Προφήτες και βασιλείς

ΚΕΦΆΛΑΙΟ 7—Ο ΙΕΡΟΒΟΑΜ

Ενθρονισμένος από τις δέκα επαναστατημένες φυλές του Ισραήλ κατά του οίκου του Δαβίδ, ο Ιεροβοάμ, ο πρώην δούλος του Σολομώντα, ήταν σε θέση να κάνει συνετές μεταρρυθμίσεις τόσο στις πολιτικές όσο και στις θρησκευτικές υποθέσεις. Κάτω από την ηγεσία του Σολομώντα, είχε δείξει επιδεξιότητα και ευθυκρισία. Η γνώση που είχε αποκτήσει κατά τα χρόνια της πιστής υπηρεσίας τον κατέστησαν κατάλληλο να κυβερνήσει με σύνεση. Ο Ιεροβοάμ όμως απέτυχε να βασισθεί στο Θεό. PG 63.1

Ο μεγαλύτερος φόβος του Ιεροβοάμ ήταν ότι κάποτε στο μέλλον οι καρδιές των υπηκόων του μπορεί να ελκύονταν από τον ηγεμόνα που κατείχε το θρόνο του Δαβίδ. Σκεπτόταν πως αν οι δέκα φυλές είχαν το ελεύθερο να επισκέπτονται συχνά την παλιά έδρα της ιουδαϊκής μοναρχίας, όπου εξακολουθούσε η λατρεία στο ναό όπως στα χρόνια της βασιλείας του Σολομώντα, πολλοί θα είχαν τη διάθεση να ανανεώσουν την αφοσίωσή τους στην κυβέρνηση του κέντρου της Ιερουσαλήμ. Ζητώντας τη γνώμη των συμβούλων του, ο Ιεροβοάμ αποφάσισε μονομιάς να μειώσει όσο το δυνατόν περισσότερο την πιθανότητα μιας ενδεχόμενης εξέγερσης κατά της ηγεσίας του. Αυτό θα το πετύχαινε με τη σύσταση δύο θρησκευτικών κέντρων εντός των ορίων του νεοσυσταθέντος βασιλείου του, το ένα στη Βαιθήλ και το άλλο στην περιοχή Δαν. Σε αυτά τα μέρη θα προσκαλούντο οι δέκα φυλές του Ισραήλ να συγκεντρώνονται για να λατρεύουν το Θεό αντί στα Ιεροσόλυμα. PG 63.2

Κάνοντας τη μετάθεση αυτή, ο Ιεροβοάμ σκέφθηκε να προσφύγει στη φαντασία των Ισραηλιτών, τοποθετώντας μπροστά τους κάποια ορατή παράσταση που να συμβολίζει την παρουσία του αόρατου Θεού. Έτσι, ζήτησε να κατασκευασθούν δύο χρυσά μοσχάρια που τοποθετήθηκαν σε παρεκκλήσια στα καθορισμένα λατρευτικά κέντρα. Με αυτή την προσπάθεια να αναπαραστήσει τη Θεότητα, ο Ιεροβοάμ παρέβηκε τη σαφή εντολή του Κυρίου: “Μη κάμης εις σεαυτόν είδωλον ... μη προσκύνησης αυτά μηδέ λατρεύσεις αυτά. ” (Εξ. 20:4,5). PG 63.3

Τόσο ισχυρή ήταν η επιθυμία του Ιεροβοάμ να κρατήσει τις δέκα φυλές απομακρυσμένες από την Ιερουσαλήμ, ώστε δε σκέφθηκε το βασικό τρωτό σημείο του σχεδίου του. Δεν έλαβε υπόψη του το μεγάλο κίνδυνο στον οποίο εξέθετε τους Ισραηλίτες, τοποθετώντας μπροστά τους το ειδωλολατρικό σύμβολο της θεότητας με την οποία οι πρόγονοί τους είχαν τόσο εξοικειωθεί κατά τους αιώνες της σκλαβιάς στην Αίγυπτο. Η πρόσφατη παραμονή του Ιεροβοάμ στην Αίγυπτο θα έπρεπε να του δίδαξε την ανοησία να τοποθετήσει τέτοιου είδους ειδωλολατρικές παραστάσεις μπροστά στο λαό. Έχοντας σκοπό να παρακινήσει τις βόρειες φυλές να διακόψουν τις ετήσιες επισκέψεις τους στην αγία πόλη, υιοθέτησε το πιο ακατανόητο μέσον. Τους παρότρυνε: “Φθάνει εις εσάς να αναβαίνητε εις Ιερουσαλήμ. Ιδού οι θεοί σου, Ισραήλ, οίτινες σε ανήγαγον εκ γης Αιγύπτου.” (Α ', Βασ. 12:28). Έτσι, καλούντο να υποκλιθούν μπροστά στα χρυσά ομοιώματα και να υιοθετήσουν ξένους τύπους λατρείας. PG 64.1

