Lweny Maduong’

21—Siem Ma Ji Odagi.

Kuom yalo puonj mar biro Kristo mar ariyo, William Miller kod lange ne josetiyo ka ni kod chenro achiel mar chiewo ji mondo otim ikruok ne bura. Ne gisetemo mondo gichiew weg dinde, mondo obed gi geno mar adier mar kanisa kendo mondo ging’e dwaro margi mar rang’iny rnatut mar bedo joKiisto, bende ne gitiyo mondo gichiew jogo mane pok olokore mondo one gima ne Onego gitim mar lokruok mapiyo kod weyo richo mondo gidog ir Nyasaye. “Ne ok gitem mondo gilok ji obed ja dini rnoro kata ja riwruok moro mar din. Nyaka chop sano ne gitiyo e dier riwruoge kod kidienje duto ma ok gidonjore gi riwruoge maggi kata yore maggi mag kum.” LM 345.1

Ei tijena duto. Miller ne owacho, “Ne ok abedo gi gonibo kata paro mar guro dwaro moro mopogore gi mago mane nitiere ei dinde, kata mondo ami ng’at achiel ohala ka atiyo gi nengo mar ng’at machielo. Ka an kod paro ni jo-Kristo duto ne biro bedo mamor kuom geno biro mar Kristo, kendo ni jogo mane ok nyal neno gik moko kaka an ne ok nyal bedo gi hera kata matin kuom jogo mane okwako adierani, ne ok abedo kod paro ni dwaro mar chokaioge mopogore ne biro betie. Dwaro mara duto ne en gombo mar loko chunje ka akelo ir Nyasaye, kod nyiso piny bura mane biro, kendo mondo aywa jowadwa mondo otim ikruogno ero mar chuny mane biro miyogi nyalo mar romo gi Nyasachgi gi kwe. Kwan maduong’ mar jogo mane olokore e tichna, ne oriwore gi kanise ma opogore opogore mane nitie.” - Bliss pg 328. LM 345.2

Nikech tichne ne en tiyo kuom gero kanise, kuom kinde moro ne ikwane kaka gima ber. To kane joyalo kod jotelo mag dinde ong’ado wach ma kedo gi puonj mat Adwen, mi ne gigombo mondo githir yukni duto mar wachno, ne ok gikwede mana ewi kar yalo kende, to bende ne gitamo jo kanyakla maggi thuolo mar dhiyo kuonde mane iyaloe biro Kristo mar ariyo, kata mana wuoyo kuom geno margi e kuondegi mag romo kaka jokanyakla mag kanisa. Kamano joma oyie ne oyudore gin giwegi e okang’ mar tern mager kod buok. Ne gihero kanise maggi. kendo ne ok gihero mar pogmok a kuomgi: to kane gineno ka neno mar wach Nyasaye ithiro. kendo ratiro margi mar nono weche mokor itamogie, ne giwinjo ni bolruok margi ne Nyasaye ne otamogi mondo kik gichiwre. Jogo mane dwaro mondo olor ne neno mar wach Nyasaye oko, ne ok ginyal kwano kaka weg kanisa mar Kristo. “ma en silo kod mise mar adiera.’’ Omivo ne giwinjore ni en gima kare pogruok a e tudruokgi mokuongo. E opon mar 1844 chiegni ji gana piero abich ne owuok kuom kanisego. LM 345.3

H Ink sechego. pogruok ma kende ne nenore ei kanise mane ni e pinje moriwore mag Amerika. Kuom higni mathoth riwruok motegno. to madhi mos mos osebedoe kuom kido kod timbene, kod dok ehien kuom ngima mar chuny maremre kode; lo e higano ne nitiere ranyisi mag dok ehien mapiyo kendo ma nenore ei kanise duto mane ni e piny. Ka ng'aio to ne onge mane nvalo golo paro kuom gima ne okelo wachno. Adiera owuon ne onenore. kendo ne iwuoyoe gi jondiko kod joma ni ewi kar yalo. LM 346.1

Ei romo mar jo Presbytery man Philadelphia, migosi Barnes, jandiko mar weche mane itivogo malach kendo jatelo mar aehiel kuom kanise mane dongo ei bomano ero, ne owacho ni “ne osebedo e yalo kuom higni piero ariyo, to ne pok wachno otimore, nyaka ne ochopo chieng’ sawo mogik. eka ne otimo nyasino maonge rwako ji mathoth kata matin ei kanisa. To koro onge chiewo. onge lokruok. onge dongruok mathoth ma inval ne kuom ng'uono, kuom joma luongore ni ngire. kendo ongc ng'anta biro e somo mare mondo owuo kuom warruok mar chunjcgi. E dongruok mar ohala, kod paro kuom weche mag loko ma medo mana bedo marieny, kod loso gik moko. nitiere medruok kuom bedo gi paro mag piny - komano e kaka obedo gi dinde duto. - Congregational. May 23. 1844. LM 346.2

