Ang mga Buhat sa mga Apostoles
CORINTO
Sulod sa nag-una nga siglo sa Panahon nga Cristohanon, ang Connto maoy usa sa nag-unang mga siyudad dili lamang sa Gresya, kondili sa kalibutan. Ang mga Gresyanhon, ang mga Judiyo, ug mga Romanhon, uban sa mga magpapanaw nga gikan sa tanang kayutaan, nagdasok sa mga kadalanan niini, mga maikagon sa ilang tuyo sa patigayon o sa kalipayan. Ingon nga kini usa ka dakung sentro sa pamatigayon ug nahimutang sa sayon nga agianan sa tanang bahin sa Ginharian nga Romanhon, kini maoy usa ka importante nga dapit nga pagatukoran sa mga handumanan sa Dios ug sa Iyang kamatuoran. ABA 207.1
Taliwala sa mga Judiyo nga nanimuyo sa Connto mao si Aquila ug si Priscila, nga sa ulahi nahimong inila ingon nga mainitong mga magbubuhat alang kang Cristo. Sa nasinati niya ang mga kinaiya niining mao nga mga tawo, si Pablo “mipuyo ipon kanila.” ABA 207.2
Diha sa sinugdanan gayud sa iyang mga buhat dinhi mining dakung dalan sa panaw, nakita ni Pablo sa bisan diin ang seryoso nga mga babag sa pag-uswag sa iyang buhat. Ang tibuok nga siyudad hapit natugyan ngadto sa pagsimba ug mga diosdios. Si Venus mao ang pinalabi nga diosa, ug uban sa pagsimba ni Venus naapil ang daghang mga tulomanon ug mga seremonyas nga makadaot sa pamatasan. Ang mga taga-Connto nahimong antaw, bisan taliwala sa mga pagano, tungod sa ilang tataw nga kalaw-ayan. Sila daw may diyutay lamang nga panghunahuna o paghandum sa unahan sa mga kalipayan ug sa mga kalingawan sa higayon. ABA 207.3
Sa iyang pagwali sa maayong balita didto sa Connto, gisunod sa apostol ang usa ka paagi nga lahi kay sa nagtimaan sa iyang mga buhat sa Atenas. Samtang didto siya sa Atenas, naninguha siya sa pagpahiuyon sa iyang paagi ngadto sa kinaiya sa tumatambong; iyang gisugat ang lohika sa lohika, ang siyensya sa siyensya, ang pilosopiya sa pilosopiya. Samtang nagpamalandong sa panahon nga nagamit, ug sa nakaila siya nga ang iyang paagi sa pagpanudlo sa lain nga piano sa pagbuhat didto sa Corinto aron makuha niya ang pagtagad sa mga walay pagpakabana ug sa mga walay pagtagad. Naninguha siya sa paglikay sa mga lantugi ug mga pangatarungan nga maayong pagkabatbat, ug naninguha siya “sa dili pagpakahibalo sa bisan unsang butang” taliwala sa mga taga-Corinto “gawas kang Jesu-Cristo lamang ug Kaniya ingon nga linansang sa krus.” Nagwali siya ngadto kanila “dili pinaagi sa makabibihag nga kaigmat sa mga pulong, kondili pinaagi sa pagpadayag sa Espiritu ug sa gahum.” 1 Corinto 2:2, 4. ABA 207.4
Si Jesus, nga hapit na ipresentar ni Pablo sa atubangan sa mga Gresyanhon diha sa Corinto ingon nga si Cristo, maoy usa ka Judiyo nga kabus ug kagikan, ug nagtubo diha sa usa ka lungsod nga nahimong sanglitanan tungod sa pagkadaotan niini. Siya gisalikway sa Iyang kaugalingon nga nasud ug sa katapusan gilansang sa krus ingon nga usa ka kriminal. Ang mga Gresyanhon nagtuo nga dihay panginahanglan sa pagtuboy sa tawhanon nga kaliwat, apan ang paagi lamang sa pagkab-ot sa matuod nga pagkatuboy ug dungog, mao ang pagtoon sa pilosopiya ug sa siyensya. Makahimo ba kaha si Pablo sa pagdala kanila ngadto sa pagtoo nga ang pagtoo diha sa gahum niining dili inila nga Judiyo maoy makapataas ug makapatuboy sa matag kinabuhi? ABA 208.1
