IALAM IA KI KHUN
LYNNONG 59—KABA HIKAI HA KI KAM BAMYNTOI
Uwei-Pa-Uwei U Khun U Dei Ban Nang Kano-Re-Kano Ka Jaid Jingtrei. — Ka jingbym-salia jong ki kmie-ki kpa ha kaba ai jingtrei-kam sha ki khun ia kiba ki la kitkhlieh ban wallam sha ka pyrthei ka la pynmih ia ka jingsniew bym lah batai, ka da pynma ia ki jingim jong kiba bun ki samla bad ka pyndkoh shibun eh ia ka jinglarkam jong ki. Ka dei ka jingbakla bakhraw ban shah ia ki samla ban san khlem da nang ia ka jaid jingtrei-kam aïu-re-aïu. — Manuscript 121, 1901. IIKK 349.1
Napdeng u rishot lyoh U Jisu U la ai ki jingbthah lyngba U Moses sha ki Hebru ba ki dei ban hikai pynnang-pynstad ia ki khun jong ki ban trei kam, ba ki dei ban hikai ia ki ia kano-re-kano ka jaid jingtrei, bad ba ym dei ban don uwei ruh uba shong alhia. — Manuscript 24b, 1894. IIKK 349.2
Phi dei ban iarap ia ki khun jong phi ban ioh-ban lum jingtip, ba, lada donkam, kin lah ban im da ka jingtrei-kam jong ki hi. Phi dei ban hikai ia ki ban rai skhem jingmut ha kaba bud ia ka jingkhot jong ka kamram. — Signs of the Times, August 19, 1875. IIKK 349.3
Hikai Ia Ka Jingpyndonkam Bha Ia Ki Tiar Trei Jingtrei. — Haba ki khun ki la kot ia ka rta kaba biang, dei ban pynbiang tiar trei ia ki. Lada pynlong ia ka kam jong ki kaba sngewtynnad, yn shem ia ki kum ki nongshah hikai kiba tbit ha ka jingpyndonkam ia ki tiar trei. Lada u kpa u long u misteri, u dei ban ai jinghikai sha ki khun shynrang jong u ha ka kam tei ïing lane kaba shna ki tiar badonkam, da kaba iai-wallam sha ka jinghikai jong u ia ki jinghikai na ka Baibl, ia ki ktien jong ka Jingthoh ha kiba U Trai U pynsyriem ia ki briew sha ka jingtei jong U. — Manuscript 45, 1912. IIKK 349.4
Hikai ia Ki Khun Shynrang Halor Ka Kam Rep. — Ki kpa ki dei ban hikai pyntbit ia ki khun shynrang jong ki ban iatrei bad ki ha ki kam-ki jingtrei jong ki. Ki nongrep kim dei ban pyrkhat ba ka kam rep kam dei ka jaid jingtrei-kam kaba donburom na ka bynta ki khun jong ki. Ia ka kam rep dei ban pyniaid shaphrang da ka jingstad-jingtip saïans. IIKK 349.5
Ia ka kam rep la ñiew kum kabym myntoi. Ki briew ki ong ba ka khyndew kam siew ia ka pisa ba la pynlut ha ka, bad ki bynñiaw halor ka jingiashem bashitom jong kito kiba puh-kiba rep ia ka khyndew. . . . Hynrei lada ki briew kiba don ka jingstad-jingtbit badei biang ki shim ia kane ka jaid jingtrei-kam, bad kin da pule bniah ia kata ka khyndew, bad kin nang kumno ban bet-ban thung, ban pynheh-pynsan, bad ban lum-lang ha ka aïom ot, ia ki jingmih babun kiba kham ai jingshlur yn jin da la iohi. Shibun ki ong, “Ngi lah pyrshang ha ka kam rep bad ngi tip bha kiei ki jingmih jong ka,” pynban kine hi ki briew ki donkam ban tip kumno yn rep ia ka khyndew bad ban wallam ia ka saians sha ka kam jong ki. Ka jinglur jong ki ia ka khyndew ka dei ban jylliew shuh-shuh, ki nur ki dei ban kham ïar, bad ki donkam ban nang haba puh ia ka khyndew kim donkam ban kylla long kiba trei malu-mala kat kum ka jinglong tynrai jong ki hi. . . . To ai ba kin nang bha ban thung ia u symbai ha ka aïom kaba biang, ban khmih bniah ia ka jingmih-ka jingsan, bad ban bud ia ka lad-ka rukom ba U Blei U la thmu bad la buh-beit. — Signs of the Times, August 13, 1896. IIKK 350.1
Kaba Hikai Shaphang Ka Jingkordor Bapaw Eh. Ym don ka jaid jingtrei da ka bor met kaba long kham kordor ban ia ka kam rep. Dei ban kham trei tyngeh ban pynmih bad pynshlur ia ka jingsngewtynnad ha ki kam rep. To ai ba u nonghikai un khring jingmut sha kaei ba ka Baibl ka ong shaphang ka kam rep; ka la dei ka jingthmu jong U Blei na ka bynta u briew ba “un pyndem ngon,” un puh-un rep ia ka khyndew; ba u briew banyngkong, u nongsynshar ha ka pyrthei baroh, la ai ha u ia ka kper ban rep-ban sumar; bad shibun ki briew bakhraw tam jong ka pyrthei, ki riew donburom shisha jong ka, ki la long ki nongrep ia ka khyndew. To pyni ia ki lad-ki kabu ha kum kata ka jingim . . . . IIKK 350.2
