ia ka bor pyrkhat jong phi, bad Uei Uba iai-ri sumar ia phi na kawei ka sngi sha kawei pat? . . . Man ka sien ba ngi peit sha ka pyrthei, la pynkynmaw ia ngi ia ka kti bakhlaiñ bor jong U Blei Uba la pynlong-pynmih ia ka. Ka jingkah ka suiñ shaneng ka khlieh jong ngi, bad ka khyndew shatbian kaba la tap da ka jingsiang bajyrngam, ki khot sha ka jingkynmaw ia ka bor jong U Blei bad ruh ia ka jingieit-sbun jong U. Un jin da la lah ban thaw ia u phlang u babthuh lane u baïong, hynrei U Blei U long Uba ieit ia kaei-kaei kaba itynnad, te namarkata U la ai sha ngi ia kiei-kiei kiba itynnad ha kiba ngi lah ban peit-ban khmih. Uei Uba la lah ban airong ha ki syntiew ia ka rong kaba plih-kaba ni kum kata kaba U Blei U la pynkup ia ki? . . . IIKK 51.3
Ngim lah ban ioh ia ka kot kaba kham bha ia ka jingpule bad ka jinghikai ban ia ka mariang. “To pyrkhat ia ki tiew lili ka ryngkew; . . . kim trei, lymne kim thir: hynrei nga ong ha phi, ba wat U Solomon ha ka burom jong u baroh um shym la kup kum uwei na kine.” To shah ba ia ki jingmut jong ki khun jong ngi yn rah sha U Blei. Dei na ka bynta kane ba U la ai sha ngi ia ka sngi bahynñiew bad U la buh ia ka kum ka jingkynmaw ia ki kam ka jingthaw-jingpynlong jong U. — Manuscript 16, 1895. IIKK 52.1
Ka Jingkohnguh Ia Ka Hukum. — Kajuh ka bor kaba kyrshan ia ka mariang ka trei ruh ha u briew. Kijuh ki hukum bakhraw kiba ialam kumjuh ia ki khlur bad ki phngit ki synshar ia ka jingim briew. Ki hukum kiba synshar ia ka jingleh jong ka dohnud, kiba pyniaid beit ia ka jingtuid ka snam kaba ai jingim sha ka met, ki long ki hukum jong U Jingstad Bakhraw Uba synshar halor ka mynsiem. Na U baroh ka jingim ka mih-ka sdang. Tang da ka jingiasoh kawei bad U lah ban shem ia ka lyngwiar bashisha jong ka jingtrei-kam jong ka. Na ka bynta baroh ki jingthaw ba U la thaw-la pynlong ka kyndon ka long kajuh — ia ka jingim la iai-kyrshan da kaba pdiang ia ka jingim jong U Blei, ka jingim kaba la pyniaid ha ka jingiadei bad ka mon jong U Blei. Ban ryngkang ne pynkheiñ ia ka hukum jong U — ha ka met, ka jingmut lane ha ka mynsiem — ka long ban buh ia lade ha ka jingiapyrshah bad ki bneng salonsar, pynrung ia ka jingiapait ia ka jingbym shah synshar, bad ka jingjot. Ha uta uba nang ban batai kumne ia ki jinghikai jong ka, baroh ka mariang ka kylla long kaba la pynshai bha; ka pyrthei ka long ka kot jinghikai, ka jingim ka long kum ka skul. Ka jingiatylli jong u briew bad ka mariang bad U Blei ruh, ka jingsynshar jong ka hukum ha ki bneng bad ka pyrthei salonsar, ki jingmih jong ka jingryngkang, kim lah khlem da ktah ia ka jingmut bad saiñdur ia ka jinglong. Kine ki long ki jinghikai ba ki khun jong ngi ki donkam ban nang. — Education, sla 99, 100. IIKK 52.2
