akiũnerssuaĸ

Kapitel 6—Hus Hieronimusilo

800-ĸarneranile îvangkîlio Bøhmenimut apûterêrsimavoĸ. bîbile nugtigaorêrpoĸ, tamanutdlo angmassunik nâlagiartitsineĸartarpoĸ inuiaĸatigît nangmingneĸ oĸausê atordlugit. kisiáne pâve piginauneĸarnerujartortitdlugo Gûtip oĸausia tunuartitaujartorpoĸ. pâvip Gregor VII-ip kúngit makitasût manigũtíkumavdlugit mingnerúlngitsumik inuiaĸatigît inugsiautikumavai, tamatumúngalo nalerĸútumik inatsivoĸ bøhmenimiut oĸausê atordlugit tamanut angmassumik nâlagiartitsissoĸarĸunago. pâve nalunaerpoĸ “ajugaĸángitsuvngôĸ nâlagarsiorfigineĸarnine, oĸautsit ilisimaneĸángitsut atordlugit sulíssutigineĸarnigssâ iluarigâ, maleruagagssavdlugôĸ tamatuma maleruarneĸarsimángíneranut ajortorpagssuit támartitsinerpagssultdlo perĸutausimáput.” (Wylie.) taimailivdlune ilagît rûmalerissut inássutigât Gûtip oĸausiata ĸáumarĸutâta ĸamitaunigssâ inuiaĸatigîtdlo târmiúngortitaunigssât. Frankrigimilo Italiamilo igdlumingnit ĸimâtitausimavdlutik valdenserit albigenseritdlo ĸavsît Bøhmenimut pisimáput. issertornatik ajoĸersuinigssartik ĸunugigaluardlugo issertortumik ilungersortumik sulíput. taimailiorníkut sagdlusuíssutiviussoĸ ukiune huntritilíkûtâne atatíneĸarpoĸ. AGC 39.1

Husip nalâ sujorĸutdlugo Bøhmenime angutinik sarĸúmersoĸarpoĸ ilagîngne aserũnermik inuiaĸatigîngnilo inûnerdlungnermik tamnnut tusardliússatut agssuaringnigtunik. suliniarnerat uitsatigineĸarpoĸ. palasiussut uípatdlerput, îvangkîliumigdlo tapersersuissut malerssugaulerput. gûtisiortariaĸarput orpigpagssuarne ĸáĸanilo sákutûnit malerssugautitdlutik, ĸavsîtdlo toĸutáuput. kingorna inatsisiliorneĸarpoĸ katûgdlit rûmalerissut gûtisiorneránik uniorĸutitsissut tamarmik ikuatdlagaorĸuvdlugit. kristumiutdle toĸutagssautitdlutik sulíssutiginiagkamik ajugauvfigssâ neriûtigât. tamákuailâta “ánáussissumut saningassulingmut kikiagtugaussumut ugperníkut aitsât ánangnigssamik neriûtigssaĸarnera” pâsisimavdlugo toĸulernermine mána oĸautigâ: sagdlusuíssutip akeraisa nãkigtaitsuliornerat mãna atortariaĸaratdlarparput. Taimáituáinarnaviángilardle. inuínánguit akornánit panaĸarnanilo nâlagáungitsumik sarĸúmersoĸarumârpoĸ,táunalo ajorssartísángilât.” (Wylie.) Lutherip uvdlugssai sule ungnsigput, kisiáne angúmik sarĸúmersoĸalerêrpoĸ, táussumalo nalunaiaunerata rûmalerissunut agssuardliutaussugssap inuiaĸatigît uípatdlersitagssarai. AGC 39.2

Johan Hus nikanartuínarnik sujuaissaĸardlune iliarssungujârsimavoĸ. atâtaerungmat arnâta Gûtimik mianeringningneĸ inûp pigissagssâtut erdlingnarnerpâtut issigalugo ernine tamatumínga pigiliússaĸartiniarpâ. Hus nunainárme atuarfingme atuartôrĸârdlune Pragime universitetime akeĸángitsumik ilíniarfigssarsivdlune ilínialerpoĸ. Pragiliarnerane arnâta angalaĸatigâ. uvigdlarneruvdlunilo pîtsúngûgame ernine nunamiut pisũssutãnik tunisínáungilâ, kisiáne igdloĸarfigssuaĸ ĸanigdliartuleramíko inûsugtup sanínguanut sêrĸúmerdlune atâtartik ĸílangmiussoĸ ĸinuvigâ pivdluarĸussaunigssânik. ĸínutigissame ĸanoĸ tusarneĸardlunilo erĸûtíneĸarnigssâ anânaussup pâserĸajángíkatdlarpâ. AGC 40.1

universitetime Hus ĸasusuitsumik eĸiasuínermigut sujumukalertornermigutdlo malungnarsivoĸ, inugsiarnersumigdlo agssuarnaitsumigdlo inûnermigut tamanit atarĸissaulerpoĸ. ilagît rûmalerissut ilungersordlune tapersersugarai pivdluarĸússutigssatdlo táukua túniúsinauvdlugit oĸautigissartagait norĸáissutigeĸalugit. nagdliútorsiorfingme ángîariartordlunilo aningaussautituánguane akiliutigai, ingerdlaoĸataussunutdlo ilangúpoĸ ajortit isumákêrneĸarnigssât neriorssûtigineĸartoĸ pigssarsiariumavdlugo. ilíniarnermine inerame palasingorpoĸ. palasiulerdlune ernĩnaĸ sagdliutitaussut ilagilerdlugit kúngikúne atorfinigpoĸ. professoringortitauvordlo, kingornalo universitetime ilíniarfigisimassamine sujuligtaissúngortitauvdlune. ukiut amerdlángitsut ingerdlanerisigut akeĸángitsumik ilíniarnertũngorsimassoĸ akimángivigsoĸ, nuname tamarme tugdlûsimârutigineĸalerpoĸ, arĸalo Europame tamarme tusâmassangorpoĸ. AGC 40.2

