IALAM IA KI KHUN
LYNNONG 17—KA JINGLEH-KHUID
U Blei U Long Uba Bniah. — U Trai U la hukum ia ki khun Israel ban sait ia ki jain-ki sopti jong ki bad ban bret noh ia baroh kabym khuid na ka jaka shong dara jong ki, ioh ba ynda U wan iaid lait nangta Un iohi ia ka jingleh bymkhuid jong ki. U Blei U iaid lait najan ki ïing jong ngi mynta ki sngi, bad U khmih ia ki jinglong-jingman bymkhuid ki long-ïing jong ngi bad ki jingmlien basynjor. Hato kam la dei ia ngi ban pynthymmai, kata ruh khlem da pyntud shuh? IIKK 100.1
Ko ki kmie-ki kpa, U Blei U la pynlong ia phi ki nongtrei-kam jong U, ba phin pynrung ia ki aiñtynrai badei-babha ha ki jingmut ki khun jong phi. La pynkhamti ha phi ia ki khun-rit jong U Trai, bad U Blei Uba bniah katta-katta ba ki khun Israel ki dei ban san ryngkat bad ki jingmlien jong ka jingleh-khuid Un ym iamynjur bad kano-kano ka jingbymkhuid ha ka ïing mynta ki sngi. U Blei U la ai ha phi ia ka kam jong kaba hikai pynstad ia ki khun jong phi ha kine ki laiñ, bad ha kaba hikai pyntbit ia ki khun jong phi ha ki jingmlien jong ka jingleh-khuid, phi hikai ruh ia ki ia ki jinghikai bakynja mynsiem. Kin iohi ba U Blei U mon ba kin long kiba khuid ha ka dohnud kumjuh kum ha ka met, bad yn ialam ia ki sha ka jingsngewthuh ia ki aiñtynrai bakhuid kiba U Blei U thmu kiba dei ban pynkhih ia kawei-pa-kawei ka jingleh ha ka jingim jong ki. — Manuscript 32, 1899. IIKK 100.2
Lada U Blei U la bniah katta-katta ban hukum ia ka jingleh-khuid ha kito kiba iaid lynti ha ka ri-khlaw, kiba la don ha ka mariang basawang bha man la ka por, U dawa ym duna na ngi kiba im bad sah ha ki ïing ba la sop bad la sah sad bha, ha kiba ia ki jingjakhlia lah ban iohi kham shai bha, bad kiba don ka borktah kaba kham sniew ia ka jingkoit-jingkhiah. — Counsels on Health, sla 82. IIKK 100.3
Ka Jingleh-khuid Ka Dei Ban Long Kaba Ar Ha Ka Jinglong-tynrai. — Ka jingleh bymkhuid ha ka ïing ka long ka jingbakla bakhraw, naba ka long kaba ai jinghikai ha ki jingktah jong ka bad ka bet ia ka borktah jong ka kylleng. Wat ha ka jinglong khyllung ia ka liang kaba dei bha dei ban pynrung ha ki jingmut bad ki jingmlien jong ki khun. . . . To pyni ha ki ba ka jingleh bymkhuid ha ka met lane ha ka riam-ka beit, ka long kaba U Blei Um lah ban iamynjur. To hikai ia ki ba kin bam ha ka rukom kaba khuid. Donkam ia ka jingkhmih-jingsharai kaba khlem da pud khnang ba kine ki jingmlien ki lah ban long ba-ar ha ka jinglong tynrai jong ki. . . . Ia ka jingbymkhuid yn ñiewbeiñ kumba dei ban ñiew ia ka. . . . IIKK 100.4
Ah, ba baroh kin sngewthuh ia kine ki kam barit ym dei satia ban lyndet. Ia ka jingim balawei jong ki baroh yn saiñdur da ki jingmlien bad ki jingleh jong ka jinglong khynnah jong ki. Ki khynnah ki long kyrpang kiba dang pdiang bha ia ka jinghikai ba la shonjur, kumta ia ka jingtip shaphang ka jingleh-khuid lah ban ai sha ki da ka jingbym ailad ia kano-kano ka jinglynruh-lynram. — Manuscript 32, 1899. IIKK 101.1