Alang sa mga hunahuna sa mga katawhan nga nagakinabuhi niining panahona karon, ang krus sa Kalbaryo gilibutan sa balaan nga mga handumanan. Ang nabalaan nga panag-uban nadugtong sa mga talan- awon sa paglansang sa krus. Apan sa kaadlawan ni Pablo ang krus giilan uban sa mga pagbati sa pagsalikway ug sa kalisang. Ang paglaban sa usa nga namatay sa krus, nga mao ang Manluluwas sa katawhan, dili ikatingala nga mogula ang pagbugalbugal ug ang pagsupak. ABA 208.2
Nasayud kaayo si Pablo kong usaon sa mga Judiyo ug sa mga Gresyanhon sa Corinto pagtagad sa iyang mensahe. “Si Cristo ang gilansang sa krus, mao ang among giwali,” siya miangkon, “si Cristo nga alang sa mga Judiyo usa ka kapangdolan, ug alang sa mga Hentil usa ka binoang.” 1 Corinto 1:23. Sa taliwala sa nagpatalinghug kaniya nga mga Judiyo, dihay daghan nga mangasuko sa mensahe nga hapit na niya imantala. Sa paghunahuna sa mga Hentil ang iyang mga pulong maoy binuang ug dili katuhoan. Siya pagailhon nga maluya ug salabutan tungod sa pagsulay sa pagpakita sa kadungtongan sa kaliwat sa kaluwasan sa katawhan. ABA 208.3
Apan alang kang Pablo ang krus maoy usa ka butang sa kinatas-an nga kaikag. Sukad pa sa pagkasanta niya sa iyang buhat sa pagpanglutos batok sa mga sumosunod sa Nazareo nga nalansang wala gayud siya mohunong sa paghimaya diha sa krus. Niadtong mao nga panahon dihay gikahatag kaniya nga usa ka pagpadayag sa dili matugkad nga gugma sa Dios, ingon sa gipakita diha sa kamatayon ni Cristo; ug ang usa ka kahibulongan nga kausaban nga nahimo diha sa iyang kinabuhi, nga nagdala sa tanan niyang mga piano ug mga katuyoan nga uyon sa langit. Sukad niadtong taknaa siya nahimong usa ka bag-o nga tawo diha kang Cristo. Siya nahibalo pinaagi sa linawas nga eksperensya nga sa diha ang usa ka makasasala makatan-aw sa makausa sa gugma sa Amahan, sumala sa makita diha sa paghalad sa Iyang Anak, ug motugyan ngadto sa diosnon nga inpluwensya ang usa ka kausaban makita diha sa kasingkasing, ug sugod diha si Cristo nga mao ang tanan ug anaa sa tanan. ABA 208.4
Niadtong higayon sa iyang pagkakabig, nadasig si Pablo sa usa ka tinguha nga gipangandoy sa pagtabang sa iyang isigkatawo sa pagtan- aw kang Jesus nga Nazaretnon ingon nga Anak sa buhi nga Dios, gamhanan sa pag-usab ug sa pagluwas. Sukad niadto ang iyang kinahuhi nahalad sa bug-os ngadto sa usa ka panlimbasug sa paghulagway sa gugma ug sa gahum sa Usa nga Nalansang sa krus. Ang iyang kasingkasing sa kaluoy misagop sa tanang matang sa katawhan. Siya mipahayag nga nagingon, “Utangan ako sa mga Gresyanhon maingon man sa mga luoy, sa mga makinaadmanon maingon man sa mga walay alamag.” Roma 1:14. Ang gugma alang sa Ginoo sa himaya, kinsa iyang gilutos sa walay kaluoy pinaagi sa Iyang mga balaan, mao ang naglihok nga prinsipyo sa iyang panglihok ug sa iyang dnuyo nga gahum. Kong ugaling ang kadasig diha sa dalan sa katungdanan maluya, ang usa ka pagpasiplat sa krus ug sa makatmgala nga gugma nga gipadayag didto, igo na nga makaaghat kaniya sa pagbakus sa hawak sa iyang hunahuna ug mopadayon ngadto sa unahan diha dalan sa pagdumili sa kaugalingon. ABA 209.1
