Eyiri Yesu

8. ERIKULA OMO KATI KA KRISTO

Eribinduka ly’omutima erikatuyira mo bana ba Nyamuhanga, eBiblia ikahulalyo mw’ibutwa. Kandi likalingirirani-bawa n’erilasa lye mbuto mbuya eyirya herawa n’omũlĩmĩ. Kutya abamabibindukira Kristo batolere, “nge syomekeke”, ibakula erihika oko lulengo Iw’eribya balume n’abakalĩ aba-birikula omwiminya Kristo. (1 Petero 2:2; AbanyaEfeso 4:15). Kutse ng’embuto mbuya eyikabibawa omw’irima, iri-tolere iyakula n’erihulukya ebigũma. Omuminyereri Isaya akabũga ati: “bakandisyahulwa mo miti... y’eritunganene, eyaherawa n’oMwami Mukulu, atoke erikengwa” (Isaya 61:3). Ebiminyikalo ebi, ebĩkalũa omo bihangikwa, biriho busana n’erituwatikya towe ekwenene eyĩbĩsĩre y’eribyaho ly’omutima. EY 54.1

Amenge w’omundu syangatoka eriteka engebe y’oko kihangikwa kike ky’omo bihangikwa. Emyaka n’esyonyama bikabyaho omo ngebe eyo Nyamuhanga iyowenewene akahabyo nyisa. Okw’eryo eribyaho lyo mutima likabutawa omo mitima y’abandu busana n’engebe eyikalũa oku Nyamuhanga nyisa. Omundu atetabana eributwa erikalũa endata, syangabana engebe eyo Kristo asa erisyateka. (Yoane 3:3). EY 54.2

Ng’oko bine okw’ibyaho, ko bine bitya n’okwikula. Ni Nyamuhanga yukaletera engundo y’obusoyo erisanzulia, kandi n’omusanga eribya kigũma. M’om’obũtokĩ buwe mo syombuto sikakula, “erĩmbere, emigera ikahuluka, enyuma waho ikasohola, n’enyuma waho emibimba eyerĩre” (Mariko 4:28). Omumĩnyereri Hosea akabũga oko Israeli ati, “asyasoya ng’eriranga.” “Basyaswalya engano, n’erisoya ng’omũlĩki w’ebinyũ” (Hosea 14:5,7). Na Yesu akatubwira ati: “mulebaye ebirangaranga ngoko bikalasa” (Luka 14:27). Emyaka n’emisanga sibirikula omobuteya bwabyo kutse omo maganiryo n’amaka wabyo, nikwa omw’angirira ebyo Nyamuhanga ateka eriwatikya eribyaho lyabyo. Omwana syangatoka eritomeka obuli bwiwe omo maga-nĩryo kutse omo bũtokĩ bwiwe iyowenewene. Nawe kutya, omo maganĩrĩo n’omo maka wawe iwowenewene, siwanga-toka eribana erikula ly’omutima. Omwana ngo mwaka, aka-kula busana n’eriangirira ebikalisaya eribyaho liwe, n’ibũg’ambu: omuka w’erihumula, amasalalĩ, w’eruba n’ebyalya. Ng’oko erihĩtya eri ry’ebihangikwa liri oko syo-nyama n’emiaka, Kristo kwali atya oko bakamwĩkĩrĩraya. lye ni “kyakakala kyabo ky’erikota” “eryuba n’engabo” (Isaya 60:19; Esyonyimbo 84:11). Akandisyabya ng’“ekimi uku Israeli”. “Akandisyabya ng’embula omo malima” (Hosea 14:5; Esyonyimbo 72:6). lye ni magetsi w’engebe, “obu-ndu bwa Nyamuhanga obukalũa elubula, n’eriha engebe oko kihugo” (Yoane 6:33). EY 54.3