kisiáne iluarsaerĸingnermik suliagssaĸ Husip avdlákut autdlarnerpâ. ukiut ardlagdlit palasíngortitaunerme kingornagut oĸalugfêrĸame Betlehems ĸapelime oĸalũssissartugssatut atorfinigpoĸ. oĸalugfêrĸamik tamatuminga túngavilîssup agdlagsimassut inuiaĸatigît nangmingneĸ oĸausê atordlugit nalunaiautigineĸartarnigssât suliagssatut pingârutiligssuartut sagdliutiniarsimavâ. ilerĸorineĸartoĸ tamána ilagît pâvíkûssut akerdlilîgaluartut Bøhmenime taimaitivíneĸángisáinarsimavoĸ. taimáitordle bîbilimik ilisimaitsússuseĸ angnertoĸaoĸ, inuitdlo akimarnit nikanartutdlo akornáne inûnerdlugtoĸaĸaoĸ. tamáko Husip sukangnersumik agssuarai, Gûtivdlo oĸausia takorĸuvâ sagdiusuitsutut minguitsututdlo ilerĸugssat sarĸúmiússane ersserĸigsarumavdlugit. AGC 40.3

Pragimiup Hieronimusimik atigdlup, Husip kingorna suleĸatigivdluarumâgâta, tuluit nunãnĩsimanerminit angerdlarame Wicklifip agdlagai nagsarsimavai. tuluit kúngiata nulia Wicklifip ajoĸersûtânik ilagsingnigsimassoĸ Bøhmenime kúngíkut panigât, táussumalo súnîneragut iluarsaerĸingniartup táussuma atuagkiai nuname kúngip nuliata inúngorfiane angnertûmik siaruarterneĸarput. Husip atuagkiat tamáko soĸutigingnigtumik atuarpai. isumaĸarpoĸ atuagkiortat kristumiûsimásassoĸ ilungersortoĸ, iluarsautigssatdlo tamaviârutigissai iluarissariaĸarsorai. malugíngisaraluaminik Husip avĸutigssaĸ Rûmamit ungasigsuliarfigssane atualersimavâ. AGC 40.4

taimailissúkut inuit takornartat mardluk tuluit nunãnit Pragimut tikiúput — angutit ilisimatût ĸáumarĸúmik tuníssutigssarsisimassut mãnalo nunamit ungasigsumit aggerdiutik tamaunga ĸáumarsaiarlorsimassut. autdiarniutigssatut pâvip oĸartugssáussusia issertornatilt agssuarât, taimáitumigdlo pissortaussunit ernĩnaĸ nipangersitáuput; sujunertarissartigdle taimaitĩnarumángínamiko avdiatut periausigssarsiorput. oĸalũssissuínaunatik erĸumîtsuliortutútaoĸ pigínauneĸarput, taimáitumigdlo erĸumîtsuliorsínáussusertik atornialerpât. igdloĸarfingme inuit kíkutdlũnît ornigúsínauvfiáne ássilissat mardluk titartarpait. sujugdlermik Jîsusip Jerusalâmut iseriartornera “ĸanilârdlune siutitûp ĸâne ĸimugserdlune.” (Mat. 21, 5). ajoĸersugkanilo ilagalugit angalaortoĸ, nungutdlarnikunik atissaĸardlutik kamigdlângavdlutigdlo. tamatuma saniane titartarpât pâvíkormiut ingerdlaornerat: pâvip heste alutornavigsunik pisatsersugak hesterfigalugo, akisôrssuarnik atissaĸardlune pingasulingmigdlo niaĸoruteĸardlune, nipilerssortunik sujuleĸardlune, palasiunernigdlo palasinigdlo takoránivigsunik maligteĸardlune, ingerdlaoĸataussunik. AGC 41.1

tamássa ajoĸersũssineĸ tamane, akimanerne inuínarnilo, uitsatigissagssaĸ. inugparujugssuit aggiáput ássilíssat ĸimerdlôriartordlugit pâsíssutigssartâlo pâsiartordlugo. ĸavsîtdlo Kristusip, Nâlagkavta, nikannarpalugdlunilo manigũssusia, táussumúngalo kivfartortûnerartup ajugausimarpalungneranit makitaniarpalungneranitdlo, Kristusip píssusianut akerdliussumit kivdlingneĸarput. Pragime uivernerssuaĸalerpoĸ, uvdlutdlo ingerdlanerine takornartat ínardlerneĸarumanatik autdlartariaĸalerput. ajoĸersuisimaneratdle puigulertorneĸángilaĸ. Husip ássilíssat kivdlíssutigeĸalugit bîbile Wicklifivdlo atullgkiai perĸigsârnerussumik ilisimassagssarsiorfigilerpai. iluarsautigssat Wicklifip igdiersugai sule tamákerdlugit akuerivigsínáungíkaluardlugit pâveĸarnerup píssusivia ersserĸingnerussumik pâsiartulerpâ, taimáitumigdlo palasiussut makitássusiat, pingârniássusiat aserûtáussusiatdlo sákortusiartortumik agssuarai. AGC 41.2

Bøhmenimit ĸáumarĸut Tyskiandimut siaruarpoĸ, tássa Pragip universitetiane perugdluliornerit kingunerissanik ilíniarnertût huntritigdlit ardlagdlit nunamingnut angerdiarmata. tamákua ilaisa ĸavsît bîbtle illsimussLlĸarfigilerĸârpât Hus avĸutigalugo, angerdlarêramigdlo îvangkîlio nunagissamingne sarĸúmiútalerpât. AGC 41.3