Ο βασιλιάς επιδίωξε να πείσει τους Λευίτες, μερικοί από τους οποίους ζούσαν στην επικράτειά του, να αναλάβουν την υπηρεσία των ιερέων στα νεόδμητα προσκυνητάρια της Βαιθήλ και του Δαν. Αλλά αυτό δεν το κατόρθωσε. Γι’αυτό αναγκάσθηκε να αναθέσει την ιεροσύνη σε άνδρες “εκ των εσχάτων του λαού”. (Α ', Βασ. 12:31). Αναστατωμένοι από την εξέλιξη των πραγμάτων, πολλοί πιστοί, μαζί με ένα μεγάλο αριθμό Λευιτών, έφυγαν στα Ιεροσόλυμα όπου μπορούσαν να προσκυνήσουν σύμφωνα με τις θείες απαιτήσεις. PG 64.2

“Έκαμεν ο Ιεροβοάμ εορτήν εν τω μηνί τω ογδόω, εν τη δεκάτη πέμπτη ημέρα του μηνός, ως την εορτήν την εν Ιούδα, και ανέβη επί το θυσιαστήριον. Ούτως έκαμεν εν Βαιθήλ, θυσιάζων εις τους μόσχους τους οποίους έκαμε και κατέστησεν εν Βαιθήλ τους ιερείς των υψηλών τόπων, τους οποίους έκαμε.” (Α ', Βασ. 12:32). PG 64.3

Το θράσος του βασιλιάαποτέλεσε περιφρόνηση για το Θεό. Αθετώντας τις θεϊκά καθορισμένες διατάξεις, δεν έμεινε χωρίς επιτίμηση. Ενώ ακόμη πρωτοστατούσε και λιβάνιζε στα εγκαίνια του ξένου βωμού που είχε στήσει στη Βαιθήλ, παρουσιάσθηκε μπροστά του ένας άνθρωπος του Θεού από το βασίλειο του Ιούδα, σταλμένος να καταγγείλει δημόσια αυτόν που αποτόλμησε να εισάγει καινούριες μορφές θρησκευτικής λατρείας. PG 64.4

“Και εφώνησε προς το θυσιαστήριον με λόγον του Κυρίου και είπε, Θυσιαστήριον, ούτω λέγει Κύριος, Ιδού, υιός θέλει γεννηθή εις τον οίκον Δαβίδ, Ιωσίας το όνομα αυτού, και θέλει θυσιάσει επί σε τους ιερείς των υψηλών τόπων, τους θυμιάζοντας επί σε, και οστά ανθρώπων θέλουσι καυθή επί σε.” PG 65.1

“Και έδωκε σημείον την αυτήν ημέραν, λέγων, Τούτο είναι το σημείον, το οποίον ελάλησεν ο Κύριος, ιδού το θυσιαστήριον θέλει διασχισθή, και η στάκτη η επ’αυτού θέλει εκχυθή.” “Και διεσχίσθη το θυσιαστήριον, και εξεχύθη η στάκτη από του θυσιαστηρίου, κατά το σημείον το οποίον έδωκεν ο άνθρωπος του Θεού διά του λόγου του Κυρίου. ” (Α ', Βασ. 13:2,3,5). PG 65.2

Βλέποντας αυτό, ο Ιεροβοάμ καταλήφθηκε από ένα πνεύμα περιφρόνησης για το Θεό και προσπάθησε να αναχαιτίσει εκείνον που πρόφερε το άγγελμα. Οργισμένος, “εξέτεινε την χείρα αυτού από του θυσιαστηρίου, λέγων, συλλάβετε αυτόν”. Η βίαιη χειρονομία συνάντησε την άμεση επίπληξη. Το απλωμένο εναντίον του απεσταλμένου του Κυρίου χέρι, έγινε άχρηστο, κοκάλωσε και δεν μπορούσε να επιστρέφει στη θέση του. PG 65.3