Omw’ihĩtya ly’oMugala wiwe erĩlabĩre, Nyamuhanga abiritimbya omuka w’olukogo luwe oko kihugo ngok’omuka aswikire ekihugo. Abosi abakasombola erihumula omuka oyo w’olukogo, bakandibyaho n’erikula oko lulengo Iw’eri-bya balume n’abakalĩ omu Yesu Kristo. EY 55.1

Ng’okomusanga akasamalira eryuba, amasalalĩ atoke eriwatikya eritungananĩa obubuya bwago, netu kutya tuto-lere erisamalira eryuba ly’eritunganene, ekyakakala ky’elu-bula kitoke eritukolerya, n’emibere yetu iyatoka erikula omw’isosekanĩa lya Kristo. EY 55.2

Yesu akakangĩrĩraya ekindu kigumerera omugulu akabũga ati, “Mumatikane okw’ingye, nage ngendimatikana okw’inywe. Ngoko omutahe syalihetaya ebĩgũma iwowene, amatendimatikana n’endĩna, litya nenyũ simwangatoka, mutamatikene okw’ingye... Mutamatikene nage simwanga— toka erikolaki” (Yoane 15:4,5). Mwegemere oku Kristo, mutoke eribana eribyaho eribũyĩrĩre, ngok’omutahi akamatikana n’endĩna atoke erikula n’erihetako ebĩgũma. Mute haguma naye isimuwite engebe. Simuwite bũtokĩ bw’erĩkĩnda erirengwako kutse bw’erikula omo lukogo n'obũbũyĩrĩre. Mwamikala emwisi siwe imukandibyaho ndeke. Mwamabi-teka eribyaho lyenyũ okwiye, simwangatoka eryuma kutse eribula ebĩgũma. Mukandisyabya ng’omuti owaherire oko mũsĩke w’olũsi. EY 55.3

Abandi bakalengekanaya bati litolere ibakola luhande lulebe lw’omũbĩrĩ ibobenebene. Babirĩkĩrĩrya Kristo busana n’eribũyirwa ebibi, nikwa lino bakasonda omo nzira sy’emĩ-bĩrĩ yabĩo eribyaho litunganene. Nikwa erirenga lyosĩ eriri ng’eri rikakindawa. Yesu akabũga ati, “Mutamatikene nage simwangatoka erikolaki” Erikula lyetu omo lukogo, obutse-me bwetu, omugaso wetu, ebyosi byegemere oko bwama-tani bwetu na Kristo. Mom’obwamatani haguma naye obuli kiro n’obuli ndambi, omwikala omwisi siwe mo tutolere eri-kula omo lukogo. lye simũtsũkĩ musa ow’eryĩkĩrĩrya lyetu, nikwa kandi yo mũberererya walyo. Kristo ni w’erimbere n’ow’omuheryo, ebiro byosĩ, omo byosĩ, n’ehosĩ. Atolere iniabya haguma netu, butsira oko nzũko n’oko ndũlĩ y’olugendo Iwetu kusa, nikwa oko bull kika ky’enzira yosi. Dawi-di akabũga ati: “Ngahira oMwami Mukulu embere syage oko migulu yosi; kusangwa ali oko byala byage by’amali, sindendisyatũndwa” (Esyonyimbo 16:8). EY 56.1