Pragime píssusiussunik nalunaerutit Rûmamut apũput, Husilo pâvimut ĸaerĸuneĸarpoĸ. perĸuneĸarnine tamána Husip nâlásaguniuk toĸutáungitsôrnaviángilaĸ. Bøhmenime kúngíkut, universitetip, akimarnit nâlagkersuinermilo atorfigdlit peĸatigîgdlutik pâve sâgfigât Hus akuerineĸarĸuvdlugo Pragime unĩnardlune sivnersigissaminik Rûmamut autdlartitaĸarsínaorĸuvdlugo. pâvip ĸínutigineĸartoĸ tamána akuerinago Husip erĸartũssagssángortitauvdlunilo toĸutagssángortitaunigssâ sulíssutigilerpâ, tauvalo Prag ilagîngnit avigsârtípâ. AGC 42.1

taimatut aulajangîneĸ taimaníkut tamatigut uípatdliutigineĸangârtarpoĸ. ilagîngnit avigsârtitsinerme suliarineĸartut inungne pâvip Gûtimut sivnĩssûneranik ugperissalingne ĸununaĸaut, isumaĸaramik pâvip ĸilaup ániartitsiviuvdlo matuersautai tigumiardlugitdlo timíkut anersãkutdlo ítutigut pitdlaisitsisinaussoĸ. nunaĸarfik ilagîngnit avigsârtitaussoĸ ĸilaup isâvfînut mátúneĸartutut isumaĸarfigineĸartarpoĸ, taimalo toĸussut pivdluarfît igdlugssainut iserfigssaĸarsorineĸángitdlat pâvip isumákêrfigingningnigssâ tikitdlugo. tamatuma nalunaerĸutigssâtut ĸununaĸissumik imailiorneĸartarpoĸ: gûtisiornermik suliagssat tamarmik unigtitaussarput. oĸalugfît matuneĸartarput. katíkumassut iliveĸarfingme katitíneĸartarput. toĸussut nunamut tangeĸartitamut ilineĸarĸussaunatik kugssinerne narssáinarmilũnît nagdliútorsiutigineĸángivigdlutik ilissaussarput. taimailiorníkut ilagît rûmalerissut ĸunusâriniartarput inuit nâlagarsiortíniardlugit ánilârtíniarângamikik. AGC 42.2

Pragime uivernerssuaĸalerpoĸ. ĸavsît Hus perdlorĸussaunermingnut pissûssutut únerdlûtigât rûmalerissutdlo akiniainigssãnut túniúneĸarĸuvdlugo. perugdluliornerdle unigfigssaĸartíkumavdlugo iluarsaerĸingniartoĸ igdloĸarfingmut inúngorfigissaminut uterpoĸ. Husip suliagssane taimaitíngilai, erĸaminutdle angalaordlune inugpagssuit katerssũtartut oĸalũssivfigissarpai. taimáitumik pâvip îvangkîlio ĸunussiariniardlugo iliornera îvangkîliup siaruarsautigĩnarpâ. “sagdlusuíssúme pârdlagdlugo ĸanoĸ-iliorsínáungilagut, kisiáne sagdlusuíssut iligalugo.” (2 Kor. 13, 8). AGC 42.3

mána tikitdlugo Hus kiserdliordlune sulisimavoĸ, mãnale Hieronymusip tuluit nunãnĩsimavdlune Wicklifivdlo ajoĸersûtâ ilagsisimavdlugo iluarsaerĸingniarneĸ ilánguvfigâ. mãnákumît angutit táuko mardluk inûnermingne avigsârtugssaujungnaerput, toĸúkutdlũnît avigsârtugssausimanatik. poĸerdluássuseĸ, oĸatdloríssuseĸ ilisimatússuserdlo Hieronymusip malungnavigsumik píssuserai — píssutsit inuiaĸatigîngne nuánarineĸautigssatut iluaĸutigssat píssutsitigutdle tarníkut aulajáissusiviussutigut Hus nuimaneruvoĸ, táussuma piuáissusiata erĸarsardluarĸârtarneratalo Hieronymusip tássángáinariatârtarnera kigaitdlagsartarpâ, Hieronymusivdlo áipar- me pingãssusia pâsisimavdlugo manigûtdlune sujúnersuinera nâlagarsiorfigissarpâ. mardlûvdlutik suleĸatigîlermata iluarsaerĸingniarneĸ súkagtíkiartorpoĸ. AGC 42.4

Gûtip ĸáumarĸutigssaĸ angnertôĸ angutit ĸinigaussut táukua tarninginut ĸáumarsautigitípâ ilagîtdlo rûmalerissut kúkússutait ĸavsît táukunúnga sarĸúmersitdlugit, kisiáne ĸáumarĸutigssaĸ silamiunut pigssarsiarititagssaĸ tamákerdlugo pigssarsiaringilât. kivrune táuko avĸutigalugit Gûtip ínugtane katûliussutsip târneranit aniguisitdlugit tasiorpai, kisiáne aporfigssarparujugssuarnik nâpitagssaĸarput, pisínauneratdlo nâpertordlugo avdloriarnerit atausiákârdlugit tasiorpai. ĸáumarĸutigssaĸ taillât atautsikut ilagsísavdlugo piarêrsimángitdlat, taimáitoĸásagpat tunúsimásagaluarput, sôrdlo sivisûmik târsiorsimassut seĸernup uvdlup ĸerĸane ĸíngorfigigângatik tunútartut. taimáitumik Gûtip ĸáumarsautigssat angnikitsúkûtârtumik angutinut pingârtortaussunut sarĸúmiúpai inuiaĸatigît ilagsingnigsínauneránut nâpertũtumik. ukiut huntritilíkûtât ingerdlanerisigut sulissugssat ilumôrtut inuit pissariaĸarneratut ilullrsaivigineĸarnigssãne malingnaussugssausimáput. AGC 43.1