Tan-awa ang apostoles nga nagawali diha sa sinagoga sa Corinto, nga nagapangatarungan gikan sa mga sinulat ni Moises ug sa mga manalagna, ug nagagiya sa iyang mga tigpatalinghug ngadto sa pag- anhi sa gisaad nga Mesiyas. Magpatalinghug ka samtang iyang himoon nga matin-aw ang buhat sa Manunubos ingon nga dakung labaw nga sacerdote sa katawhan—ang Usa nga pinaagi sa paghalad sa Iyang kaugalingon nga kinabuhi mao ang maghimo sa pagpangbayad alang sa sala sa tanan sa makausa, ug unya magpadayon sa Iyang pagpangalagad didto sa langitnon nga santuwaryo. Gipasabut ni Pablo ang iyang mga tigpatalinghug nga ang Mesiyas alang kang kinsang pag-anhi sila dugay nang nangandoy, nakaanhi na; nga ang Iyang kamatayon mao ang gilarawanan sa tanang mga halad nga sinunog, ug nga ang Iyang pangalagad didto sa santuwaryo sa langit mao ang dakung butang nga naglandong paingon sa likod ug naghimo nga matin-aw sa pangalagad sa Judiyo nga pagkasacerdote. ABA 209.2
Si Pablo “nagpamatuod ngadto sa mga Judiyo nga si Jesus mao si Cristo.” Gikan sa mga Kasulatan sa Daang Tugon iyang gipakita nga sumala sa mga tagna ug sa gipaabut sa tanang mga Judiyo, ang Mesiyas magagikan sa kaliwat ni Abraham ug ni David; unya iyang gisubay ang kagikan ni Jesus gikan sa patriarka nga si Abraham pinaagi sa harianon nga salmista. Iyang gibasa ang pamatuod sa mga manalagna mahitungod sa kinaiya ug sa buhat sa gisaad nga Mesiyas, ug sa pagdawat Kaniya ug pagtagad dinhi sa yuta; unya iyang gipakita nga kining tanang mga panagna natuman diha sa kinabuhi, sa pangalagad, ug sa kamatayon ni Jesus nga Nazaretnon. ABA 210.1
Gipakita ni Pablo nga si Cristo nahiabut aron sa pagtanyag ug kaluwasan una sa tanan ngadto sa nasud nga nagpaabut sa pag-abut sa Mesiyas ingon nga katumanan ug dungog sa ilang nasudnon nga pagkaania. Apan kanang mao nga nasud nagsalikway kaniya nga mao unta ang maghatag kanila ug kinabuhi, ug nagpili ug laing pangulo, kinsang paghari matapus diha sa kamatayon. Iyang gipanlimbasugan sa pagpasabut sa iyang mga tigpatalinghug nga ang paghinulsol lamang ang makaluwas sa nasud nga Judiyo gikan sa kalaglagan nga dili mabangbang. Iyang gipadayag ang ilang pagkawalay hibangkaagan mahitungod sa kahulogan niadtong mga Kasulatan nga mao ang ilang labaw nga gipasigarbo ug himaya nga sila sa hingpit nakasabut. Iyang gibadlong ang ilang pagkakalibutanon, ang ilang gugma sa kahimtang, sa mga silid, ug pasundayag, ug sa ilang labihang pagkadalo. ABA 210.2
Diha sa gahum sa Espiritu, giasoy ni Pablo ang sugilanon sa iyang kaugalingong katingalahang pagkakabig ug mahitungod sa iyang pagsaligdiha sa mga Kasulatan sa Daang Tugon, nga sa hingpit natuman diha kang Jesus nga Nazaretnon. Ang iyang mga pulong gibungat sa solemne nga pagkamainiton, ug ang iyang mga tigpatalinghug walay nahigugma sa dbuok niyang kasingkasing sa nalansang sa krus ug nabanhaw nga Manluluwas. Ilang nakita nga ang iyang hunahuna nasentro diha kan Cristo, nga ang tibuok niyang kinabuhi nabugkos uban sa iyang Ginoo. Hilabihan ka mapasantupon sa iyang mga pulong, sa pagkaagi nga sila lamang nga napuno sa labing mapait nga pagdumot batok sa dnuhoang Cristohanon ang nakabarug nga wala matandog. ABA 210.3
