OLÜHI OLÜNENE

EKIHANDE EKYA 34—ABAHOLI BETU BANGINAKANIA NETU? (OLULIMU-LIMU)

Obuhererya obw’abalaika babuyirire, ng’oku Amasako akabuga kubwo, ni mwatsi w’okwenene owakahumulikanaya kwilab’eyosi kandi akuwanira obuli mukwami wa Kristo. Nikwa erikangirirya ly’e Biblia oku nzumwa eyo lyabiribya irinaswikirweko akakimba n’erihengemibwa ebisobire ebiri omu ngangirirya y’engangirirya/enyikirirya eyiri omu bandu abanene. Engangirirya ey’obutahola bw’omundu obuli bwa buhangiranwa, eyo batsuka eriyibweka erilwa omu lwenge-lwenege lw’abakafiri abasomire kutsibu, neryo omu mwirimya w’erisusbubula inene erya kimweyo lyamingiribwa omw’ikirirya ery’ekikristo, yabiritwala omwanya w’okwenene okukangiribirwe ndeke-ndeke omu masako, kuti “abaholi sibasi kindu ki.” Ekunze y’abandu babiryikirirya bati emirimu ey’abaholire niyo mirimu eyikahererayabo, eyikatumirawabo erihererya busana n’abo abakendisyalya oku mwandu w’omulamo. Kand’ikwa obwimiri bw’amasako ibukakanganaya eribyaho ly’abalaika b’omu lubula, kandi ng’oku bakundikenie okw’ibyaho ly’omundu erilwa kera isihali hatabya mundu oyuwamatahola. OO 551.1

Engangirirya yiti omundu oyuholire akabya inyanasi ebiriho na kwilabirirya eryikirirya ambu emirimu ey’abaholire yikasubula erisyakolera abaliho, yabiriteka-teka enzira ey’olulimu-limu olw’oku mulembe owa munabwire. Abaholi bamabya ibakabya embere sya Nyamuhanga n’embere sy’abalaika ababuyirire, kandi bawite eriminya erirengire eryo babya nalyo bate bahola, busana naki sibalisubula oku kihugo erisyakangirirya abaliho n’erikangiriryabo eky’erikola? Abasomire eby’engangirirya/enyikirirya byo kutsibu ng’oku bakakangiriraya, emirimu y’abaholi yamabya iyikanahika oku bira bayo oku kihugo, busana naki siyangaligirwa erikania nabo, erikungabo oku bubi, kutse erihumulikaniabo omu ndambi y’amalige. Abandu abakikiriraya bati omundu oyuholire akabya inyanasi ebikakolawa oku kihugo bangatoka bati erigana omwatsi owakasa kubo ng’ekyakakala ekikalwa elubula emirimu eyabiribya ya lukengerwa yikakolaya kubo? Hano hali enzira eyikatwalawa ng’eyibuyibuyirire, eyo Satani akakolesaya eriberererya ebilubirirwa byiwe. Abalaika abatoga abakakola ebyo akalagirabo bakabanika ng’abakwenda abakalwa omu kihugo ky’emirimu. Banemuyitwala ng’abakaleta abaliho b’omw’ikanirania n’abaholi, omunya-mwami w’ekibi akakolesaya obuloyi bwuwe bw’oku bulengekania bwabo. OO 551.2

Anawite obutoki bw’eriretera abandu bw’ekisosano ky’abira babo ababirilwa kubo. Ekikwangara ekilugirirene; omundu ng’okw’anabya asosire, ebinywa byiwe, omulenge wuwe bakahulukayabyo isihali ekitere. Abandu bangyi bakahumulikanibawa erisika-sikibwa bati abanze babo banemuyisyandirira omu tseme y’omu lubula kandi isibawite erilulereramo akabi, bakahulikirira emirimu eyikatebaya n’esyongangirirya sya Satani. OO 552.1

