Ki Kam Jong Ki Apostol

44/59

43.—Ha Rom

(La Pynshong Nongrim __ Ki Kam 28:11-31, Ka Shithi Sha U Philemon.)

Da ka jingplie pat ia ka jingiaid-lieng, u rangbah shispah lem bad ki nongsah byndi jong u ki la mih ha ka jingiaid lynti jong ki sha Rom. Ka lieng kaba na Aleksandria, “kaba ka dak jong ka ki Dioskuri,” ka la rieh tlang ha Melita ha ka jingleit jong ka shaphang sepngi, bad ha kane ki nongiaid lieng ki la kiew. Wat lada la kham pynslem ia ki da ki lyer bapyrshah, ia ka jingiaid-lieng la pyndep da kaba lait suk bha, te kata ka lieng ka la pynhiar angkor ha ka kadlieng baitynnad ka Putioli, ha ka rud-duriaw jong ka Itali. KJA 211.1

Ha kane ka jaka la don khyndiat ngut ki Khristan, te ki la iakyrpad ia u apostol ban sah bad ki hynniew sngi, ia kane ka lad la ai sbun eh da u rangbah shispah. Naduh kaba iohpdiang ia ka shithi jong U Paul sha ki nong Rom, ki Khristan jong ka Itali ki la khmih lynti shitrhem eh sha ka jingwan jngoh ia ki da u apostol. Kim shym la poi pyrkhat ban iohi ia u ba u wan kum u nongsah-byndi, hynrei ki jingshah shitom jong u ki la nang pynlong ia ki ban ieit shuh-shuh ia u. Ka jingjngai na Putioli sha Rom ka long tang shispah sawphew mail, bad ka jingialeit-iawan na kane ka kad-lieng sha ka nongbah Rom ka long khlem da pud, ia ki Khristan kiba ha Rom la pyntip shaphang ka jingwan jong U Paul, te katto-katne na ki ki la mih ban wan pdiang sngewbha ia u. KJA 211.2

Ha ka sngi kaba phra hadien ba ki la hiar ryngkew, u rangbah shispah bad ki nongsah-byndi ki la mih ban leit sha Rom. U Julios da kaba mon sngewbha u la ai sha u apostol ia kawei-pa-kawei ka jingleh bha kaba la long ha ka bor jong u ban ai; hynrei um lah satia ban pynkylla ia ka bynta jong u kum u nongshah set byndi, lane ban pyllait noh ia u na ki kynjri kiba la teh ia u sha u shipai ap-phira. Ka la dei da ka dohnud kaba khia ba U Paul u la khmih shaphrang sha ka jingleit ba u la thmu la slem ban wan jngoh ia kane ka nongbah jong ka pyrthei. Katno ki jinglong-jingman ki la pher bak na kito kiba u la khmih lynti! Kumno ma u, uba la teh kynjri bad uba la niewbein, un pynbna ia ka gospel? Ki jingkyrmen jong u ban khring shibun ki mynsiem sha ka jingshisha kiba ha ka nongbah Rom, ki la imat long kiba la rai-kut sha ka jingduh jingkyrmen. KJA 211.3

Ha kaba khadduh ki nongiaid lynti ki la poi ha ka Iew Apios bad ki Lai-iing Basa, sawphew mail na Rom. Katba ki la iaid-ia tynnian lyngba u paid byllien uba ialeit-iawan ha ki surok-bah, u briew uba la phuh niuhlieh ha ka jinglong tymmen, ia uba la teh kynjri lang bad ka kynhun koidi jong ki nongkam-sniew kiba eh-barunar ha ka dur bad ka jingpeit, u la long ia uba la peit shain da ka jingniewbein bad ia uba la pynlong ka sobjek jong ka jingiakren biria khlem akor da kiba bun ki briew. KJA 211.4

Kyndit-kynsan la iohsngew ia ka jingpyrta jam jong ka jingkmen, bad uwei u briew u la kynthih napdeng u paid byllien bad u la dem ha ka ryndang jong une u koidi, u da kdup-ieit ia u da ki jingjaw ummat bad ka jingshad-kmen, kumba u khun u pdiang sngewbha ia u kpa uba la jah la slem. Ter-ter ia kane ka jingjia la iai-leh, katba ki khmat kiba peit da ka jingkhmih lynti baieit, ki la lah ban ithuh ia une u nongshah set byndi uba la teh kynjri ba u dei uto uba ha Korinth, ha Philipi, ha Ephesos, u la kren ha ki ia ki ktien jong ka jingim. KJA 211.5