Kiwei Pat Ki Jinghikai Na Ki Hukum Jong Ka Mariang. — Ha kaba pynsan-pynbha ia ka mynsiem u nongtrei uba pyrkhat bha un shem ki jingkynshew ia kibym shym la phohsniew ki plie pynban ha khmat jong u. Ym don uban jop bha ha ka rep-ka riang lane ha kaba suar kper khlem da bud ia ki aiñ-ki hukum kiba dei-biang. Ia ki jingdonkam bakyrpang jong uwei-pa-uwei u jaid jingthung dei ban pule bniah. Ki jaid ba-iapher ki donkam ka khyndew kaba pher bad ka rukom sumar pynmih-pynsan kaba pher, bad ka jingpyniadei bad ki aiñ-ki hukum kiba synshar ia uwei-uwei ka long ka kyndon jong ka jingjop. IIKK 53.1
Ka jingsumar bniah ba ladawa ha kaba rah tynrai, ba ym dei ban pynkhapngiah lane buh bakla wat ia ki thied barit-bani, ka jingsumar bniah ia ki jingthung badang rit, ka jingpynkhuid bad ka jingai-um, ka jingiada na u thah mynmiet bad na ka jingshit mynsngi kaba thiw noh ia ki ñiut, sumar ban khang lad ia ka jingpang, ia ki khñiang-ki puit, ka jingpynmlien bad ka jingpynbeit, kine ym tang ba ki hikai ia ki jinghikai badonkam shaphang kaba pynroi-pynsan ia ka jinglong, hynrei ka jingtrei hi ruh ka long ka lad jong ka jingsan. Ha kaba iai-pynmlien ia ka jingsumar bniah bha, ia ka jingiaishah, kaba khmih wat ia kiei-kiei kiba rit ria, ka jingkohnguh ia ka hukum, ka ai bad pynioh ia ka jingpyntbit kaba donkam tam. IIKK 53.2
Ka jingiashem bakhlem da pud bad ka jingmaian jong ka jingim, bad ka jingitynnad jong ka mariang, kumjuh ruh bad ka jingleh-ieit bajem ia kaba la dawa ha kaba shakri sha kine ki jingthaw ba-itynnad jong U Blei, ka thew ialam sha ka jingpynkhih ia ka jingmut, pynkhuid bad kyntiew ia ka jinglong; bad ki jinghikai ba la hikai ki pynkhreh ia u nongtrei ban trei ha ka rukom kaba kham jop shuh-shuh bad kiwei pat ki jingmut. — Education, sla 111, 112. IIKK 53.3
Ka Jinghikai Na Kaba Bet Ia U Symbai. — Ka pharshi shaphang u nongbet bad u symbai ka ai ka jinghikai bakynja mynsiem kaba jylliew. U symbai u mihpli ia ki aiñtynrai ba la bet ha ka dohnud, bad ka jingsan jong u ka iengplie ia ka jingroi-ka jingsan ha ka jinglong. To pynlong ia ka jinghikai ha kane ka mat kaba trei da ka kam. Ki khynnah ki lah ban pynkhreh ia ka khyndew bad bet ia u symbai; bad katba ki trei, ki kmie-ki kpa lane u nonghikai u lah ban batai sha ki shaphang ka kper jong ka dohnud, lem bad u symbai babha lane uba sniew ba la bet hangta; bad kumba ia ka kper dei ban pynkhreh na ka bynta u symbai jong ka mariang, kumta ruh ia ka dohnud dei ban pynkhreh na ka bynta u symbai ka jingshisha. Katba u jingthung u san, ia ka jingiadei hapdeng kaba bet ia u symbai ka mariang bad u symbai bakynja mynsiem lah ban iai-ianujor bad iai-pynsyriem. — Counsels to Parents, Teachers and Students, sla 142. IIKK 54.1
Katba ia u symbai la bet sha ka khyndew, ki lah ban hikai ia ka jinghikai shaphang ka jingiap jong U Khrist, bad katba ka sla ka speh bad ka mih shajrong, hikai shaphang ka jingmihpat jong U. — Education, sla 111. IIKK 54.2