Bakabya bamabirikangiriribwa neryo bakikiriraya bati abaholi bakanasubula ibakanirania nabo, Satani akaleka ihabanika abali ng’abo abagenda omu masinda isibayiteka-tekire. Bakatulago bati bane omu butseme mw’elubula, bati nibya babiritungayo ebitsumbi by’olulengo lw’endata eyo, neryo esobi eyo ku yikakangiribawa yitya omu bipindi bingyi yiti sihali ngabane ahokati-kati k’abatunganene n’esyongoli sy’amalolo. Abakabuga ambu ni balambayiri abo emigulu eyindi bakanabuga ebinywa by’erikunga ebikagunzerera ibyabiribanika nga byamabya bya kwenene. Neryo bakabya bamabiribya n’erisika, bakahulukaya esyongangirirya esikasubaya eryikirirya omu masako ly’ahisi. Eribya nga batsomene endeke ey’abira babo oku kihugo, bakaseserayamoamabehi amabi kutsibu kwilaba. Eribya ebyo bakatulla imune okwenene kuke, kandi n’eyindi migulu ibanginalagula ebikendisyabya, bikaleka ebyo bakabuga ibyabanika nga nibya kwenene; neryo erikangirirya lyabo ery’amabehi likaligawa n’abandu banene nga niryo lyamabya kwenene kw’e Biblia okugunzerereyo. Ebihano bya Nyamuhanga bikasegeribawa luhande, omulimu w’olukogo inyagaywa, omusasi w’endagane inyaganzwa ng’ekindu ekitatunganene. Emirimu yikaganaya obwa-nyamuhanga bwa Kristo nibya iyahira n’Omuhangyi y’oku lulengo lwayo. Kw’atya, omu kindi kisuko, omuhona mukulu akinalolay’embere n’amalwa wuwe akalwa na Nyamuhanga, amalwa awatsuka omu lubula neryo eribuga ebirimu ebilabire omu bigonye ndatu abiriloly’embere nago oku kihugo. OO 552.2

Abanene bakalengaho erihira eriyikangania erya lulimu-limu ly’oku mutahwa akakyanga-kyanga ebyala byiwe. Liriryo n’omu kine kwenene kiti ebikalwa omw’ikolesya esyongulimbi esy’eriteg’abandu, abandi babirilangira nga n’iyikangania lya mirimu ery’okwenene, hanabiribyaho n’eriyikangania erya butoki bw’endata oku bw’abandu obuminyikere ndeke. Erikongota-kongota eriteyitegereribawa eryatsukako olulimu-limu oluli oku mulembe owa munabwire sirilwirire oku ngulimbi y’eritegamo abandu, liriryo lyabya erikola ery’abalaika ababi ababya bingiryemomaguma w’oku mabehi awakatsandaya abandu bo kimweyo kandi awabiritoka kwilaba amabehi awandi. Abanene bakendisyategwa erilaba omw’ikirirya liti olulimu-limu n’iyisosekania ly’abandu; omugulu bangalola okw’ikangania ery’emirimu yinyini-nyini eyo bangalangira butsir’itika-tika bati ni mikolere ey’endata oku mikolere y’abandu, bakendisyatebibwa, neryo ibagunzerera ibakalgayo ng’obutoki bunene bwa Nyamuhanga. OO 553.1

Abandu bano bakalabaya obwimiri bw’amasako obuhambire oku by’eriswekya ebikakolawa Satani n’abandu buwe mw’ameso. Abalaguli ba Faraho mubatokesibwa erikola eby’eriswekya ebisondire erisosana n’ebya Nyamuhanga erilaba omw’iwatikibwa ery’obwa-Satani. Paulo akatulawo ati Yesu akendisyabya atali asa engendo eyakabiri hakendisyabya eby’eriswekya eby’obutoki bwa Satani ebikayikanganaya ng’ebyo. “Neryo Omundu Mubi oyo asyasa omo bũtokĩ bwʼeSatanĩ nʼerikola ebitiko-tiko byʼemĩsĩndo yosĩ nʼebĩmĩnyĩsyo byʼamabehĩ, nʼebyʼeriswekera. Kandi asyakola omo mĩsĩndo yosĩ yʼeriteba nabi busana nʼabakandisyahera. Nabo basyahera kusangwa mobatangirira kutse erianza ekwenene, eyangaleka ĩbalamĩbwa.” 2 Abanya Tesalonika 2:9,10. N’omukwenda Yoane akatondogola emisosere y’obutoki obukakola ebitiko-tiko obukendisyaminyikalibwa omu biro by’enduli, akabuga atya: ” Nʼenyama eyĩ yʼakabiri ikakola ebitiko-tiko binene. Kandi ikaleka omuliro ĩnĩalũa elubula nʼerĩhĩka oko kihugo embere wʼabandu bosĩ. Nĩkwa ikateba abandu bosĩ abĩkere omo kihugo busana nʼebitiko-tiko ebyo yahabawa erikola embere wʼenyama yʼerĩmbere. Enyama eyĩ moyabwira abandu bosĩ abĩkere munakihugo iti, bakokotaye esanamu busana nʼenyama eyahutala ekironda kyʼomo mũyalĩ, nʼeriswabyaho.” Eribisulirwa 13:13, 14. S’iyisosekania buyira erikalagulawako hano. Abandu bakatebibawa ebitiko-tiko ebyo abandu ba Satani bawiteko obutoki erikola. OO 553.2

