Lweny Maduong’

10—Dongruok Mar Lokruok E Piny Mar Germany

Lai mar Luther apoya nono, ne okelo buok maduong’ e dala mar Germany duto. Kamoro amora ne ipenjoe penjo kaluwore kode. Huma marichoe moloyo ne luorore, kendo ji mathoth ne oyie ni ne osenege. Ne nitiere ywagmok maduong1, ok mana kuom osiepene kende, to kata mana kuom ji gana mathoth mane pok okawo okang’ margi mondo oriwre gi lokmok. Ji mathoth ne otwere gin giwegi kuom chamo Muma mar chulo kuor ni rembe. LM 160.1

Jo-rumi ne oneno ka gin kod buok kuom kuma ne duond paro mane ji nigo kodgi oseidho ma ochopoe. Kata obedo ni mokuongo to ne gin kod mor kuom paro ni Luther osenindo. to mapiyo piyo bang’e. ne gigombo pondo ne mirima mar jopiny. Gik mane otimo ka ongima, ne ok ohinyo jowasike ka en e diergi marom gi kaka onge mare ne otimo. Jok ma kuom ichwang’ margi ne otemo mondo oketh ngima mar jatinr lokruok ma jachiino. ne koio luoio opong'o, bedo ni koro ne en ng’at ma onge konyruok, kendo mantiere e masira. Achiel kuomgi ne owacho niya: “yo kende ma wanyalo reso godo ngimawa, en yor moko meny mondo wamany Luther e dier wang’ piny duto mondo waduoge ne piny ma luonge.” D ‘Aubigne. 16.9, ch.l. Chik mane kingi ogoio ne chal ka ginra olwar piny ka onge kod teko. Jombetre mag papa ne opong gi ichwang, kane gineno ni chik mar papa ne ok omako paro mat ji moloyo kaka ne giko mar Luther otimo. LM 160.2

Huma mane obiro ni ongima, kata obedo ni ne en ng’at ma otwe misumba kamano, ne okweyo luoro mar ji, e saa mane pod omedo mot mane ji nigo kode. Gik mane ondiko ne isomo gi keto chuny moloyo chien kacha. Kwan mar ji momedore ne riwore e wach mar ng at ma jaloch, mane osesiro wach Nyasaye ei masira rnalich machalo kamago. Lokruok ne medo dhiyo nyime ka yudo teko. Kodhi mane Luther ochwowo ne ti kamoro amora. Bedone maonge ne ochopo tich ma bedo mare dine ok oloso. Jotich mamoko ne owinjo ka gin kod tich manyien, bedo ni koro jatendgi maduong1 ne osegol. Ka gin kod yie manyien bende giketo chunygi, ne gichorore nyime mondo gitim duto mane ginyalo, mondo tich mane ochaki gi nenruok mar kit moth kik geng’. LM 160.3

To jachien ne ok budhi abudha. Ne koro otemo gima osebedo Ka otemo e wuodhe mag lokntok duto-mar wuondo kendo ketho ji kuom chiwonegi gima ket kar tich mar adiera. Kaka ne kristo mar miriambo obedoe ei kanisa mane obedo kuom higni mia achiel mokuongo, kamano e kaka jonabi mag miriambo nobedoe e higa mar gana achiel gi mia achiel. Ji moko manok, ka duoko mane obedo e piny jolerno onjawo matut, ne oparo kaka gin giwegi gisevudo fweny makende ahinya moa ne gi e polo, kendo ne gitwo ni ne ochikgi kod teko mar Nyasaye mondo giting’ tich mar lokruok nyaka giko, ma be ne giwacho ni Luther ne ochako gi yom yom. Kuom adiera ne gigonyo tich mane osetieko. Ne gikwedo mise maduong . mane en mise hie Mai lokruok, ni wach Nyasaye e chik mororno mar yie kod timbe; kendo ne giwilo gino ma ok lokre ma tayo ji gi rang’iny mar pachgi kod kaka giwmjo ma ok ni kare bende malokore. Kuom timo tirnni eri mar keto tenge gino maduong’ ma yango both kod miriambo, yo ne oyawore ne jachien. mondo ochik paro kaka ne oneno ni beme moloyo en owuon. LM 161.1

