Ang mga Buhat sa mga Apostoles

ANG BIYAHE UG ANG PAGKALUNOD

Sa katapusan si Pablo nagpaingon na sa Roma. “Sa diha nga gikahukman na,” nagsulat si Lucas, “nga manggikan na kami sakay sa sakayan padulong sa Italya, si Pablo ug ang uban pang mga binilanggo ilang gitugyan sa pagbantay sa usa ka kapitan nga ginganlan si Julio, usa ka senturyon sa panon ni Augusto. Ug sa nakasakay na kami sa usa ka sakayan nga taga-Adramito nga gumigikan padulong sa mga dunggoanan sa kabaybayonan sa Asia; migikan kami kinuyogan ni Aristarco, usa ka Macedoniahanon nga taga-Tesalonica.” ABA 374.1

Sa nahaunang siglo sa Cristohanon nga Katuigan ang pagpanaw pinaagi sa dagat giubanan sa linain nga kalisud ug katalagman. Ang mga marinero nagtumong sa ilang rumbo sa kasagaran pinaagi sa adlaw ug sa mga bitoon; ug kong kini sila dili magpakita, ug dihay mga tilimad-on sa bagyo, ang mga tag-iya sa mga sakayan mahadlok nga mopangahas sa paglawig ngadto sa dakung lawod. May panahon sa usa ka tuig nga dili luwas ang paglawig sa kadagatan. ABA 374.2

Karon si apostol Pablo ginatawag sa pag-agwanta sa masulayong mga eksperensya nga iyang maangkon ingon nga usa ka binilanggo nga kinadenahan sulod sa taas ug malaayng biyahe paingon sa Italya. Ang usa ka kahimtang nga nakapagaan ug daku sa kalisud sa iyang pagkabutang mao ang panugot nga pakuyogan niya si Lucas ug si Aristarco. Diha sa iyang sulat ngadto sa taga-Colosas sa ulahi iyang gipasabut ang naulahi nga iyang “masigkabinilanggo” (Colosas 4:10); apan tungod sa pagpili nga si Aristarco miambit sa pagkabinilanggo ni Pablo, aron nga iya unta maalagaran siya diha sa iyang mga pag- antos. ABA 374.3

Alisugod ang biyahe nga malampuson. Sa pagkasunod nga adlaw mihapit sila sa dunggoanan sa Sidon. Dinhi si Julio nga senturyon, “nagmapuanguron sa iyang pag-atiman kang Pablo,” ug ingon nga gipahibalo siya nga dihay mga Cristohanon sa maong dapit, “iyang gitugotan siya sa pag-adto sa iyang mga higala aron ilang tagdon.” Kining mao nga pagpanugot gipasalamatan pag-ayo sa apostol, kinsa maluya na sa panglawas. ABA 374.4

Sa pagpahawa sa Sidon, ang sakayan nakasugat ug sungsungon nga mga hangin; ug ingon nga gipadpad sila gikan sa usa ka laktud nga tumong, nalangan ang ilang biyahe. Didto sa Mira, sa probinsya sa Licia, nakaplagan sa senturyon ang usa ka dakung sakayan nga taga- Alejandria, nga gumigikan padulong sa Italya, ug niining maong sakayan gibalhin niya dayon ang iyang mga binilanggo. Apan sungsungon gihapon ang mga hangin ug mahinay ang among paglawig. Si Lucas nagsulat nga nagingon, “Sulod sa daghang mga adlaw mahinay ang among paglawig, ug nahiabut kami sa atbang sa Gnido uban sa kalisud, ug kay ang hangin wala man motugot kanamo sa pagpadayon sa unahan, milawig kami salipod sa Greta atbang sa Salmon; ug, sa nagapapiliw kami niini uban sa kalisud, nahiabut kami sa usa ka dapit nga ginganlan Maayong mga Dunggoanan.” ABA 375.1