Τρομοκρατημένος ο βασιλιάς, παρακάλεσε τον προφήτη να μεσολαβήσει στο Θεό για αυτόν. “Δεήθητι, παρακαλώ, Κυρίου του Θεού σου, και προσευχήθητι υπέρ εμού, διά να επιστρέφει η χειρ μου προς εμέ. Και εδεήθη ο άνθρωπος του Θεού προς τον Κύριον, και επέστρεψεν η χειρ του βασιλέως προς αυτόν, και αποκατεστάθη ως το πρότερον. ” (Α ', Βασ. 13:4,6). PG 65.4

Μάταια προσπάθησε ο Ιεροβοάμ να προσδώσει επισημότητα στον εγκαινιασμό του ξένου θυσιαστηρίου, σεβασμό για κάτι που θα οδηγούσε στην ασέβεια προς τη λατρεία του Κυρίου στο ναό της Ιερουσαλήμ. Με το μήνυμα του προφήτη ο βασιλιάς του Ισραήλ θα έπρεπε να έρθει σε μετάνοια και να εγκαταλείψει τις κακές προθέσεις του που απομάκρυναν το λαό από την αληθινή λατρεία του Θεού. Σκλήρυνε όμως την καρδιά του και αποφάσισε να ακολουθήσει το δρόμο που ο ίδιος είχε διαλέξει. PG 65.5

Την εποχή της γιορτής αυτής στη Βαιθήλ οι καρδιές των Ισραηλιτών δεν είχαν εντελώς σκληρυνθεί. Πολλοί επηρεάζονταν ακόμη από το Άγιο Πνεύμα. Ο Θεός είχε σκοπό εκείνους που έβαιναν τροχάδην στην αποστασία, να τους σταματήσει στο δρόμο τους πριν να είναι πολύ αργά. Έστειλε τον αγγελιοφόρο Του για να διακόψει τις ειδωλολατρικές ενέργειες και να αποκαλύψει τόσο στο βασιλιά όσο και στο λαό ποια θα ήταν τα αποτελέσματα της αποστασίας αυτής. Το σχίσιμο του θυσιαστηρίου ήταν σημείο της δυσαρέσκειας του Θεού για το βδέλυγμα που είχε διαπραχθεί στον Ισραήλ. PG 65.6

Ο Κύριος επιζητεί να σώσει και όχι να καταστρέφει. Η σωτηρία των αμαρτωλών Τον χαροποιεί. “Ζω εγώ, λέγει Κύριος ο Θεός, δεν θέλω τον θάνατον του αμαρτιολού.” (Ιεζ. 33:11). Με προειδοποιήσεις και με παροτρύνσεις καλεί τους παραστρατημένους να σταματήσουν να κάνουν το κακό, να στραφούν σε Αυτόν και να ζήσουν. Στους εκλεγμένους απεσταλμένους Του χορηγεί ιερό θάρρος ώστε αυτοί που τους υπακούουν, να φοβηθούν και να έρθουν σε μετάνοια. Με πόση σταθερότητα ο άνθρωπος του Θεού επέπληξε το βασιλιά! Η σταθερότητα αυτή ήταν απαραίτητη. Με κανένα άλλο τρόπο δεν ήταν δυνατό να επικριθεί το γενόμενο κακό. Ο Κύριος έδωσε στο δούλο Του θάρρος, ώστε αυτοί που τον άκουσαν να σχηματίσουν μια βαθιά εντύπωση. Οι απεσταλμένοι του Κυρίου δεν πρέπει ποτέ να φοβούνται πρόσωπο ανθρώπου, αλλά ατρόμητοι να υπερασπίζονται το δίκαιο. Όσο έχουν την εμπιστοσύνη τους στο Θεό, δε χρειάζεται να φοβούνται, επειδή Εκείνος που τους δίνει την εντολή, τους δίνει και τη διαβεβαίωση της προστα-τευτικής φροντίδας Του. PG 66.1

Αφού μετέδωσε το μήνυμά του, ο προφήτης ήταν έτοιμος να φύγει, όταν ο Ιεροβοάμ του είπε: PG 66.2