E dwe mar ariyo ma higano, ngire Finey mar kar tiegruok ma Oberlin ne owacho niya: “Wasewinjo adierano e nyim pachwa, ni kanise duto mag jo oporo-stan man e pinywa, e yo ma kamano. ne obedo ma ojok kata mager gi lokruok mabeyo duto e tieng’ni. Nitiere mana nus mag gik moko ma inyalo we oko to ok moromo ma dimi adierano bed ma ok kamano moloyo moriwo ji. Bende wan gi adiera machielo: bedo maonge mbi mar chiewo ei kanise e piny duto. Bedo mojok kendo maonge chunv mar timo gimoro e weche mag chuny chiegni mienore kamoro amora, kendo oust mokalo Inoro; kamano kuonde ma indikoe weche mag lemo. timo neno e yo malach ahinya jo kanvakla mag kanisa bedo jogo machiwore ne pon. - ka giriwo Iwedo gi joma onge Nyasaye ei nyasi mag mor. ei miel. kod moche, kod mamoko.... to ok wadwar mondo wayar wach malitni eri. Bed ma oromo gi wachni. ni. ranvisi medo bedo mapek kendo ng’ielore kuomwa. ka nyiso ni kanise dulo dok chien e vo makelo kuyo. Gisedhi mabor ahinya gi Ruoth kendo en bende osewuok kuomgi.” LM 346.3

Bende jandiko ei Darubini mar lemo ne otimo neno niya: “Ne pok wabedo joneno mag dok chien mokwako piny e weche mag lemo kaka koro sani. Kuom adier, kanisa onego chiew. kendo omanv ane gima kel chandruogni: nikech kaka chandntok, ng’ato ang’ata ma ohero Sayun nyaka range. Ka waparo kaka weche mantie e kind lokruok mar adier “nok kendo bor e kind kaka lokruok madieri gi chuny matek mar joricho ma onge gima nyalo piem godo en. wachiegni wacho ka ok wayie ni: ‘Nyasaye wiye osewil gi bedo mang'uon koso? Kata ni to dhood ng'uono oselor?”’ LM 347.1

Okang” ma kamano ok nyal bedo ei kanisa owuon ka onge gima omiyo. Mudho mar chuny ma lwar kuom pinje. kuom kanise kod kuom ji, ok timre nikech Nyasaye ema osegolo ng’uono mare mar polo, to nikech dhano ema osejwang’o kata kwedo ler mar polo. Picha ma kende kuom adierani ochiwnwa ei sigana mar jo-Yahudi e ndalo mag Kristo. Kuom chiwruok margi ne piny kod wich wil gi Nyasaye kod wachne. winjo margi ne obedo motimo mudho. ka chunygi ohero piny kod timbe mag ringruok. Kamano ne gibedo ei memruok kaluwore gi biro mar Mesia, kendo kuom sunga margi kod bedo maonge yie ne gikwedo Jawar. Nyasaye ne ok ong ado piny jo yahudi oko kata mana e kindeno, kuom bedo gi ng’eyo kata riwruok ei gweth mar warruok. To jogo mane odagi adiera, ne owito gombo duto mar mich mar polo. Ne giseketo “mudho kar ler, kendo ler kar mudho, nyaka chop ler mane ni kuomgi nobedo mudho chuth. To rnano kuma ne mudhono duong ! LM 347.2

En gima owinjore ahinya gi chenro mar gik ma Satan dwaro timo ni mondo dhano odong’ gi kido rnaoko mar lemo, to Roho mar Nyasaye madwarore to obed maonge. Bang’ ka ne gisedagi injili, jo Yalnidi ne omedo dhiyo nvime gi miynmo ka timo lisweche maggi machon, ne girito pi'nygi gi jing’o mondo osik mana ka ochung’ kcnde, e seche ma gin giwegi to ne ginyalo mana yie hi, teko mar Nyasaye to ne koto ok nyisre e diergi. Kor mar Daniel ne osiemo maonge both moro kinde mar biro mar Mesia, kendo ne onviso chon e yo moriere kuom tho mare, mane giterno mondo gigol chuny ji kuom nono tiende, kendo giko to jopuonj ne okuong’o ji duto mane nyalo temo mondo okwan ndalo. Ka gin muofni kendo chunygi tek. jo-Israel kuom higni miche mane biro bang’e osebedo ka ochung’ e okang” mopogore. gi chiwo mar ng'uono mar warruok. ka ok gipar kuom gweth mar injili. siem malich miwuoro kuom masira mar tamruok yie gi ler mar polo. LM 348.1

Kamoro amora ma nitie gima omiyo. duoko machal kamano ema biro luwo bang’e. Ng'ato ang’ata moyiero mondo othung” wach ma osewinjo kuom gima onego otim nikech gino donjore gi kaka en owuon odwaro, giko to biro wito teko mar pogo adiera gi miriambo. Winjo mare bedo motimo mudho, kendo athira wich marc rumo, chunye doko matek, ka aye to mise mare pogore wuok kuom Nyasaye. Kama ote mar adiera onvonie piny kata okawie matin, kanyo kanisa biro umore ei mudho; yie kod hera bedo mang’ich ka aye to tang’ kod pogruok e kanyakla donjo. Kanyakla mag kanisa chorrto pachgi kod tekregi kuom dwaro mag piny, kendo joricho korore ei tok teko. LM 348.2