Apan ang mga Judiyo sa Corinto nagpiyong sa ilang mga mata ngadto sa kamatuoran nga gipresentar sa hilabihan ka tin-aw sa apostol, ug nagdumili sa pagpatalinghug sa iyang mga pangamuyo. Ang mao ra nga espintu nga nagdala kanila sa pagsalikway ni Cristo, maoy nagpuno kanila sa kasilag ug sa kapintas batok sa Iyang ulipon; ug kong ang Dios wala pa magpanalipod kaniya sa pinasahi, aron nga makapadayon siya sa pagdala sa mensahe sa maayong balita ngadto sa mga Hentil, ila unta nga maputol ang iyang kinabuhi. ABA 211.1
“Ug sa diha nga misupak sila ug nagpasipala kaniya, giyabyab niya ang iyang mga saput ug miingon siya kanila, Ang kaakohan labut sa inyong dugo anha sa ibabaw sa inyong kaugalingong mga ulo! Wala na akoy labut. Sukad karon moadto na ako sa mga Hentil. Ug siya mipahawa didto ug miadto sa usa ka balay sa usa ka tawo nga ginganlan si Ticio Justo, nga usa ka magsisimba sa Dios; ang iyang balay tupad sa sinagoga.” ABA 211.2
Si Silas ug si Timoteo nahiabut “gikan sa Macedonia” aron sa pagtabang ni Pablo, ug nagkahiusa sila sa pagpangabudlay alang sa mga Hendl. Ngadto sa mga pagano, ug ingon man ngadto sa mga Judiyo, si Pablo ug ang iyang mga kauban nagwali nga si Cristo mao ang Alanluluwas sa nahulog nga kaliwat. Sa ilang paglikay sa makalibog ug halayo ra nga pangatarungan, ang mga mensahero sa krus naghisgut lamang sa mga hiyas sa Magbubuhat sa kalibutan, ang Labing Labaw nga Hari sa uniberso. Ang ilang mga kasingkasing nga nagasiga sa gugma sa Dios ug sa Iyang Anak, sila nangilyuno ngadto sa mga Hentil sa pagsud-ong sa dili matugkad nga halad nga gihimo alang sa tawo. Sila nahibalo nga kong sila nga dugay nang nagakarapkarap diha sa kangitngitan sa paganismo makakita pa lamang unta sa kahayag sa nga nagabuhagay gikan sa krus sa Calbaryo, sila makabig ngadto sa Manunubos. “Ug Ako sa ikaisa na Ako gikan sa yuta, magakabig sa tanang tawo nganhi Kanako.” Juan 12:32. ABA 211.3
Ang mga magbubuhat sa maayong balita sa Corinto nakaamgo sa makalilisang nga mga katalagman nga nagahulga sa mga kalag nga ilang ginapangabudlayan; ug uban kadto sa pagbati sa kapangakohan nga nahipatong kanila nga ilang gipresentar ang kamatuoran sumala nga kini diha kang Jesus. Tataw, madn-aw, ug dili kaduhaduhaan ang ilang mensahe—usa ka kaamyon sa kinabuhi ngadto sa kinabuhi, o ingon nga baho sa kamatayon ngadto sa kamatayon. Ug dili lamang diha sa ilang mga pulong, kondili diha sa adlaw-adlaw nga pagkinabuhi mga gipadayag ang maayong balita. Ningtambayayong kanila ang mga manolunda, ug ang grasya ug gahum sa Dios gipakita diha sa pagkakabig sa daghan. “Si Crispo, ang punoan sa sinagoga, mitoo sa Ginoo uban sa iyang tibuok pammalay; ug daghan sa mga taga- Connto nga naminaw kang Pablo mituo ug gibautismohan.” ABA 211.4