Omunya-mwami w’omwirimya, oyuwabirikondomerya-luli amaka w’olwenge-lwnge luwe w’oku mubiri w’amatebo, omu menge manene akalingiriranaya ebirengo bywuwe by’oku bandu ab’esyondengo syosi n’ab’emibere yosi. Oku bandu ab’e kalikya n’eryuwania emibere akaleterabo olulimu-limu omu musindo oguwanibirwe ndeke kandi ow’amenge neryo omu muhanda oyo akakurira abandu banene b’omu kitego. Obwenge obu olulimu-limu lukahira omu mundu bw’obu mukwenda Yakobo akatondogola obute” kima erilw’endata, nikwa nibwa kihugo, nibwa butswatswa kandi nibwa Satani.” Yakobo :15. Liriryo kino omutebya mukulu akabisakyo amalangira ati eribisa likamutokesaya erikola ebilubirirwa byiwe. Oyo oyuwabya akabanika inyane n’erikangabagasania ery’abaserafi b’elubula embere sya Kristo omu mbwarara y’erirengwako akasa eyiri abandu omu muhanda oguwene nga malaika w’ekyakakala. Akakura obulengekania bw’abandu omw’ikanganiabo ebindu ebikita kiheheu; akatsemesaya amalengekania w’abandu w’omu bindu ebikatsemesaya eritungerera; akasonasona abandu omu syonzira sy’erikangania olwanzo n’eriwatikya abali omu bwaga; akaleka amaganiryo w’abandu inyikala inyane oku bindu eby’olulengo lw’endata; erireka abandu ibayihambirira omu menge wabo neryo omu mitima yabo ibabya n’erigaya Nyamuhanga ow’erikota-n’erikota.Ow’amaka manene oyo oyuwatwala Omulamia w’ekihugo y’oku kitwa kiri-kiri kutsibu neryo amamukangya amami wosi w’oku kihugo n’ebitsumbi byago, akendihira ebirengo byiwe by’oku bandu omu muhanda ow’erilibania obulengekania obw’abosi abatalindirwe obutoki bw’obunya-lubula. OO 553.3

Satani akatebereraya abandu litya ng’oku atebereraya Eva omu Edeni erilaba omw’imusika, omw’imuhanganiamoeryanza eriminya ebyo bamutanga, omw’imuhiramoeriyitsutsa eriyihamya. Erirembera amalolo ano niryo lyamulwiramo eriwa, neryo erilaba omw’ibyo Satani akalubirira eritsandya abandu ati, “Mukendisyabya ng’esyo nyamuhanga, imukaminya ekibuya n’ekibi.” Enzuko 3:5. Olulimu-limu lukakangiriraya “luti omundu ni kihangikwa ekikakula erilwa omu lulengo erihika omu lundi; luti erilwa okw’ibutwa ly’omundu akatekawa erikula erilwa oku lulengo erihika oku lundi lulengo, nibya n’erihika okw’ikota, erihika oku lulengo lw’obwa-nyamuhanga.” Kandi luti “obuli bulengekania bw’omundu bukendisyayitswera butsira mundu eritswera gundi.” Eritswera eryo likendisyabya irihikire kusangwa omundu akendisyabya iyukayitswera…. Ekitumbi ky’obwami kiri omw’iwe.” Omukangirirya owa lulimu-limu, ng’oku “eriyowa lulimu-limu” lyamubukamo, mwabuga ati, “Abandu banyikyage, abosi ni syonyamuhanga nyike-nyike esityitawa.” N’ogundi ati, “omundu wosi-wosi oyutunganene kandi oyuhikene akabya Kristo.” OO 554.1

Ku litya, omu kitswa ky’obutunganene n’erihikana lya Nyamuhanga oyutawite busubuliro, oyutolere eriramibwa omu kwenene; omu kitswa ky’obutunganene obuhikene obw’Ebihano byiwe, ebiri lulengo lw’okwenene olw’eritoka ly’omundu, Satani abirihiramoobubutiranwa bw’omundu obukabihaya ati nibwo butolere eriramibwa, nga nibwo bw’erigenderako omw’itswera, kutse ng’olulengo lw’eripimirako emibere-na-mitse y’omundu. Lino s’ikula omw’ihetuka, liriryo n’ikula bwandagala. OO 554.2