Ukabulaya uti: “Nangatoka nyiti erĩkala emwisi wa Kristo ?” Omo nzira ngimerera eyo wanamwangiriramo erĩ-mbere. “Neryo kusangwa mwabiriangirira Kristo Yesu mo Mukama, mumukwame n’erimatikana naye.” “Nikwa omu-tunganene wage asyabyaho busana n'eryikĩrĩrya liwe” (Abanyakolosaĩ 2:6; Abaebrania 10:38). Mowayiteka oku Nyamuhanga eribya wiwe olosĩ, erimukolera n’erimusĩkya, kandi mowalĩga Kristo mo Mulamya wagu. Wabya isiwa-ngatoka iwowenewene eryerya ebibi byagu kutse eribindula omutima wagu, nĩkwa eribiyiteka oku Nyamuhanga, wĩkirĩ-rye kwabirikukolera ebyosĩ ebĩ busana na Kristo. Omw’ĩkĩ-rirya wabiribya wa Kristo, kandi omw’ĩkĩrirya, utolere iwa-kula emwisi siwe omw’ihĩtya n’omw’ĩmya. Litolere iwateka ebyosi: omutima wagu, erisonda lyagu, n’omũbĩrĩ wagu, iwayiteka okwikwama amategeko wiwe gosĩ; kandi litolere iwĩmya ebyosĩ: Kristo, oyuswire n’emiyisa yosĩ, eryĩkala omo mutima wagu, eribya ritunganene lyagu n’omuwatikya wagu w’ekera ne kera, erikuha amaka w’erĩsikya. EY 56.2

Iwayiteka uku Nyamuhanga omo ngyakyangyakya; uyi-re oyu mo mũbĩri wagu w’erĩmberembere. Erisaba lyagu iryabya litya: “Ee Mukama, nyĩmaye mo wagu olosĩ. Nama-hira esyondegeka syage syosĩ omo bisando byagu. Unyiko-lesaye munabwire omw’ikupipa. Wikale haguma nage, n'omubĩrĩ wage gosĩ abye iniakalũa omwiwe”. Oyu ni mwa-tsi w’obuli kiro. Obuli ngyakya, iwayihira omo byala bya Nyamuhanga busana n’omusibo gosĩ oyo. Umuhereraye esyondegeka syawe syosĩ, sitoke erikwamwa kutse eri-rekwa, erikwamana n’obusondoli bwa Nyamuhanga ko bukandikangirira. Omo nzira eyi, kiro oko kiro, iwukandibya igunemuhira erĩbyaho lyagu omo byala bya Nyamuhanga, neryo iryasa likasosa kutsibu erĩbyaho lya Yesu. EY 57.1

Engebe emwisi sya Kristo ni ngebe y’omuyisyandiro. S’ibũg’ambu ihabya erikabikira omo mĩyowĩre, nikwa ihangabere eryikirirya ly’obuholo, erĩtyũmbaya. Amaha wagu syalibya omw’iwe iwowenewene, akabya omo Kristo. Obo-lo bwagu bukamatanibawa oko maka wiwe, n'obũkĩrũ bwagu oko menge guwe, n’obugata bwagu oko muhwa wiwe owatehwa. Okw’eryo sibitolere ukayisamalira n’eri-rengekanĩa endata wagu iwowenewene, nĩkwa usamalire Kristo. Wikalaye amalengekanĩa wagu w’endata w’olwanzo luwe, endata w’obubũya n’obutunganene bw’emibere yiwe. Kristo omwiyigana liwe, Kristo omwiyikehya liwe, Kristo omo bubũyĩrĩre buwe n’eryera liwe, Kristo omo Iwanzo luwe olulabĩre: oyu g’omwatsi ogo mutima angayi-tegererya. M’omwimwanza, omo kati k’erimwiga, omo kati k’erimwegemerako olosĩ, mo mutolere eribindulwa, neryo imo wamusosa. EY 57.2

Yesu akabũga ati: “Mwikale emwisi syage”. Ebĩnywa ebi bikaleta amalengekanĩa w’ekiluhuko, eribya buholo, n’eriyiketera. Kandi akabirikira ati: “Mwase okw’ingye,... ngandibaluhukya” (Matayo 11:28). Ebĩnywa by’omwĩmbĩ bikakanganaya amalengekanĩa mayimerera aya: “Uyibombeke embere sy’oMwami Mukulu, umulinde n’erisikya-sikya omutima”. Na Isaya akaha amaha atya: “Omw’iyi-bombeka n’eriyiketera mo muli erilama lyenyũ” (Isaya 30:15; Esyonyimbo 37:7). Eriluhuka eri siryebanika omo butakola, kwisangwa omw’ibirikira ly’oMulamya, endagane y’eriluhuka yamatene n’eribirikirwa okwiyakola: “Mwimaye engomo yage, muhekeyo:...nenyũ mwasyabana eriluhuka” (Matayo 11:29). Omutima owakaluhukira olosĩ oku Kristo, asyabya n’omũhwa kundu omo kati k’erimukolera. EY 58.1