Karon mingsamot ang pagdumot sa mga Judiyo batok sa mga apostoles. Ang pagkakabig ug ang bautismo ni Cristo nakapapungot inay makakabig niining gahi ug ulo nga mga manunupak. Wala sila makadala niining gabii ug ulo nga mga manunupak. Wala sila makadala ug mga pangatarungan aron sa pagpanghimakak sa wali ni Pablo, ug tungod sa kakulang sa maong mga kamatuoran ningdangop sila ngadto sa limbong ug sa daotan kaayo nga pangatald. Ilang gipasaipalahan ang maayong balita ug ang ngalan ni Jesus. Sa ilang gibutaan nga kasuko gigamit nila ang hilabihan ka mapait nga mga pulong ug hilabihan ka bastos nga mga laraw. Wala sila makalimod nga si Cristo nakabuhat ug mga katingalahan; apan ilang gipahayag nga gihimo Niya sila pinaagi sa gahum ni Satanas; ug sa maisugon ilang gidasonan nga ang kahibulongang mga buhat ni Pablo nangahimo pinaagi sa sama nga ahensya. ABA 212.1
Bisan sa Pablo may kalampusan didto sa Corinto, apan ang pagkadaotan nga iyang nakita ug nadungog diha sa maong daotan nga siyudad hapit makapaluya kaniya. Ang kangil-ad nga iyang nasaksihan taliwala sa mga Hentil, ug ang biaybiay ug insulto nga iyang nadawat gikan sa mga Judiyo, naghatag kaniya ug dakung kasubo sa espiritu. Giduhaduhaan niya ang ka makatarunganon sa pagtinguha pagtukod ug usa ka iglesya gikan sa iyang nakaplagan didto. ABA 212.2
Samtang nagplano siya sa pagbiya sa siyudad alang sa usa ka masaaron pa nga kaumhan, ug samtang siya nagapangita sa mainiton gayud sa pagsabut sa iyang katungdanan, mipakita kaniya ang Ginoo diha sa usa ka panan-awon ug nagingon, “Ayaw pagkahadlok, hinonoa sumuld ka ug ayaw pagpakahilum; kay Ako uban kanimo, ug walay manghilabut kanimo sa pagdaot kanimo; kay daghan Ako ug mga tawo niining siyudara.” Gisabut kini ni Pablo nga usa ka sugo sa pagpabilin sa Corinto ug usa ka pasalig nga ang Ginoo maghatag ug dugang sa binhi nga natisok. Sa nalig-on ug nadasig, mipadayon siya sa pagbuhat didto uban sa kadasig ug sa paglahutay. ABA 212.3
Ang mga paningkamot sa apostol wala lamang diha sa pagsulti sa katilingban; dihay daghan nga dili unta maabut sa maong paagi. Gigamit niya ang daghang panahon diha sa pagpamalaybalay, ug sa ingon niini nakahigayon siya sa suod nga pagsandurotay sa mga sa panimalay. Iyang naduaw ang mga masakiton ug ang nagmasulob- on, iyang gilipay ang nagkasakit, ug gituboy ang ginadaugdaug. Ug diha sa tanan nga iyang nasulti ug nabuhat iyang gipadaku ang ngalan ni Jesus. Sa ingon niini siya nagbuhat, “diha sa kahuyang ug sa labihan nga kahadlok ug pagkurog.” 1 Connto 2:3. Ningkurog siya sa kahadlok nga ang iyang pagpanudlo mapadayag ang lakra sa tawhanon kay sa diosnon. ABA 213.1
“Kami managsulti man ug kaalam ngadto sa magtutoo nga hamtong na,” si Pablo nagpahayag sa ulahi; “hinoon kini maoy kaalam nga dili iya niining kapanahonan karon, ni sa iyang mga punoan kinsang gahum nagapaingon na sa pagkawagtang. Apan ang among panagsultihan mao ang tinagoan ug sinalipdan nga kaalam sa Dios, nga sa wala pa ang kapanahonan gitagana sa Dios alang sa atong kahimayaan. Walay bisan usa sa mga punoan niining kapanahonan karon nga nakasabut niini; kay kong nakasabut pa, ang Ginoo sa kahimayaan dili unta nila ilansang sa krus. Apan ingon sa nahisulat, Ang wala makita sa mata, ni madungog sa dalunggan, ni mosantop sa kasingkasing sa tawo, ang gikatagana sa Dios alang kanila nga nahigugma Kaniya. Kini gikapadayag sa Dios kanato pinaagi sa Espiritu: kay ang Espiritu nagatugkad man sa tanang mga butang, lakip sa mga kinahiladman sa Dios. Kay kinsa bang pagkatawhana ang nasayud sa mga hunahuna sa tawo, gawas sa espiritu nga anaa nianang tawhana? Maingon man usab walay bisan kinsa nga makasabut sa mga hunahuna sa Dios gawas sa Espiritu sa Dios. ABA 213.2
