Eyiri Yesu

3. ERIKWA ENGITSI Y’EKIBI

Omundu asyatunganana ati embere sya Nyamuhanga? Omunyakibi asyayirwa mo mutunganene ati? M’omo kati ka Kristo musa motwanganatsukĩsĩbwa eribya omo bwamatam haguma na Nyamuhanga, haguma n'obũbũyĩrĩre; nĩkwa twangasa tuti oku Kristo? Abangi bakabũlaya erĩbũlya eryabulibawa n’enzige y’abandu omo kiro ky’ePentekote, omugulu balira, babiminya ebibi byabo, bati: “Tuyire tuti kwehĩ?” Ekĩnywa ky’erĩmbere ky’okw’isubĩrya lya Petero ky’eki: “Mubindule emitima yenyũ” (Emĩbĩri 2:37,38). Oko yindi ndambi, enyuma okwaho yo hake, mwaswabuga ati, “Mubindule emitima yenyũ, mulolaye eyiri Nyamuhanga, ebibi byenyũ bisangulawe.” (Emĩbĩrĩ 3:19) EY 15.1

Engitsi yirimo erĩkwa obulige busana n’ekibi wakolire n’eritsirakyo. Sitwangatatsira ekibi, tutitalangira obubi bwakyo; tutitahumya kukyo kw’amatwe omo mutima, siha-ngatabya eribinduka ly’ekwenene omw’ibyaho. EY 15.2

Abangi sibaliminya emibere y’ekwenene y’engitsi y’ekibi. Abangi bakakwa obulige ko bahalirye, nibya ibayi-sirirya eyihya busana n’eryubaha eryagalwa eryo mĩbĩrĩ mibi yangaleterabo. Nĩkwa eyi si y’engitsi y’ekibi eyo Biblia yikahula. Isibalirira busana n’ekibi, nikwa ini busana n’obwagalĩ. Eryagalwa lya Esau ko ryabya litya omugulu alangira k’obukulu buwe bwamabihera olosi. Balama, abere abikwa obuba bw’omulaĩka oyo wabya imene omo nzira n’omuyalĩ owate omo luba, mwakangya ekibi kiwe ati imwataherya engebe yiwe; nikwa sihabya engĩtsi y’ekwe-nene y’ekibi kiwe, mwatabindula ekyo arandamirira kandi syabya na busu oko kibi. Na Yũda Iskarĩota, abere abihotera Omukama wuwe, mwalaka ati: “Nabirikola nabi ngahotera omundu oyute n’olubanza nyiti akwe.” (Matayo 27:4) EY 15.3

Erikangya ebibi eri ryalwa omo mutima wuwe mubi busana n’eryubaha eritswerwa, n’obuba bw’olubanza. Mohabya n’obuba bw’ebyangamuhikira, nikwa omo mutima wuwe simwabya ngitsi kw’abirihotera n’erigana oyute na kibi, Omugala wa Nyamuhanga, Omubũyĩrĩre w’elsraeli. Farao, abere anemwagalwa omw’itswera lya Nyamuhanga, mwaliga ekibi kiwe, akasaga eritswera ly’enyuma okwaho, nĩkwa ebĩhũnzo ibikabya byanabisegeribwa, inianigira Nyamuhanga. Abosĩ abo babya bakalira busana n’amalige awalũa omo kibi, nTkwa isi busana n’ekibi ikyokyenekyene. EY 16.1

Nĩkwa omugulu omutima akayiteka omo busondoli bw’oMuka wa Nyamuhanga, omulenge w’omutima akabukibawa, neryo ow’ebibi iniaminya obubuyirire bw’omugambo wa Nyamuhanga, ow’ahangene kw’obuta-bali buwe omo lubula n’oko kihugo. “Ekyakakala ekikako-leraya obuli mundu” (Yoane 1:9), kikakoleraya ebyumba bĩbĩsĩre eby’omutima, n’ebindu bibisamire by’omwirimya ibyakanganibwa. Erĩlĩga rikalũa iryahamba amalengekania n’omutima. Omukolanabi akalangira obutunganene bwa Yehova, neryo iniakwa obuba bw’erilangirika mo mubi embere sy’oyukakwesa emitima. Akalangira olwanzo Iwa Nyamuhanga, obubuya bw’obũbũyĩrĩre, obutseme bw’eryera; akakandira eryeribwa n’eriswasubibwa omo bwamatanĩ haguma n’olubula. EY 16.2