Katba ki synran kiba shongshit ha ka dohnud-ka mynsiem ki la tawiar ia une u kpa jong ki ha ka gospel, ia ka kynhun baroh kawei la pynsangeh. Ki shipai kim sngew lah shah ia kane ka jingpyntud, pynban kim shym la sngew nud ban pynthut ia kane ka jingiashem-lang bakmen; naba ma ki ruh, ki la nang ban niew-burom bad niew-kordor ia une u nongsah byndi jong ki. Ha kata ka khmat ba la tlot bor, kaba la shoh da ka jingpang, ki synran ki la ioh ia ka jingphalang ia ka khmat jong U Khrist. Ki la pynthikna ia U Paul ba kim shym la klet ia u lymne kim sangeh ban ieit ia u; ba ki la kitram sha u na ka bynta ka jingkyrmen basuk-bakmen kaba pynkhih-im ia ki jingim jong ki bad kaba ai sha ki ia ka jingiasuk bad U Blei. Ha ka jingrhem ka jingieit jong ki ki la kwah ban rah ia u ha ki tyrpeng jong ki lynter kata ka lynti shaduh ka nongbah, lada la ai ha ki ia kata ka lad. KJA 212.1

Tang khyndiat kiba sngewthuh ia ka jingmut bakordor jong kito ki ktien U Loukas, ba haba U Paul u la iohi ia ki parabangeit jong u, “u la nguh ia U Blei, bad u la sngew shngain.” Hapdeng jong kata ka kynhun parabangeit kaba ia-iam, kaba iasngewlem, kibym shym la lehrain ia kita ki kynjri kiba la khum ia u, u apostol u la iaroh jam ia U Blei. Ia u lyoh ka jingsngewsih uba la tap halor ka mynsiem jong u la sar lut phar. Ka jingim Khristan jong u ka la long ter-ter ha ki jingtynjuh, ki jingshah shitom, bad ki jingduh jingkyrmen, hynrei ha kata hi ka por-ka kynta u la sngew ba la siew bainong kyrhai eh ia u. Da ka sienjam kaba kham skhem bad ka dohnud kaba kmen u la bteng ban iaid ha kata ka lynti. Un ym khnium ei-ei ia ka mynnor, lymne un ym sheptieng ia ka lawei. Ki jingteh-jingkhum bad ki jingpynshitom ki la ap ia u, u la tip ia kata; hynrei u la tip ruh ba ka la dei ka bynta jong u ban pyllait ia ki mynsiem na ka jingteh-mraw kaba kham shyrkhei shuh-shuh, kumta u la shadkmen ha ki jingshah shitom jong u na ka bynta U Khrist. KJA 212.2

Ha Rom u rangbah shispah Julios u la aiti noh ia ki nongsah-byndi jong u sha “u lyngskor kynhun shipai” jong kata ka kynhun u patsha. Ka jingbatai babha ba u la ai shaphang U Paul, ryngkat lang bad ka shithi kaba na U Phistos, ki la plie-lad bha ba yn burom ia u da u rangbah ka kynhun shipai jong u patsha, te, ha ka jaka ban thep ia u sha ka byndi, la ailad ia u ban shong-ban sah ha la kajong ka iing ba la shim wai. Wat lada ia u dang iai-teh kynjri sha u shipai ap-phira, u la lait-luid ban pdiang sngewbha ia ki paralok bad ban trei na ka bynta ka jingpyniaid shaphrang ia ka kam jong U Khrist. KJA 212.3

Shibun ki Jiw ia kiba la lah beh noh na Rom katto-katne snem mynshuwa, la shah ba kin wanphai pat, kumta ia shibun na ki la lah ban shem hangta. Sha kine, nyngkong eh, U Paul u la kut jingmut ban batai ia ki jingshisha shaphang ia lade bad ka kam-ka jingtrei jong u, shuwa ba ki nongshun jong u kin ioh lad ban pynkthang ia ki pyrshah ia u. Lai sngi hadien ka jingwanpoi jong u ha Rom, namar-kata, u la khot lang ia ki rangbah nongialam jong ki bad ha ka rukom basynlar, kaba beit bha u la iathuh balei u la wan sha Rom kum u nongsah-byndi. KJA 212.4