Achiel kuom jonabigi eki ne owacho ni malaika Gabriel ema ne owuoyo kode. Nyathi sikul mane oriwore kode ne oweyo somo, ni Nyasaye owuon ema ne osemiye rieko mar yaro tiend wachne. Moko ma be ne ochwere mana joma wigi wach-wach ne oriwore kodgi. Weche mane owuok kuom jogi ne ok oweyo mak okelo duoko mana malong’o chuth. Yalo mar Luther ne ochiewo ji kamoro amora mondo obed gi dwaro mar lokruok kendo koio jok moko ma keto chunygi adiera. ne owuondi mi olal kokalo kuom wuondruok mar jonabi manyiengi eki. Jotelogo ne omedo dhiyo nyirne nyaka dala mat witternbera ma gichuno dwaro margi kuom Melanchthon kod jotich wetegi. Ne aiwacho niya: “Nyasaye ema oorowa mondo wapuonj ji. Wasebedo gi twak ma kama gi ruoth; wang’eyo gima biro timore, kuom wach wan joote, kendo jonabi, kendo wamako ne Dr Luther wach. Ibid, b 9.ch.7. LM 161.2

Jotim lokruok ne obuok mi odhier nono. ma ne en gima ne pok giromo godo nyaka nene, kendo ne ok ging’eyo yo mane ginyalo luwo. Melanchthon ne owacho niya; “Kuom adiera nitie roho moro mopogore kuom jogi; to gin roho mage?”.... Eyo achiel wabed urn motang’ kuom sindo Roho mar Nyasaye tiyo , to eyo machielo , watang uru kik ioho mai jachien mi walal. Ibid. b. 9. Ch7. LM 161.3

Olerno mar puonj manyienno ne oruyo nenore. Ji ne otelnegi mondo ojwang Biblos . kata bolgo duto tenge. Sikunde ne odir ei chochni. Jopuonjre ne ogolo rageng’ duto. mi oweyo sombgi kendo owuok e mbalariany. Chwo mane paro ni oromo kelo chiewo kendo chiko tich mar lokruok, ne odhi mana maber kuom ketogo e kethniok. Jo Rumi koro ne ochako oyudo chir mane uin godo mi owacho ka giting'ore niya ; “mana larruok achiel kende mogik , kendo duto biro bedo mana niarwa.” Ibid.. b.9.ch. 7. LM 162.1

Luther e dala mar Wartburg, kane owinjo gima ne osetimore ne owacho. kaka ng'ama wachno ochuno matut niya; “Ne ase bedo ka ageno ni jachien ne biro oronwa masirani.” — Ibid..b.9, ch.7. Ne ofwenyo kido hie mag jonabi mane wuondorego, mi oneno masira mane buogo wach mar adiera. Piemruok mar papa kod kingi ne ok omiye buok kod chuny lit kaka koro ne owinjo. Jowasik lokruok malichie miwuoro ne owuok mana kuom jok mane luongore ni osiepene. Adiera nogo mane osekelo ne mor maduong kod hoyo. ne koro itiyogo mondo orud lweny kendo ochwe chochni ei kanisa. LM 162.2

Ei tich mar lokruok, Luther ne odhir gi Roho mar Nyasaye, kendo ne oting’e motere malo moyombo en owuon. Ne ok osechano mondo okaw okang ma kamano, kata mondo otim lokruok moko ma nenore. Ne en mana gir tich ei lwet teko mar polo. To eka ne osiko ka otetni nikech dwaio mat tichne. Ne osewacho dichiel niya; “Tong’ dine ang'e ni puonj mara ne dhi hinyo ng’ato achiel, ng'ato achiel kende. - kata bedni omuol, kendo opondo manade - ma ok onyal timo, nikech en injili wuon — to kara ber mondo atho nyadipai moloyo kwedogo.” Ibid.b.9.ch7. LM 162.3