Hikai Ia Ka Jingieit Na Ka Bynta Ka Jingleh-khuid Bad Ka Jingisih Ia Ka Jakhlia. — Phi dei ban pynsan ia ka jingieit na ka bynta ka jingkhuid, ka jingbeit-jingryntih, bad ka jingpyrkhing ha ka jingleh-khuid. — Testimonies, Vol. 2, sla 66. IIKK 101.2
Pynphong-pynkup ia ki khun jong phi ha ka rukom basynlar bad babeit ryntih. To ai ba ia ki sopti jong ki yn suh da ka jaiñ kaba neh slem. To sumar ia ki ha ka rukom kaba itynnad bad bakhuid. Hikai ia ki ban isih ia kaei-kaei kaba tngit-bajakhlia. — Manuscript 79, 1901. IIKK 101.3
To ai ba ia ka bor-ka jingkhlaiñ kaba la pynlut mynta ha kaba thmu ia kaei ba phin bam bad dih, bad da ei yn pynphong-pynkup ia phi, yn pynphai sha kaba sumar ia ki long-rynïeng jong ki ba kin long kiba khuid bad ki sopti jong ki kin long kiba khuid-baryntih bha. Wat sngewthuh bakla ia nga ha kane. Ngam shym ong ba phin pynshong beit ia ki hapoh ïing, kum ki khun bynriew. Ym don ka jakhlia ha u shyiap uba khuid bad ha ka khyndew barykhiang; dei ka jingmih syep na ka met kaba pynjakhlia, kaba pynlong kaba donkam ban pli jaiñ bad ban sum-ban sait ia ka met. — Christian Temperance and Bible Hygiene, sla 141. IIKK 101.4
To Iaipynkhuid Ia Ka Phyllaw Baroh Sawdong. — Ia ki long-ïing baroh lah ban iarap bad kyrkhu lada ki kmie-ki kpa kin ai ka kam aïu-re-aïu ia ki khun jong ki ba kin trei. Balei ki nongialap bad ki nonghikai kim kren kham shai beit halor kane ka sobjek kaba donkam shibun eh na ka bynta ka jingkoit-jingkhiah ha ka met bad ka jingbeit bha ha ka jinglong bakynja mynsiem? Ki khun shynrang bad kynthei jong ka long-ïing ki dei ban sngew ba ki long shi bynta ha ka jingtrei-jingktah jong ka ïing. Ki dei ban ialeh tyngeh ban pynkhuid ia ka phyllaw bad ka rud-ka kiar baroh ban ym don kano-kano kaba isaitmet baroh sawdong. Ia ka jinghikai ha kine ki phang dei ban ai. — Shithi 108, 1898. IIKK 102.1
Kawei-pa-kawei ka jaid-ka rukom jingtngit-ka jingleh jakhlia ka lam sha ka jingpang. Ki khñiang jingpang ki roi kyrhai ha ki kyndong badum ba la shu ieh khelm pynkhuid, ha ka jakhlia kaba pyut, ha ka jingsngem bad ka jingphuh-tit. Ym dei ban ieh ia ki jhur basniew lane ia ka kynton ki sla ba la hap ba kin iaisah ban pyut hajan ïing namar kin pynlong bih ia ka lyer. Ia kaei-kaei kabym khuid lane ka jingpyut ym dei ban shah hapoh ïing. Ha ki shnongrit bad ki sor kiba la ju ñiew kum ki jaka bakoit-bakhiah, ia shibun ki khlam jong ka khieshoh bad kiwei ki jingpang la lah ban bud-dien sha ka jakhlia ba la pyut sawdong ki jaka sah jong ki katto-katne ki trai-ïing kibym suidñiew. Ka jingleh-khuid bajanai, kyrhai ka jingshai ka sngi, ka jingkhmih bniah ia ka jingkhuid naduh i bynta barit ria jong ka jingim hapoh ïing, ki long kiba donkam eh na ka bynta ka jinglait-war na ka jingpang, ia ka jingkmen-jingsngewbha bad ka jingkhlaiñ jong ki briew kiba shong-kiba sah ha ka ïing. — Ministry of Healing, sla 276. IIKK 102.2
