Ki Kam Jong Ki Apostol

11/59

10.—U Martyr Khristan Banyngkong

(La Pynshong Nongrim __ Ki Kam 6:5-15;7.)

U Stephan, uba paw khmat tam na ki hynniew ngut ki tymmen-basan, u la long u briew uba jylliew eh ha ka jingriewblei bad uba iar ha ka jingngeit. Wat la u long U Jiw da ka jingkha, u la nang bha ban kren ia ka ktien Grik bad u la tip bha ruh ia ki dustur bad ki rukom jong ki Grik. Namarkata u la ioh lad ban ialap ia ka gospel ha ki synagog jong ki Jiw Grik. U la long uba trei minot ha ka kam jong U Khrist bad da ka jingshlur u la pynbna ia ka jingngeit jong u. Ki rabbi kiba stad-bashemphang bad ki nonghikai jong ka hukum ki la iakren bad u ha khmat ki paidbah, ki da khmih lynti skhem ba kin jop ia u da kaba suk eh. Hynrei “kim ju lah ban ialeh ia ka jingstad bad ia U Mynsiem da kiba u la kren.” Ym tang ba u la kren ha ka bor jong U Mynsiem Bakhuid, hynrei ka la long kaba shai ba u la long u nongpule bniah ia ki jingiathuhlypa bad u la tip bha ia baroh ki bynta jong ka hukum. Da ka bor-bah u la kyrshan ia ki jingshisha kiba u la hikai bad u la jop ia ki nongpyrshah ia u. Sha u la pyndep ia ka jingkular, “To kut jingmut ha la ki dohnud, ban ym puson lypa kumno ban iasaid da: naba ngan ai ha phi ka shyntur bad ka jingstad, ia kaba ki nongialeh jong phi baroh kein kin ym lah ban iasei nia kylliang lane ban iasaid kylliang.” Loukas 21:14,15. KJA 48.1

Katba ki lyngdoh bad ki nongsynshar ki la iohi ia ka bor kaba la bud ia ka jingialap jong U Stephan, la pyndap ia ki da ka jingisih bakthang. Ha ka jaka kaba pyndem sha ka sakhi-ka sabut kaba la pynpaw, ki la kut jingmut ban pynsngap jar ia ka jingkren jong u da kaba pyniap noh ia u. Ha ki jingjia babun sien ki la pynbam pisa ia ki bor Roman ban iaid lait khlem da kren ei-ei shaphang ki jingjia ha kiba ki Jiw ki la shim ia ka ain ha la kijong ki kti bad ki la bishar, ki la rai pynrem, bad ki la pyniap ia ki nongshah set byndi tang katkum ka dustur ka jaidbynriew jong ki. Ki nongshun jong U Stephan kim shym la artatien ba kin lah ban leh biang kumne khlem ka jingma ei-ei ia ki hi. Ki la kut jingmut ban kheinduh kat kaba jia, kumta ki la kem ia U Stephan bad ki la wallam ia u ha khmat ka dorbar Sanhedrin na ka bynta ka jingbishar. KJA 48.2

La wan ialam ia ki Jiw kiba stad-bashemphang na ki ri sawdong na ka bynta ban iasaid pynduh nia ia une u koidi. U Saul uba na Tarsos u la don bad u la shim ia ka bynta bakongsan pyrshah ia U Stephan. U la pyndonkam jur eh ia ka jingpnah thylliej kumjuh ruh ia ka nia bakhlain jong ki rabbi ban iasaid nia ha kane ka kam, ban pyngngeit ia ki paidbah ba U Stephan u la ialap ia ki jinghikai kiba shukor bad kiba ma; hynrei u la shem ha U Stephan ia ka jingsngewthuh badap-biang shaphang ka jingthmu jong U Blei ha kaba ialap ia ka gospel sha kiwei pat ki jaid bynriew. KJA 48.3

Namarba ki lyngdoh bad ki nongsynshar kim shym la jop pyrshah ia ka jingstad kaba shai, kaba jai-jai jong U Stephan, ki la kut jingmut ban pynlong ia u ka nuksa bashyrkhei; te katba ki pynhun kumne ia ka jingpynhiar-kput-ka jingisih jong ki, kin khanglad ia kiwei pat, lyngba ka jingsheptieng, na kaba pdiang ia ka jingngeit jong u. La ai bainong ia ki sakhi lamler ban ai jubab balamler ba ki la iohsngew ia ka jingkren-bein jong u pyrshah ia ka templ bad ia ka hukum. “Ngi la iohsngew ia u ba u ong,” kine ki sakhi ki la kren skhem, “ba une U Jisu uba na Nasaret un sa pynjot ia kane ka jaka, bad un sa pynkylla ia ki niam-ki rukom kiba U Moses u la ai ha ngi.” KJA 48.4