Ote mar ja Malaika mokuongo mar Fweny 14, mane lando saa ma Xyasaye ng’adoe bunt, kendo luongo ji mondo oluore kendo olame ne ochan mondo opog jo Nyasaye ka igolo kuom mbi mar mibadhi mar piny kendo mondo ne ochiewgi gineye okang’ margi hie mar hero piny kod dok chien. Ei oteni eri, Nyasaye ne ooro ne kanisa siem, ma. tong’ dine rwaki. dine oloso richogo eko mane loronegi mabor ka giwuok kuome. Tong’ dine girwak oteno mane oa e polo, ka gibolo chunygi, e nyim Ruoth, kendo gimanyo gi chunygi duto, ikruok mar cluing’ e nyime, Roho kod teko mar Nyasaye dine onyisore e diergi. Kanisa dine ochopo kendo e okang’no mogwedhi mar bedo e achiel. yie, kod herano mane obedoe e ndalo joote, kinde mane joma oyie “ne nigi chunv achiel kod paro achiel,” kendo “dine giwacho wach Nyasaye gi chir,” Kinde ma “Nyasaye ne medoe ne kanisa pile ka pile chunje mane onego oyud warruok.” Tick joote 4:32.31: 2:47. LM 348.3

Ka jo Nyasaye ne nyalo rwako ler kaka ne rieny kuomgi ka wuok kuom wachne. dine gichopo e bedo achiel mane Kristo olemo kuome. mano mane joote olero tiende,’ “Riwruok mar Roho ei tudruok mar kwe.’’ owacho mya: “Nitie nrana ringruok achiel, gi Roho achiel kaka noluongu gi geno achiel, Ruoth achiel, yie achiel, batiso achiel.’ Jo Efeso 4:3-5. LM 349.1

Mago e duoko mogwedhi mane okadhie gi jogo mane orwako ote mat Adwen. Ne giwuok e dinde mopogore opogore. kendo rageng’ maggi mag dinde ne gibolo piny; puonj mag gwindruok ne oregi ma olokore burn; sano ma ok osir gi ndiko maler mag higni gana achiel mag kwe e pinyka kapok Kristo oduogo ne obol piny mi owe, paro ma ok odhi kare kuom biro Kristo mar ariyo ne olosi. sunga. kod timo winjruok gi piny ne oywe oko; both ne olosi mi obedo kare; chunje ne oriwore ei lalruok ma mitie moloyo, kendo hera gi mor ne olocho gi teko. Ka puonjni ne otimo ma ne ji manok mane orwakogo, dine otimo machal kamano ne ji ditto ka dine girwake. LM 349.2

To kanise duto ne ok orwako siemno. Joyalo maggi, ma kaka joiito e wi ohinga mag Israel, mane onego bed mokuongo kuom fwenyo Tanyisi mag biro mar Kristo. e mane osegore piny kuom puonjruok adiera. kuom neno mag jonabi kata kuom ranyisi mag ndalo. Kaka geno mag piny kod gornbo mare ne opong’o chunje, hera mar Nyasaye kod yie kuom wachne ne odoko mang’ich; kendo kane puonj mar Adwen ne oehiw, ne ochiewo mana gut niargi kod bedo rnaonge yie. Adiera ni oteno ne oyal gi jo lei e rang iny ma rnalo, ne idhiro kaka nrbaka mane igoyo kuome marach. Mana kaka ndalo machon, neno moriere mag wach Nyasaye ne iromogo gi penjo niya: Bende jatelo moro mar jo Farisayo oyie kuome? Kendo kane giyudo kaka en girna tek kwedo mbaka mane ogol kuom ndalo mag kor, ji mathoth ne otemo mondo gigol chunje mag ji kuom nono weche mokor, ka gipuonjo ni kitepe mag weche mokor ne odin kendo ne ok nyal winji tiendgi. Oganda mathoth ka ogeno kuom jotendgi gi adiera, ne odagi winjo siemno kendo jomoko, kata obedo ni adiera ne odonjo negi kamano. to ne ok ohedhore mar hulogo. mita dipo ka oriembgi e sinagogi. Ote mane Nyasaye ooro mondo otem kendo opuodh kanisa. ne ofwenyo maler adier. Kaka kwan jogo mane oseguro hera margi kuom piny kar guro kuom Kristo ne duong . tonde mane otweyogi gi piny ne otegno moloyo mago mane vwavogi koehomo polo. Ne giyiero mondo giwinj duond rieko mar piny mi ne gilokore ma giwuok kuom ote ma manvo chunv mar adiera. LM 349.3

Kuom tamruok vie gi siem mar Vlalaika mokuongo, ne gidagi yo mane polo osechiwo mondo oduokgi godo. Ne ginyono jaote mar ng'uono ma dine oloso richogo eko mane pogogi ka gologi kuom Nyasaye. kendo ka gin kod kasmok maduong” ne gilokore ma gidok manyo osiep mar piny. Ma e gima ne okelo, okang’no mar luoro mar hero piny, dok ehien. kod tho mar chunv mane obedo ei kanise e higa mar 1844. LM 350.1