Ni kilayiro ky’emibere y’obuyitegererya kandi n’ey’ekinya-mulimu indi omw’itungerera, tukabindulawa. Lyolo-lyolo, obulengekania bukagenda bukabegera ebindu ebyo bukaligirawa eribyako. Bukagunzerera ibwabiribya kitsweka ky’oku kindu ekyo bubegere eryanza n’erisikya. Omundu syendisyatayisumba kwilaba olulengo luwe olw’obugenge, kutse obubuya kutse okwenene. Eriyiminyako lyamabya iniry’olulengo luwe lw’eyigulu kwilaba ebyosi syendisyatahika olku lulengo lw’erisikya kwilab’aho. Erilusyaho indi omundu oyo akalolay’embere eryongoberera. Olukogo lwa Nyamuhanga lusa nilwo luwite obutoki bw’erihamya omundu. Amalekeranibwa akatekawa eryongoberera. OO 555.1

Oku bandu abayanzire, abanzire ebikatsemesaya, abanzire eby’obutswatswa, olulimu-limu lukayikanganaya kubo omu muhanda w’eriyibisa kuke kwilaba abali babuya kandi abakalengekanaya kutsibu; lukabya lwakanyirira, bakabana ekyo ekikabasula n’obulengekania bwabo obukondomire. Satani akasoma obuli kindu ekikakanganaya aho obutseke bwa buli mundu buli, akahand’omunwe w’oku bibi ebyo omundu ng’omundu agololokereko erikola, neryo inyalangira ati akatokesaya omundu oyo y’omuyisa w’eribihya. Akalenga oku bandu erirengetukya omw’ikol’ekindu ekiri omu bilayiro, erireka, omw’itendiyirinda, eritsekya obutoki bwabo obwa kibiri-biri, obw’obulengekania n’obw’eriyitwiramo ekibi n’ekibuya. Abiritsandya kandi akinatsandaya ebigonye n’ebigonye by’abandu erilaba omw’itsemesya omubiri, omu nzir’eyo akita emibere y’obubutiranwa bw’omundu. Neryo erilangira ati akabereraya omubiri wuwe, akatulago erilaba omu mirimu ati “eriminya linyini-nyini likahira omundu yo endata oku bilayiro ebyosi, ati ekiriho kyosi-kyosi kihikire; ati “Nyamuhanga syalihira oku mundu kw’olubanza; kandi ati “ebibi ebikakolawa ebyosi sibiwite lubanza.” Omugulu abandu bakasondolawa eryikirirya bati eriyisunza ly’oimubiri nikyo kilayiro ky’endata oku byosi, bati omundu erikola kw’akwire muhwa likaligirawa, kandi bati omundu aliho habw’iyo iyuwene-wene, nindi wangasweka akalangira obunyoya-nyoya n’obutsandirya bukabya oku buli mundu, kwehi? Ebinzigiri by’abandu bakaliga kutsibu erikangirirya erikabwirabo liti niba bwiranda eryolobera ebyo obulengekania bwabo bukabwirabo. Esyongumbu sy’omubiri sikatabala oku bandu, isibangayikakirya omu malengekania n’emitima yabo iyabya ng’ekinyama, neryo Satani, n’eriyitsangura akakurira ebigonye n’ebigonye by’abandu abakayahulamo bakwami ba Kristo b’omu kitimba kiwe. OO 555.2

Liriryo sihali mundu oyutolere eritebibwa ebyo olulimu-limiu lukabuga. Nyamuhanga abirihererya ekihugo ky’ekyakakala ekikagunza eritokesyabo eriminyerera ekitego ekyo. Ng’oku kyabirikanganibwa, omwatsi owatsoka-tsokanibawa owali musingyi w’olulimu-limu akalwa n’ebinywa by’e Biblia ebiminyikere ndeke. Ebiblia yikatulago yiti abaholi sibawite ekyo basi, yiti ebirengekanio byabo byabirihwa; sibawite mugabo oku kindu kyosi-kyosi ekikakolawa ahisi sy’eryuba; sibasi kindu kya bitsange kutse eky’erisusmana eky’abandu obu babya banzene nabo oku kihugo. OO 556.1