Diha sa Maayong mga Dunggoanan napugos sila sa pagpabilin sulod sa usa ka panahon, naghulat sa pabor nga mga hangin. Tulin nga nagaabut ang tingtugnaw; “makuyaw na ang panakayan,” ug sila nga maoy ingkargado sa sakayan nawad-an na sa paglaum nga makaabut pa sa ilang padulngan sa dili pa matapus ang panahon sa paglawig sa kadagatan nianang tuiga. Ang gumonhap nga karon pagahukman mao, kong magpabilin ba sila sa Maayong mga Dunggoanan, o mosulay ba sa pag-abut sa usa ka dapit nga labaw pa nga angay nga pundohan sa panahon sa tingtugnaw. ABA 375.2

Kining mao nga gumonhap maikagon kaayo nga gihisgutan, ug sa katapusan gidala kini sa senturyon ngadto kang Pablo nga gitahud sa mga sakayanon ug sa mga sundalo. Sa walay pagpanuko ang apostol mitambag sa pagpabilin sa dapit diin sila nga nagaingon, “Akong nakita nga kining panawa mosangko sa daot ug dakung kapildihan, dili lamang sa karga ug sa sakayan ra, kondili usab sa atong mga kinabuhi.” Apan ang “arayes ug ang tag-iya sa sakayan,” ug ang kadaghanan sa mga sumasakay ug ang mga tripulante walay gusto nga modawat sa tambag. Tungod kay ang dunggoanan nga ilang gipundohan, dili man maayong pundohan sa panahon sa tingtugnaw, ug ang kadaghanan mitambag man sa pagpalawig gikan didto sa pagpamasin nga makaabut ra sila sa Fenice, nga usa ka dunggoanan sa Greta, nga nagaatubang sa habagatan ug sa amihanang kasadpan.” ABA 375.3

Mihukom ang senturyon sa pagsunod sa hukom sa kadaghanan. Sumala pa, “sa diha nga mihuros na ang mahinay nga habagat,” milayag sila gikan sa Maayong mga Dunggoanan, sa paglaum nga sa dili madugay makaabut sila sa ilang gitinguha nga dunggoanan. “Apan wala madugay mihuros...ang usa ka bagyohon nga hangin;” “ang sakayang hing-abtan, ug dili na makasungsung sa hangin.” ABA 375.4

Sa gipadpad sa unos, ang sakayan nagkaduul sa gamay nga pulo sa Clauda, ug samtang gisalipdan niini nangandam ang mga sakayanon alang sa labing daotan. Ang bote, nga mao lamang ang ilang paagi sa paglikay kong pananglit motundag ang sakayan, ginaguroy ug malagmit mapusgay sa bisan unsa nga panahon. Ang ilang unang buhaton mao ang pagsakwat niini nga bote nganha sa sakayan. Ang tanang mga panagana gihimo sa paglaig-on sa sakayan ug sa pag- andam mini sa pagbarug sa bagyo. Ang gamay nga salipod nga gihatag sa gamay nga pulo wala magdugay, ug sa wala madugay natara na sila sa tumang kapintas sa bagyo. ABA 376.1

Sa tibuok nga gabii miulbo ang bagyo, ug bisan pa sa mga panagana nga gihimo ang sakayan nabuslot. “Sa pagkasunod nga adlaw ilang gisugdan ang pagpanglabog sa mga karga ngadto sa dagat.” Ning- abut na usab ang kagabhion, apan ang hangin wala molurang. Ang sakayan nga gikusokuso sa bagyo, uban sa nabunggo nga palo ug nagisi nga mga layag, gitugpotugpo ngadto nganhi sa kapintas sa makusog nga hangin. Sa matag-gutlo daw ang gibug-atan nga mga kahoy moariya samtang ang sakayan miligid ug mikurog ilalom sa hapak sa bagyo. Kusog nga midaku ang buslot, ug ang mga pasahero ug ang mga tripulante walay hunong nga nagbomba. Walay gudo sa pagpahulay ang bisan kinsa nga nagsakay. “Ug sa ikatulo ka adlaw,” misulat si Lukas, “pinaagi sa among kaugalingong mga kamot among gipanglabog sa dagat ang mga kasangkapan sa sakayan. Ug sanglit wala may Adlaw ni mga bitoon nga mipakita sulod sa daghang mga adlaw, ug dili gamay ra ang bagyo nga mikusokuso kanamo, nawala na ang tanang paglaum nga maluwas pa kami.” ABA 376.2