To koro Wittemberg wuon, chuny lokruok hie, ne koro lwar mapiyo e bwo loch mar wich-wach kod ketho chik. Okang’ ma buogo ji ni ne ok obedo nikech puonj mag Luther; to jowasike e piny Germany duto ne oketo wechego e wiye. Samoro ne owacho ka chunye lit niya: “Dipo ni rna ema nyalo bedo giko mar tich maduong mar lokruokni?” - Ibid.b.9. ch.7. Kendo kane okedo gi Nyasaye ei larno, kwe ne omol ka donjo ei chunye. Ne owacho niya: “Tijni ok mara, en mari iwuon. Ok abi yie mondo timbe juok kod wichwach opong'e gi mibadhi.” LM 162.4

To paro mar bedo oko ne lweny kuom kinde malach, e ndalo mag chandruok ma kamano, ne obedo gima ne ok nyal sir. Ne oramo mar duogo e dala mar Witternberg. LM 163.1

Ka ok odeko. ne oehako wuodhe mar masirano. Ne en e bwo arita mar piny ruoth. Jowasigu ne ni thuolo mar kawo ngimane; Osiepene ne otam mondo kik k.onye, be kik ume. Sirikal mar joka kingi ne kawo okang’ mager ne osiepene. To ne oneno ni tich mar injili ne nitiere e masira, kendo ne owuok oko e nying Ruoth ka oonge gi luoro mondo oked ne adiera. LM 163.2

Ei barua mane ondiko ne jatim yiero, bang’ ka osenyise chenro mare mar wuok e dala mar Wartberg, Luther ne owacho niya; “Wachni mondo ong’ere maler ne in man malo. ni adhi e dala mar Wittemberg e bwo arita man malo moloyo mar yawuot ruodhi kod jatim yiero. Ok aseparo mondo akwa kony koa kuom ng’at man malo, kendo mabor gi gombo mar arita mari, da ber ka an awuon amiyi arita. Tong’ di ne ang’e ni in man malo ne inyalo rniya arita, de ok adhi e dala mar witternberg chutho. Onge ligangla ma nyalo choro wachni. Nyasaye kende ema nyaka tim gik moko duto, ka onge kony kata winjruok mar dhano. Jal man kod yie maduong’ie moloyo, en e Jal man kod nyalo moloyo mar chiwo arita. Ibid. b.9. ch.8. LM 163.3

Ei barua mar ariyo mane ondiko e wang’ yo madhi Witternberg, Luther ne omedo niya: “Aikora mar rwako mirimbi in man malo kod mirima mar piny duto. Koso donge jok ma odak e dala Wittemberg gin Romba? Koso donge Nyasaye oseketogi e Iweta? Koso donge owinjore, ka ber to mondo anyenyra ne tho nikech gin? To moloyo mano, aluor mar neno ng’anyo maduong’ katimore e dala mar Germany, mabiro miyo Nyasaye kumo pinywa.” Ibid .b.9. ch7. LM 163.4

Ka en kod tang’ maduonng’ kod bolruok to gi tig’ado wach kod chuny motegno. lie odonjo e lichne. Ne owacho niva; “Nyaka walo kendo waketh gino mane lweny oseketo ka watiyo gi wach Nyasaye. Ok abi tiyo gi lweny kuom jojuogi kod joma ok oyie. . . Onge gitna onego achun. Bedo thuolo e gima ne omivo yie oketi.” Ibid. b.9. ch.8. LM 164.1