Ka Jingleh-khuid Ha Ka Met Lajong Ka Long Kaba Donkam Ia Ka Jingkoit-Jingkhiah. — Ka jinglehkhuid babniah ka long kaba donkam eh ia ka jingkoit-jingkhiah ha ka met bad ka jingmut. Ia kiei-kiei kibym khuid la iaipynmih na ka met lyngba ka snieh-doh. Ia ki milian ki thliew syep kloi-kloi la set lymda pynkhuid ia ki da kaba sum bunsien, bad ka tngit kaba dei ban mih noh lyngba ka snieh-doh ka kylla long ka jingkit bakhia sha kiwei pat ki dkhot-met kiba pynmih ia ki jingjakhlia. IIKK 102.3
Lajan baroh ki briew kin ioh jingmyntoi na kaba sum man ka sngi da ka um khriat lane ka um syaid, mynstep bad janmiet. Ha ka jaka ban pynmih ia ka jingma ban ioh ka jingpang baïong-khlieh, ka jingsum ha ka rukom kaba dei, ka iada pyrshah ka jingpang baïong-khlieh namar ka kham pynbha ia ka jingiaid tawiar ka snam ha ka met; ia ka snam la wallam sha ka snieh-doh, bad ia ka jingtuid basuk-baryntih la ioh. Te ia ka jingmut bad ia ka met la pynkhlaiñ kumjuh. Ki dohksah ki kylla jem-synjor; ia ka bor-pyrkhat la pynshai shuh shuh. Ka jingsum ka long ka nongsyrpai pynjem ia ki thied-ki jaw baroh. Kaba sum ka iarap ia ka kpoh, ia ka nierbah, bad ia u dohnud, ka da ai ka jingkoit-jingkhiah bad ka bor sha kawei-kawei, bad ka pynbha ruh ia ka jingtylliat ia ka jingbam. IIKK 103.1
Ka long ruh kaba donkam ba ia ki jaiñ-ki sopti la sumar khuid bha. Ki sopti ba la phong ki kjit ia ka tngit kaba mih na ki thliew syep, te lada ym law noh bad sait ia ki, bunsien ia ki jakhlia yn kjit biang bad pynrung pat ia ki. — Ministry of Healing, sla 276. IIKK 103.2
Ki Sawdong-kun Bakhuid Ki Long Ka Jingiarap Sha Ka Jingkhuid-sngur. — Bunsien nga la iohi ia ki jingthiah jong ki khynnah ha ka jinglong-jingman kaba katta ba ka jingsma, basngewjli, balong bih ka iaimih na ki kat haduh ba ngam lah shah ia ka. Sumar ia kiei-kiei baroh ha kiba ki khynnah ki peit bad ia kata baroh kaba iadei-iasoh sha ka met-ka phad, mynmiet lane mynsngi, ba kin long kiba khuid bad babha ia ka jingkoit-jingkhiah. Kane kan long kawei ka lad jong ka jinghikai pynstad ia ki ban jied ia kita kiba khuid bad kiba sngur. To ai ba ka kamra thiah ki khun jong phi kan long kaba khuid, kaba ryntih bha, la ka long kaba khlem ki tiar-ki tar bad ki jingbuh-jingsat barem dor ruh. — Christian Temperance and Bible Hygiene, sla 142. IIKK 103.3
Iaibat Ia Ka Jingiabiang Kaba Dei Bha. — Ka jingleh-khuid bad ka jingbeit ryntih ki long ki kamram ki Khristan, hynrei wat ia kine lah ban leh palat than kat haduh ban pynlong ia kawei kaba donkam eh, katba ia ki kam kiba kham khraw ka jingdonkam la lyndet noh. Kito kiba lehklet ia ki jingdonkam namar ka jingbha jong ki khun ban leh ia kine kiwei pat ki jingdonkam ki siew bashiphew keiñ na “ka pudina bad na ka dill bad na ka kummin” katba ki lyndet noh ia “kita kiei-kiei kiba kham khia ki jong ka hukum — ia ka hok, ia ka jingisynei,” bad ia ka jingieit jong U Blei. — Christian Temperance and Bible Hygiene, sla 68. IIKK 104.1