Sulod sa napulo’g upat ka mga adlaw sila nagapautaw utaw-utaw sa ubos sa usa ka langit nga walay adlaw ug walay mga bitoon. Ang apostol, bisan pa sa iyang kaugalingon nagaantos sa iyang panglawas, may mga pulong sa paglaum alang sa labing mangitngit nga takna, ug usa ka matinabangon nga kamot diha sa matag emerhensya. Pinaagi sa pagtoo iyang gikuptan ang bukton sa Dili matugkad nga Gahum, ug ang iyang kasingkasing nagpabilin diha sa Dios. Alang sa iyang kaugalingon wala siyay mga kahadlok; nahibalo siya nga ang Dios magpreserbar kaniya aron makasaksi didto sa Roma alang sa kamatuoran ni Cristo. Apan ang iyang kasingkasing nangandoy uban sa kaluoy alang sa kabus nga mga kalag sa libut kaniya, nga mga makasasala, mga alaut, ug dili andam sa pagpakamatay. Samtang siya sa mainiton nangamuyo sa Dios nga ipalingkawas ang ilang mga kinabuhi, gipadayag ngadto kaniya nga ang iyang pagampo gitugot. ABA 376.3

Sa pagpahimulos sa usa ka hamubong paglurang sa bagyo, si Pablo mibarug didto sa luwang sa sakayan ug, sa malanog nga tingog, siya miingon: “Mga higala, maayo gayud unta kadto nga nagpatuo kamo kanako ug wala na lang molayag gikan sa Creta, ug kalikayan unta kining kadaot ug kapildihan. Ug karon tambagan ko kamo sa pagsalig, kay wala kaninyoy mapilding kinabuhi, gawas sa sakayan. Kay niining gabhiona dihay mitindog tupad kanako nga usa ka manolunda sa Dios ni kinsa iya ako, ug kang kinsa nagasimba ako, ug miingon kanako, Ayaw kahadlok, Pablo; kinahanglan mangatubang ikaw kang Cesar: ug tan-awa, ang tanan mong mga kasakay gihatag na sa Dios kanimo. Busa mga higala, sumalig kamo, kay nagatoo ako sa Dios nga kini mahitabo gayud sibo sa gikasulti kanako. Hinoon mahisangyad kita sa usa ka pulo.” ABA 377.1

Niining mga pulonga nabuhi ang paglaum. Ang mga sumasakay ug ang mga tnpulante nangapukaw gikan sa ilang pagkawalay kaikag. Diha pay daku pa nga mahimo, ug ang tanang paningkamot nga maabut sa ilang gahum kinahanglan ipagula aron sa paglikay sa kalaglagan. ABA 377.2

Ikanapulo ug upat ka gabii na kadto sa pagtugpotugpo ibabaw sa maitom, ug nagahiyakhiyak nga dagkung mga balud, nga “may tungang gabii” ang mga sakayanon, sa pagkadungog sa tingog sa nagakabuak nga mga balud, “naghunahuna nga nagkahiduul na sila sa mamala. Ug ilang gisunda ang giladmon ug kini ilang nasuta nga kaluhaan ka dupa; ug sa unahan ug diyutay giusab nila kini pagsunda ug ilang nasuta nga napulog-lima ka dupa. Ug sa nahadlok nga tingali unya mahisangyad kami sa katakutan, ilang giariya ang upat ka mga sinipit gikan sa ulin, ug nangandoy sila nga maadlaw na unta.” ABA 377.3