Mapiyo bang’e. wach ne olandore e da!a mar Witternberg duto ni Luther ne oseduogo kendo ni ne odhi yalo. Ji ne ochokore koa e tunge piny ang’wen, kendo kanisa ne opong” mi oo. Kane oidho ewi kar yalo ei kanisa, ka en kod rieko gi muolo. ne otiego ji, kosavo kendo okwero. Ka omulo okang mane jomoko ose kawo mar tiyo gi lweny ka giweyo godo misa, ne owacho niya: “misa en gima rach: Nyasaye mon kode; onego weye: kendo agombo mondo e wang’ piny duto. mesa mar injili ema okaw kare. To kik ywa ng'ato ka igolo kuome gi thuon. N'yaka wawe wachno e lwet Nyasaye. Wachne ema nyaka ti, to ok wan. To nikech ang’o? Ubiro penjo. Nikech ok ating’o chunje mag ji e hveta, kaka jachwe agulu oting’o lowo. Wan kod ratiro mar wuovo: to waonge gi ratiro mar timo gimoro. Wayaluru; mamoko ni e lwet Nyasaye. Tong’ dine anyalo tiyo gi ang’enge, ang’o ma dine ayudo? Jonyo wang’, luwruok kod chik. piem, chike mag dhano, kod wuondruok.... To ratiro ok ne bi bedoe, mar chuny kata yie, kata hera. Kama adekgi ongee duto ongee, to ok anyal temo keto dwoko machalo kamano Nyasaye timo mathoth ka otiyo kod wach mare kende, moloyo in kod an. kod piny duto ka wariwo tekrewa. Nyasaye mako chuny; to ka chuny osekaw. to kare duto oselo.... LM 164.2

Abiro yalo. twak/ kendo ndiko; to ok abi chuno ng’ato nikech yie en gima ng'ato timo ka ohero. Ne gima asetimo. Ne achungo malo ka akedo gi papa, induljensia kod jo-papa to be ayalo kendo andiko - ma e duto mane anyalo timo. To eka kane anindo... to wach mane ayalo ne oloyo papa ma kata mana yawuot ruodhi kata mana kingi owuon ok osetimone hinyruok mathoth. To eka onge gima ne atimo, wach kende ema ne otimo duto. Tong’ dine agombo mondo amak wach kuom ang’enge, boma mar German duto dikoro oula mar remo oseyuoyo. To dwoko dine obedo ang’o? kethruok mar ringruok kod ‘ chuny. Kuom rnano, ne aling’ kendo aweyo wach kende ema mondo okal ei piny” — Ibid b.9. ch.8. LM 164.3

Odiochieng’ ka odiochieng’ kuom juma ma ngima. Luther ne omedo dhiyo nyime kod yalo ne oganda mane ni kod dwaro. Wach Nyasaye ne opudho nawi mar ilo mar wich-wach. Teko mar injili ne oduogo joma ne owuondi e wang’ yo mar adiera. LM 165.1

Luther ne onge kod gombo mar romo kod joma ne wigi wach ma yo mane ailuwo ne onyago richo maduong’. Ne ong’eyo ni gin joma pachgi ok ter kendo ma nigi gombo ma chwat ongee. ma e seche mane giwacho ni gin kod ler moa e polo, ne ok ginyal bedo modhil ka ipingogi, bende ne ok ginyal bedo modhil kata ka ikw'erogi gi hera machal nade. Ka giketo kuomgi gin giwegi loch maduong', ne gidwaro ni mondo ng'ato ang'ata oyie gi gik mane giwacho ma ok openjo gimoro. To kane gidwaro mondo gibed gi Luther gi penjo moko, ne oyie mar romo kodgi; eka ne onyenyo wuondruok margi e yo maler ma jok mane nyisorego ne owuok e dala mar Witternberg. LM 165.2

Wich-wach ne okwe kuom kinde moro: to higni moko bang e ne ochako owuok ka en kod lweny mager kod dwoko ma medo bwogo ji. Ka owuoyo kuom jotelo mag riwruogno, Luther ne owacho niya: “Ndiko maler ne obedo negi kaka baruwa ma otho kendo giduto ne gichako yw'ak niya: ‘Roho! Rohol’ to kuom adier. ok abi luwo kuma roho margi chikogie. Mad a Nyasaye kokalo kuom ng’w'onone rita ka gola kuom kanisa.ma ji ongee. mak mana Roho maler. Agombo mar dak e dier joma obolore, joma yomyom. jomatuo, ma ong’eyo kendo winjo richogi. kendo ma ywak ka goyo nduru mondo oyud hoyo mare kod kony mare” - Ibid., b. 10. ch. 10. LM 165.3