E Fweny 14, Vlalaika mokuongo. olu gi mar arivo ma wacho niya: “Bablon maduong’ osepodho! Oscpodho! En e dhakono ma nomivo ogendini duto omadho Divai mager mar terruokne.” Fweny 14:8. Wach mar “Bablon tiende en chochni. Oti kode ei ndiko kaka ranyisi mar kido mopogore opogore mag dinde mag miriambo kata tnong'anjo. Ei Fweny 17. owuo kuome kaka dhako - ranyisi ma oti godo ei Bibios kaka rnano ma ochung’ kar Kanisa. Ka dhako ma kite ber ochung’ kar Kanisa maler. to dhako ma ndhaga ochung’ kar kanisa mong’anjo. LM 350.2

Ei Biblos, kido maler kendo mar tudruok mantie e kind Kristo kod kanisa ochung'ne gi riwruok mar kend. Ruoth oseriwo joge kode gi Muma ma onge oyuma, ka en osingore mar bedo Nyasachgi to gin gikuong’ore mar bedo joge kendo joge owuon. Owacho niya; “Kendo anamak osiep kodi ma nyakachieng’; Ee anatimi osiepna e yor dimbruok, gi bura, gi hera, to gi ng’uono.” Hosea 2:19., Jeremia 3:14. “To bende anabednu kaka chwor dhako.” Kendo Paulo tiyo gi wachno ei Muma manyien ka owacho niya: “Natimou osiep kod Kristo, mondo ateru ire kaka nyako maler ir ehwore. IKorintho 11:12. LM 350.3

Bedo ma kanisa osebedogo ma onge adiera ne Kristo kuom yie mondo chin male kod heia mare ogol oko knome. kendo yie mondo hera mar pinvni okaw chunje, opor kod ketho singniok mar kend. Richo mar Israel kuom dar weyo Ruoth ochiw e bwo pichani eri: kendo hera malich miwuoro mar Nyasaye mane gisayo e yo ma kamano, ogo pieha mare e yo ma mulo ji. kama Be naiamo kiwinjo, mi nastngoru kodi, Ruoth Nyasye owacho eka nidoko osiepna. ” kendo ne in gi cilia ahinya, piny nodhi kodi maber nyaka niehopo e dnong’ mar Ruoth. kendo humbi nolak kuom ogendni nikech chia mari: nikech niber ahinya moloyo. kuom duong’ moloyo mane amivi To ne iketori kuom chia mari. nindhogori nikech humbi. Adier kaka chi ng’ato weyo chwore. katimo andhoga. e kaka usetimo andhoga yaye un dhood Israel. Jehova owacho: dhako ma ndhogorc! .Vlavie joma welo moloyo chuore! Ezekiel 16:18.1.1-15. Jer ‘emia 3:20. LM 351.1

hi singruok manyien, dhako machalo kamano opor gi jok ma wacho ni gin jo Kristo. ma manyo osiep mar piny, moyombo her mar Nyasaye. Jaote Jakobo wacho niya: “Un chwo gi mon ma terore. ok ung’eyo koso. ni ka umako osie]i gi piny, utimo sign gi Nyasaye? Ng'ato ang’ata ma enomak osiep gi piny en jasik Nyasaye” LM 351.2

Dliako ma Bablon ma hweriy 17 oler wacli kuome ni obisore gi dhahabu kod kite, ma nengogi tek gi lulu. To e lwete notmg'o kikombe molos gi dhahabu mopong gi gik modwanyore, kod gik mochido mag terruokne kendo nying moro nondik e lela wang'e ma en wach modhiero. niya: Bablon maduong’. min jo terruok gi gik modwanyore me piny.” Janabi wacho niya: “Kendo naneno dhakono nomer gi remb jomaler, kod remb joneno mag Tesu. Bablon imed wachi ni en “Dala maduong'no man gi loch kuom ruodhi mag piny.”‘ Fweny 17:4-6.18. Teko ma kuom higni miclie mathoth ne obedo gi loch e wi jotelo mag piny jo-Kristo en Rumi. Rangi makwai kod maralik, dhahabu, kod kite ma nengogi tek kod lulu, goyo picha maler, kuom nenruok maber malich kod nyadhi moloyoman kuom ruoth man kuom Rumi ma jang ai. Bende onge teko machielo mane inyal wuo kuome maber adier, ni ” Omer gi remb jomaler’’ kaka kanisano ero ma osebedo ka sando jolup Kristo gi gero. Bende Bablon odonjne gi richo mar tudruok ma ok ler gi ruodhi mag pinyni. Kuom dar wuok kuom Nyasaye kod timo winjruok gi jochilo ema ne omiyo kanisa mar jo Yahudi obedo ochot; kendo Rumi ka ketore ei mibadhi eyo ma chalo karnano kuom dwaro kony mowuok kuom joloch mag pinyni bende yudo bura machalo kamano. LM 351.3