Ka Kper Jong Ka Dohnud Ka Donkam Ia Ka Jingrep Bha. — Na ka jingpuh ia ka khyndew, ia ki jinghikai lah ban nang khlem da pud. Ym don uno-uno uba rai ban thied ia ka khyndew shrah da ka jingkhmih lynti ba kan sei-pynmih shisyndon ia ka jingot. Ia ka jingtrei minot, bymman thait dei ban trei ha ka jingpynkhreh ia ka khyndew, ka jingbet ia u symbai, bad ka jingsumar bha ia u jingthung. Kumta ruh ka long bad ka jingbet bakynja mynsiem. Ia ka kper jong ka dohnud dei ban puh-ban rep bha. Ia ka khyndew dei ban pynpra-pynni bha da ka jingkylla kaba mut. Ia ki ñiut basniew kiba san ban kjap noh ia u jingthung babha dei ban thiw-ban phut noh. Kumba ia ka khyndew kaba shisien la pyndap da ki shiah kiba san stet lah ban pynbha da ka jingtrei minot thop, kumta ruh ia ki jingkwah basniew jong ka dohnud lah ban jop tang da ka jingialeh bashitrhem ha ka kyrteng bad ka jingkhlaiñ jong U Khrist. — Najuh. IIKK 54.3
Ka Jingsan Ha Ka Jingai-ei. — Iathuh ha ki khun jong phi shaphang ka bor trei-kambah jong U Blei. Katba ki pule bniah ia ka kot jinghikai bakhraw jong ka mariang, U Blei Un shon jur ha ki jingmut jong ki. U nongrep u lur ia ka lyngkha jong u bad u bet ia u symbai jong u, hynrei um lah satia ban pynmih-pynsan ia u symbai. U dei ban shaniah ha U Blei ba Un leh ia kata kaba ym don ka bor-ka buit briew kaba lah ban leh. U Trai U buh ia ka bor ai jingim jong U sha u symbai, kaba pynlong ia u ban speh-ban mih sha ka jingim. Hapoh ka jingsumar jong U i phngit jong ka jingim i pypait lyngba ka khyndew kaba eh kaba tep ia i, te i mih-i san ban sei ia u soh. Nyngkong paw ka sla, te sa ka kob, hadien kata sa u soh badap ha ka kob. Katba ia ki khynnah la iathuh shaphang ka kam kaba U Blei U leh na ka bynta u symbai, ki nang keiñ ia ka lad barieh jong ka jingsan ha ka jingai-ei. — Counsels to Parents, Teachers, and Students, sla 124, 125. IIKK 55.1
Kaba Kiew Shaneng Ki Sawdong-kun. — Ha ka Ri America don ki tiew lili ha ki um-wah basngur. Kine ki lili ki mih shajrong kiba khuid sngur bha, kiba khlem thohbria, kiba janai, khlem kano-kano ka jingsniew dur ne ka jingtngit. Ki mih napoh ka ktieh bad ka lynruh-lynram bajakhlia. Nga la ong ha u khun jong nga, “Nga kwah ba phin ialeh shitom ban pynioh ia nga ia u dieng ka met jong uta u lili naduh ka tynrai lem bad baroh ki thied. Nga kwah ba phin sngewthuh ei-ei shaphang jong u.” IIKK 55.2
U la phut shi kham ki lili, te nga la peit ha ki. Ki dap da ki lynti barit, bad ki dieng ka met ki lum ia ka jingbam na u shyiap uba khuid bha na shapoh, bad ia kine ki jor-tynrai la pynkylla sha u tiew lili uba khuid bad bakhlem jingthohbria. U kyntait lut ia baroh ka jakhlia ba-isaitmet, hynrei hangta u san-u long ha ka jingkhuid sngur jong u. Kane ka long ka rukom kaba dei shisha ba ngin hikai ia ki samla jong ngi ha kane ka pyrthei. To ai ba ia ki jingmut bad ki dohnud jong ki yn hikai Uei U Blei, Uei U Jisu Khrist, bad kaei ka jingkñia kheiñduh ba U la pynlong na ka bynta jong ngi. To ai ba kin ring ia ka jingkhuid, ka jingbha, ka jingai-ei, ka akor babha, ka jingieit, ka jingshah-slem; to ai ba kin shim ia kine baroh na U Tynrai jong ka bor baroh. — Manuscript 43a, 1894. IIKK 55.3