Erisaba lya Dawĩdĩ enyuma w’eritera liwe, rikakanganaya emibere y’engitsi y’ekwenene y’ekibi. Engitsi yiwe y’ekibi yabya y’ekwenene kandi nene. Mwatasonda erya-nguhya obubi buwe; erisonda erisaga olubanza Iweryuba-hisya, moritabanika omw’isaba liwe. Dawidi mwalangira obungi bw’erilolo liwe; mwalangira obubi bw’omutima wiwe; mwakwa obusu bw’ekibi kiwe. Mwatasabira eribu-yirwa lisa, nĩkwa n’eryeribwa ly’omutima. Mwakandira obutseme bw’obũbũyĩrĩre eriswasubibwa omo buyima n’obwamatanĩ haguma na Nyamuhanga. Oyũ wabya mũbũge w’omutima wuwe: EY 16.3

“Obutseme bull n’omundu oyukabuyirawa amalolo wuwe, n’omundu oyo Nyamuhanga abĩrĩkũnĩngĩra ebibi biwe. Obutseme bull n’omundu oyo Mwami Mukulu atesya-ganzira kw’ebibi, n’omundu oyute n’amatebo omo kĩrĩmũ kiwe.” (Esyonyimbo 32:1,2; 51:316). “Uwe Nyamuhanga, unyiganyire busana n’olwanzo Iwawe olutyusa, usangule ebibi byage, busana n’obubuya bwawe bunene... Kusa-ngwa namaminya amalolo wage; ngibuka ebibi byage omugulu gosĩ... UIũsaye ebibi byage, nage nasyera; unyĩna-baye, nasyabya mweru kwilaba enzururu... Uwe Nyamu-hanga, uhangike omutima owene omwisi wage. Kandi ũhĩre ekĩrĩmũ kitunganene omwisi wage. Sunyihige embere sy’ameso wawe; sũndusaye kw’Omũlĩmũ Abũyĩrĩre wawe. Umbe kandi obutseme obw’erĩlamya lyawe, Unyĩhanganaye omo kĩrĩmũ ky’erĩowa... Ubalaye engebe yage, uwe Nyamu-hanga, Nyamuhanga Omũlamya wage; nage nganđĩka-nganĩa eritunganene ryawe.” (Esyonyimbo 51: 114.) EY 17.1

Erikwa engitsi y’ekibi eriri ngeri, siryangahikwako n’eriberereribwa omo maka wetu itwebene; likangirirawa erilũa oku Kristo musa, oyo werukira elubula, n’oyowaha abandu b’obungi bw’erihitya. EY 17.2

Ekyo bangi bakayitebamo kyekyo, neryo busana n’ekyo sibaliswatoka eryangirira obuwatikia obo Nyamu-hanga akasonda erihabo. Bakalengekanaya bati sibangatoka eryasa Oku Yesu bate bakwa engitsi y’ebibi, bati erikwa engitsi ye bibi rikatanga eribuyirwabyo. Kweneneko eri-kw'engitsi rikatanga eribuyirwa ebibi; kusangwa omutima owabunikire n’owolobire wakakandira Omũlamya. Ko naho nĩkwa ow’ebibi atolere inialindirira erihika omugulu akandi-sala akwa engitsi imwatoka eryasa oku Yesu? Erikwa engi-tsi ryanganahirwaho mo kikakiryo omo kati k’ow’ebibi n’Omũlamya? EY 17.3

EBiblia sirikangiriraya yiti ow’ebibi isialĩga eribirikira lya Yesu ate akwa engitsi y’ekibi. “Mwase ũkw'ĩngye, ĩnywe bosĩ ko mukanuba n’eriheka ebĩrĩtohĩre, ngandibalũhũkya” (Matayo 11:28). Ni maka akalũa oku Yesu, awakatuletera engitsi y’ekwenene y’ebibi. Petero mw’owisyabyo ndeke omo mukania wiwe na Baĩsraelĩ, omugulu abuga ati: “Nĩkwa Nyamuhanga mwamũhamya oko byala biwe by’amali mo Mukulu n’Omũlamya, ahe Israelĩ eribindula emitima yabo n’eribuyirwa ly’ebibi” (Emĩbĩrĩ 5:31). Sitwa-ngatoka erikwa engitsi y’ekibi, omutima wetu atitabukibwa n’Omuka wa Kristo; bine ng’oko tute twangabuyirwa, Kristo ateho. EY 18.1