Bablon iwacho ni en “min jochode” Nyige nyaka cluing’ mana kar kanise mamoko kuom pnonj mage kod limbene, kendo luwo ranyisi mage mag timo misango gi adiera kod puoch mar Xyasaye, mondo otim winjruok ma chik ok oyiego gi piny. Ote mar Fweny 14. ka lando podho mar Bablon nyaka bed ni wuoyo mana kuom riwruoge mag lemo, ma kinde moro yande ler to koro osebedo gi mibadhi. To nikech oteni luwo bang’ siem mar bura. nyaka chiwe e ndalo mag giko; kuom mano ok onyal dhi ne kanisa mar Rumi kende. nikech kanisano osebedo e okang’ mar podjjo kuom higni miche mathoth. To moloyo mano ei sura mar 18 mar Eweny, jo Xyasaye iluongo mondo owuog kuom Bablon. Ka luwore kod ndikoni, mathoth kuom jo Xyasaye nyaka bed ni ne pod ni Bablon. Kendo gin riwruoge mage ma migawo maduong’ mar jolup Kristo yudore sani. Ka onge kiawa, en ei kanise mopogore opogore mani kod vie mar jo oporo-stan. E kinde mane giehungoe malo. ka misegi eki ne ok a wo okang’ mar joma ni kod kit telo, ne Xyasaye kod adiera, kendo gweth mare ne ni kodgi. Kata mana piny mar joma ok oyie ne ochun mondo oyang ohala mar duoko mane oluwo bang’ rwako ehike mag injili. Weche ma janabi wacho ni Israel e magi: “Kendo hurnbi ne olak kuom ogendni nikech chia nrari, nikech ne iber ahinya moloyo, kuom duong’ ma namivi. Ruoth Xyasaye owacho. To ne olwar kuom bedo gi gombo machalo gi mano mane obedo kiiong’ kod kethuok mar Israel. To ne iketori kuom chia rnari. mi indhogori nikech humbi.” Ezekiel 16:14. LM 352.1

Xg eny kanisni mag jo oporo-stan luwo bang’ ranyisi mag Rumi kuom tudruok mare manono gi ruodhi mag piny.” - kanisni mag piny, Kuom tudruok mage gi sirkande moko, kuom dwaro ber mar piny. Kendo wach mar “Bablon” - Ma en chochni, invalo ti godo mowinjore kuom riwruogegt eki duto ma wacho ni golo puonj maggi kuom Biblos, to gipogore e kidienje machiegni ok nyal kwan ka gin kod chike kod paro mopogore kendo kedo mana ka le. LM 352.2

E bath riwruok mar richo gi piny, kanisni mane opogore oa kuom Rumi nyiso kite mamoko. LM 353.1

Tich mar Roma goyo mbaka ni. kanisa mar Rumi. osiko ka ni kod richo mar lamo nyiseche manono kuom tudruok gi joma ler. nyare ma en kanisa mar England, ochung’ ka ni kod richo maehal kamano. ma ni kod kanisni apar ma ochiwore ne Maria gi achiel ma ochiwore ne Kristo.” - Richard Chaloner. the Catholic Christian instructed preface pv.2I.22. LM 353.2

Kendo Laktar Hopkins kane wtioyo kuom Millenium ne owacho niva: “Once gima omiyo ikwano chuny mar jasik Kristo kod timbene ewi mano ma koro iluongo ni kanisa mar Rumi. Kanise mag Rumi ni kod mathoth mag bedo jasik Kristo kuomgi, kendo gin mabor gi ae lokruok kod timbe maricho - Samuel Hopkins. Work. I'oh 2,p.328. LM 353.3

Kaluwore kod pogruok mar kanisa mar Presbyterian a Rumi. Laktar Guthrie ndiko niya: “Higni mia adek mosekadho. kanisawa ka ni kod Biblos, ma oyawore c wi bandera mare, kendo wachni eri ma oriwo ji “many ndiko” ma ne ni e andiko mare, ne owuok oko mar rangeye mag Rumi.” Ka aye to openjo penjo man gi tiende niya: “Be ne giwuok maler kuom Bablon? - Thomas Guthrie. The gospel in Ezekiel, pg.237. LM 353.4

“Kanisa mar England” Spurgeon wacho. dial ka gima osecham kendo ocham gi weche mag sakramit: to weyo timo winjniok chal ka gima ochiegni chwo marach gi neko ma onge ng'cyo Nyasaye. Jogo mane waparo gik mabeyo kuomgi lokore tenge kachiel achiel ka gia kuom mise mag yie. Kokadho e ive kendo onwoyo, “ayie ni chuny England en pedni mar kich man kod miganga mokuong ma pod hedhore dhi e wi kar yalo kendo luongore ni ja Kristo.” LM 353.5

Ang'o mane obedo chakruok mar ng’anjo maduong'no? Ere kaka kanisa ne okuongo wuok kuom yot mar injili? Kuom donjo e timbe mag chilo. ka jochilo ema wuoyo kuom rwako bedo ja Kristo. Jaote Paulo ne owacho niya: “Kata mana e ndalone, teko maling’ ling’ mar chayo chik ne tiyo.” 2Thesalonika 2:7. E ndalo ngima mar joote. kanisa kane opim to ne onwang” ka ler. To kochomo giko ma achien mar higa mar mia ariyo. kanisni mathoth ne okawo kido mopogore: yot mokuongo cha ne olal nono. kendo mana e yo maraeh kamano. kane jopuonjre maehon-go onindo ei lietegi, to nyithindgi kanyakla kod joma ne olokore manyien.... ne odhiyo nyime ka clnveyo waeli e yo manyien.” Robert Robinson Ecclesiastical Reseachers. eh. 6. parl7.pg.5l. Monde giyud joma olokore. rang'iny ma oting’ore nialo mar yie mar jo Kristo. ne oduok piny, kendo kaka duoko. “Ohula mar ehilo. ka mol ei kanisa . nc odonjo ka otingo. kite gi timbene. kod nyiseehe manono.” - Guvazzi. Lectures, pg.287. Kaka ne kanisa mar jo Kristo oyudo puoch kod konv mag jotend pinyni. ne orwake ma ndhem ndhem gi oganda mathoth: to kata ne gin kod nenruok ma oko kaka jo Kristo kamano. ng’enygi ne odong” ka joehilo ei ehunygi. kendo ne gilamo nyisechegi manono ling’ ling’.” — Ibid pg.278. LM 353.6