“Apan kita nanagpakadawat dili sa espiritu nga iya sa kalibutan, kondili sa Espiritu nga gikan sa Dios, aron kita managpakasabut sa mga hiyas nga gikahatag kanato sa Dios. Ug kini among panagsultihan dili pinaagi sa mga pulong nga gitudlo sa tawhanong kaalam kondili gitudlo sa Espintu, nga kita magahubad sa mga kamatuoran nga espintuhanon ngadto sa mga tawo nga espirituhanon.” 1 Corinto 2:6-13. ABA 213.3
Nakaamgo si Pablo nga ang iyang pagkaigo wala diha sa iyang kaugalingon, kondili diha sa presensya sa Balaan nga Espiritu, kinsang maloloy-on nga inpluwensya nagpuno sa iyang kasingkasing, nga nagdala sa matag-hunahuna diha sa pagpasakop kang Cristo. Siya misulti mahitungod sa iyang kaugalingon ingon nga “kanunay ginasagukom dinhi sa lawas ang kamatayon ni Jesus aron ang kinabuhi ni Jesus magadayag usab dinhi sa among mga lawas.” 2 Corinto 4:10. Diha sa mga ginatudlo sa apostol si Cristo mao ang sentro. “Ako buhi,” siya mipahayag, “apan dili na ako ang nabuhi, kondili si Cristo ang nabuhi sa sulod nako.” Galacia 2:20. Ang kaugalingon mao ang gitagoan; si Cristo mao ang gipadyag ug gituboy. ABA 214.1
Si Pablo maoy usa ka larino nga magsusulti. Sa wala pa ang iyang pagkakabig sagad iyang gitinguha ang pagpasantop sa iyang mga tigpatalinghug pinaagi sa tag-as nga pakigpulong. Apan karon iyang gihiklin kining tanan. Sa baylo nga magpatuyang siya diha sa balaknong mga saysay ug sa hinanduraw nga mga pahayag, nga makapahimuot sa mga igbalati ug magtagbaw sa mugna sa hunahuna, apan nga dili makatandog sa adlaw-adlaw nga eksperensya, si Pablo, pinaagi sa paggamit sa yano nga pinolongan, naninguha sa pagpasantup ngadto sa kasingkasing sa mga kamatuoran nga hinungdanon kaayo. Ang hinanduraw nga mga pahayag sa kamatuoran makahimo ug usa ka maghinobra sa pagbad, apan sagad kaayo nga ang tanang mga kamatuoran nga gipresentar niining paagiha dili makasangkap sa pagkaon nga gikinahanglan sa paglig-on ug sa pagpanalipod sa tumotoo alang sa mga gubat sa kinabuhi. Ang dihadiha nga mga kinahanglanon, ang karon nga mga pagsulay, sa nagapanglimbasug nga mga kalag—kini sila kinahanglan pagasugaton sa undanon, ug mapuslanon nga pahamangno diha sa patukoranang mga prinsipyo sa Cristiyanismo. ABA 214.2
Ang mga panglimbasug ni Pablo didto sa Corinto dili nga walay bunga. Daghan ang miliso gikan sa pagsimba sa mga diosdios ngadto sa pagalagad sa buhi nga Dios, ug natukod ang usa ka dakung iglesya ilalom sa bandila ni Cristo. Ang uban nangaluwas gikan sa taliwala sa labing mahilayon nga mga Hendl ug nahimong mga monyumento sa mahigugmaong kalolot sa Dios ug sa gahum sa dugo ni Cristo sa paghinlo gikan sa sala. ABA 214.3