Kristo yo nzuko y’omuhwa mubuya wosi. lye musa yowanganatoka erihira omo mitima yetu mw’obuyigu oko kibi. Erikandira ekwenene n’eryera, erilĩga obubi bwetu, ebyo bikaminyisaya k’Omuka wiwe anamukolera omo mitima yetu. EY 18.2

Yesu mwabuga ati: “Nage, namasumbirwa endata oko kihugo, nasyakurira abandu bosĩ b’ũkw’ĩngye” (Yoane 12:32). Ow’ebibi atolere iniabisulirwa Kristo ng’Omũlamya wahola busana n’ebibi by’ekihugo; neryo ng’oko tuka-langira Ekyana ky’Embuli kya Nyamuhanga ky’oko musa-laba w’eKalvari, embiso y’obutongolya ikatsuka eribisukala omo malengekania wetu, n’obubuya bwa Nyamuhanga ibwatuleta oko ngitsi y’ekibi. Omw’ihola liwe busana n’ab’ebibi, Kristo mwakangania olwanzo olute Iwangowika; neryo ow’ebibi akabya asamalira olwanzo olu, ilwaheherya omutima, ilwakura amalengekania, n’erireta engitsi y’omo mutima. EY 18.3

Kweneneko, oko sindi ngendo, abandu bakanakwa esĩsonĩ sy’esyonzira syabo nyibi, n’erireka emitsye mirebe mibi yabo, nibya isibebaminya ko banamukurirwa oku Kristo. Nĩkwa omuhwa ogo bakayiha, owakalũa okw’isonda ly’ekwenene ery’erikola ndeke, ni maka wa Kristo wakakurabo. Omukululo ogo bateminya akakolera omo mitima yabo, omulenge w’omutima iniabũkĩbwa, n’emibere y’eyĩhĩa iyowanibwa Neryo ng’oko Kristo akakurabo eritungerera omusalaba wuwe, n’erimusamalira iye ebibi byabo byatsimita, omugambo akalũaho iniasa omo mutima. Obubi bw’eribyaho lyabo, n’ekibi ekihandire emĩrĩhĩ y’omo mutima kikabisulirawabo. Bakatsuka eriminya eritunganene rya Kristo n’eribuga bati: “Ekibi ni kitsibu kiri kiti, erihika omugulu kyasonda obuhere bull ng’obu busana n’erito-ngolya abali mukyo? Olwanzo losi olu, eryagalwa lyosi eri, n’eriyikehya lyosi eri, byasondawa, ambu situsyahera, nĩkwa tusyebana engebe y’erikota kwehĩ?” EY 19.1

Ow’ebibi anganagana olwanzo olu, n’erigana erikurirwa oku Kristo; nĩkwa atitayũnĩa, iniakandikurirwa oku Yesu; eriminya eritegekerania ly’erilamya irikandimusondolera oko musalaba omo ngitsi y’ebibi biwe ebyaleka Omugala mwanze wa Nyamuhanga iniagalwa. EY 19.2

Omutima muyimerera w’obunyamuhanga owakakolera omo bihangikwa, akakanaya n’emitima y’abandu, n’erihi-ramo obwaga bw’ekyo batawiteko. N’ebindu bya muna kihugo isibyangatabuga obwaga bwabo. Omuka wa Nyamuhanga anemuhatikanabo erisondekania ebyanga-leterabo obuholo n’eriluhuka bisa: olukogo Iwa Kristo, obu-tseme bw’obubũyĩrĩre. Omo mikululo yilangirikire n’eyitala-ngirikire, Omũlamya wetu anemukola butũmbya omubĩrĩ w’erilusia emitima y’abandu y’omo ngumbu sityũgũtaya esy’ekibi, eriretayo omw’itsumulwa literyangahwa eryo bakasunga omw’lye Obukwenda bwa Nyamuhanga bune-mubuga n’emitima yosĩ eyikasondekanaya eribugira enyota y’oko malega atulangikire wa muna kihugo, bunemubuga buti: “Oyũkwĩre enyota ase, n’oyo wanzĩre, imaye amagetsi w’engebe butsiry’igula” (Erĩbĩsũlĩrwa 22:17). EY 19.3