To koso, donge okang’no osebedo kinuoyo chiegni ei kanisa moro amora ma luongore ni ja oporo-stan? E seche ma jok mane ochakogi. mane ni kod ehuny mar lokruok mar adier onindo. nyikwagi ne oehungo malo kendo chweyo yo manyien. ka gimoko kuom puonj mag wuonegi kaka muothi. kendo gitamore rwako adiera moro amora. ka gichwalo godo gino mane gineno. nyithind jotim lokruok dar malach mi wuog kuom. ranyisi mar bolruok, tuonruok, kod kwero piny. Kamano yot mokuongo cha lal. “Ohula mar piny mamol ka donjo ei kanisa, ting’o kido gi timbe. kod nyiseche manono donjo godo.” LM 354.1

Yave, mano kaka osiep motim gi piny ma en bedo kod sign gi Nyasaye dhi malach manade ma koro iywoyo e dier jok ma luongore ni jo Kristo! To mano kama kanise ma ong'e ei piny jo Kristo duto osedar ka wuok kuom rang’iny mag Biblos mar bolruok, tuonruok, yot. kod bedo jo Nyasaye! Ka owuoyo kuom tiyo gi pesa e yo maber. Johana Wesley ne owaeho niya: “Kik iketh migawo moro amora mar were ma nengone tek. mana kuom chopo gombo mar wang’, kuom twang’o nanga malich, kata ma nengone tek. kata kuom tigo ma onge tich. Kik ikcth migape moro aniora kuom pedho uteu malich: kuom koto komhe malich kata ma neugogi tck: kitoni keto pichni ma nengogi tek, kata rangi kata randa.... kik iket gimoro inondo ochop dwaro mar sunga mar ngima. mondo iyud puoch kata pak mar dhano.... kaka ibiro medo timo kamanp no in iwuon mabcr. ji biro wuoyo maber kuomi; kaka imcdo rwakori gi lewni makwar, kod marachar maber mapiehni. kendo idhi maber pile ka pile, onge kiawa ni ji biro pako ndhathi. miwafu mari kod kecli mari. To kik ing'iew pak margi ma jaber. To moloyo bed ka iromo gi duong” ma wuok kuom N vasave.” Wesley. Work, sermon 50. The use of money, l o ei kanise mathoth mag ndalowani puonj ma kamano ok dwar. LM 354.2

I.uongruok gi living mar lemo osebedo gima ji ong'iyogo ei piny. Jotelo. jo siasa, okil kamaloka, laktere. johala. riwore gi kanisa kaka yo mar yudo luor kod geno mar jopiny kendo mar chopo dwaro margi mar piny. Kamano. gitemo mondo giyud ohandgi duto ma ok karego e bwo luongruok ni jo Kristo. Riwruoge mag lemo mopogore opogore. ma owir gi mwandu kod mbi mar jopiny ma obatisigi pod medo mana keto dwaro ma malo mar ng’eruok kod bedo ogai. Kanisni malungla ma obisi e yor kayongo malich. ichungo e bath wang’yorc ma ong'ere maler. Jolemo riedo ka orwakore gi kit rwakruok ma sani, kendo ma nengogi tek. Joyalo man gi were ichulo msara ma malo kuom ywayo kendo chiwo mor ne ji. Injili miyalo kik mul kit richo ma ji duto ong'eyo. to mondo oketi obed mayom kendo malombo it joma sani. Kamano joricho masano ndiko nyinggi e bug kanisa ka richo masano to opandi e bwo wuondruok mar bedo jo Xyasaye. LM 355.1

Ka owuoyo kuom paro ma jo Kristo ni godo sani gi pinv, Gazet moro mar piny ma ji ong'eyo wacho niya: “Mana machal kamano. kanisa osechiwore ne chuny mar tieng'ni, kendo osekwanvo kido mage mag lemo kod dwache masani.’” Gigo duto adier ma konyo kuom miyo lemo bedo gima ywayo ji. kanisa koro tiyo godo kaka gi tich mager kendo jandiko mar New York •Indipendent to wacho niya: “Kaluwore kod bedo ja Methodist kaka en: tol mar pogruok e kind jo Nyasaye kod joma ok jolemo leny nono e kind chwo rnoko man gi miyumo ma tiyo e bathe koni gi koni mondo oruch pogruok duto man e kit timbegi kod moche maggi. Ng’iyo gi lento chal ka gima ntedo kwan ntar jogo ntane nyalo yudo ohala mage ma ok gimoro gi ti jene. LM 355.2