ilagîngne avigsârsimaneĸartuáinarpoĸ. pâvit pingasûvdlutik nâlagauniúnialerput, akiũneruvdlo tamatuma kristumioĸatigît perugdluliulersitdlugitdlo uivernerssuaĸ pilersípâ. kángunartuliornerit kristumiussútsip arĸagut nãmagineĸartut Husip sapĩnerujartordlune agssuarissarpai. Prag kingumut toĸoraiviussumik sorssungnigsap kigdlinganîlerĸigsutut ilerpoĸ. itsaĸ pissoĸarneratut Gûtip kivfâ únerdlûtigineĸarpoĸ “israilikúnut perdlugsiortutut.” (1 kúng. 18, 17). igdloĸarfik kingumut ilagîngnit avigsârtitauvoĸ, Husivdlo igdloĸarfik inúngorfigissane ornerĸigpâ. ilumôrdluardlune Betlems kapelime nalunaiaissarnera kipitíneĸarpoĸ. sagdlusuíssúmik nalunaiaissutut inûnine akigitínago kristumiut tamákerdlugit ĸutsingnerussumit oĸalugfigissagssarai. Europap perdlugsiornere ikiorserumavdlugit Konstanzime ilagît atautsimîtitsiput. atautsimîtitagssat táuko Sigismundip kigsautigissâ nâpertordlugo pâvit ilãnit Johannes XXIII-ánit ĸaerĸuneĸarput. pâve Johannes ernumaĸalune tikiúpoĸ. taimáitordle takoránersorujugssuarmik Konstanzimut iseriartorpoĸ palasiunernik angutinigdlo kúngíkormiorpâlugssuarnik ingerdlaoĸateĸardlune. igdloĸarfingme ilagît nâlagkersuissutdlo pissortaussut nâpigiardlugo tikitdluarĸuvât. ĸilãngussarssûp takoránivigsup pissortaussut sisamat ingerdlatâta pâvip niaĸua ĸulangersimavâ timiussaĸ nerdlîviliartitsinerme atugagssaĸ sujorâne angatdláneĸarpoĸ, palasiuneritdlo (kardinalit) akimarnitdlo ássuvfátorssûvdliltik ingerdlaoĸataussut. takoránerdluínarput. AGC 43.2

taimailineragut angalassup avdlap Konstanz tikíkiartorpâ. Husip navianartorsiornigssane nálungilâ. ikíngutigissane takorĸingnaviá- ngitsutut inûvdluarĸuvai, angalanerminilo ikuatdlagauvfigssaminut ingerdlassutut misigivoĸ, nauk agdlagartaĸ ínardlerĸussáungissut Bøhmenip kúngianit nagsaraluardlugo avĸutânilo taimáitumigtaoĸ kaisarimit Sigismundimit tunineĸaraluardlune, taimáitordle piarêrsainermine toĸutaujartortugssatut ilimasugpoĸ. AGC 43.3

angalanermine Husip ajoĸersuisimanerme kingunerisa siaruariartorsimanerisa nalunaeĸutait takussáinarpai, ilagsivdluarneĸartaĸaordlo. inuit katerssûtdlutik ilagsiartortarpât, igdloĸarfîtdlo ilaine pissortaussut avĸusinertigut ingerdlaĸatigissarpât. AGC 44.1

Konstanzimut pigame Hus piumassardluínarminik iliorsínautitauvoĸ. ínardlerĸussaunane kaisarip agdlagânik tigusimassaminut ilángutdlugo pâvip nangminêrdlune neriorssorpâ sernigiumavdlugo. sivitsúngitsordle neriorssûtit tamáko uniorĸutitdlugit iluarsaerĸingniartoĸ tigussauvoĸ pâvivdlo palasiuneritdlo perĸússutât nâpertordlugo inêránguamut tujorminaĸissumut parnaerússauvdlune. kingusingnerussúkut Rhinenip akiane patdligtailissamukáuneĸardlune tássane parnaerússauvoĸ. pâvip únerĸaserdlússutse iluaĸutigingãngilâ, sivitsúngitsordlo tássanísaoĸ parnaerússauvoĸ. ilagît atautsimîtitaiga pinerdlugtutut ajornerpâtut pissûtípât — inuartutut, palaseĸarfingnik niorĸuteĸartutut arnauneĸartutut ãmalo “taineĸarsínáungitsunigdlũnît ajorteĸartutut” pissûtíneĸardlune. tamássa ilagît atautsimîtitaisa nangmingneĸ erĸartũssutât, kîsalo pâve niaĸorúminik arsârneĸardlune parnaerússauvoĸ. taimatútaoĸ pâveĸatai mardluk soraersíneĸarput pâvigssamigdlo nutâmik ĸinersineĸarpoĸ. AGC 44.2

Husip parnaerússaunera Bøhmenime kamautigineĸaĸaoĸ akimarnit pingârtortaussut ilagît atautsimĩtuinut angutauserneĸ tamána ilungersortumik agssuardliutigât. kaisarip ajoĸusernavêrĸússúmik uniorĸutitsinigssaĸ akuerssissutigiumanago Husip erĸartũneĸarnigssâ sivisûmik akerdlileraluarpâ. kisiáne iluarsaerĸingniartup akerai ajordlutigdlo ilungersoĸaut, kîsalo ajugáuput. AGC 44.3

náparsimanermit parnaerússausimanerminitdlo nukigdlârtitausimavdlune — inêrĸame parnaerussauvfingmine siláinaĸ isugutassoĸ akornutigalugo ĸanimanartoĸalersimavoĸ toĸússutigingajagkaminik — kîsame Hus ilagît atautsimîtitainut savssartitauvoĸ. oĸimaitsunik kalungnilersugauvdlune kaisarimut sernigiumavdlune neriorssuisimassumut savssartitauvoĸ. sivisûmik kigdlisiorneĸarnermine sagdlusuíssut aulajangerfigiuáinarpâ,ilagîtdlo nâlagkersuissutdlo pissortaussut katerssũsimassut tusâtitdlugit palasiussut akornáne aserorsimaneĸ ilungersortumik agssuardliutigâ. ajoĸersũssutigissaminik utertitsinigssamik imalũnît toĸutaunigssamik ĸinigagssaĸartitaugame martêrisut pineĸarnigssane ĸinerpâ. AGC 44.4