“Είσελθε μετ’εμού εις τον οίκον, και λάβε τροφήν, και θέλω σοι δώσει δώρα.” “Αλλ’ο άνθρωπος του Θεού είπε προς τον βασιλέα, Το ήμισυ του οίκου σου αν μοι δώσης, δεν θέλω εισέλθει μετά σου, ουδέ θέλω φάγει άρτον, ουδέ θέλω πίει ύδωρ, εν τω τόπω τούτω. Διότι ούτως είναι προστεταγμένον εις εμέ διά του λόγου του Κυρίου, λέγοντος, Μη φάγης άρτον, και μη πίης ύδωρ, και μη επιστρέψης δια της οδού δια της οποίας ήλθες.” (Α ', Βασ. 13:7-9). PG 66.3

Καλά θα έκανε ο προφήτης αν επέμενε στο σκοπό του να επιστρέφει στην Ιουδαία χωρίς χρονοτριβή. Ενώ βάδιζε για το σπίτι του παίρνοντας άλλο δρόμο, τον πρόφθασε ένας γέροντας που ισχυριζόταν ότι ήταν προφήτης και που έκανε ψεύτικες παρουσιάσεις στον άνθρωπο του Θεού, λέγοντας: “Και εγώ προφήτης είμαι, καθώς συ, και άγγελος ελάλησε προς εμέ διά του λόγου του Κυρίου, λέγων, Επίστρεψον αυτόν μετά σου εις την οικίαν σου, διά να φάγη άρτον και να πίη ύδωρ.” Το ψέμα επαναλήφθηκε πολλές φορές, και η πρόσκληση έγινε πιεστική, μέχρι που ο άνθρωπος του Θεού πείσθηκε να επιστρέφει. PG 66.4

Επειδή ο πραγματικός προφήτης επέτρεψε στον εαυτό του να ακολουθήσει μια πορεία αντίθετη από τη γραμμή του καθήκοντος, ο Θεός τον άφησε να υττοστεί την ποινή της παράβασής του. Ενώ αυτός και εκείνος που τον προσκάλεσε να επιστρέφει στη Βαιθήλ κάθονταν μαζί στο τραπέζι, η έμπνευση του Παντοδυνάμου ήρθε στον ψευδοπροφήτη “και εφώνησε προς τον άνθρωπον του Θεού τον ελθόντα εξ Ιούδα, λέγων, Ούτω λέγει Κύριος, επειδή παρήκουσας της φωνής του Κυρίου και δεν εφύλαξας την εντολήν την οποίαν Κύριος ο Θεός προσέταξεν εις σε ... το σώμα σου δεν θέλει εισέλθει εις τον τάφον των πατέρων σου.” (Α ', Βασ. 13:18-22). PG 66.5

Η μοιραία αυτή προφητεία σύντομα εκπληρώθηκε: PG 67.1

“Και αφού έφαγεν άρτον, και αφού έπιεν, ητοίμασεν εκείνος την όνον εις αυτόν ... και ανεχώρησεν. Εύρε δε αυτόν λέων καθ’οδόν και εθανάτωσεν αυτόν, και το σώμα αυτού ήτο ερριμμένον εν τη οδώ, η δε όνος ίστατο πλησίον αυτού, και ο λέων ίστατο πλησίον του σώματος. Και ιδού, άνδρες διαβαίνοντες είδον το σώμα ερριμμένον εν τη οδώ ... και ελθόντες απήγγειλαν τούτο εις την πόλιν όπου κατώκει ο προφήτης ο γέρων. Και ότε ήκουσεν ο προφήτης ο επιστρέψας αυτόν εκ της οδού, είπεν, Ούτος είναι ο άνθρωπος του Θεού, όστις παρήκουσε της φωνής του Κυρίου.” (Α ', Βασ. 13:23-26). PG 67.2

Η τιμωρία την οποία υπέστη ο δύσπιστος μηνυτής ήταν ακόμη μια απόδειξη για την εγκυρότητα της προφητείας που λέχθηκε στο θυσιαστήριο. Αν μετά την παρέμβαση του προφήτηστο λόγο του Θεού, του είχε επιτραπεί να προχωρήσει ασφαλώς, ο βασιλιάς θα χρησιμοποιούσε το γεγονός αυτό προσπαθώντας να δικαιολογήσει τη δική του ανυπακοή. Από το σχίσιμο του θυσιαστηρίου, από το παραλυμένο χέρι του και από την τρομερή μοίρα εκείνου που τόλμησε να αψηφήσει μια σαφή εντολή του Κυρίου, ο Ιεροβοάμ θα έπρεπε να αντιληφθεί την άμεση δυσαρέσκεια του προσβλημένου Θεού και οι τιμωρίες αυτές θα έπρεπε να τον έχουν προειδοποιήσει για να μην επιμένει να κάνει το κακό. Αντί να μετανοήσει όμως, “ο Ιεροβοάμ έκαμεν πάλιν εκ των εσχάτων του λαού ιερείς των υψηλών τόπων.” Έτσι, όχι μόνον αυτός αμάρτησε, αλλά και “έκαμε τον Ισραήλ να αμαρτήση”. “Και έγεινε το πράγμα τούτο αιτία αμαρτίας εις τον οίκον του Ιεροβοάμ, ώστε να εξολοθρεύση και να αφανίση αυτόν από προσώπου της γης.” (Α ', Βασ. 13:33,34, 14: 16). PG 67.3