Iwe w’omutima akayitaga ebindu bibuya kwilaba ebyo kihugo kyangateka, uminye eriyitaga eri ko ni mulenge wa Nyamuhanga owakabuga n’omutima wagu. Umusabe akuhe erikwa engitsi y’ebibi, erikubisulira Kristo y’omo Iwanzo luwe lute Iwangahwa, omw’iluyirirana ly’obũbũyĩrĩre buwe. Omw’ibyaho ly’Omũlamya momwaminyikala olosĩ amate-geko w’omugambo wa Nyamuhanga: olwanzo oku Nyamu-hanga n’abandu. Obwenge, olwanzo Iw’eritendiyanza iyowene, lyolyabya ibyaho ly’omutima wiwe. Tukabya twa-tungerera Omũlamya wetu, n’ekyakakala ekikamulwako kyatwandagalirako, imotwalangira obubi bw’emitima yetu. EY 20.1

Twanganayiteba nga Nĩkodemo tuti eribyaho lyetu rinalungukere, tuti emibere yetu yinatunganene, itwalengekania tuti situsondire erikehia omutima wetu w’embere sya Nyamuhanga, ng’omukola nabi oyune nga bandi bosi: nĩkwa ekyakakala ekikalũa oku Kristo kyamabikolerya omo mitima yetu, itukandilangira ko tuli babi; itukandilangira ebyo tukakola busana n’eriyanza itwebene, n’obuyigu tuli nabo oku Nyamuhanga, obwatsandaya obuli mukolano w’omw’ibyaho lyetu. Neryo itukandiminya ko bubuya bwetu itwebenebene bull ng’omwenda owatsandire, kandi n’omusasi wa Yesu musa kwali wanganatoka eritwerya kw’obukine bw’ekibi, n’eribindula emitima yetu erimusosa. EY 20.2

Erisalali riguma ery’okw’ihenia lya Nyamuhanga, ekyakakala ky’obubũyĩrĩre bwa Kristo, bikabya byingira omo mutima, bikaminyikalayamo ndeke obuli kitingu ky’obubi n’erikanganiamo obulema n’emitsye mibi y’emibere y’omundu. Kikaleka esyongumbu nyibi sy’omubiri, obuta-tunganana bw’omutima, n’obubi bw’eminywa, ibyala-ngirika. Emĩbĩri y’omubi y’obutasikya eyikakerebula emi-gambo ya Nyamuhanga, yikalangirika omo meso wuwe, n’omutima wiwe iniayikehia n’erikwa obulige omw’iso-ndekania omukululo w’Ekirimu kya Nyamuhanga. Akayibe-herawa iyowenewene abilangira emibere mibuya n’eyite na kitingu ya Kristo. EY 20.3

Omugulu omuminyereri Danĩelĩ asamalira erihenia ly’omukwenda w’elubula oyobamutumira, mwatondokala abilangira obolo n’obutatunganana buwe. Akabya aya omo mukania w’ebyamuhulukira akabuga ati: “Mondaswabya n’akagala omwisi wage; kusangwa obubuya bwage mobwahindulwa omwisi wage erisosa oluholo, monda-swabya n’akagala” (Danĩelĩ 10:8). Omutima owakatũ-lawako atya, akabeherawa eriyanza, neryo akasonde-kanaya, omo kati k’eritunganene rya Kristo, obubuya bw’omutima obwamatene n’emigambo ya Nyamuhanga n’emibere ya Kristo. EY 21.1