Thomas Munzer, achiel kuom joma wigi wach-wach ma rateke, ne en ng at man kod nyalo ma adiera, ma ka otiyo godo e yo makare, ne nyalo miye nyalo mar timo maber; to ne pok opuonjore loye mokwongo mag lemo. Ne opong’ kod gombo mar loko piny, to wiye ne owil mana kaka joma wigi wach-wach mamoko timo, ni lokruok onego ochakre kode en owuon. - Ibid., b., ch.8. Ne oramo mondo ochop e okang’ mar yudo migawo kod bedo gi mbi, kendo ne ok odwar bedo ng’at mar ariyo kata mana bang’ Luther. Luther ne ohulo ni jotim lokruokgo ni, kuom wilo teko mar ndiko maler gi mano mar papa, ne en mana chako guro loch mar papa machielo mopogore. En owuon ne otwo ni ne osemiye ote moa e polo mondo otim ng’eruok mar lokruok mar adiera. Munzer ne owacho niya: Ng at man kod Roho ma kama ni kod yie mar adiera kata obedo ni ok onyal neno ndiko maler kuom ngimane duto.” - Ibid., b. 10. ch. 10. LM 165.4

Jopuonj mag wich-wachgo ne ochiwore mondo gik mamoro wang ema ochikgi, ka giluwore gi paro moro amora kaachiel kod winjo, kaka e dwond Nyasaye; kendo ma ne oniiyo gikalo tong’ ahinya. Jontoko ne owang’o kata mana Biblos margi ka giwacho niya: “Baruwa nego. Roho to chiwo ngima. puonj mag Munzer ne odonjore gi gombo mar ji mar gima lich miwuoro, bende ne ochopo sunga margi kuom keto paro mag dhano kod riekni ma ging’ado, ewi wach Nyasaye. Puonj mage ne orwaki gi ji gana mathoth. Bang'e ne okwedo chenro duto mag lemo ma itimo ayanga mi owacho ni miyo yawuot modhi duong’ ne en temo lamo Nyasaye kod Belial kanyakla. LM 166.1

Pach ji mane osechako bolo jok mar papa kucha, koro ne ochako bedo maonge bolruok e bwo chike duto mag sirikal. Puonj mag Munzei mag ng’anyo ka owacho ni ni kod chike mag polo e igi, ne otelonegi ma gimuoch giwuok kuom ritruok duto mi gichiwore mondo gut kod gombo mag ringruok ema mondo ochikgi. Dwoko ne en pichni malich mag nek kod Kveny ma bwogo ji, kendo pewe mag German ne opong’ gi remo. LM 166.2

Rem mar chuny ma Luther ne osebedogo chon e dala mar Erfurt ne koro tielore kuome gi teko ma omedore nyadiriyo, e seche mane oneno ka dwoko mar wich-wach iketo ewi lokruok. Yawuot ruodhi ma jo-papa ne owacho niya, kendo ji mathoth ne oikore mar rwako wachno - ni ng’anjo ne en olemo mar puonj mar Luther. Kata obedo ni wachni ne onge gi mise kata matin, to ne onge gima ne onyalo timo mak mana miyo jatim lokruok chuny lit maduong’. Ni yo mar adiera ne inyalo mi wich knot e yo ma kamano, ka iriwe gi wich-wach marachie moloyo, ne chal ka gima thoth moloyo kaka ne onyalo dhilie. To e bat komachielo, jotelo mag ng'anjogo ne mon gi Luther nikech ne ok ose mana kwedo puonj maggi kendo tamore yie gi weche mane giwacho ni polo ema ne oorogi kende, to bende ne oseluongogi m .jok mane ong’anjo ne loch mar jo-sirkal. Ka gichulone kuor, ne gikwede kaka jawuondruok manono. Ne ochalo ka gima osekelo kuome en owuon sigu mai yawuot ruodhi kod ji kanyakla. LM 166.3