Ki Jinghikai Ha Ka Jingshaniah Bad Ka Jingiai-ialeh. — “To kylli te ia ki mrad, te kin hikai ia me; bad ia ki sim ka suiñ, te kin iathuh ia me; . . . bad ki dohkha ka duriaw kin pyntip ha me.” “Khie leit sha u dkhiew; . . . to pyrkhat ia ki lynti jong u.” “To khmih thuh ia ki sim bneng.” “To khmih thuh ia ki tyngab.” Job 12:7,8; Proberb 6:6; Mathaios 6:26; Loukas 12:24. IIKK 56.1
Ngim dei tang ban shu iathuh ha u khynnah shaphang kine ki jingthaw jong U Blei. Ki mrad hi kin long ki nonghikai jong u. Ki dkhiew ki hikai ia ka jingtrei minot kaba da ka jingiaisha, ia ka jingdem-diap wat ha ki jingeh-ki jingkhanglad bakhraw, ia ka jingkynshew lypa na ka bynta ka lawei. U Kpa Uba ha bneng jong ngi U pyndap na ka bynta jong ki; hynrei ki donkam ban lum ia ka jingbam, ki dei ban thaw ia ka skum jong ki bad ri-sumar bha ia ki khun-rit jong ki. Man ka khyllipmat ki don ha ka jingma na ki nongshun kiba iaiwad ban pyniap ia ki. Pynban katno ki leit trei smat da kaba kmen! Katno ki jingruwai barit jong ki ki dap da ka sur ka jingkmen! IIKK 56.2
Katno sngewtynnad eh u nongruwai-salm u ai ka jingbatai ia ka jingsumar jong U Blei ia ki jingthaw hapoh ki khlaw — IIKK 56.3
“Ki lum bajrong ki don ia ki
blang khlaw; ki mawsiang ki
long ki jaka-rieh ia ka heiraks.”
IIKK 56.4
Salm 104:18.
U phah ia ki umpohliew ban tuid hapdeng ki lum, ha kiba ki sim ki don ia ki skum bad ka jaka-shong jong ki bad “ki iapah hapdeng ki tnat.” Salm 104:12. Baroh ki jingthaw hapoh ki long-ïing bakhraw jong U. U plie ia ka kti jong kiba im baroh.” (Salm 145:16). — Education sla 117, 118. IIKK 56.5
Ki Khñiang Ki Hikai Ia Ka Jingtrei Minot. — U ngap uba trei minot bha u ai sha ki briew baproh jabieng ia ka nuksa ba kin leh bha eh ban pyrthuh-bud. Kine ki khñiang ki sumar skhem ia ka jingbeit-jingryntih bajanai, bad ym don u alhia uban iohlad ban shongsah ha ka sympa. Ki pyndep ia ka jingtrei jong ki da ka jingstad bad ka jingsmat-jingsting thir-thir kaba palat ia ka jingshemphang jong ngi. . . . U briew uba stad u khot ia ka jingmut-jingpyrkhat jong ngi sha kiei-kiei kiba rit ria jong ka pyrthei: “Khie leit sha u dkhiew, me uba jaipdeh; to pyrkhat ia ki lynti jong u, bad to long stad; ubym don u nongialam, u nongkhmih, lane u nongsynshar, uba khreh lypa mynlyïur ia la ka jingbam, bad uba kynshew ia la ka jingbam ha ka aïom ot.” “Ki dkhiew kim long ki briew kiba khlaiñ, pynban ki khreh lypa ia la ka jingbam mynlyïur.” Ngi lah ban nang na kine ki nong-hikai barit ia ka jinghikai jong ka jingiaineh. Lada ngi pyntrei-kam bha da kajuh ka jingminot ia ki bor kiba U Nongthaw-Nongpynlong bastad jong ngi U la ai ha ngi, katno khraw shuh-shuh ia ki bor-ki jinglah jong ngi na ka bynta ka kam bamyntoi yn nang pynroi. Ki khmat U Blei ki peit-ki khmih halor kiba rit tam na ki jingthaw jong U; hato Um ñiew, namarkata, ia u briew uba u la thaw ha ka dur jong U hi, bad dawa na u ia ki jingpynphai kylliang na ka bynta baroh ki lad-ki kabu ba U la ai ha u. — Testimonies, Vol. 4, sla 455, 456. IIKK 56.6