Hus naggámik ilagît atautsimîtitáinut savssartitauvoĸ. atautsimĩtut katerssũsimassut ĸavsîoĸalutigdlo akimaĸaut: kaisare, nâlagauv- fiup akimanertai, palasiunerit (kardinalit), biskorpit palasitdlo inugpagssuitdlo uvdloĸ táuna pissugssanik issigingnâriarsimassut. sivisôrujugssuarmik akiũnigssame tarnip nalúngíssusiata kivfáungíssuseĸarnerata ajugauvfigiumagâne pigdliutigineĸartugssamik sujugdlermik tamatuminga issigingnâriat kristumioĸarfingnit tamanit aggersimáput. AGC 44.5

naggatigssaussumik aulajangiússaminik nalunaerĸussauvdlune, Hus oĸarpoĸ oĸauserisimassaminik utertitaĸarsínaunane, kaisarilo kángunartumik uniorĸutíneĸarsimassumik neriorssuisimassoĸ torĸavigdlugo issigîtigalugo oĸarpoĸ: “nangmineĸ piumassavnik aulajangersimavunga ilagît mâne atautsimîtitáinut savssariartorumavdlunga, inuit tamarmik ilisimassãnik kaisarip, sernigiumavdlunga ilumôrdluínartumik neriorssuinera nâpertordlugo.” kaisare Sigismund síngortítorujugssûvoĸ atautsimêĸataussut tamarmik ĸiviarmáne. (Bonneehose) , AGC 46.1

erĸartũssutaussoĸ atuarneĸarêrmat nikanarsaineĸ autdlartíneĸarpoĸ biskorpit parnaerússaĸ palasitut atitípât, ánorârssuardlo atigamiuk oĸarpoĸ: “Nâlagarput Jîsuse Kristuse nikanarsarumavdlugo ĸaĸortumik ĸagdlersauserpât, Herûtasip Pilatusimut savssarterêrmago.” oĸauserisimassaminik utertitserĸuneĸarame inuit sâgdlugit akivoĸ: “taimailioraluaruma ĸanoĸ ĸilaup tungânut ârdlorsínáusagaluarpunga? ĸanoĸ ilivdlunga inugpagssuit îvangkîliumik minguitsumik ajoĸersorsimassáka ĸiviarsínáusagaluarpáka? nâgga, táukua ánáuneĸarnigssât timimit toĸutagssángortitaussumá matumánga pi- ngârtineruvara.” atissâ angnikitsúkûtârdlugo pîarpât, biskorpitdlo tamarmik ingmíkut perdlorĸuvât taimailiortitdlutik. kîsalo “ĸúmut amiliartortumik nasalerpât agdlangnernik angisûnik ima agdlagfigineĸartumik: “ajoĸersuinerdlugtuvik”. Hus oĸarpoĸ: “nuánâĸalunga kángunarsautigssavnik nasaĸ tamána atorumavara ivdlit Jîsuse-â, pivdlunga kapinartulingnik niaĸoruteĸarsimassutit píssutigalutit.” AGC 46.2

Hus taimatut atissalersorêramiko, palasit oĸarfigât: “mãna tarnit Diâvulumut perĸuvarput.” “uvangalo,” Hus ârdlordlune akivoĸ, “anersâra ivdlit agssangnut perĸuvara, Nâlagara Jîsuse-â, ivdlit utertísimagangma.” (Bonneehose; Wylie.) AGC 48.1

tauvalo nâlagauvfiup atorfiligtainut túniússauvdlune toĸutauvfigssaminut autdlarúneĸarpoĸ. inugparujugssuit ingerdlaĸatáuput: angutit sákugdlit huntritiligpâluit, palasit biskorpitdlo akisûnik atissagdlit Konstanzimiutdlo. martyre ikuatdlaivigssamut pitugtorêrdlugo ikuatdlangnigssânutdlo sût tamaisa piarêrsimavdlugit sule atausiardlutik kajumigsârpât inûnine ánáuniarĸuvdlugo oĸautsiminik utertitsinikut. “kúkússutit sût utertísaváka?” Hus akivoĸ. “pissũssuteĸarnivnik ilisimassaĸángilanga. Gûte ugpernarsaissigâra agdlagsimassama oĸalũssíssutigisimassamalo tamatigut tarnit ajortimit támarnigssamitdlo ánáuneĸarnigssãnik sujunertaĸarsimangmata, taimáitumigdlo nuánâĸalunga sagdlusuíssut agdlautigalugulo nalunaiautigisimassara auvnik naĸíssuserumavara.” ingnernik ikualassunik kaujatdlangneĸarame tugsialerpoĸ: “Jîsuse-â, Dâvip ernefa, sáimautínga!” nipaerutivingnigssanilo tikitdlugo tugsiartuarpoĸ. AGC 48.2

Husip timâ nunguvingmat arssakue sáungutitdlo túngavê katerssorneĸardlutik Rhinenimut igitáuput, taimalo kûgssuákut ímamut ingerdláneĸardlutik. ĸíngarssortaisa sagdlusuíssut nalunaiautigissâ nungúsoriniaraluarpât. ilimasúngivigput arssakut uvdloĸ táuna ímamukáuneĸartut inerititagssatut silarssuarme nunanut tamanut siaruarterneĸarnigssáinik, sunauvfale nunane sule ilisimaneĸángitsune sagdlusuíssúmik nalunaiaissugssanik inerititaĸarumârdlutik. nipe Konstanzime erĸartũssivingme oĸalugsimassoĸ ukiune huntritilingne tugdlerîngne akisuajuarpoĸ.. Hus pêrúkaluarpoĸ; sagdlusuíssutdle igdlersordlugo toĸússutigissâ pêrútugssausimángivigpoĸ. ugpernermigut aulajáissutsimigutdlo maligagssiuivoĸ inugpagssuit kajumigsârdlugit ániartitaugaluardlutigdlo toĸutáusagaluarunik sagdlusuíssut aulajangiuterĸuvdlugo. toĸutauneragut rûmalerissut únerĸaserdlugtumik nãkigtáissusiat silamiunut tamanut sarĸúmiúneĸarpaĸ. sagdlusuíssutsip akeraisa sulíssutigissagssaĸ piunêrúniagaraluartik sujunertaringisamingnik ikiorsersimavât. AGC 48.3