Ekindi, Nyamuhanga abiritanga erikahulawamo ikanirania n’emirimu ey’ababirihola. Omu biro eby’aba hebrania yabya ekitunga ky’abandu ababya bakabuga bati bakanakaniranaya n’abaholi, ng’abanya-lulimu-limu aba munabwire. Nikwa “emirimu eyasibwe” ng’abandu b’omu bindi bihugo ku babya bakahulayo, eBiblia yikatulago yiti ni “mirimu y’esyo Satani.” (Tageneka Emiganzo 25:1-3; Esyonyimbo 106:28; abanya Korinto 10:20; Eribisulirwa 16:4). Omubiri w’erikolerana n’emirimu eyasibwe mwahulwamo nye oku Mwami Mukulu, kandi mwatangwa koro-koro. Omundu oyuwabya akakolago inyakitibawa. Abalawi 19:31 na 20:27. Erina erya obuloyi lino abandu bakalangira nga ni kindu ekitemoki. Eribuga bati abandu banginasanga-sangana n’emirimu likatwalawa ng’oluganikyo lw’emigulu y’omwirimya. Nikwa olulimu-limu olulimw’emitwalo n’emitwalo y’abandu, inga, esyo milyoni n’esyo milyoni sy’abandu abakabindukira mulwo, olwabiriyiseserukya n’omu bya sayansi, olwabiriyingirya n’omu makanisa, kandi olwabiribana erisimwa nebitunga ebikatwa esyombanza, nibya n’omu byumba by‘abami eby’eritwiramo esyombanza — amatebo mangaho-ngaho ano n’isuba buhya ery’obuloyi, omu musindo muhya-muhya, obwakanganibawa ng’oku ni bubi n’eritangwa emigulu eya kera. OO 556.2

Ku hatalibyaho obwimiri obw’emibere-na-mitse ey’olulimu-limu yinyini-nyini, kyangabere ikikagunza busana n’omukristo kiti emirimu siyirihiraho ngabane ahokati-kati k’obutunganene n’ekibi, ahokati-kati k’abakwenda ba Kristo abali babuya kutsibu kandi abali nzongole kutsibu n’abagombe ba Sataniabatsandire kutsibu kwilaba. Omw’ikangania ati abandu abali babi kutsibu bali omu lubula, kandi ati basikibirweyo, Satani akabya inyakabuga n’ekihugo ati, “N’omu wangabya mubi bungahi; minya wikirirye kutse siwikirirye oku Nyamuhanga n’eBiblia, wubyeho ng’oku wanzire; olubula ni buhimbano bwenyu.” Abakangirirya ab’ekinya-mirimu bakatulago bati, “Omundu wosi-wosi oyukakola amalolo anuwene embere sy’Omwami Mukulu, kandi akatsemerabo; kutse, Nyamuhanga ow’eritswera ali hayi, kwehi?” Malaki 2:17. Ekinywa kya Nyamuhanga kiti: “Obulige oku bakahula ekibi, mu kibuya n’ekibuya mu kibi; abakahula omwirimya mu kyakakala, n’ekyakakala mu mwirimya.” Isaya 5:20. OO 556.3

Abakwenda, emirimu eyikateba eno ng’oku yikayitwala yiti iyo n’ibo, yikayirabo mu abakaganaya ebyo basakanga bakalagirwa Omulimu Abuyirie omugulu babya oku kihugo. Yikaganaya yiti eBiblia siyalwa elubula, neryo omu musindo oyo iyatahangura omusingyi w’amaha ow’omukristo n’eririmya ekyakakala ekikabisula enzira y’elubula. Satani akaleka ekihugo ikikirirya kiti eBiblia ni luganikyo olute lwa kwenene, kutse hakiri ati ni kitabu ekyabya kitolere abandu abatasi kinduki, nikwa hatya ekite kya mubongo, kutse eky’erisegerya luhande ng’ekitendiswayitsutsibawa. Neryo omu kitswa ky’ekinywa kya Nyamuhanga akembembetaya eriyikangania ly’emirimu. Hano hali enzira eyitaberweko Satani omu bwoswire; omu nzira eno anginaleka ekihugo kyosi ikikirirya ebyo anzire. Ekitabu ekyangamutwir’olubanza, iyo n’abakamukwama, akahirakyo omu kyutsutsu, aho iyo anzire ikyabya; akaleka ibatwala Omulamia w’ekihugo ng’omundu wa buli-kiro. Kandi ng’omulindi w’ekinya-roma oyuwategaya eyisinda ya Yesu ng’okw’alalaganaya endondogoli ey’amabehi eyo abahereri n’abakulu babya bakatondogola erigania erilubuka liwe, n’abakikiriraya omw’iyikangania lya mirimu bakalengaho erireka ikyabanika kiti omu mibere eyitimbire oku ngebe y’Omulamia simuli kindu kyahi eky’eriswekya. Bakabya bamabirirengaho erisubya Yesu y’enyuma batya, bakasubaya amalengekania w’abandu w’oku by’eriswekya byabo ibibene-bene, ibakatulago bati ebyo birengere emibiri ya Kristo y’iguma. OO 557.1