Jo-mmi ne mor ka gigeno mar bedo joneno mag podho mapiyo mai lokinok. kendo ne giseyo Luther kuom both duto mane osebedo ka otemo ka oketo chunye mondo olosi. Jo wich-wach kuom wacho kayiem ni ne otim negi rnarach ahinya ne odhi maber kuom yudo kech mar kidieny maduong mai oganda, kendo mana kaka pile joma oluwo yo mobam timo, ne gichopo e okang’ ma koro ne ikwanogi kaka jok ma ne inego nikech yie margi. Kamano. jogo mane keto tekregi duto mondo gipiem godo gi lokmok ne ikecho kendo ipuoyo kaka jok mane ikwinyo kendo ithiro. Ma ne en tich mar jachien. Ka itayogi gi roho mar ng'anjo machal gi mano mane okwongo onenore e polo. LM 167.1

Jachien osiko katemo mondo owuond ji kendo otelonegi mondo giluong richo ni tim makare kendo tim makare ni richo. To mano kuma tichne osebedo ka dhiyoe maber! Mano kuma jo-Nyasaye ma joadieia ema idhawnegi kendo iseyo nikech gibiro chung inotegno ka gisiro adiera! Ji ma gin mana ajent mag jachien ipuoyo kendo iwuondo wang’gi kendo ikwano kaka jok mane onegi nikech yie margi, to eka jok ma onego omi luor kendo oriti maber nikech chung’ margi motegno kuom Ruoth Nyasaye iweyo mondo ochung’ kendgi ka gin e bwo chich kod bedo ma onge geno. LM 167.2

Ler ma ok mar adier, walruok mar miriambo, pod timo tich machal gi mane otimo e ndalo mag Luther ka ogolo pach ji kuom ndiko mater kendo otelo ne ji mondo oluw mana gik ma giwinjo kendo giparo kar chiwruok mar clnwo bolruok ne chike Nyasaye. Ma en achiel kuom yore ma beyoe moloyo ma jachien tiyogo mondo obol godo jaro kuom bedo maliw mai adieia. LM 167.3

Luther ne osiro injili ka oonge kod luoro, ka ogole kuom monj mane birone kawuok e kuonde duto mag dak. Wach Nyasaye ne onyisore kaka en owuon en gir Iweny ma rategu e Iwenje duto. Ne otiyo gi wachno ka okedo gi loch mar aketa kor mar papa kod puonj mag dhoudi mag dhano ma odhi sikul. ka en to ne ochung’ motegno mana ka lwanda ka okedo gi wich-wach mane temo mondo oriwre gi lokruok. LM 167.4

Moro ka moro kuom riwruoge ariyogi. ne terno yore owuon mar keto ndiko maler tenge kendo ting’o rieko mar dhano malo kaka e chakmok mar adiera mar lemo kod ng’eyo. Weche mag dhoudi, poro wach kuom nyasaye manono, ka aye to ma bedo kaka wach mar lemo. Rumi to ka wacho ni en ema en kod ruoth maduong’ ma noyudo dwond wach ma wuok kuom to! ma ok chodi mar joote kendo ma ok lokre ndalo duto, chiwo thuolo moromo ne kodhi duto mag dhethruok kod mibadhi mondo oum e bwo ler mar ote mar joote. Elruok mane Munzer two ni oyudo kanyakla kod lange ne ok owuok mabor moloyo mana kuom paro, kendo mbi mare ne obedo tamruok winjo loje duto, bedni en mar dhano kata en mar Nyasaye. Bedo ja-Kristo mar adiera en rwako wach Nyasaye kaka ot ma okanie mwandu maduong” mar adiera mane ondiki gi Roho, kendo gino ma itemo godo weche rnokor duto. LM 168.1