Sa pagbanagbanag sa adlaw ang mga kadaplinan sa baybayon nga gibagyohan dili kaayo makita, ug walay makita nga sinati nga mga tultulanan. Hilabihan ka mangitngit ang talan-awon nga ang mga pagano nga mga sakayanon nga nawad-an sa tanang kaisug, “nagtinguha sa pag-ikyas gisa sakayan,” ug ila na gani gitonton ang bote sa pasumangil nga ilang “iariya ang mga sinipit sa dulong didto sa layo.” Ila nang natonton ang bote, sa diha nga sa nasabtan ni Pablo ang ilang laraw nga dili maayo, siya misulti ngadto sa senturyon ug sa mga sundalo nga nagaingon, “kong kining mga tawhana dili gani magpabilin sa sakayan, dili gayud kamo maluwas.” Dihadiha ang mga sundalo “miputol sa mga pisi sa bote ug gipasagdan kini nga ianud” ngadto sa dagat. ABA 377.4

Ang labing malisud nga takna diha pa sa ilang atubangan. Sa inakausa pa ang apostol misulti ug mga pulong sa pagpadasig, ug gihangyo ang tanan, sa mga sakayanon ug sa mga sumasakay, sa pagkaon, nga nagingon, “Karon mao na ang ikanapulog-upat ka adlaw sa inyong pagpinaabut ug sa pagpuasa, sanglit wala man kamoy nakaon nga bisan una. Busa agdahon ko kamo sa pagkaon: kini makahatag kaninyog kabaskug: kay walay bisan usa ka lugas nga buhok nga mawagtang gikan sa ulo ni bisan kinsa kaninyo.” ABA 378.1

“Ug sa nakapamulong na siya niini, siya mikuha ug tinapay, ug sa nakapasalamat siya sa Dios sa atubangan sa tanan, kini iyang gipikaspikas ug misugod siya sa pagkaon.” Unya kadtong nahaga ug naluya nga pundok sa katawhan nga 275 ka mga kalag, kinsa nga kong dili pa si Pablo mawad-an na sa paglaum, miipon sa apostol sa pagkaon sa tinapay. “Ug sa nangabusog na sila, ilang gipagaanan ang sakayan pinaagi sa paglabog sa mga trigo ngadto sa dagat.” ABA 378.2

Sa hingpit nga ning-abut na ang adlaw, wala silay nakita nga niini ilang mabanabana kong diin nga dapit sila. Hinoon, “nakita nila ang usa ka luok nga may baybayon nga niini ilang gilaraw ang pagpasangyad sa sakayan kong mahimo man ugaling. Busa ilang giputol ang mga pisi sa mga sinipit ug kini ilang gibiyaan sa dagat; ug sa maong higayon ilang gilugakan ang mga pisi nga gibantingsa mga bansalan; ug sa nabuklad nila sa hangin ang dakung layag, sila mipadulong sa baybayon. Apan sa paghibangga nilag mabaw, ang sakayan ilang gipangyag; ang dulong niini miungot ug dili na makalihok, apan ang ulin naguba tungod sa kakusog sa mga balud.” Karon si Pablo ug ang ubang mga binilanggo gihulga sa usa ka kapalaran nga labaw pa ka makalilisang kay sa pagkalunod. Nakita sa mga sundalo nga samtang maningkamot sila sa pag-abut sa yuta, dili mahimo nila ang pagbantay sa ilang mga binilanggo. Ang tagsatagsa ka tawo manlimbasug sa tibuok niyang kusog sa pagluwas sa iyang kaugalingon. Apan kong may mawala sa mga binilanggo, mapildi usab ang mga kinabuhi sa nagabantay kanila. Tungod niini ang mga sundalo nagtinguha sa pagpatay sa tanang mga binilanggo. Ang Romanhon nga balaod nagtugot niining mabangis nga polisa, ug ang piano himuon na unta dayon, apan tungod sa usa ka tawo, wala kini matuman. Si Julio nga senturyon nahibalo nga si Pablo mao ang nakatabang sa pagluwas sa mga kinabuhi sa mga nakasakay sa sakayan, ug labut pa niini, siya nagtoo nga ang Dios diha kaniya; busa nahadlok siya sa pagbuhat kaniya ug kadaot. Tungod niini “iyang gisugo ang mga makamao nga molangoy sa paglukso pag-una ngadto sa dagat ug sa pagtakas sa mamala, ug ang mga mahibilin, sa pagsunod nga magaabay ug mga tabla o sa mga guba gikan sa sakayan. Ug nahitabo nga sa ingon niini ang tanan nakalingkawas ngadto sa mamala.” Sa pagtawag na sa ilang mga ngalan, walay usa nga nawala. ABA 378.3