“Ko para,” u la ong, “nga la ngam shym la leh ei-ei ruh em pyrshah ia u paidlang, lane ia kita ki niam-ki rukom ki kpa tymmen jong ngi, pynban la aiti noh ia nga kum u nongsah-byndi na Jerusalem ha ki kti ki nong Rom. Kiba la kwah, ynda ki la lah kylli-iit ia nga, ban pyllait noh ia nga, namar ba ym don ei-ei ka daw ia nga ban iap. Hynrei haba ki Jiw ki la kren pyrshah ia kata, la pynleh kein ia nga ban appil ha U Kaisar; ym ba nga don ei-ei ban mudui ia ka kynja jong nga. Kumta na kane ka daw nga la khot ia phi ban iohi bad ban ioh iakren bad nga: naba na ka bynta ka jingkyrmen jong ki Israel la khum ia nga da une u kynjri.” KJA 212.5

Um shym la ong ei-ei shaphang ka jinglehbein kaba u la shah ha ki kti jong ki Jiw, lymne shaphang ki jingiai-sylla jong ki ban pyniap ia u. Ia ki ktien jong u la kren da ka jinghusiar bha bad ka jingsbun. Um shym la wadlad ban khring jingmut sha lade hi lane ban ioh ia ka jingsngewlem, hynrei ban iada ia ka jingshisha bad ban iai-bat ia ka burom jong ka gospel. KJA 212.6

Kum ka jingjubab, ki nongiohsngew jong u ki la ong ba kim shym la ioh kano-kano ka jingujor pyrshah ia u da ki shithi paidbah lane da kiba na ki briew marwei hi, bad ba ym don uno-uno na ki Jiw kiba la wan sha Rom uba la mudui ia u shaphang kano-kano ka kam sniew. Ki la pynpaw ruh ia ka jingkwah bajur jong ki ban iohsngew da lade hi ia ki daw jong ka jingngeit jong u ha U Khrist. “Shaphang kane ka kynja niam,” ki la ong, “ngi la tip ba la kren-bein ia ka kylleng la kylleng.” KJA 212.7

Namar ba ma ki hi ki la kwah ia ka, U Paul u la phah ia ki ban buh sngi-buh por ba un lah ban pynpaw sha ki ia ki jingshisha jong ka gospel. Ha ka por ba la iabuh, shibun ki la iawan lang, “ha kita u la pynpaw u da phla ia ka hima U Blei, bad u da pynkohnguh ia ki shaphang U Jisu, na ka hukum U Moses, bad na ki nongiathuhlypa ruh, naduh mynstep haduh janmiet.” U la iathuh ter-ter ia ka jingiashem jong u hi, bad u la pynpaw ia ki nia-ki sakhi na ki Jingthoh Testamen Barim da ka jingsynlar, ka jingsngur mynsiem, bad ka bor. KJA 213.1

U apostol u la pyni ba ka niam kam kynthup ha ki jinglehniam bad ki dustur, ki jingphla bad ki jinghikai tynrai. Lada ka la long kumta, u briew ha ka jinglong tynrai jong u hi u lah ban sngewthuh lut ia ka da ka jing-iit bniah, kumba u sngewthuh ia kiei-kiei kiba kynja pyrthei. U Paul u la hikai ba ka niam ka long ka bor kaba trei, kaba pynim, ka ain-tynrai kaba shitylli na U Blei, ka jingiashem da lade hi ia ka bor pynthymmai jong U Blei ha ka mynsiem. KJA 213.2

U la pyni kumno U Moses u la kdew ha ki Israel shaphrang sha U Khrist kum U Nongiathuhlypa ia Uba ki dei ban shahshkor; kumno baroh ki nongiathuhlypa ki la lah phla shaphang jong U kum ka lad jingpyllait na ka pop, Uta Uba khlem pop Uba la dei ban bah ia ki pop jong ki nongpop. Um shym la kem-daw ia ka jingrakhe jong ki ia ki rukom bad ki jinglehniam, hynrei U la pyni ba katba ki la iai-bat ia ki niam-ki rukom da ka jingleh babniah bad bapyrkhing, ki la iakyntait ia Uta Uba la long ka met-shisha jong ki niam-ki rukom baroh. KJA 213.3