Paũlo akabuga, akakania endata w’emigendere yiwe, ati syali na kibi embere sy’eritunganene ry’emigambo. (Abanya Fĩlĩpĩ 3:6). Nĩkwa omugulu emibere y’omutima w’emigambo yalangirika, mwayilangira mo mubi. Akayi-tswera omo migambo ng’oko bandu bakalingiriranayayo ikw’ibyaho ly’eyĩhĩa, mwabya ng’oyowabiriyiteya oko kibi; nikwa omugulu asamalira omutobero w’obũbũyĩrĩranobw’amah w’emigambo, abere ayirebya, mwakukama omw’iyikehya neryo mwakangania obubi buwe. Akabuga atya: “Nage nabyaho nyite oko migambo; nĩkwa omugulu ekihano kyahĩka, ebibi mobyasuba, nage monahola” (Abanya Roma 7:9). Abere alangire emibere y’ekĩrĩmũ y’emigambo, ekibi mokyalangirika omo butsande bwakyo bw’ekwenene, neryo n’obuyanza abya nabo mobwahwa. EY 21.2

Nyamuhanga syaliganza ebibi byosĩ nga biringirirene; omw’isamalira liwe, binalabeneko oko butsibu, ng’oko bandu nabo bakanalebaya; ikwa n’omo kibi kyanganalangi-rika nga kike omo meso w’abandu, sihali kibi kike omo meso wa Nyamuhanga. Eritswera ly’omundu likasombola kandi siritunganene; nĩkwa Nyamuhanga iye akatswera ebindu byosĩ by’omo kwenene ko bine. Omutamĩrĩ akapo-nawa, nibya iniabwirwa ambu ekibi kiwe kikandisyamukaga obwami bw’elubula. Nĩkwa oyukayipipa, n’omuhemu, n’ow’omururu ibasondibya butatsumangwa. NTkwa ebibi ebi bikahitanaya Nyamuhanga; kusangwa bigabene n’obubuya bw’emitsye yiwe y’olwanzo olute mo buhemu olutabere omo bihugo ebitahalaya. Oyukatogera omo kibi ky’oko binene-binene, akowa obulito bw’esisoni siwe n’obwera bwiwe haguma n’eriyitaga olukogo Iwa Kristo; naho oyuka-yipipa syalibya n’eriyitaga, neryo eki kikakinga omutima wuwe, ikyakakirya Yesu haguma n’emiyisa yiwe atuletera. EY 22.1

Omusolesya mwera oyowasaba ati: “Nyamuhanga, unyiganyire, ĩngye mukolanabi!” (Lũka 18:13), mwayirebya iyo wenewene ng’omundu molo, n’abandi iko banamu-langire batya; nĩkwa mwayowamo obwaga, n’omo bulitohe bw’ekibi kiwe n’esisoni, mwasa embere sya Nyamuhanga, akamusaba olukogo luwe. Omutima wuwe abya iniabiriki-ngulirwa Omuka wa Nyamuhanga erikola omubĩrĩ wiwe w’erigenyera n’erimubohola oko maka w’ekibi. Erisaba ly’omũfarĩsayo, ly’eriyipipa n’ery’eriyitunganania molya-kangania k’omutima wuwe syakingwire oko mukululo w’Ekirĩmũ Kìbũyĩrĩre. Busana n’ekika kiri omo kati kiwe na Nyamuhanga mwatatoka eriyilangira kw’atabukere, ko syasosire obutunganene bw’obũbũyTrĩre bwa Nyamuhanga. Mwatayowa mo bwaga na mwatasunga kindu kyosĩ. EY 22.2

Wamabilangira obubi bwagu, isiwalinda eriyuwania. Baneho bangi abakalengekanaya bati sibatolere eryasa oku Kristo. Ukalengekanaya uti wanganowana omo maka wawu iwowene-wene? “Ko Mũetĩopĩa angabindula erangĩ y’engoba yiwe, kutse esoro yangabindula ebitangabitanga byayo kwehĩ? Nenyũ litya mwanganatoka erikola ebibuya, ĩnywe mwabiribegera erikola ebibi” (Yeremĩa 13:23). Obu-watikya bwetu, Nyamuhanga yuli nabo musa. Situtolere eri-buga tuti tukalinda eby’eritwowisya bya maka kwilaba, kutse omwanya owowene, kutse emibere mibuya kutsibu. Sitwangatoka kindu kyosĩ itwebenebene. Tutolere itwasa oku Kristo ng’oko tune. EY 23.1