Howard Crosby ne owacho niya: “En wach ma ochunore nono rnatut ni wayudo ni kanisa mar Kristo chopo chenro mar Ruodhe matin ahinya. Mana kaka jo-Yahudi rnachon ne obedo gi riwruok ma kamano gi pinje mane ilantoe nyiseche manono, mi ne okwalo chunjegi ka golo oko kuom Nyasaye,... Kamano c kaka kanisa mar Ycsu sani en, kokalo kuom tudruok mar miriambo gi jopiny ma ok oyie, ka giweyo yore mag polo ntai ngimane mar adier. kaaye to gicltiwore ne kido maricho. ma nyalore mag oganda ma onue KristOyka gitiyo gi ntino wach kendo gichopo e ng ado weche ma welo kuom fwenyruok mar Nyasaye. kendo kedo ntoriere gi dongruok duto ei ng'uono.” Ja Kristo ma ngima mare her. Wach ma omaki ne kanisa. pg. 141,142. LM 356.1

Ei ohulani mar hero piny kod dwaro moche. tudruok. kod ehiwruok kaka misango nikech Kristo chal ka gima oselal duto. Moko kuom chwo gi mon man kod ngima matiyo sani ei kanisewa, ne opuonjore ka gin rowere mar timo misango mondo gibed gi nyalo mar chiwo kata timo gintoio ne Kristo. To ka solro idwaro sani.... onge ng’ama onego oluongi mondo ochiw. Oh, Ooyo! beduni gi picha moromo, penj mar tent, chiemo mowinjore, kata gima inyalo chanto - gimoro amora ma nyalo galo ji.’’ LM 356.2

Jatelo ma iluongo ni Washburn ma a e dala mar Wisconsin ka chiwo ote mare mar giko higa, January 9, 1873. ne owacho niya: Chikc moko chal ka ginta dwarore mondo okethgo sikunde ma ilosoe jomecho mag tuk lal kata yudi. Vlagi ni kuonde duto kata mana kanisa, (kuom kia, maonge kiawa) seche moko iyudo ka timo tich jachien. Tugo mag chiwo mich, kuonde mag uso ntich kod tuk tenio hawi, seche ntoko itimo ni ikonyogo wach lento kata gik mag chiwo kony, to nyadi mathoth gik mowinjore. nyoluoro. gik ma obo ma ichiwo kaka mich, kod mamoko, gin yore duto ntag yudo pesa maonge gima otine. Onge ginta golo chuny, kata mamero ji, to moloyo ahinya ne jomatindo, kaka yudo pesa kata rnwandu maonge tiyo. Jonta oluor ka donjo ei ohelni mag temo hawigi, kendo gi gonyo athirawich margi ka gipaio ni pesano dhi (into tich maber. ok cn gima wendo ni jomatindo mag piny e giko to biro I war ei timbego ma mil mar tugo rna galagalani gichiegni timo. LM 356.3

Chuny mar chalo gi piny monjo kanisa mag piny jo Kristo dnto. Robert Artkins ei valo mane otimo e dala mar London, wuodho picha marateng’ mar dok ehien e weehe mag chuny ma dhiyo nyime e piny mar England. Joma kare adier osewttok e wang’ piny, kendo onge ng’ama ketogo e elninve. \gire mag lerno mag ndalo masani, ei kanisni ditto gin joma ohero piny, gin joma omako osiep gi piny, gin jok ma ohero hoyo miyudo kuom chwech. kendo gilmvo ndaeh luor. Oluonggi mondo gine masira kaaehiel gi Kristo to ging'ttony ka giwuok e seyo. Xg'anjo! Xg'anjo! Xg'anjo! Ondikore e nyim kanise duto. To be ne ging'eyogo. kendo bende ne giwinjogo. geno nvalo betie; to giywak malit. wamewo. kendo mwanduwa osemedore. bende ok wachando gimoro — Second Advent Library Wuok. No. ,39. LM 357.1

Rieho maduong’ ma odonjgo ne Bablon en ni ne omiyo ogendni duto omadho Divai mar terruokne. Kikombeni eri mameroji ochung’ kar pitonj mag miriambo ma oserwako kaka duoko mar tudruok ma chik okwedo gi joma rateke mag pinvni. Mako osiep gi piny keto mibadhi kuom yie mare, kendo kaka duoko. obedo gi mbi maraeh mar mibadhi kuom piny kuom puonjo puonj ma keto weehe moriere mag ndiko maler. LM 357.2

Runti ne ogolo Biblos oko kuom ji kendo ne odwaro mondo ji duto ovie gi puonj mage kar yie gi puonj mag Biblos Ne en tich mar lokruok mondo oduokne ji waeh Nyasaye; to donge en ntana adiera ni ei kanise mag ndaiowa, Ji ipitonjo mondo oket geno margi kuom timbe kod puonj mag kanisa maggi kar yiengogo ewi ndiko? Charles Beaeher ka wuovo kuom kanise mag jo oporo-stan to wacho niva: “Ging'uony ka giwinjo waclt moro amora makoch kuom ntise mag yiegi ka gin kod chiewo mar paro ma dine wuone maler ong'uonygo ne waeh moro amora ma Koch ma dine owachi kuom lento mar joma ler kata joma ne onegi mane gichwalo.... Joyalo mag dinde jo oporostan josetweyo iwetgi ng'ato gi ng’ato kendo margi en ni. e kindgi giduto. ng'ato ok nyal bedo jayalo ngang’, karnoro amora. ka ok orwako kitabu moro machielo mopogore gi muma.... Ok en gimoro miparo apara e wachni ni teko mar chike dini koroni chako tamo Biblos mana kaka Rumi notimo adier. kata obedo ni en notime e yor lieko makoch. — Sermon on the Bible, a sufficient creed. ” delivered al Fort Wayne Indiana. Feb-22. 1846. LM 357.3