U Paul u la iathuh shai ba ha ka jinglong bym pat kylla thymmai jong U u la lah ithuh ia U Khrist, ym da ka jingiashem hi markhmat, hynrei tang da ka bor pyrkhat kaba ma u, kumba long lem kiwei, u la iai-pyrkhat shaphang ka jinglong bad ka kam jong U Messiah Uban wan. U la kyntait ia U Jisu jong ka Nasareth kum u nongshukor namar Um shym la pyndep lane iadei bad kane ka jingpyrkhat. Hynrei mynta ki jingpyrkhat jong U Paul shaphang U Khrist bad ka kam jong U ki la long kiba kynja mynsiem bad kiba la kyntiew shajrong, naba u la long uba la kylla thymmai. U apostol u la kren skhem ba um shym la pynpaw sha ki ia U Khrist katba kum ka doh. U Herod u lah iohi ia U Khrist ha ki sngi ka jinglong briew jong U; U Annas u lah iohi ia U; U Pilat bad ki lyngdoh bad ki nongsynshar ki lah iohi ia U; ki shipai ka sorkar Rom ki lah iohi ia U. Hynrei kim shym la iohi ia U kum U Nongsiewspah ba la pyndonburom. Ban ithuh ia U Khrist da ka jingngeit, ban don ia ka jingtip bakynja mynsiem ia U, ka la long kaba dei ban kham kwah ban ia ka jingiohi bad ka jingithuh markhmat ia U kumba U la paw ha ka pyrthei. Ka jingiasyllok bad U Khrist kaba U Paul u la shadkmen mynta ka la long kaba kham ia-ieit-jan, kaba kham neh skhem, ban ia ka jingiasyllok bakynja pyrthei bad kaba kynja briew. KJA 213.4

Katba U Paul u la kren ia kaei kaba u la tip, bad u la phla ia kaei kaba u la iohi, shaphang U Jisu jong ka Nasareth kum ka jingkyrmen jong ki Israel, ia kito kiba iawad sngur ia ka jingshisha la pynkynduh mynsiem. Ha ki katto-katne ki jingmut, la kumno-kumno ruh ia ki ktien jong u la shon skhem ba yn ym pyndem lano-lano ruh. Hynrei kiwei pat ki la kyntait da ka jingeh bad ka jingmutlop ka dohnud ban pdiang ia ka jingphla bashai jong ki Jingthoh, wat haba la pynpaw sha ki da uta uba la iohdiang ia ka jingpynshai jong U Mynsiem Bakhuid. Kim shym la lah ban pyniap ia ki jingpyni-nia jong u, hynrei ki la kyntait ban pdiang ia ki jingpynkut-nia bad ki rai-kut jong u. KJA 213.5

Bun ki bnai ki la iaid lait hadien ka jingwanphai jong U Paul ha Rom, shuwa ba ki Jiw kiba na Jerusalem ki la wanmih markhmat ban wan ai ia ki jingmudui jong ki pyrshah ia une u nongsah-byndi. Bunsien la pakhang ia ki jingthmu jong ki; bad mynta ba yn bishar ia U Paul ha ka iingbishar bahakhlieh duh jong ka Hima Rom, kim shym la kwah ban shah ia kawei pat ka jingrem ha ka jingialeh. U Lusias, U Pheliks, U Phistos, bad U Agrippa, baroh ki la pynbna ia ka jingngeit jong ki ha ka jinglui-lui jong u. Ki nongshun jong u ki la lah ban kyrmen na ka bynta ka jingjop tang da kaba wad buit ban ktah jingmut ia u patsha ban don ha ka liang jong ki. Ka jingpyntud kan long ka buit sianti jong ki, ba kata kan ai por ha ki ban pynjanai bad pyntrei-kam ia ki jingthmu jong ki, kumta ki la ap katto-katne por shuwa ban leit ai markhmat ia ki jingujor jong ki pyrshah ia u apostol. KJA 213.6

Ha ka jingpyniaid jong U Blei kane ka jingpyntud ka la pynmih ia ka jingpynphriang shuh-shuh ia ka gospel. Lyngba ka jingleh bha jong kito kiba la peit-la ap ia U Paul, la shah ia u ban shong-ban sah ha ka iing kaba heh, ha kaba u la lah ban iashem laitluid bad ki paralok jong u bad ban ialap ruh ia ka jingshisha man ka sngi sha kito kiba la wan ban sngap-ban iohsngew. Kumne jin arsnem kynthih u la bteng ia ki jingtrei jong u, “u da ialap ia ka hima U Blei, bad u da hikai ia kiei-kiei ruh shaphang U Jisu Khrist uba U Trai, da ka jingsngew shlur suda, bym don ba khang ia u.” KJA 214.1