Ni kwenene indi olulimu-limu lunemubindula emisosere yalwo neryo, omu muhanda w’eriswika ebindu ebirikw’ebibulyo ebiri mulwo, lukabya n’ekisosekanio ky’obu Kristo. Nikwa ebyo lukabuga erilwa oku rutali n’omu syombapura sy’emyatsi byabirikanganibwa embere sy’abandu eribuga ebirimu bingyi, neryo omu bino, emibere-na-mitse yalwo yinyini-nyini yikimana iyinabisukere. Ebyo lukakangiriaya bino sibyangaganibwa kutse eribiswa OO 557.2

Nibya nomomuhanda ogu lukayikangayamo munabwire. Ilukabanika abandu nga sibakisagirelo nga kera, ni matebo amabi kutsibu kwilaba. Kine kiti kera lwabya lukagania Kristo n’eBiblia, litya lukabuga luti lukalig’ebyosi. Nikwa eBiblia yikakanibawako omu muhanda owakatsemesaya omutima w’omundu oyutabindukire, emyatsi y’okwenene kwayo kandi emikulu-mikulu yikayirawamo eyitawite mubongo. Bakalanda oku lwanzo ng’ekisimisyo kikulu kya Nyamuhanga kwilaba, nikwa lukalenza-lenzibawa ng’ekindu eky’ahisi, ikyaleka ihabya engabane nyike ahokati-kati k’ekibuya n’ekibi. Eritswer’omu bulingirirania lya Nyamuhanga, eripuhir’ekibi liwe, ebiyitsutso by’Ebihano byiwe bibuyirire, ebyosi ebyo sibalisegerayabyo hakuhi. Abandu bakakangiribawa erilangira Ebihano ikumi nga ni nyawalihwa eyikwire. Esyonganikyo sy’amabehi esikatsemesaya sikahamb’obulengekania bw’abandu neryo isyalek’ibagana eBiblia ng’omusingyi w’eryikirirya lyabo. Kristo kwenene akaganibawa ng’oku abandu banamugana kera; nikwa Satani abirirbania ameso w’abandu wo kutsibu indi amatebo ayo syalilangirawa. OO 558.1

Ni bake abakalalangira kwenene obutoki bw’amatebo aw’olulimu-limu n’obubi obw’erikolesibwa nalwo. Abanene bakayitsungira mulwo eritasubamo ebibulyo birebe. Sibalyikiriraya mulwo ndeke-ndeke kundu ibanginabya n’erisaga bakalengekania ku bangolobera eritabalwako emirimu. Nikwa bakalyata oku kitaka ekitangirwe ekyo, n’omutsandya mukulu akakolesaya obutoki bwuwe okw’ibo isibanzire. Taleka batasonwa-sonwa erilwikira obulengekania bwabo bw’aho akalolayabo neryo inyahambabo mu banyewa. Kikalire kwibo, omu kagala kabo, eriyinykula erilwa omw’irengo ly’obuloyi erikasona-sona eryo. Obutoki bwa Nyamuhanga obukahereribawa omw’isubamo oku misabe eyilwire oku mutima busa nibwo bwangatsunira abandu ababiriwa omu kitego bano. OO 558.2

Abosi abakabya na mibere-na-mitse y’ekibi, kutse abakalembera ekibi kirebe ekyo banasi, bakalaliraya ebirengo bya Satani. Bakayigabula oku Nyamuhanga kandi n’oku buteya bw’abalaika buwe; omubi akabya akaleta amatebo wuwe, bakabya isibawite kilwira neryo ibakindwa. Abosi abakayihira omu butoki bwuwe batya sibaliminya ng’akendikolyabo hayi. Omuitebya akendibya amabirikindabo, akendikolesyabo erisona-sona abandi batoke erihera. OO 558.3