Nĩkwa kumbe abandu isibayitebaya omw’irengekania bati Nyamuhanga, omo Iwanzo luwe lunene, akandi-syalwaho inialamia n’abakaniyira olukogo luwe. Obungi bw’emibere y’erikola ekibi bwangalangirika omo kyakakala ky’omusalaba kisa. Omugulu abandu bakayitswatsika bati Nyamuhanga, kundi owene kutsibutsibu, syangagana omubi, kumbe ibatungerera eKalvari. Ni kusangwa sihabya yindi nzira eyo mundu angalamiremo, kusangwa hatabya obuhere obu, sibyabya bitokekene oko mwana w’omundu erilama oko butoki bubi bw’ekibi, n’eriswasubibwa omo bwamatani n’ebiriho bĩbũyĩrire, isibitokekene kandi kubo eribya bamatani okw’ibyaho ly’Ekĩrĩmũ, eki kyo kyaleka Yesu iniaheka ebibi by’abakolanabi, neryo mwagalibwa omo mwanya w’ababi. Olwanzo, n’eryagalwa, n’oluholobya Mugala wa Nyamuhanga bikatulago oko bunene bw’ekibi, bikakangaya ko sihali eriyilamia oko maka wakyo, ko hate maha aw’eribyaho libuya, nĩkwa imwan’omw’iteka omutima w’oku Kristo. EY 23.2

Abatebinduka bakayilwirako ibobenebene bakahula abakayikanganaya mo bakristo bati: “Nage nyinowene ngabo. Nabo sibanyilengire erihwamo obuhemu, eribya n’olulengo Iw’eriyiteya n’eribya bamenge. Banzire eriyi-tsemesya ng’oko nganakola.” Eryo bakayilwirako omo bibi by’abandi, omw’ipona omubĩrĩ bakahabawa. Nĩkwa ebibi bya bandi, n’eritala lyabo sibirilwira uku mundu wosĩ, kusangwa Omũkama mwatatuha erikwama kiminyikalo kya mundu gosĩ oyukahalaya. Omugala wa Nyamuhanga oyute na kĩtĩngũ mwahabwa okwitwe mo kiminyikalo, neryo n’abakayitongatonga busana n’emigendere mibi y’abaka-yahula mo bakristo, bo bangakangenie eribyaho libuya n’ekiminyikalo kyowene. Bamabya ibanasi batya omukristo ng’angabya ati, naguti ekibi kyabo kyo kite kinene kwilaba? Ibanasi ekitunganene, neryo ibagana erikikola. EY 24.1

Muyitegaye okw’ikereberera. Simũmbaye oko mubĩrĩ ow’erilwĩka ebibi byenyu n’erisondasonda eritunganene ry’omutima omo kati ka Yesu. Aha ho bandu bigonye n’ebigonye bakatalira olosĩ. Sinendikania bingi endata w’obũkũhĩ n’eritikatika ly’eribyaho; nĩkwa hali obulige bukalire, obulige obutowikire ndeke, omw’itendaliga eribirikira ly’Omuka Abũyĩrĩre wa Nyamuhanga, omw’isombola eribyaho omo bibi, kusangwa nĩbya lineho kwenene erikereberera. Ekibi n’omo kyangalangirika mo kike kiti, kyanganatsemesya oyukakwamakyo neryo ikyahika okw’imutogotya olosĩ. Ekyosĩ ekyo tutekĩnda, kikandisyatũkĩnda n’eritutogotya. EY 24.2

Adamu na Eva mobĩkĩrĩrya kw’eriria oko bigũma baganibawa, akakolano kake kundu, siryangahulukya bikaiire ngo ko Nyamuhanga abya iniabiribũga. Nĩkwa omwatsi muke oyu mwabya ikerebula omugambo owabũyĩrĩre n’owatebinduka wa Nyamuhanga, na kandi eki mokýagaba omundu y’oku Nyamuhanga, n’erisendulirya oluholo n’obu-hanya by’endata w’ekihugo kyetu. Oko migulu n’emigulu, omulenge w’ekiriro abiribanika omo kihugo kyetu, ebi-hangikwa byosĩ bikagalawa n’eriyilakira omo buhanya obwaletawa n’eritendisikya ly’omundu. Olubula ilolwene-lwene molwatulwako n’erihalya ly’omundu oku Nyamu-hanga. Ekalvari yiri ng’eryibukya ly’obũhere bw’eriswekya obwasondibawa butoke eribya ndihi y’okw’ikerebula omu-gambo wa Nyamuhanga. Isitwalebaya ekibi nga kindu ky’eritsangirako. EY 24.3