Katba U Stephan u la ieng markhmat bad ki nongbishar jong u ban jubab ia ka jingpharep jong ka jingkren-bein, ka jingshai bakhuid ka la tyngshain halor ka khmat jong u, bad “baroh kiba la iashong ha kata ka dorbar, haba ki la khmih shain ha u, ki la iohi ia ka khmat jong u kum ka khmat u angel.” Shibun kiba la iohi ia kane ka jingshai ki la khynniuh bad ki la kah noh ia ki khmat jong ki, hynrei ka jingbymngeit bamutlop bad ka jingiapyrshah jong ki nongsynshar kam shym la khih phaloh ei-ei. KJA 48.5

Haba la kylli ia U Stephan shaphang ka jingshisha jong kita ki jingujor pyrshah ia u, u la sdang ia la ka jingiasaid-da ha ka sur kaba shai, kaba phylla, kaba la sawa jam lyngba ka kamra dorbar. Ha ki ktien kiba la pynshoh-bieit ia baroh ha ka kamra dorbar, u la sdang ban iathuh ter-ter ia ka khana-barim jong u paidlang ba la jied jong U Blei. U la pyni ia ka jingtip bha ia ka niam-ka rukom ki Jiw bad ia ka jingbatai bakynja mynsiem jong ka ba la pynpaw mynta lyngba U Khrist. U la kren-ban ia ki ktien jong U Moses kiba la iathuhlypa ia U Messiah: “U Blei un pynmih ia u nongiathuhlypa ha phi napdeng ki para jong phi, uba kum ma nga; ia u phin shah-shkor.” U la pynshai ia ka jingiaineh jong u sha U Blei bad sha ka jingngeit ki Jiw, katba u la pyni ba ka hukum ha kaba ki Jiw ki la shaniah na ka bynta ka jingpynim kam shym la lah ban pynim ia ki Israel na ka jingmane bleithaw. U la pyniasoh ia U Jisu Khrist bad baroh ka khana-barim jong ki Jiw. U la kdew sha kaba tei ia ka templ da U Solomon, bad sha ki ktien jong ki baroh arngut, jong U Solomon bad U Isaiah: “Te uta U Bahakhlieh-tam eh um ju shong kein ha ki iing ba la thaw da ki kti; kumba ong u nongiathuhlypa, Ka bneng ka long ka khet jong nga, bad ka khyndew ka jingiuh ki kjat jong nga: ka iing kaba kumno te phin tei ia nga? ong U Trai: lane kaba kumno ka jaka shongthait jong nga? Hato ka kti jong nga kam shym la thaw ia kine kiei-kiei baroh?” KJA 48.6

Haba U Stephan u la poi sha kane ka mat ha ka jingkren, la don ka jingkhih kulmar hapdeng ki paidbah. Haba u la pyniasoh ia U Khrist bad ki jingiathuhlypa bad u la kren ia ki ktien shaphang ka templ, u lyngdoh, da kaba leh-mynleh ba u la sngewshyrkhei eh, u la kad ia ka jainkup jong u. Sha U Stephan kane ka jingleh ka la long ka dak ba shen ia ka sur jong u yn pynsngap jar junom. U la iohi ia ka jingialeh pyrshah ia ki ktien jong u bad u la tip ba u ai ia ka jingphla bakhadduh jong u. Wat la hamar pdeng ka jingiathuh-khana jong u, u la pynkut kynsan-kynsan mar hangta. KJA 49.1

Kyndit mar hangta haba u la pynkut noh ia ka jingiathuh-khana kaba u la bud ter-ter, bad da kaba phai sha ki nongbishar ba-bitar shla jong u, u la pyrta jam: “Phi kiba eh ryndang bad kiba khlem otsher ha ka dohnud bad ha ki shkor, khlem da pud phi ialeh pyrshah ia U Mynsiem Bakhuid: kumba ki kpa jong phi ki la leh, kumta phi ruh phi leh. Iano na ki nongiathuhlypa ba ki kpa jong phi kim shym la pynshitombein? Bad ki la iapyniap noh ia kita kiba la pyni lypa shaphang ka jingwan jong uta U Bahok; ia uba phi mynta phi la long ki nongdie bad ki nongpyniap: ma phi kiba la pdiang ia ka hukum kumba la buh ia ka da ki angel, bad kibym la sumar ia ka.” KJA 49.2