Omuminyereri Isaya akabuga ati: “Bakendisyabya bamabuga nenyu bati muyibulaye okw’abo abawite emirimu eyasibwe, kandi n’oku balaguli abakakengemereraya n’eribuga bakatetembuka: abandu sibatolere eriyibulya Oku Nyamuhanga wabo, Abaliho eriyibulya oku baholi, kwehi? Oku bilayiro n’oku bulangiri: bamatendibuga erikwamana n’ekinywa eki, ni kusangwa sibalimokyakakala.” Isaya 8:20. Abandu ku balibya bananzire eryangirira okwenene okutondire ndeke omu masako, okuhambire oku mibere ya bubutiranwa bw’omundu n’emibere y’abaholi ibangalangire omu bikabugibawa n’eriyikangania erya lulimu-limu mw’erikola lya Satani, n’obutoki, n’ebiminyikalo n’eby’eriswekya eby’amabehi. Neryo omu kitswa ky’erilwika obwiranda obw’omutima owakondomere oku kibi, neryo bakanalwika ebibi ebyo banzire, abandu bangyi bakaliba ameso wabo isibangalangira ekyakakala ekyo neryo ibaloly’embere butsir’itsomana erikungwa, Satani inyanemuluka-lukania ebitego byiwe okw’ibo, inyakindabo. “Kusangwa mubatangirira olwanzo lw’okwenene, bati bangalama,” busana n’ekyo “Nyamuhanga akendisyatumirabo eriteba erikalire, neryo ibanikirirya amabehi.” 2 abanya Tesalonika 2:10, 11. OO 559.1

Abakaganaya erikangirirya erya lulimu-limu sibalibambira abandu basa, nikwa bakabambira na Satani n’abalaika buwe nibya. Babiryingira omw’ihalikana n’abatabali n’amatoki n’emirimu mibi ebiri omu byanya by’endata. Satani syendisyalwika n’akatambu kangana n’enungu y’omunwe erilusyaho obutoki bw’abakwenda b’obunya-lubula ibulyamusubaya enyuma ng’omulamia wetu kw’akola, abandu ba Nyamuhanga batolere ibasanga-sangana nayo n’ebinywa biti: “Kisakire kiti.”Satani anginabakulayo ekyasakirwe n’erikolesyakyo ng’omugulu wa Kristo, neryo akenditsulika erikangirirya lyakyo erilangira ati amatebo wuwe akikala inyane. Abandu abangimana omu butuku obukalire buno bakatekawa ibibene-bene eriyitegererya obwimiri bw’amasako. OO 559.2

Abandu banene bakendibambirwa emirimu mibi, iyikambala olukimba lw’abanya-luganda kutse olw’abira babo neryo ibatula amabehi awalengererye eribya mabi. Ababalami bano bakendiyitwa nga bakatukwira bulige kandi bakendikola eby’eriswekya emiyipiko-piko yabo iyanikala iyineho. Tukatekawa eriyiteka-tekera erilwa nabo itukakolesaya okwenene kw’eBiblia kuti abaholi sibawite ekyo basi kandi kuti abakabanika kubo ni mirimu mibi. OO 560.1

Tuli hakuhi erihika oku “ndambi y’erirengwako, eyikendisyahika oku kihugo kyosi, erirenga okw’abo abikere oku kihugo” Eribisulirwa 3:10. Abosi abo eryikirirya lyabo sirihandire tswiri-tswiri oku kinywa kya Nyamuhanga bakendisyatebibwa n’erikindwa. Satani akakola n’obwenge bwosi obw’obutatunganene obw’eriteba” atoke eritabala oku bana b’abandu, n’amatebo wuwe akendiloly’embere erikanyirira. Nikwa angahika oku kilubirirwa kiwe mbwino abandu ibalyolobera ebirengo byiwe. Abo abaksonda-sonda eriminy’okwenene n’omutima owosi bakakununukira eryuwania esyongebe syabo erilaba omu bwowa, omu nzira eyo ibakakola ekyo bangatoka eriyiteka-tekera amalwa ayo, nibo bakendisyabana omu Nyamuhanga w’okwenene mw’erilwirwako. “Kusangwa wabiriteya ekinywa ky’eriyiyinia lyage, nage ngendisyakuteya” (omulondo owa 10), niryo ilaganisya ly’Omulamya. Kwanya luba inyatuma obuli mulaika erilwa omu lubula eriteya abandu buwe kwilaba erirekerania omundu muguma oyukamuyitiketera akanakindwaSatani. OO 560.2