Omugulu amalengekanĩa w’omundu akabya okw’iye iyowene-wene, akatahuka inialũa oku Kristo, engũnũko ya maka ne y’engebe. Busana nekyo, Sitanĩ akakola n’amaka mangi, erihengemia amalengekanĩa, erilusĩago oko Mulamia, n'erikakĩrya omo nzĩra eyi, obwamatani bw’omutima hagu-ma na Kristo. Amatseme w’ekihugo, amalolo w’abandi, kutse amalolo wagu iwowenewene n’erikeheribwa lyagu, ebyosĩ ebyo akabikolesaya okw’ikitirya amalengekanĩa g’oko kiguma ky’okwebi kutse oko byosĩ ebyo. Simukiti-bawe n’esyombĩta siwe. Abangi abanzĩre erikola ebitolere, kandi abasondĩre eribyaho busana na Nyamuhanga, Sitanĩ akasondolabo erĩsĩkerera oko bibi byabo ibobenebene n’obolo; n’omo nzira eyi y’erigababo oku Kristo, Sitanĩ akabya n’amaha w’erĩkĩnda. Sibitolere tukayira eriyitsomana mo ly’erĩmbere n’eritaya amaganiryo n’obuba tuti nga twanasyalama. Ebyosĩ ebi bikalũsaya omutima g’oko ngũ-nũnuko y’amaka wetu. Uteke omutima wagu w’oku Nyamuhanga n’erimwĩkĩrĩrya. Ukanaye n’erirengekanĩa endata wa Yesu. Uhereraye eriyitsomana ly’omwiye. Uhire eritikatika lyosi ryo hali; ulusayeho obuba bwagu. Ubũge haguma n’omukwenda Paulo uti: “Nikwa lino nyineho; ni-kwa butsira ngye, Kristo yuliho emwisi wage. N’engebe eyo, nyiri nayo busana n'eryĩkĩrĩrya oMugala wa Nyamu-hanga, oyo wanyanza n’eriyiteka busana nage” (Abagalatĩa 2:20). Uluhukire emwisi wa Nyamuhanga. lye ali n’obutoki bw’eriteya ebyo wamuha okw’ikubikirabyo. Wamayiteka omo byala biwe, iwukandikinda omo kati kiwe, iye oyo wakwanza. EY 58.2

Omugulu Kristo aheka emibere y’abandu, mwayiboherako obunyamundu omo lukoba Iw’olwanzo olute Iwangatwibwa na butokĩ bosĩ, hatane h’erisombola ly’omundu iyowene-wene. Sitanĩ akandisyasondekanĩa eritũkangya ebikatebaya, akatutsotsya ati tutwe olukoba olu, neryo tusombole tutya eriyigaba oku Kristo. Aha ho bitutolere eriteya, erĩyĩhĩyika, n’erisaba, sihabye kindu n’ekike ekikatutsotsaya erisombola ogundi mukama, kusangwa ebiro byosĩ tuli bwiranda erikola ekĩ. Nĩkwa tusamalire Kristo yo lugumerera naye akandituteya. Omwitungerera Yesu, tukabya n’obuholo. Sihali ekyangatũpũra omo byala biwe. Omw’imusamalira butũmbya, “tukahindukibawa omo kisosekanio kiwe, omo lukengerwa luwe, kusangwa lũkalũa oko Mukama” (2 Banyakorinto 3:18). EY 59.1