Στο τέλος μιας ταραχώδους βασιλείας είκοσι δύο ετών, ο Ιεροβοάμ γνώρισε μια ολέθρια ήττα στον πόλεμο εναντίον του Αβιά, του διαδόχου του Ροβοάμ. “Και δεν ανέλαβε πλέον δύναμιν ο Ιεροβοάμ εν ταις ημέραις του Αβιά, αλλ’επάταξεν αυτόν ο Κύριος, και απέθανε.” (Β ', Χρον. 13:20). PG 67.4

Η αποστασία που άρχισε με τη βασιλεία του Ιεροβοάμ, γινόταν όλο και χειρότερη μέχρις ότου κατέληξε στην ολοκληρωτική καταστροφή του βασιλείου του Ισραήλ. Πριν ακόμη πεθάνει ο Ιεροβοάμ, ο Αβιά, ο ηλικιωμένος προφήτης στη Σηλώ που χρόνια πριν είχε προείπει την ανάρρηση του Ιεροβοάμ στο θρόνο, δήλωσε: PG 68.1

“Θέλει πατάξει Κύριος τον Ισραήλ, ώστε να κινήται ως κάλαμος εν τω ύδατι, και θέλει εκριζώσει τον Ισραήλ εκ της γης ταύτης της αγαθής, την οποίαν έδωκεν εις τους πατέρας αυτών, και διασκορπίσει αυτούς πέραν του ποταμού επειδή έκαμον τα άλση αυτών, διά να παροργίσωσι τον Κύριον. Και θέλει παραδώσει τον Ισραήλ εξ αιτίας των αμαρτιών του Ιεροβοάμ, όστις ημάρτησε, και όστις έκαμε τον Ισραήλ να αμαρτήση.” (Α ',Βασ. 14:15,16). PG 68.2

Μολαταύτα, ο Κύριος δεν εγκατέλειψε τον λαό του Ισραήλ χωρίς προη-γουμένως να κάνει ό,τι ήταν δυνατόν για να τους επαναφέρει στην αφοσίωσή του προς Αυτόν. PG 68.3

Στα μακρά σκοτεινά χρόνια όταν ο ένας αρχηγός μετά τον άλλον πρόβαλλαν θρασεία περιφρόνηση στον Ουρανό και βύθιζαν τον Ισραήλ όλο και περισσότερο στην ειδωλολατρία, ο Θεός έστελνε το ένα μήνυμα μετά το άλλο στον παραστρατημένο λαό Του. Με τους προφήτες Του τους πρόσφερε κάθε ευκαιρία για να αναχαιτίσουν το κύμα της αποστασίας και να επιστρέφουν σε Αυτόν. Στα χρόνια που ακολούθησαν τη ρήξη του βασιλείου, θα εμφανιζόταν και θα εργαζόταν ο Ηλίας και ο Ελισαιέ, ενώ οι συγκινητικές εκκλήσεις του Ωσηέ, του Αμώς και του Αβδιού επρόκειτο να ακουσθούν στη χώρα. Ποτέ το βασίλειο του Ισραήλ δεν επρόκειτο να αφεθεί χωρίς διαπρεπείς μάρτυρες της ισχυρής δύναμης του Θεού για να τους σώσει από την αμαρτία. Και στις σκοτεινότερες ακόμη στιγμές, ορισμένοι θα έμεναν πιστοί στα μάτια του αγίου Θεού. Οι πιστοί αυτοί συγκαταλέγονται μεταξύ του ωραίου υπόλοιπου, το οποίο τελικά θα εκπλήρωνε τον αιώνιο σκοπό του Θεού. PG 68.4