Konstanzime sule atautsimik ikuatdlaissugssausimáput. angutip sule atautsip auata sagdlusuíssut nalunaiautigissugssausimavâ. Hieronimusip Hus ilagît atautsimîtitai ornísavdlugit nutdlalermat kaju- migsârpâ nakimaitdlune aulajáiniarĸuvdlugo, oĸarfigâlo Hus navianartorsiulísagpat ikioriartorumavdlugo. ajoĸersugkap ilumôrtup táussuma iluarsaerĸingniartoĸ parnaerússaussoĸ tusaramiuk neriorssûtigissane erĸûtísavdlugo ernĩnaĸ pikivoĸ. ajoĸusernavêrĸússúmik agdlagartalerneĸarane atausĩnarmigdlo ilaĸardlune Konstanzimut autdlarpoĸ. tássunga pigame pâsivâ ingminut navialisĩnarsimavdlune Husilo aniguisínaviarnago. igdloĸarfingmit ĸimâgaluarpoĸ, angerdlamutdle angalanermine tigussauvoĸ, kalungniligauvdlunilo sákutûnit pârineĸardlune Konstanzimut pisíneĸarpoĸ. ilagît atautsimîtitainut savssartíneĸarĸârnermine suaorfigineĸarpoĸ: “ikuatdlagaule! ikuatdlagaule!” inêrĸamut parnaerúneĸardlune ániarnaĸissumik kalungniligauvoĸ igfiáinarmigdlo imĩnarmigdlo îssaĸartitauvdlune. ĸáumatine ardlalingne parnaerússausimavdlune Hieronymus nápardlune toĸorĸajâleraluarmat akeraisa ánáisasoralugo saimanerussumik pilerpât, kisiáne ukioĸ ilivitsungajak parnaerússivingmĩtariaĸarpoĸ. AGC 48.4

Husip toĸutaunera katûgdlit neriûtigissãnik kinguneĸángilaĸ. akornuserumanago neriorssorneĸarneranik uniorĸutitsineĸ kamautigineĸardluinarmat ilagît atautsimîtitait aulajangerput Hieronymus ikuatdlangnago ajornángigpat oĸautigisimassânik utertitserĸuvdlugo píngitsailiniarumavdlugo. atautsimîtitanut savssartineĸardlune ĸinigagssaĸartitauvoĸ oĸautsiminik utertitserĸuvdlune imalũnît ikuntdlatauvdlune toĸutáusavdlune. parnaerússaulerĸârnermine toĸutusimagaluarune saimanerussumik pineĸarsimásagaluarpoĸ nâgdliugtitaungârsimaneranut nalerĸiutdlugo, mãnale Hieronymus náparsimanermit nukigdlârsimavdlune ikíngutiminitdlo avigsârtitauvdlune ernumavdlunilo ilimasupilugtitauvdlune tarnimigut aulajáituáinarneĸ sapilerpoĸ. akuerssivoĸ katûgdlit ugperissât aulajangerrigalugo ilagît atautsimîtitait nâlagarsiorfigiumavdlugit. neriorssuivordlo Wicklifip Husivdlo ajoĸersûtãnik agssuardliutit akueriumavdlugit, “sagdlusuíssut iluartoĸ” sarĸúmiúsimassait kisîsa pínagit. (Bonnechose). AGC 49.1

taimailiornermigut Hieronymusip tarnime nalúngíssutâta nipâ nipangersarniaraluarpâ erĸartũneĸarnigssanilo anigorniaraluardlugo. parnaerússiviuvdle inêrénguane nipaitsume ĸanoĸ iliorsimanine ersserĸingnerussumik pâsilerpâ. Husip sapĩssusia ilumũssusialo erĸarsautigai, tamatumúngalo nalerĸiutdlugo nangmineĸ sagdlusuíssúmik asigínaisimanine isumaliorĸutigâ. erĸarsautigâ ajoĸersuissoĸ Gûtiussoĸ kivfartũkumavdlugo neriorssorsimassane, pivdlune sánillunssulingme toĸutausimassoĸ. oĸautsiminik utertitsíngíkatdlartitdlune nâgdliugkaluaĸalune Gûtimit ĸularnángitsumik iluarineĸarnine tugpatdlersautigisimavâ, mãnale tarnimigut perĸigsimineĸ ĸularnerdlo áninutigilerpai. ilisimavâ rûmalerissunit erĸigsisitáusagu- ne oĸautsiminik sule amerdlanerussunik utertitaĸartariaĸásavdlune. avĸutigiligkamigut tunússivingnigssaĸ kisiat ornitagssarisínauva. Hieronymus aulajangerpoĸ, sivikitsuínarmik nâgdliungnigssaĸ anigorniáinardlugo Nâlagke tunúkumanago. AGC 49.2

sivitsúngitsoĸ atautsimîtitanut savssartitaorĸigpoĸ. erĸartũsslssut utertitsinera nãmagisimángilât. Hus toĸúsimagamíko ûmigssuinermingne uverisimáput. sagdlusuíssut kisiánertaĸángitsumik tunúkuniuk aitsât Hieronymusip inûnine ánáusínauvâ. aulajangersimavordle ugperissane miserratiginago martyreĸatimisut ikuatdlagaujumavdlune. AGC 50.1