Ha kane ka por ia ki balang ba u la seng ha shibun ki ri ym shym la klet noh. Da kaba iohi shai ia ki jingma kiba pynma ia kiba kylla thymmai sha ka jingngeit, u apostol u la wadlad katba lah ei ban pyndap ia ki jingdonkam jong ki lyngba ki shithi jong ka jingmaham bad ka jinghikai kaba shai ia kaba lah ban pyntrei-kam. Kumta na Rom u la phah ia ki nongtrei kiba la aiti lut ban trei ym tang na ka bynta kine ki balang, hynrei ha ki lyngkha sha kiba ma u hi um pat shym la leit jngoh. Kine ki nongtrei, kum ki nongsharai langbrot kiba stad, ki la pynkhlain-pynskhem ia ka kam kaba la sdang bha eh da U Paul; bad u apostol, ba la ioh jingtip shaphang ki jinglong-ki jingiashem bad ki jingma jong ki balang lyngba ka jingpyntip bakhlem da pud kaba u la ioh na ki, u la lah ban pyntrei-kam ia ka jingpeit-ka jingsumar halor baroh. KJA 214.2

Kumne, katba imat la pynkhlad noh na ka jingtrei minot, U Paul u la pyniar ia ka lyngwiar jong ka borktah kaba kham neh skhem ban ia kaba mynba u la laitluid ban iaid lynti hapdeng ki balang kum ha ki snem bamynshuwa. Kum u nongsah-byndi jong U Trai, u la ioh bat kham skhem ia ka jingieit jong ki parabangeit jong u; bad ki ktien jong u, ba la thoh da uta uba hapoh ka jingteh kynjri na ka bynta U Khrist, ki la khring ia ka jingshahshkor bad ka jingniew burom bakham khraw ban ia mynba u la don ryngkat bad ki. Ym dei tadhaduh ba la pynkhlad noh ia U Paul na ki, ba ki bangeit ki la sngewthuh haduh katno ki jingkit kiba u la bah na ka bynta jong ki ki la long kiba khia katta-katta. Haduh kata ka por ki la aidaw ban pyllait ia lade na kano-kano ka jingkit-khlieh namar ba kim don ka jingstad, ka jingsian, bad ka bor bashitrhem jong u; hynrei mynta pat, haba la ieh ia ki ha ka jingbym don ka jingmlien bad ka jingiashem ba kin hap nang ia ki jinghikai na kiba ki la lah kiar mynshuwa, ki la niewkor eh ia ki jingmaham, ia ki jingsneng, bad ia ki jinghikai jong u kumba kim ju la niewkor ia ka jingtrei bamar-khmat jong u. Bad katba ki la tip shaphang ka jingshlur bad ka jingngeit jong u ha ka jingshah set byndi baslem jong u, ia ki la pynkhih buk sha ka jingngeit-ka jingiaineh bad ka jingshitrhem kaba kham khraw ha ka kam jong U Khrist. KJA 214.3

Hapdeng ki nongiarap jong U Paul ha Rom la don shibun ki paralok bad ki para-nongtrei bamynshuwa jong u. U Loukas, “u nongpynkhiah baieit,” uba la synran ia u ha ka jingleit sha Jerusalem, lynter ki arsnem ka jingsah-byndi ha Kaisaria, bad ha ka jingiaid-lieng bama sha Rom, u la dang don lang bad u. U Timothi ruh u la shakri na ka bynta ka jingsuk-ka jingtngen jong U. U Tukhikhos, “u para bangeit baieit, bad u nongiathuhkhana baiaineh bad u para shakri ha U Trai,” u la ieng donburom ha syndah u apostol. U Demas bad U Markos ruh ki la don lang bad u. U Aristarkhos bad U Epaphras ki la long “ki para basah byndi” lem bad u. Kolossai 4:7-14. KJA 214.4

Naduh ki snem bamynshuwa jong ka jingphla ka jingngeit jong u, ka jingiashem Khristan jong U Markos ka la suhthied jylliew. Katba u la nang pule bniah ia ka jingim bad ka jingiap jong U Khrist u la ioh ia ka jingsngewthuh kaba kham shai shaphang ka kam-ka jingtrei jong U Nongpynim, ia ki jingeh bad ki jingialeh bashitom jong ka. Da kaba pule ha ki sohkhliang ha ki kti bad ki kjat jong U Khrist kiba long ki dak jong ka jingshakri jong U na ka bynta ka kynja bynriew, bad ka jingkhraw jong ka jinglen-lade na ka bynta ban pynim ia kiba la jah noh bad kiba lajan iap duh, U Markos u la kylla long uba la kloi ban bud ia U Kynrad ha ka lynti jong ka jinglen-jingkheinduh ia lade. Mynta, da kaba iashim bynta ha ka jingiashem bajynjar jong U Paul u nongsah-byndi, u la sngewthuh kham bha ban ia mynshuwa ba ka long ka jingmyntoi bymkut shuh ban ioh ia U Khrist, ka long ka jingduh bymkut shuh ban ioh ia ka pyrthei bad ban duh pat ia la ka mynsiem kaba namar ka jingsiewspah ia ka ia ka snam jong U Khrist la pynphlei. Hapdeng ka jingtynjuh bajur bad ka jingshitom bakhraw, U Markos u la ieng skhem, u nongiarap uba stad bad baieit eh jong u apostol. KJA 214.5