Abiga b’embere ko basunga batya erisosa oMulamia mwanze. Abig’abo banabya bowa ebĩnywa bya Yesu, ibowa ko ball n’obwaga bwiwe. Mobamusondia, mobamu-sunga, mobamukwama. Mobabya haguma naye omo nyumba, oko mesa, omo kyumba, n’omwirima. Mobabya haguma naye ng’abiga haguma n'omukangĩrĩrya; obuli kiro ibakangirira amakangĩrĩryo w’ekwenene eyĩbũyĩrĩre erĩlũa oko minywa yiwe. Ibakamutungerera omo byosĩ ng’aba-kobe oko mukama wabo, eryiga ekyo batolere ibakola. Abi-ga abo babya bandu, ibangananza esyongũmbũ ngoko tune. (Yakobo 5:17). Babya n’amalwa mayĩmerera w’erilwa n’ekibi. Babya n’obwaga bw’olukogo luyĩmerera, imo batoka eribya omo bubũyĩrĩre. EY 60.1

Na Yoane nibya, omwiga mwanze, oyo wakanganaya kwilaba kutsibu ekisosekanio kyo Mulamia, syabya ayiwitire obubũya obo bw’emibere. Sy’ibũga ambu abya anzire eriyimira n’erikengwa lisa, nikwa abya sahukira, kandi nibya ini muhitane omo kati k’amagalĩ. Nikwa ngoko emibere y’obu Nyamuhanga yakangibawa okw’iye, mwalangira eribulirwa liwe iyowenewene, neryo mwakehibwa aminy’ebyosi ebyo. Amaka n’eriyĩyĩnia, obutoki n’obolobolo, olukengerwa n’eriyibombeka ebyo alangira omw’ibyaho ly’obuli kiro ly’oMu-gala wa Nyamahanga, mobyũsũlya omo mutima guwe mw’erisweka n’olwanzo. Ekiro oko kiro, omutima guwe iniakaminyikala kutsĩbu ko akakwama Kristo, erĩhĩka omu-gulu aheraya eriyĩrebya iyowenewene, omo Iwanzo abya anzire m’oMukama guwe. Obuhitane buwe, emibere y’erya-nza erikengwa mwahereryabyo oko butokĩ bwa Kristo obu— kagombola. Amaka w’oMuka Abũyĩrĩre awakabuta buhya, mwahindula omutima guwe mo muhya. Obũtokĩ bw’olwa-nzo Iwa Kristo mobwahindula emibere yiwe. Eki kyo kika-bya busana n’obwamatani haguma na Yesu. Omugulu Kristo akikala omo mutima, emibere yosĩ yikahinduka. Omuka wa Kristo, olwanzo luwe, bikolobaya omutima n’eri-gondiago, bikerukiraya amalengekanĩa n’olukando by’oku Nyamuhanga w’elubula. EY 60.2

Nomo Kristo anahetukira elubula, abiga buwe mobabya ngabakine haguma naye. Ryabya ibyaho ly’ekwenene, eryoswĩre m’olwanzo n’ekyakakala. Yesu, oMulamia, oyo wa-bya akalendera, n’erikania n’erisaba haguma nabo, oyo wa-bya iniabiriha emitima yabo y’amaha n’erikiraniayo, mwasumbirwa elubula erĩlũa kubo, omwatsi w’obuholo iniakine oko minywa yiwe, ekĩtũ ky’abalaika kyabere kikamwangi-rira, omulenge wuwe mwasuba aho ball ati: “Mwibuke! Ingye ko ndi hagũma nenyũ ebiro byosĩ erihika oko muhe-ryo w’ekihugo” (Matayo 28:20). Mwahetukira elubula omo mibere y’obunyamundu. Banabya basi kw’akaya embere sy’ekitumbi kyo bwami kya Nyamuhanga, kw’akine Mwira n’Omulamia wabo; erigenyera liwe ko lite lyangabinduka; kw’akinamatene haguma n’obunyabandu obw’eriagalwa. Abya inianemukanganĩa embere sya Nyamuhanga, y’eritole-ra ly’omusasi guwe w’endũndi eyĩlabĩre, akakanganĩa ebya-la n’ebisando biwe ebyahutalibawa, akibukya enzwere eyo aliha busana n’eritongoliabo. Babya ibanasi kw’ahetukira eiubula eriyakokoteryabo obwikalo, kandi kwakandisya-swasa n’eritwalabo eyali. EY 61.1