E kinde ma jopuonj mag adiera yam tiend wach Nyasaye, to ji masomo chung’ rnalo, joyalo motwo ni winjo tiend ndiko. makwedo puonj mag adiera kaka miriambo, kendo kamano giwicho pare mar jok ma penjo kuom adiera. Tone’ dine ok ni piny onier ma onge geno gi Divai mar Bablon, oganda mathoth di koro wach osedonjo negi mi olokore gi adieta moiieie ma ne’olo mag wach Nyasaye. To lento mar vie chal ka gima ochochni kendo onsje chenro ma koro ji ok ong eyo gima ginvalo vie godo kaka adieia. Richo mag tok teko mag piny onindo mana e dhood kanisa. LM 358.1

Ote mar ja Malaika mar ariyo mar Fweny 14, nene okuong yal e opon mar 1844. to kendo ne obedo kod ehiwruok makende ne kanise mag United States kama sient mar ng’ado bura ne oselandie malach. kendo ne okwede malach. kendo kama dok chien mar kanisa ne osebedo ka dhiyo matek moloyo. 1 o ote mar ja Malaika mar ariyo ne ok ogik e chopo kare mare chutho e higa mar 1844. Kanise e ndalono nokalo ei okang” mar bedo e podho mar timbe ntabeyo, kaluwore kod dagi nvako ler mar ote mar Adwen; to podhono ne ok ogik kare chuth. Kaka gisebedo ka gidhiyo nyinte kuom tamruok yie ote makende mar ndaloni. gisemedo lwar piny kendo piny ahinva. To sani. kata kamano, ok nyal wachi ni “Bablon osepodho.... nikech pok omiyo ogendini duto omadho Divai mar terntokne.” Chuny mar riwruok gi piny, kod mar bedo gi pogruok gi adiera ma iterno godo ji e ndalowani, dhiyo nyinte, kendo osebedo ka chwoyo koke ei kanisa man kod yie mar jo oporo-stan ei pinje duto ntaa jo Kristo; kendo kanisego oriw ei akwede ntamuol kendo ntalich mabuogo ji mar ja Malaika mar ariyo. To tich mar ng’anjo pok ogik e amidi midi mare. LM 358.2

Biblos wacho ni ka pok Ruoth obiro. Satan biro tiyo gi teko duto, kod ranyist duto kod honni mag miriasia gi wuond duto ntarach miwuondo godo jonta lal, kendo jogo ma dagi hero adiera ma dimi gikwo, nowegi ntondo gtyie gi miriambo. 2Thesaloniku 2:9-11. Mana nyaka chop ji chopi e okang’ machalo kama. kendo nyaka riwruok mar piny kod kanisa timre e dier jo-Kristo duto. eka podho mar bablon biro gik kare chutho. Lokniogno en mano mabiro mos mos. kendo ehopo kare chutho mar Fweny 14:8 pod ni nvime. LM 358.3

Ka ok odewo mudho mar chuny kod pogruok a kuom Nyasaye mantiere ei kanisa ma loso Bablon. Riwruok maduong’ mar jolup Kristo mar adiera pod yudore ei chokruoggi. Nitiere mathoth kuom magi mapok oneno adiera makende mag ndalogi. Ok ji manok kendo ema ok oromo gi okang’ ma koro gintie. kendo gombo mondo ovudie ler momedore. Girango tipo mar Kristo ei kanise ma giseriworego to ok gine. Kaka riwruogegi medo sudore mabor gi adiera. kendo medo tudore machiegni gi piny, pogruok man e kind kidienje ariyogo biro medo bedo malach, kendo giko to duoko mare biro bedo mana pogruok. Kinde biro chopo ma jogo ma ohero Xyasaye mogik chuth ok enodong’ gi tudruok moro amora gi jogo ma kitgi ma oko nenore ni gi luoro Nyasayc, to tcko ma luoro Ruoth Nyasaye kelo to onge ei kit ngimagi. LM 359.1

Fweny 18 siemo kinde ma, kaka duoko mar tamruok siem adek ma omakore mag Fweny 14:6-12. Kanisa biro bedo ni osechopo e okang’ mane owaehi chon gi Malaika mar ariyo. kendo jo Nyasaye ma pod ni Bablon ibi luongi mondo opogre oa e riwruok kode. Oteni eri e mogik ma enochiw ne pinv: kendo enotiek tich mare. Ka jogo mane “ok oyie gi adiera. to ne ohero mana richo (21 hessalonika 2:12). enowe mondo orwak wuond motegno kendo mondo giyie gi miriambo, eka ler mar adiera enorieny kuom ji duto ma chunjegi oyawore mar rwakogo. Kendo nyithind Ruoth duto ma pod ni Bablon biro winjo luong ni: “Auru kuome un Joga.” Fweny 1 8:4. LM 359.2