U Demas, uba la ieng skhem katto-katne por, hadien pat u la iehnoh ia ka kam jong U Khrist. Haba kdew sha kane, U Paul u la thoh, “U Demas u la iehnoh ia nga, bad u la ieit ia kane ka pyrthei.” 2 Timothi 4:10. Na ka bynta ka jingmyntoi bakynja pyrthei, U Demas u la iapein ia kawei-pa-kawei ka jingpyrkhat bashajrong bad badon-burom. Katno ka la long ka jingiohi balyngkot eh ha kane ka jingiapein! Da kaba don tang ia ka spah lane ka burom bakynja pyrthei, U Demas u la kylla duk shisha, wat la bun katno-katno ruh kita kiei-kiei kiba u lah ban kam sarong eh ba ki long ki jong u hi; katba U Markos, da kaba jied ban shah shitom na ka bynta U Khrist, u la don ia ka spah bymjukut, ba la niew ha bneng ba un long u nongioh-pateng jong U Blei bad u nongia-ioh bynta lang bad U Khun jong U. KJA 215.1

Hapdeng kito kiba la aiti ia la ki dohnud sha U Blei lyngba ki jingtrei minot jong U Paul ha Rom u la dei U Onesimos, u mraw uba mane bleithaw uba la leh sniew ia u kynrad jong u, U Philemon, u parabangeit Khristan uba ha Kolossai, te une u mraw u la phet sha Rom. Ha ka jingsbun ka dohnud jong u, U Paul u la wadlad ban pyllait ia une u nongphet-wir balanot khop na ka jingduk bad ka jingshem jynjar jong u bad nalor kata u la pyrshang tyngeh ban pynshai ia ka jingshai ka jingshisha sha ka jingmut badum jong u. U Onesimos u la shahshkor sha ki ktien jong ka jingim, u la phla ia ki pop jong u, bad u la kylla kaba mut bad rung sha ka jingngeit jong U Khrist. KJA 215.2

U Onesimos u la ioh ia ka jingsngew-ieit jong U Paul da ka jingriewblei bad ka jingsngur mynsiem jong u, lem ruh da ka jingsumar ieit bajem jong u ia u apostol ban pynsuk-pyntngen ia u, bad ka jingshitrhem jong u ha kaba trei ia ka kam jong ka gospel. U Paul u la iohi ha u ia ki akor bad ka jinglong kaban pynlong ia u kum u nongiarap bamyntoi bha ha ki kam mishoneri, te u la sneng ia u ban leit phai sha U Philemon khlem pyntud shuh, pan kyrpad ia ka jingmap na u, bad thmu bha na ka bynta ka lawei. U apostol u la kular ban kit khlieh na ka bynta baroh kata ka pisa kaba la tuh na U Philemon. Namar u la khreh ban phah ia U Tukhikos lem bad ki shithi sha ki balang ba-iapher ha Asia Minor, u la phah ia U Onesimos ban ialeit lang bad u. Ka la long ka jingtynjuh kaba jur ia une u shakri ban aiti ia lade kumne sha u kynrad ia uba u la leh sniew eh: hynrei u la kylla kaba mut da shisha, te um shym la phai noh na kane ka kamram. KJA 215.3

U Paul u la pynlong ia U Onesimos u nongrah jong ka shithi sha U Philemon, ha kaba, da ka jingleh-sian bad ka jingsbun ba u ju leh, u apostol u la kyrpad bad iasaid halor ka kam jong une u mraw uba la kylla kaba mut bad u la iathuh shai ia ka jingkwah ba un iaibteng ia ka kam shakri jong u ha ka lawei. Ka shithi ka la sdang da ka jingkhublei baieit eh sha U Philemon kum u paralok bad u para-nongtrei: KJA 215.4

“To long ka jingai-ei ha phi, bad ka jingsuk, na U Blei U Kpa jong ngi bad na U Jisu Khrist uba U Trai. Nga ainguh ia U Blei jong nga ha la ka sngi, da kaba kynmaw ia me ha ki jingduwai jong nga, haba iohsngew shaphang ka jingieit jong me bad ka jingngeit kaba me don sha U Jisu uba U Trai, bad sha ki riewkhuid baroh; ba ka jingiasyllok ka jingngeit jong me kan ioh long kaba donbor ha ka jingtip ia kaba bha baroh kaba ha phi sha U Khrist.” U apostol u la pynkynmaw ia U Philemon ba kawei-pa-kawei ka jingthmu babha bad ka akor jong ka jinglong kaba u don ka la long da ka jingai-ei jong U Khrist; tang kane hi kaba pynlong ia u ban pher bak na kito kiba mutlop bad kiba pop. Kajuh ka jingai-ei ka la lah ban pynlong ia u riewsniew bapoh tam u khun jong U Blei bad u nongtrei uba myntoi bha ha ka gospel. KJA 215.5