Babere bahindana haguma enyuma w’erihetuka, mobabya n’omũhwa w’eriteka erisaba lyabo oku Nyamuhanga omo rina lya Yesu. Omw’ikenga linene, ibakũnama omw’isaba, bakasuba omo binywa by’amaha ebi: “Ekindũki mwasyabũlya Tata omo rina lyage, asyabahakyo. Erĩhika lino, simwetabũlyakĩ omo rina lyage; mubulaye, neryo mwasyabanakyo, obutseme bwenyu butoke erihĩkana” (Yoane 16:23,24). Omwĩsĩka ringi kundu, mobabũga n’amaka bati: “Ni Kristo Yesu, oyowahola, kandi mwalũ-bũka, na lino ikere oko luhande Iw’amali Iwa Nyamuhanga, kandi yukatwimira embere sya Nyamuhanga” (Abanya Roma 8:34). Neryo oko Pentekoste, mobangirira oMũkĩrania oyo Kristo abya iniabirikaniako ati: “Akandisyabya emwisi syenyũ”. Kandi abya iniabiribũga enyuma okw’aho ati: “Lyowene busana nenyũ inagenda, kusangwa namatendi-genda, oMuwatikya isyendisyabahikako. Nikwa nama-genda, nasyabatumiraye” (Yoane 14:17; 16;7). Eritsuka aha omo nzira y’Omuka, Kristo mwĩkala lugumerera omo mitima ya biga buwe. Obuyima bwabo haguma naye, mo-bwawata kutsibu kwilaba omugulu abya haguma nabo kibiri-biri. Ekyakakala n’olwanzo, n’obũtokĩ bwa Kristo oyuli emwisi syabo, mobyakolera mubo, erihika abandu banabya basamalirabo, mobasweka; neryo mobibũka ko ball bandu “abasiba haguma na Yesu” (Emĩbĩrĩ 4:13). EY 61.2

Ngoko Kristo anabya oko biga buwe, kw’asondire iniabya atya oko bana biwe munabwire; kusangwa omw’isaba eryo ly’omuheryo n’endeko nge y’abiga ababya bamutĩmbĩreko, mwabũga ati: “Sindisaba busana n’aba ibpbene, nikwa kutya busana n’abakandisyanyĩkĩrĩrya busana n’eritũlago lyabo” (Yoane 17:20). EY 62.1

Yesu mwatusabira, kandi mwasaba ati tutoke eribya muyima haguma naye, nibya ngoko ane muyima haguma na Tata. Obu ni bwamatanĩ bwa muhanda wahi! OMũlamya mwayahula iyowenewene ati: “OMugala sialikola kindu iyowene”, “Nikwa Tata, oyumatikene nage, akakola emĩbĩrĩ yiwe” (Yoane 5:19; 14:10). Neryo Kristo amabyĩkala omo mitima yetu, iniakanditutokesĩa “erĩlĩga n’erikola ebikamu-tsemesaya” (AbanyaFĩlĩpĩ 2:13). Itukandikanganĩa omutima muyĩmerera. Neryo bitya, twabimwanza n’erĩkala emwisi guwe, itukandi “kula busana na Kristo omo myatsi yosĩ, kusangwa lye ni mutwe netu tuli mubiri wuwe” (AbanyaEfeso 4:15). EY 62.2