Obuli mukolano w’erikerebula n’eripona olukogo Iwa Kristo, akakuhindukira iwowene-wene; omutima akakola erisonda litabũkere, n’amenge iniahwerekerera, na kandi sibyekuletera erĩsĩganĩa ekwenene lisa, nikwa bikaleka omundu iniataswatoka eriliga eribirikira ly’Ekĩrĩmũ Kĩbũyĩrĩre eryo lukogo. EY 25.1

Abangi bakabonderaya omulenge w’omutima ahana-mire wabo omw’irengekania bati bakandisyaleka ekibi bakwamuhwa; bati banganatsanga omw’ibirikira ly’olukogo, kandi bati irinemukurabo. Bakalengekanaya bati banga-nabya babinigira Ekĩrĩmũ ky’olukogo, babilolya emĩbĩrĩ yabo y’oko luhande Iwa Sitanĩ, bati neryo oko ndambi y’enduli eyikalire banganaswabindula emigendere yabo. Nĩkwa eki si kyolokyolo erikikola. Ebikalolawako haguma n’ebikigawa omw’ibyaho, bikabya ibyabiritsumbatsumba emibere erihika oko lulengo abangu basa, embere sy’oluholo, bo bakayitaga eriangirira ekisosekanio kya Yesu. EY 25.2

Nibya n’omutsye mubi muyĩma, engumbu nyibi nguma eyo mundu akakulaya, ikasala yabulirania amaka w’Engulu yowene. Obul’iyitsemesya omo kibi rikaletera omutima w’eribeherwa Nyamuhanga. Oyukakanganaya obutikirirya bubi kutse eriyũnĩa omo butatsomana ekwenene ya Nyamu-hanga, akahulula ebyanalyabiba. Omo Biblia yosĩ, simuli eri-kunga ly’eryubahisya okw’iyiteya oko bũlĩge bw’eritsanga omo kibi erilabire oko binywa by’owamenge biti omubi “asyahambwa omo mĩrĩkĩ y’ebibi biwe” (Emisyo 5:22). EY 25.3

Kristo ayitegekerenie eritubohola oko kibi, nĩkwa syalikũna erisonda lyetu. Nĩkwa twamabibulira omw’ikerebula, tukayilolya omo bubi mo kutsibu, tukagana obwiranda n’olukogo luwe, angataswatukoleraki kwehĩ? Itwamabiyitswera itwebenebene, omw’igũndũ, tukagana olwanzo luwe. “Ulebaye, lino ni ndambĩ itolere, ũlebaye, lino ni kiro ky’erĩlamĩbwa” (2 Abanya Korĩnto 6:2) “Lero mũnabwĩre, mwamowa omulenge wuwe, sĩmũkalaye emitima yenyũ” (Abaebrania 3:7,8). EY 26.1

“Omundu akalangira erisosa ly’eyĩhya, nĩkwa Omwami Mukulu akasamalira omo mutima” (1 Samwelĩ” 16:7): omu-tima w’omundu haguma n’obutseme n’obulige bwago; omutima owakayũnaya omw’igangaganga, owikeremo obubi n’amabehi. Anasi ebyo mutima akasonda n’ebyaka-yitaga n’erikwamirira. Genda eyali n’omutima wawe ng’okwane omwikma lyago. Umukingulirego, oyuka-langir’ebyosĩ, igunemulaka ng’omwimbi uti: “Uwe Nyamu-hanga, unyirengeko, uminye obũlengekanĩa bwage; unyire-ngeko, uminye amalengekanĩa wage. Usondaye nga hane eriteba omwisi wage, unyisondole omo nzira y’erikota”. (Esyonyimbo 139:23,24)7 EY 26.2