U Paul u la lah ban kyntu tyngeh ia U Philemon ban leh ia ka kamram jong u kum U Khristan; hynrei u la jied pynban da ka rukom kren jong ka jingkyrpad jur: “Nga long U Paul u riewtymmen, bad mynta ruh u nongsah-byndi U Jisu Khrist, nga kyrpad ia me na ka bynta u khun jong nga U Onesimos, ia uba nga la kha ha kine ki jingkhum jong nga; uba mynshuwa u la long ubym myntoi ia me, hynrei mynta u long uba myntoi ia me bad ia nga.” KJA 215.6

U apostol u la kyrpad ia U Philemon, haba pyrkhat shaphang ka jingkylla thymmai jong U Onesimos, ban pdiang ia u mraw uba la kylla kaba mut kum u khun jong u hi, ban pyni sha u ia ka jingieit eh ba un jied ban iaisah bad u kynrad bamynshuwa jong u, “ym kum u mraw shuh, hynrei kham halor ia u mraw, u parabangeit baieit.” U la pynpaw shai ia ka jingthrang ban ioh ia ka jingshakri jong u ha ki jingshah khum jong u hi kumba U Philemon ruh un jin da la leh, la katta ruh un ym kwah ia ki jingshakri jong u lymda U Philemon hi u mon ban pyllait noh bad ai jinglaitluid ia une u mraw. KJA 216.1

U apostol u la tip bha ia ka jingleh tohmet bapalat kaba ki kynrad ki la ju leh ha ki mraw jong ki, bad u la tip ruh ba U Philemon u la bitar jur eh namar ka jinglong-ka akor u shakri jong u. U la pyrshang ban thoh sha u ha kata ka rukom kaban pynkhih ia ki jingsngew bajylliew tam bad baieit-jem tam jong u kum U Khristan. Ka jingkylla kaba mut thymmai jong U Onesimos ka la pynlong ia u u para ha ka jingngeit, bad ia kano-kano ka jingpynshitom ba yn pynngat halor une u nongkylla thymmai sha ka jingngeit yn niew da U Paul kum kaba yn pynngat halor jong u hi. KJA 216.2

Da kaba mon sngewbha hi U Paul u la kulalr ban kit-khlieh ia ka ram jong U Onesimos khnang ba ia une uba la rem yn pyllait noh na ka jingjah-burom jong ka jingpynshitom, bad ba un lah ban shadkmen pat halor ki lad-ki kabu kiba u la duh noh. “Namar kata lada me niew ia nga u nongiaioh-lem,” u la thoh sha U Philemon, “to pdiang ia u kum ia nga hi. Hynrei lada u la leh bymdei ei-ei ia me, lane u kit ram ei-ei, to men khein ia kata ha nga; ma nga U Paul nga thoh da ka kti ka jong nga hi, nga ngan siew noh kein.” KJA 216.3

Katno ka long ka jingpyni-nuksa kaba biang eh ia ka jingieit jong U Khrist na ka bynta u nongpop uba kylla kaba mut! Uta u shakri uba la tuh na u kynrad jong u um shym la don ei-ei ruh em da kaba un siew pat ia ka pisa. U nongpop uba la lah lute na U Blei ia ki snem ba u la dei ban shakri ia U um don lad satia ban pyndam noh ia kata ka ram. U Jisu U la wan-ieng hapdeng u nongpop bad U Blei, U da ong, Ngan siew ma nga ia ka ram. To pyllaitluid ia u nongpop; ngan shah shitom ha ka jaka jong u. KJA 216.4

Hadien kaba tyrwa ban kit-khlieh ban siew ia ka ram jong U Onesimos, U Paul u la pynkynmaw ia U Philemon kumno ba ma u hi u la kit ram sha u apostol. U la kitram sha u ia ka jingim jong u hi, namar U Blei U la pyndonkam ia U Paul kum u atiar na ka bynta ka jingkylla thymmai jong u hi. Nangta pat, ha ka jingkyntu kaba jai-jai, kaba shitrhem eh, u la kyrpad ia U Philemon ba kumba da ka jingsbun-jingkylluid mynsiem jong u u la pynpyngngad ia ka mynsiem jong u apostol da kaba ai ha u ia kane ka daw jong ka jingshad-kmen. “Da kaba shaniah ha ka jingkohnguh jong me,” u la ong shuh-shuh, “nga la thoh ha me, haba nga tip ba men leh ruh wat tam ia kaba nga ong.” KJA 216.5