tunússinerigaluane taimaititdlugo ĸanigtúkut toĸussugssatut savssardlune ingminut igdlersorsínautitaujumavdlune norĸaivoĸ. oĸalugsínautísaguníko oĸausigssaisa súniuteĸarsínaunigssât ĸunugalugo palasiussut perĸuvât pasigdligaunine ilumôrneráinarĸuvdlugulũnît miserratigisínáusagâ. Hieronymusip nâpertuivdluángíssuseĸ tailla sualugtigissoĸ agssuardliutigâ: “uvdlune 340-ne nãkigtaeĸissumik parnaerússautísimavavsinga, ipermiutitdlunga tipigtumik tamanigdlo pigssaileĸisitdlunga. tauvalo savssartitdlunga tusarumanangalũnît akerarinerpaussáka tusarnârpase ... ilumutangutauguvse silatût, silamiut ilumut ĸáumarĸutigigpase, tauva mianerssoritse nâpertuivdluássuseĸ uniorĸutínavêrsârdlugo. uvanga inuínánguákulûvunga ĸajangnartoĸ; lutinera pingâruteĸangãngilaĸ, nâpertuivdluartumigdlo erĸartũsserĸugavse ingminut pinerunanga ilivse pineruvavse.” (Bonnechose). AGC 50.2

norĸáissutigissâ kîsame akuerineĸarpoĸ. erĸartũssissigssane najortigalugit Hieronymus sêrĸumiardlune ĸinuvoĸ erĸarsautine oĸausigssanilo Gûtip anersâvanit sujulerssugaorĸuvdlugit sagdlusuíssúmut akerdliussumik oĸartôrĸussaunane ajoĸersuissumutdlũnit kángunarsautaussumik oĸarumanane. taimane Gûtip ajoĸersugkanut sujugdlernut neriorssûtâ Hieronymusíkut erĸûtíneĸarpoĸ: “nâlagarssuarnutdlo kúnginutdlo pisíkumârpâse uvanga pivdlunga táukualo inuiaĸatigîtdlo nalujungnaerutigssãnik ... taimale pisigpase, isumakulúsángilase ĸanordlũnît sumigdlũnît oĸalúsassuse, taimailissúkut oĸausigssavsínik tunineĸásagavse, ilivse oĸalugtũngínavse, atâtavsile anersâ iluvsíne oĸalugtûngmat.” (Mat. 10, 18-20). AGC 50.3

Hieronymusip oĸausê akeraine agdlât tupigusûtigineĸarput. ukioĸ nâvdlugo inêránguame atuarsínaunanilo agdlâtdlo issigissaĸarnane parnaerússausimavoĸ, timimigut ániartitauvdlune tarnimigutdlo ernumatitauvdlune. taimáikaluartoĸ akornuserneĸángitsumik ilisimassagssarsiornigssamu t pivfigssaĸarti tausimassutut ersserĸarigsumik sákortûmigdlo nalunaiaivoĸ. tusarnârtiminut erĸartorpai anguterpagssuit iluartut erĸartũssissunit nâpertuivdluángitsunit erĸartũssaussarsimassut. kinguârîngne tamangajangne taimáitunik angute- ĸartarsimavoĸ inoĸatimingnik ĸutdlarsainiarsimagamik narrugineĸartarsimassunik, kingornale nersortariaĸartutut pâsineĸartarsimassunik. Kristuse nangmineĸ erĸartũssissunit nâpertuivdluángitsunit pinerdlugtutut erĸartũssausimavoĸ. AGC 50.4

tunússinerigaluamine Hieronymusip Husip erĸartũneĸarnera túngavigssaĸartutut oĸautigisimagaluarpâ, mãnale perĸigsimivdlune martêrip iluássusia pissũssuteĸángíneralo nalunaiautigâ. “mêraunivnit ilisarisimavara. inûvoĸ pitsavigssuaĸ, nâpertuivdluardlunilo iluartoĸ. pissũssuteĸángíkaluardlune erĸartũneĸarpoĸ ... uvanga, uvangátaoĸ toĸumut piarêrsimavunga; nâgdliûtigssaĸ akerĸama íkíngutigissûssâgkamalo uvavnut piarêrsimassât anigorniarumángilara. uvdloĸ nagdliúkumârpoĸ pissûssârtut Gûtimit ajugaĸángitsumit kialũnît sagdloĸítarsínáungisânit erĸartũneĸarfigssât.” erĸartũssissut tíkuardlugit aulajaitsumik nipilingmik oĸarfigai: “Wicklif Husilo erĸartũpase, ilagît ajoĸersûtanik aulaterisimanerat píssutiginago mánale píssutigĩnardlugo: kángunartuliat palasiussune autdlâveĸartut agssortormatigik — palasiussut makitássusiat, alutornarniássusiat inûnerdlungneratdlo agssuaringmatigik. agssuardliutigissai miserratigissagssáungitsut táukunatut uvangátaoĸ agssuardliutigãka.” AGC 51.1

âsîtdlime kamagtorssuángorput, Hieronymusilo tuaviortumik parnaerússivingmukáuneĸarpoĸ. atautsimĩtutdle ilaisa oĸausînit kivdlingneĸangârsimavdlutik inûnera ánáukumagaluarpât. ilagîngne akimassut ilaisa ornigdlugo kajumigsâraluarpât atautsimĩtitat akuererĸuvdlugit. rûmalerissunut akiũkungnaerumagpat nersornautigssanik pilerinarnerpânik neriorssoraluarpât. Nâlagkatutdle silamiut pingârtorssũssutáinik tunineĸarniaraluartutut Hieronymus aulajáipoĸ. AGC 51.2

sivitsúngitsoĸ toĸutagssángortitauvoĸ. Husip toĸutauvfianukáuneĸarpoĸ. tugsiardlune avĸusiníkut ingerdlatitdlune kînâ nuanârpalugdlunilo erĸigsisimarpalugpoĸ. Kristuse issigâ, toĸulo ĸunugiungnaersimavâ. toĸutsissartup ikumatitagssat kukúniardlugit tunorĸungmane martêre nivdlerpoĸ: “nangânak savssarfigínga, issigititdlunga kukutsiniarit. toĸo ĸunugisimaguvko tamânĩsimásángíkaluarpunga.” AGC 51.3