Ang nagtubo nga kalampusan nga naangkon ni Pablo diha sa pagpresentar ni Cristo, nakapasamut sa dili matinuohong mga Judiyo sa labaw pa nga maanguhaon sa pagsupak. Nanindog sila sa usa ka pundok ug “mihimo ug hiniusa nga pagsulong kang Pablo, ug ilang gipanagdala siya sa atubangan sa hukmanan” ni Galion nga niadtong higayona mao ang gobernador sa Acaya. Sila nagpaabut nga ang mga awtoridad, ingon sa kanhing mga higayon, modapig kanila; ug uban sa malanog, ug suko nga mga tingog ilang gibungat ang ilang mga pagmulo batok sa apostol, nga nagingon, “Kining tawhana nagapangdani sa mga tawo sa pagsimba sa Dios sa paagi nga supak sa kasugoan.” ABA 215.1
Ang tinohoan nga Judiyo niadtong higayona nailalom sa pagpanalipod sa gahum nga Romanhon, ug ang mga magsusumbong ni Pablo naghunahuna nga kong sila makapadukot kaniya sa sumbong mahitungod sa paglapas sa mga kasugoan sa ilang tinohoan, malagmit itugyan siya ngadto kanila alang sa husay ug sa paghukom. Sa ingon niini sila nagdahum sa pagpadangat sa iyang paghukom. Sa ingon niini siya nga mahimong dali ra matonto sa masinahon, ug maliputon nga mga Judiyo. Sa Wala siya mahimuot sa ilang pagkapanatiko ug sa pagpakamatarung sa kaugalingon, wala niya tagda ang sumbong. Samtang si Pablo nangandam sa pagsuld aron sa paglaban sa iyang kaugalingon, gisuldhan siya ni Galion nga dili kinahanglan. Unya sa iyang pagliso ngadto sa nangasuko nga mga magsusumbong, siya miingon, “Kong kining butanga may labut pa sa usa ka kalapasan o sa usa ka buhat nga binanyaga, nan, O mga Judiyo, may katarungan unta ako sa pagpaminaw kaninyo; apan kay kini butang man lamang diay labut sa mga pulong ug sa mga ngalan ug sa inyong kaugalingong balaod, nan, kamo na lamay mag-igo niana; magadumili ako sa pagkamaghuhukom niining mga butanga. Ug iyang giabug sila gikan sa hukmanan.” ABA 215.2
Naghulat nga maikagon ang mga Judiyo ug ang mga Gresyanhon alang sa hukom ni Galion; ug ang iyang dihadiha nga pagtaktak sa kaso, ingon nga walay kalabutan sa interes sa katilingban, maoy dmailhan sa mga Judiyo sa paghawa nga nalibog ug nasuko. Ang matapaton nga paagi sa gobemador nakapaabli sa mga mata sa masigawon nga katawhan nga maoy nagadasig sa mga Judiyo. Mao pa kini ang unang higayon sulod sa pagbuhat ni Pablo didto sa Uropa, nga mibali sa pagdapig kaniya ang maguboton nga mga katawhan; ilalom sa mata gayud sa gobemador, ug sa walay pagpanghilabut nga gikan kaniya, sa mapintas ilang gihasmagan ang labing inila nga mga magsusumbong sa apostol. “Unya gidakop sa tanang mga Gresyanhon si Sostenes, ang pangulo sa sinagoga, ug siya ilang gipanagbunalan sa atbang sa hukmanan. Apan si Galion wala lamang magpakabana niini.” Sa ingon niini ang Cristiyanismo nakabaton ug usa ka halandumon nga kadaugan. ABA 215.3
“Si Pablo mipabilin pa didto sulod sa daghan pang mga adlaw.” Kong niining higayona, ang apostol napugos pa sa pagbiya sa Corinto, ang mga kinabig ngadto sa pagtoo ni Jesus mahimutang sa usa ka piligroso nga kahimtang. Manlimbasug unta ang mga Judiyo sa pagtibawas sa bintaha nga nakuha, bisan ngadto sa pagkapuo sa Cristianismo niadtong dapita. ABA 216.1