Ka shithi jong U Paul sha U Philemon ka pyni ia ka borktah jong ka gospel ha ka jingiadei hapdeng u kynrad bad u shakri. Ka jingbat-mraw ka la long ka kamai ba la pynskhem ha kylleng ka Hima Rom, bad ia baroh ar, ia ki kynrad bad ki mraw, la shem lajan ha baroh ki balang ha kiba U Paul u la trei. Ha ki nongbah, ha kiba ki mraw bunsien ki kham bun bunshah ia ki nongshong shnong balaitluid, ia ki ain kiba eh-kiba pyrkhing la niew kum kiba donkam khnang ban synshar tyngeh ia ki. U nong Rom uba riewspah bunsien u la don da ki spah ki mraw, na ki kyrdan-briew baroh, na ki jaid bynriew baroh, bad na ki jaid nongtrei baroh. Lem bad ka jingsynshar bapyrkhing halor ki mynsiem bad ki met jong kine ki briew bakhlem jingiarap, u la lah ban pynngat halor jong ki ia kano-kano ka jaid jingpynshitom kaba u la jied. Lada don uno-uno na ki ha ka jingpynhiar-kput lane ka jingiada ia lade u la nud ban ieng ialeh pyrshah ia u trai-kynrad jong u, ia baroh ki dkhot jong ka long-iing jong uta u nongialeh pyrshah yn pyniap-bein. Ia ka jingbakla barit tam, ia ka jingjia ryngkhat, lane ia ka jingbymsuidniew bunsien la pynshitom khlem jingisynei. KJA 216.6

Khyndiat ki kynrad, kiba kham jemnud ban ia kiwei, ki la long kiba kham leh jem ia ki shakri jong ki; hynrei kiba kham bun na ki riewkhraw bariewspah, kiba la aiti ia lade khlem jingsynshar shuh sha ka jingpynhun ia ka jingbrai, ia ka jingsngew, bad ia ka jingmad, ki la pynlong ia ki mraw jong ki ki nongshah lehbein balanot ha ka jinglalot bad ka jingeh-rang jong ki. Ka rukom jong kata ka jingpyntrei-kam ka la long baroh kaba khlem jingkyrmen bad kaba pynpoh-pynsniew eh. KJA 217.1

Kam shym la dei ka kam jong u apostol ban pynkylla jubor lane kynsan-kynsan ia kata ka rukom ba la pynskhem jong ka imlang-ka sahlang. Ban pyrshang leh ia kane kan long ka jingkhanglad ia ka jingjop jong ka gospel. Hynrei u la hikai ia ki ain-tynrai kiba tied tyngeh ia ka nongrim jong ka jingbat-mraw bad kine, lada pyntrei-kam ia ki, da shisha kin pyntlot bad pynpra ia ka rukom-ka dustur ha kane ka bynta. “Ha kaba don U Mynsiem U Trai, hangta don ka jinglaitluid,” u la ong. 2 Korinth 3:17. Haba la kylla kaba mut thymmai, u mraw u kylla long u dkhot jong ka met U Khrist, bad kum uta ia u dei ban ieit bad niew kum u para, u para nongioh-bynta bad u kynrad jong u ia ki jingkyrkhu jong U Blei bad ia ki lad-ki kabu jong ka gospel. Ha kawei pat ka liang, ki shakri ki dei ban trei-dep ia la ki kamram, “ym da kaba shakri ha khmat, kum ki nongpynsngewbha ia ki briew; hynrei kum ki shakri U Khrist, da kaba leh ia ka mon U Blei naduh ka mynsiem.” Ephesos 6:6. KJA 217.2

Ka jinglong Khristan ka pynlong ia ka jingteh song baskhem jong ka jingialong-kawei hapdeng u kynrad bad u mraw, u syiem bad u raiot, u nongialap jong ka gospel bad u nongpop uba la pynsniew-dur uba la shem ha U Khrist ia ka jingsait khuid na ka pop. La dep sait khuid ia ki ha kajuh ka snam, la pynim da Ujuh U Mynsiem; bad la pynlong ia ki shitylli kawei ha U Khrist Jisu. KJA 217.3