Ang nalunod nga mga tripulante sa maluloy-on gidawat sa luog nga katawhan sa Malta. “Nagdaub sila ug kalayo,” si Lucas misulat, “ug ilang giabiabi kaming tanan tungod kay nagsugod na man ang ulan, ug matugnaw na ang panahon.” Si Pablo kauban niadtong aktibo nga nagpaharuhay sa uban. Ingon nga nakapamunit ug “usa ka bangan nga mga igsusugnod,” iya “gitam-ok sila sa daub” sa diha nga ang usa ka bitin nga malala “miwayway tungod sa kainit ug miukob sa iyang kamot.” Nangahadlok ang mga nanan-aw; ug sa pagkalkita nila nga gikadenahan si Pablo ingon nga usa ka binilanggo, sila nakaingon sa usa ug sa usa, “Sa walay duhaduha kining tawhana mamomuno. Ug bisan mod kakalingkawas siya gikan sa dagat, dili motugot ang hustisya nga siya mabuhi pa.” Apan gisawilik ni Pablo ang mananap ngadto sa kalayo nga w ala siya kadaot nga gibati. Ingon nga nahibalo sila nga ang mananap malala, ang katawhan nagpaabut nga siya matumba sa dili madugay diha sa makalilisang nga pagpanghingutas. “Apan sa nakapaabut na silag taas nga panahon ug wala silang nakita nga kadaot nga nahitabo kaniya, nausab sila sa ilang paghunahuna ug nanagingon nga siya maoy usa ka dios.” ABA 379.1

Sulod sa tulo ka bulan nga pagpabilin sa Malta ang mga sumasakay sa sakayan nga nalunod, gipahimudsan ni Pablo ug sa iyang mga masigka-magbubuhat ang higayon sa pagwali sa maayong balita. Sa usa ka talagsaon nga paagi ang Ginoo nagbuhat pinaagi kanila. Tungod kang Pablo ang tanang katawhan nga nakasakay sa sakayan nga nalunod giatiman pag-ayo; gisangkapan sila sa tanan nilang mga kinahanglanon, ug sa ilang pagpahawa sa Malta sa madagayaon sila gihatagan sa tanang mga kinahanglanon alang sa ilang panaw. Ang labing hinungdanong mga hitabo sa ilang hamubong pagpabilin didto sa lakbit gisaysay ni Lucas nga nagaingon: ABA 379.2

“Kasikbit niadtong dapita mao ang kayutaan nga iya sa punoan sa maong pulo, nga si Publio ang ngalan, nga midawat kanamo ug miamuma kanamo nga maabiabihon gayud sulod sa tulo ka adlaw. Ug nahitabo nga ang amahan ni Publio naghigda nga nagmasakit sa hilanat ug kalibag dugo. Ug si Pablo miadto kaniya, ug iyang giayo siya. Tungod sa maong hitabo ang ubang mga tawo sa pulo nga may mga sakit nangadto usab kaniya ug sila naayo: ug kami ilang gidad- an ug daghang mga gasa; ug sa amo nang paggikan, kami ilang gipabalonan sa among mga kinahanglanon.” ABA 380.1