ikuatdlalerdlune oĸausĩsa kingugdlersait ĸínutáuput: “Nâlagaĸ, atâtaĸ ajugaĸángitsutit. sáimautínga ajortivnigdlo isumákêrfigalunga, nulúngiláme sagdlusuíssut pigissat asajuarsimagiga.” nipangerpoĸ, ĸardluile sule ĸinunerme auláput. tima ikumatitame nungorêrmat arssakue sáungutitdlo túngavigisimassai katerssugauvdlutik Husip arssakuisut Rhinenimut igitauput. AGC 51.4

taimatut Gûtip ĸáumarsaissue toĸutáuput, kisiáne sagdlusuissutip nalunaiautigisimassâta ĸáumarĸutâ — sapîtdlutik maligagssiui- simanerisa ĸáumarĸutât — ĸamitagssausimángilaĸ. ĸáumalerneĸ taimane nuname ĸáumalerêrsimassoĸ inuit pitsailiorniarsínaungilât, sôrdlo seĸemup ingerdlanera unigtineĸ saperât. AGC 51.5

Husip toĸutaunera Bøhmenime narrássutigineĸardlunilo uípatdliutigineĸaĸaoĸ. inuiaĸatigît tamarmik Hus palasiussut ajússusîsigui kaisarivdlo únerĸaserdlússusiagut ajunârtitaussoĸ pâsivât. Hus sagdlusuíssúmik ilumôrdlune nalunaiaisimassutut oĸautigineĸarpoĸ erĸartũssissuilo inuartûnerameĸarput. ajoĸersũssutâ sujornatigornit angnertusiartuínartumik soĸutigineĸarnerujartorpoĸ. pâvip perĸússutai nâpertordlugit Wicklifip atuagkiai ikuatdlarĸussausimáput, kisiáne nungutáungitsôrsimassut mãna sarĸúmiúneĸarĸigdlutik atuameĸartalerput bîbilimutdlo, imalũnît bîbilip iláinakuinut inuit pigssarsiarisinausimassáinut, nalerĸiúneĸartardlutik, taimailiorníkutdlo inuit ĸavsît nâggârtut ugperissât ilagsissalerpât. AGC 52.1

Husip sulíssutiginiagâ ajugaussutut sujuariartuínarmat toĸutsissue ilatsĩnángitdlat. pâve kaisarilo iligîlerput nâggârtut ĸunutíkumavdlugit, Sigismundivdlo sákutôrpagssue Bøhmenimut sãssússiartorput. AGC 52.2

ularússineĸardlunilo akiũtoĸartalerpoĸ. takomartat sákutôrpagssue Bøhmenimut sãssússissalerput, nunavdlo iluane isumaĸatigĩngitsoĸartalerpoĸ. ilumôrdlutik îvangkîliumik aulajangiússissut nãkigtaitsumik malerssugaussarput. AGC 52.3

ugpertoĸataisa Rûma isumaĸatigĩssuteĸarfigalugo ilagît rûmalerissut támartitsíssutãnit súnigaungmata ugperissatorĸamingnik aulajangiússissut ilagĩngordlutik katerssũput “ĸatángutigîngniat”nik taineĸartardlutik. taimailiornermíkut tamanit perdlorĸussauvdlutigdlo malerssugaulerput. kisiáne aulajaitdluínarput. orpigpagssuarnut ĸârusungnutdlo ĸimâssariaĸarput, kisiáne ilagîgtuáinardlutik nâlagiariartordlutik Gûtip oĸausê tusarumavdlugit katerssũtuainarput. AGC 52.4

issertordlutik nunanut ássĩgingitsunut angutinik autdlartitaĸarput, taimalo pâsivât “igdloĸarfingne atausiákâne sule inugpâlúnguaĸarmat sagdlusuíssúmik aulajangiússaĸartunik, nangminermisut ûmigssugaussunik. pâsigujâtdlo ĸáĸane Alpine itsamitsanik ilagêĸarmat bîbilimik túngaveĸardlutik ilagîngnik rûmalerissunik aserũsimassunik agssortuissunik.” (Wylie). tusagaĸ tamána nuánârutigineĸaĸaoĸ, kingornalo kristumiut valdenseritdlo agdlagfigeĸatigîgtalerput. AGC 52.5

îvangkîlio ilumôrdlutik aulajangiúsimajuardlugo bøhmenimiut malerssugaunermingne únuarsiortutut ĸilaup kigdlinga alapemaiserdlugo ĸaulemigssâ utarĸivât. “uvdlut atugardliornartut atoraluardlugit oĸautsit Husip sujugdliuvdlune kingomalo Hieronymusip oĸautigisimassait erĸaimavait, tássa ukiúngôĸ huntritigdlit ĸângiuterĸârtariaĸartut ĸáumalersínago. oĸautsit táuko Husip maligtainut- erĸainarput Jûserfip israilíkunut oĸautigisimassainut: “uvanga toĸulerpunga, Gûtivdle takusarumârpâse nunamit matumánga pavungnartitdluse.” (1 Môrs. 50, 24) (Wylie) “ukiut 1400-gdlit nâlemeráne ĸatangutigîngniat kigaitsumik nakimaitsumigdle ineriartorput. akornusersugáungitsũngíkaluardlutik erĸigsisimatitaungajagtarput. ukiut 1500-ĸalemeráne Bøhmenime Mährenimilo 200-nik ilagîgsortaĸalerput.” (Gillet). amiákûvdlutik ikuatdlainíkut panatigutdlo nungutáungitsut, uvdlulerneranigdlo Husip oĸautigerîgânik angumeringnigtut taima amerdlatigaut.” (Wylie.) AGC 52.6