Kane oduogo ka oa e dala mar Wittemberg, Luther ne otieko Ioko mare mar tMuma manyien. kendo mapiyo bang’e, injili ne koro ichiwo ne jo-German gi dhogi giwegi. Lokoni eri ne orwaki gi mor maduong’ kod jogo mane ohero adiera, to ne ojare gi jogo mane oyiero puonj mag dhano kod chike mag dhano. LM 168.2

Jodolo ne obwok ka giparo ni ji ajia koro ne biro bedo gi nyalo mar goyo kodgi mbaka kuom wach Nyasaye, kendo ni tarruok margi giwegi ne biro ng’eyore e yo ma kamano. Gilwenje mag pachgi mag dhano. ma giporo godo wach ne onge kod teko mar kedo gi ligangla mar Roho. Rumi ne oluongo joloch mage duto mondo gigeng’ landruok mar Biblos; to chike, kuong’ kod sand ne otigo mana kayiem nono. Kaka ne omedo ng’ado ne Biblos bura kendo tamogo, e kaka ne ji omedo bedo gi gombo mar ng’eyo gima ne opuonjo adimba. Ji duto mane nyalo somo, ne oketo chunygi mar somo wach Nyasaye kendgi giwegi. Ne giting’e ka giwuotho kode, kendo ne gisome ka ginwoyogo ma ne ok ginyal romo nyaka chop ne gimak migape madongo gi wigi. Kane Luther oneno mor mane orwak godo singmok manyien. ne ochako mana gi sano loko singruok machon. kendo mane osetieko to ne otapo mana gi sano. LM 168.3

Ndiko mag Luther ne orwaki ei boma kata ei mier. Gima Luther gi ostepene ne ochuogo. joma rnoko ema ne olando. Jo-padri kane wach odonjo negi maber kuom ngima ma chik okwedo mar timbe maggi. ka ni kod gombo mar wilo ngimagi mabor mar bedo ma onge tich, gi mano mar tiyo matek, to ok ging’eyo kaka ginyalo yalo wach Nyasaye, ne owuotho e gwenge ka gilimo mier kod udi matindo kama ne giusoe huge mag Luther kod osiepene. Germany piyo piyo nono ne opong’ gi jous kitepe ma jochir gi. - Ibid. b. 9. ch II. LM 169.1

Ndikogi eki ne inono gi keto chuny ahinya, gi jomwandu kod jochan, joma osomo kod jopoya. Otieno, jopuonj man e kar tiegruok mane ni e kor gweng ne somo matek ne ji mane chokore ka oyo mach. Ka giketo tekregi duto. chunje moko ne fwenyo adiera kendo donjo negi mi girwak wach Nyasaye gi mor, ka aye to gidhi ginyiso joma moko wach maberno. LM 169.2

Weche mag duond wach mokor ne ochopo kare: “Wachni koyawore kelo let. omiyo weche donjo ni joma riekogi tin.” Zaburi 119:130. Nono tiend ndiko ne time lokruok maduong’ ei paro kod chunje mag ji. Loch mat papa ne oketo kuom joge jok mar nyinyo mane omiyo gimoko kuom tarruok kod dok chien. Tim juok mar lamo kido ne osiko ka dhiyo nyime: to ei lento maggi duto. chuny kod obwongo ne oseyudo migapgi mana matin. Yalo mat Luther, ka keto e lela adierago eko moriere mar wach Nyasaye, kendo ka aye to wach Nyasaye owuon. kane oket e lwet ji ajia, ne ochiewo tekiegi mane osenindo. bende ne ok opuodho kendo oting’o mana chuny ji malo kende, to ne ochiwo tekruok kod jing’o manyien ne obwongo. LM 169.3