Ha kane, ki lyngdoh bad ki nongsynshar ki la khih lamwir da ka jingbitar-lep. Ki la leh kum ki mrad barunar bad ym idei shuh kum ki briew, ki la iaphet kyrthep sha U Stephan, ki da iakyriat la ki bniat. Ha ki dur-khmat barunar sawdong jong u une u koidi u la pule shai ia ka jingiashem bakhadduh jong u; hynrei um shym la khih jingmut ei-ei. Ha u hi ka jingsheptieng ia ka jingiap kam don shuh. Ia u hi ki lyngdoh babitar shla bad u paid-bhur bashit-khlieh kim shym la lah ban pyntieng-pynkhaw-eit. Kata ka jingjia sawdong kam paw shuh ha ka jingiohi jong u. Ia u ki khyrdop ka bneng ki plie rynghang, bad, da kaba khmih shain, u la iohi ia ka burom jong ki khet jong U Blei, bad U Khrist, kumba U ieng na ka khet jong U, U long Uba la kloi ban kyrshan ia u shakri jong U. Ha ki kyntien jong ka jingjop thiaw U Stephan u la pyrta jam, “Ha khmih, nga iohi ia ki bneng ba la plie, bad ia U Khun u briew ba u da ieng sha ka kti kamon U Blei.” KJA 49.3

Katba u la batai ia kata ka jingiohi badonburom sha kaba ki khmat jong u ki la khmih shain, ka la long palat ban ia kaba ki nongpynshitombein jong u ki la lah ban shah. Da kaba set ia la ki shkor, ba kin ym iohsngew ia ki ktien jong u, bad ki da iakyang jam ruh, ki la iaphet kyrthep sha u kum kawei ka kynhun “ki la iashop noh ia u shabar kata ka shnong.” “Bad ki la ialynthem maw ia U Stephan, haba u dang duwai, u da ong, Ah Trai Jisu, to pdiang noh ia ka mynsiem jong nga. Te u la dem la ki khohsiew bad u la pyrta da ka ktien bajam, Ah Trai, wat thew ha ki ia kane ka pop. Te ynda u la lah ong ia kane u la iohthiah noh.” KJA 49.4

Ym shym la don kano-kano ka rai katkum ka ain pyrshah ia U Stephan, hynrei ia ki bor ka sorkar Roman la pynbamsap da shibun bah ka tyngka-pisa ban ym tohkit ei-ei halor kane ka kam pyniap briew. KJA 49.5

Ka jingiap U Stephan kum u martyr ka la don ka jingktah bajylliew ha baroh kiba la iohi ia ka. Ka jingkynmaw ia ka dak U Blei kaba la paw ha ka khmat jong u; ki ktien jong u, kiba la ktah jur ia ki mynsiem jong kito kiba la iohsngew ia ki, kine baroh ki la iaisah ha ki jingmut jong ki nongiohi, te ki la phla ia ka jingshisha jong kata kaba u la pynbna. Ka jingiap jong u ka la long ka jingtynjuh bajur sha ka balang, hynrei ka la pynmih ia ka jingpynkynduh mynsiem ha U Saul, ubym shym la lah ban pyndam na ka jingkynmaw jong u ia ka jingngeit bad ka jingiaineh skhem jong une u martyr, bad ruh ia ka burom kaba la paw-sah halor ka dur-khmat jong u. KJA 49.6

Ha ka jaka jong ka jingbishar bad ka jingpyniap ia U Stephan, ia U Saul la imat pynkup da ka jingshitrhem kaba jur katta-katta. Hadien pat la pynbitar ia u da ka jingkynduh mynsiem barieh jong u hi ba ia U Stephan la niewburom da U Blei hamar ka por ba ia u la pynjah burom da u briew. U Saul u la iai-bteng ban pynshitombein ia ka balang jong U Blei, u da bud-dien ia ki, u da kem ia ki ha ki iing-ki sem jong ki, bad u aiti noh ia ki sha ki lyngdoh bad ki nongsynshar na ka bynta ka jingset byndi bad ka jingpyniap. Ka jingshitrhem jong u ban pyniaid shaphrang ia kane ka jingpynshitombein ka la wallam ia ka jingsheptieng bashyrkhei sha ki Khristan ha Jerusalem. Ki bor synshar ka sorkar Roman kim shym la leh ei-ei ban pynsangeh ia kane ka kam runar bad ha kaba rieh ki la iarap ia ki Jiw khnang ban pynjem-pynsuk ia ki bad ban ioh ia ka jingpdiang sngewbha jong ki. KJA 49.7

Hadien ka jingiap jong U Stephan, ia U Saul la jied kum u dkhot jong ka dorbar Sanhedrin kum ka jingai burom namar ka bynta ba u la leh ha kata ka jingjia. Katto-katne por u la long u atiar badonbor ha ki kti jong U Soitan ban pyntrei-kam ia ka jingialeh pyrshah jong u ia U Khun U Blei. Hynrei shen ia une u nongpynshitombein bakhlem jingisynei yn pyndonkam ha kaba tei ia ka balang kaba mynta u pynjot noh. Uta Uba kham donbor ban ia U Soitan U la jied ia U Saul ban shim ia ka jaka jong U Stephan, ban ialap bad ban shah shitom na ka bynta ka kyrteng jong U, bad ban pynphriang kylleng ia ka khubor jong ka jingpynim lyngba ka snam jong U. KJA 50.1