Abangi bakaliga ekisomo ky’amenge w’ekihugo, eryĩsĩrĩra ly’eyihya, omutima isyerĩre. Kumbe erisaba lyagu iryabya eri: “Uwe Nyamuhanga, uhangike omutima owene omwisi wage. Kandi ũhĩre ekĩrĩmũ kitunganene omwisi wage” (Esyonyimbo 51:10). Ukole n’omutima wagu omo kwenene. Ubye w’ekwenene n’oyukasĩka ng’omugulu engebe yagu yiri omo lukaliro. Ni by’erisoha iwe haguma na Nyamuhanga, erisoha busana n’engebe y’erikota. Amaha awakimanira okw’irengekanĩa lisa iniakandisyakuheria. EY 26.3

Iwiga ekinywa kya Nyamuhanga haguma n’erisaba. Ekinywa ekyo kikahira embere syagu, omo migambo ya Nyamuhanga n’omw’ibyaho lya Kristo, y’amahano makulu w’obũbũyĩrĩre obo mundu amabibula “isiendisyalola oko Mukama” (Abaebrania 12:14). Kikaleka omundu inialiga ekibi; kikakanganaya enzira y’erilama. Utegayekyo ng’omu-lenge wa Nyamuhanga owakabũga n’omutima wawu. EY 27.1

Ng’oko ukalangira obungi bw’ekibi, ng’oko ukayilangira ko gune, isiwayitwĩsaya amaha. Ababi bo Kristo asya-lamaya. Sitwangabuga tuti tukasanganaya Nyamuhanga yo haguma netu, nĩkwa (olwanzo Iw’eriswekya!) Nyamuhanga “akasanganaya abandu bosĩ ukw’iye busana na Kristo” (2 Abanya Korĩnto 5:19). Omo Iwanzo luwe lubuya, akakura emitima y’abana buwe abaherire. Ababuti ba kuna kihugo sibesika omw’isamalira ebibi by’abana babo ng’oko Nyamuhanga iye akasika busana nabo akasonda erilamia. Sihali oyukimira omukerebũlĩ. Sihali hatabya obuno bw’abandu, na hake, obukagongagonga abaherĩre b’omo Iwanzo. Esyondagane syosĩ esi, n’amatulago awosĩ aya, akakanganaya olwanzo lute Iwangatondolwa. EY 27.2

Omugulu enzigu Sitanĩ ikakubwira yiti uli mubi kutsibu, iwatungerera Omũtongolya wawe kandi iwakanĩa ko yuto-lere, yo mutunganene. Iwaminya ekibi kyagu, neryo iwa-bwira enzigu uti: “Kristo Yesu mwasa omo kihugo busana n’erĩlamya abakolanabi” (1 Tĩmoteo 1:15), kandi ko wanganalamibwa omo Iwanzo luwe olutehwa. Yesu mwakanirya Sĩmonĩ y’omwatsi w’ababwekwa babiri. Omuyima abya mo mwinda muke w’omukama wuwe, n’ogundi iniali na mwinda mulito, nĩkwa omukama oyo mwabwira abosĩ ati sibendisyaswatũha, sibakirimo mwinda. Neryo Yesu mwabũlya Sĩmonĩ nga ni wahi oko babiri yowanganzire omukama wiwe yo kwilaba? Sĩmonĩ mwasubĩrya ati: “Mbino oyo abuyira bingi” (Luka 7:43). Twabya bakolanabi kundu; mkwa Yesu Kristo mwahola ati tusunge eribuyirwa. Eritolera ly’obuhere buwe riri n’obutoki bw’eritusangania haguma na Tata. Abo abiribuyira kwilaba, basyamwanza kwilaba na kandi basyasegera hakuhikuhi n’ekĩtũmbi kiwe ky’obwami bakamupipa busana n’olwanzo luwe lunene n’obuhere buwe obutehwa. Mono mugulu omundu aka-minya olwanzo Iwa Nyamuhanga, mwakatoka erilangira ekibi ko kitsandire. Omugulu tukowa n’eriminya obuhere bute na ndũlĩ bwa Yesu Kristo busana netu, emitima yetu ikahwerekerera omo Iwanzo n’obulige. EY 27.3