Ji man e ngas mopogore opogore ne inyalo ne ka ni kod Biblos e Iwetgi kendo gisiro puonj mar lokruok. Jo-papa mane oseweyo nono ndiko e lwet jodolo kod jo-padri, ne koto jo luongogi mondo gibi giked kod puonj manyienno. To ka ok gin kod ng’eyo kuom ndiko kod teko mar wach Nyasaye, |odolo kod jo-Frias ne olo chutho id jogo mane gisekwedo kaka jomriambo ma ok osomo. Jandtko moro mar jo-Katholik ne owacho ka okuyo niya: “Luther osesayo jolupne rnondo kik ket vie kuom ndiko moro amora mak mana ndiko maler.” - D'Aubigne. b.9. ch.11. Oganda maduong’ ne oehokore mondo owinj adiera kaka ne isiro kod ji ma somo margi ne tin. Kendo ne gigovo mbaka kuomgi gi jo-sayans mag lemo kod mag somo. Tarruok makelo wichkuot mar jok madongo mag pinyni. ne nyenyore e lela e seche mane iromo kodgi gi puonj mavot mar wach Nyasaye. Jotich. jolweny. mon kod kata mana nyithindo ne ong'eyo Biblos maber kendo maler moloyo kata mana jodolo kod Laktere mane osomo. LM 169.4

Pogruok mane nitie e kind jopuonjre mag injili kod jok mane ting’ojuok mag papa malo, ne ok nyisre ahinya e kind joma osomo moloyo e kind ji ajia. Mopogore gi joloch machon mag loch agoko mane osejwang’o somo dhok kod uik ma ondiki.... Ne gin joma tindo man kod paro mai miwatu mane o chiwore ne somo kendo none tiend ndiko, kendo ne giyango maler puonjruok mar kitide machon. Ka gin kod paro mar tiyo kod chuny ma oting oie malo, gi adundo mochwiny. joma tindo gi eki ne otundo e ng’eyo moro ma kuom kinde malach, ne onge ng'ama ne nyalo piern kodgi.... Kaluwore gi wachno. kane joma tindo ma ne siro lokruokgi ne oromo gi Laktere mag Rumi e chokruok moro amora, ne gimonjogi mayot kod chir moro mane miyo chwo ma otaroregieki mim kendo yudo wichkuot kendo ne giyudo ajara e nyim wang’ ji duto. - Ibid. b..9. ch. 11. LM 170.1

Kane jotend Rumi oneno ka kwan mar chokruok margi dok chien, ne gikwayo kony kuom jong'ad bura. kendo gi yore duto mane ni e bwo teko margi, ne girarno mondo gidwog jowinjo maggi irgi. To ji ne oseyudo ei puonj manyienni mano mane ochiwo negi dwaro mar chunygi. Kendo ne giwichore mi gia kuom jogo mane osepidhogi kuom kinde malach gi kasakla ma onge gi nengo mag lisweche mag juok kod puonj mag dhano. LM 170.2

Kane ornok mach mar sand ne jopuonj mag adiera, ne gichiko itgi ne weche mag Kristo: “Ka gisandou e dala moro. ringuru udhi e dala machielo. Nikech adier awachonu ni ok unutiek limo mier duto mag Israel kapok wuod dhano obiro.” Mathayo 10:23. Ler ne orieny kamoro amora. Joma ilawogo, ne biro yudo dhoot ma oyawore negi, kendo ka gidak kanyo, ne gibiro yalo Kristo. samoro ei kanisa, kata ka otamgi e thnolo no, ne gibiro yalo ei udi, kata e pap ayanga. Kamoro amora mane ginyalo yudoe jowinjo, ne bedo negi hekalu mowal. Adiera ma oyal gi teko ma kamano, kod sing'ruok, ne landore gi teko mane onge ng’ama ne nyalo geng’o. LM 170.3

Jotelo mag kanisa kod mag sirikal, ne ochiew kayiem nono mondo oto miriambo, to ne ok ginyalo. Ne gidonjore e weche mag jela, sand, mach kod ligangla, to magi duto ne ok okonyogi. Ji gana mathoth ma oyie. ne ogoyo sei kuom yie margi gi rembgi giwegi; to eka tich ne omedo mana dhiyo nyime. Sand ne otiyo mana kuom chwalo adiera. Kendo wich-wach mane jachien oramo mondo ormv kode. ne obedo gi dwoko mar keto poginok maler e kind tich jachien kod tich Nyasaye. LM 171.1