Omuminyereri Isaya akaleka itwalangira amatebo awakasagisaya awakendisyahika oku babi, inyaleka ibayiganza eritswera lya Nyamuhanga nga siriwite kubo, bati: “Twabirikola endagane n’oluholo kandi twabirilagana n’ekulimu; omugulu erihisya erikalire lyasyalabamo, siryendisyatuhikako: kusangwa twabiriyira amabehi mu busayiro bwetu, kandi twabiriyibisa omu mabehi.” Isaya 28:15. Omu kitunga ky’abandu ekyamatondogolwa hanomuli abo abakayisika-sikaya, omu butayisuamo bwabo, bati sihendisyabya erisuyira ababihya; bati abandu bosi n’omu bangabya batsandirya bungahi, bakendisyalamibwa ibagenda elubula, eriyabya ng’abalaika ba Nyamuhanga. Nikwa kandi kutsibu-tsibu abo abakakola endagane n’oluholo kandi endagane n’ekulimu, abakalwika emyatsi y’okwenene eyo olubula lwabiriha ng’eyangalwira oku batunganene oku kiro ky’amalige, omu kitswa kyayo neryo ibaliga obusayiro bw’amabehi obu Satani akaha — eriyilangira nga ni bamubongo erikaletawa olulimu-limu. OO 560.3

Obulibanirya-meso bw’abandu b’olulengo luno ni bungaho-ngaho. Ebigonye n’ebigonye by’abandu bakagan’Ekinywa kya Nyamuhanga bati sikihikire eryikirirya mukyo neryo omw’isika linene ibangirira amatebo wa Satani.Abalimw’eritika-tika n’abasininguli bakalangira nga ni buyira abandu erisemba eryikirirya ery’abaminyereri, neryo ibayilusya omu nzira omw’igaya ebyo Amasako akabuga oku Kristo n’endekateka y’omulamo, n’ekisuyiro ekikendisyahebwa abakagana okwenene. Bakakwir’obulige abandu abakasima ebyo Nyamuhanga akayibugako n’eryolobera Ebihano byiwe bati abandu abo bawite obulengekania buke kandi ni batseke. Bakakanganaya erisika wuti mbwino, kwenene, babirikola endagane n’oluholo kandi n’ekulimu — wuti mbwino babirihimba omukangya owate angalabwamo mundu ahokati-kati kabo n’erituhulya lya Nyamuhanga. Sihali ekyangaleka ibasaga. Babiriyihererya oku mutebya kw’iguma,bayikundikenie kwiyo ku nkutsibu, kandi babiryosulamoomulimu wuwe wo kutsibu, isibangasyabya na butoki kutse erisonda ery’eriyilusya omu kitego kiwe. OO 561.1

Satani amabirigunza butuku buli inyanemuyiteka-tekera akagala k’erigunzerera eritebya ekihugo. Omusingyi w’omubiri wuwe mwatsimbibwa omw’isikya Eva omw’irima lya Edeni ati: “Simwendisyahola, kwenene.” “Omu kiro mwasyalya kuwo neryo ameso wenyu asyalibukala, neryo mwasyabya ng’esyonyamuhanga, imukaminya ekibuya n’ekibi.” Enzuko 3:4, 5. Kake-kake abiriteka-teka enzira y’eky’erilangirirako eky’amabehi omu nzuko ny’olulimu-limu. Syali ahika okw’ihwererera ly’ekirengekanio kiwe; liriryo kikendisyahikwako omu butuku bw’erigunzerera obusigereho. Omuminyereri ati: “Munalangira emirimu isatu eyitunda-tundire iyiri ng’ebikere…. Eyo y’emirimu y’ababi, eyikakola eby’eriswekya, eyikagenda oku bandu b’ekihugo n’oku kihugo ekyosi erihindaniabo busana n’oluhi olw’ekiro kikulu kya Nyamuhanga Omwinye butoki.” Eribisulirwa16:13,14. Erilusyaho abo abategibirwe obutoki bwa Nyamuhanga, erilaba omw’ikirirya omu kinywa kiwe, ekihugo kyosi kikendisyakumulirwa omu bandu ab’amabehi ano. OO 561.2

Omwami Mukulu Nyamuhanga ati: “Kandi nage nasyahira eritswera ly’oku rukoba lw’erirengerako, n’eritunganene omu lulengo; neryo amatwa asyakumulira hali obusayiro bw’amabehi, n’ amagetsi asyabwagira ah’eribisama. Endagane yenyu n’oluholo yasyalimibwa, n’erisakana lyenyu n’ekulimu lyasyahangana. Omugulu ekihunzo ekibwagire kyasyalaba, nenyu kyasyabahinola.” Isaya 28:17, 18. OO 562.1