Uta uba kamai na ka bynta ka jingim da ka kam rep u lait na shibun ki jingpynshoi bad u shadkmen ha ki lad-ki kabu bad ki jingkyrkhu bymlah ñiew ia kibym shym la ioh da kito kiba don ka jingtrei-kam ha ki nongbah bakhraw. Bad ha kine ki sngi jong ki seng trei-kam baheh spah katta-katta bad ka jingiakob ha ka kamai-kajih, don khyndiat eh kiba shadkmen ha ka jinglaitluid bashisha bad ha ka jingthikna bakhraw katta-katta ia ka jingiohnong na ka bynta ka jingtrei-shitom jong ki kumba u nongrep ia ka khyndew u shadkmen. — Education, sla 219. IIKK 350.3
Ki Soh Bad Ki Jhur Bathymmai Ki Don Ka Jingkordor Bakyrpang. — Ki long-ïing bad ki skul-ki hospital ki dei ban nang ban leh kham bun shuh-shuh ha kaba rep bad kaba pynbha ia ka khyndew. Lada ki briew ki la tip shisha ia ka jingkordor jong ki jingmih jong ka khyndew, kiba ka pynmih ha ki aïom jong ki, yn kham trei minot shuh-shuh ban rep bad kham pynbha ia ka khyndew. Baroh ki dei ban tip bha ia ka jingkordor bakyrpang jong ki soh bad ki jhur kiba dang shu kheit thymmai na ka bri-soh bad ka kper jhur. — Ki Jingsneng Halor Ka Rukom Bam, sla 390. IIKK 351.1
Ki Skul Ki Dei Ban Ai Jinghikai Ha Ki Kam Kiba Myntoi. — Ka jinghikai jong ka jingtrei-kam da ka bor met ka dei-hok ban ioh ia ka jingpyrkhat bniah kaba kham khraw shuh-shuh ban ia kaba ka iohpdiang mynta. Ia ki skul dei ban seng, kiba nalor ka jingnang-jingstad bahakhlieh-duh jong ka jabieng bad ka mynsiem, kin ai ia ki lad babha tam ba lah ban ai na ka bynta ka jingroi-jingsan bakynja-doh bad ha ka jinghikai ban trei ia ki kam karkhana. Dei ban ai jinghikai ha ka kam rep, ki kam shna tiar — da kaba kynthup bun katba lah ia ki jaid jingtrei kiba myntoi — kumjuh ruh ha ki kam jong ka long-ïing, kaba shet ki jaid jingbam babha ia ka koit-ka khiah, ka jingsuh-jingthaiñ, kaba suh ki sopti kiba bha ia ka jingkoit-jingkhiah, kaba ai jingsumar ia ki nongpang, bad bun jaid kiwei pat ki jingtrei-kam. Donkam ban pynbiang ia ki kper-ki lyngkha, ki kharkhana, bad ki kamra ai jingsumar ia ki nongpang, bad ka kam ha kawei-pa-kawei ka lain ka dei ban don hapoh ka jingkhmih bad ka jingpyniaid jong ki nonghikai kiba la ioh jingpyntbit. Ka jingtrei-kam ka dei ban don ka jingthmu bathikna bad dei ban trei paka bha ia ka. Katba uwei-pa-uwei u briew u donkam katto-katne ka jingtip ia ki jaid jingtrei ba-iapher, ka long kaba donkam tam eh ba un tbit bha ha kawei ka jaid jingtrei-kam. Uwei-pa-uwei u samla, haba la mih na ka skul u la dei ban don ka jingtip-jingnang ban trei ia kano-re-kano ka jaid jingtrei da la ki kti lane ka kam da kaba, lada donkam, un lah ban kamai ia ki jingdonkam jong ka jingim. — Education, sla 218. IIKK 351.2
Ka Jinghikai Pyntbit Kaba Shongdor Arban. — La dei ban don ki tnat trei kam bapher ba la pyniasoh bad ki skul na ka bynta ban pyniaid ia ka jingtrei-kam, khnang ba ki khynnah skul kin ioh ka jingtrei bad ka jingkilan-met ba ki donkam ban ioh hadien ki kynta long skul. . . . Ia ka jingtip-jingnang ia ka jingpyniaid kam yn lah ban ioh katba ki ioh ruh ia ka jingnang-jingstad jong ki ha kaba pule ia ki kot-ki sla. — Counsels to Parents, Teachers, and Students, sla 83, 84. IIKK 352.1
Ka Jingtip-Jingnang Trei Kam Ka Kham Shongdor Ban Ia Ka Jingtip Saians. — La dei ban don ki nonghikai kiba la don ka jingiashem kiban ai jinghikai sha ki samla kynthei ha ka laiñ shet jingbam. Ia ki samla kynthei la dei ban hikai ban ot ia ka jaiñ, ban suh sopti, bad ban syrdep ia ki jaiñ-ki nep, te kumne kin long kiba la nang-la stad na ka bynta ki kamram jong ka jingim ia kiba dei ban trei. IIKK 352.2
Na ka bynta ki samla shynrang, dei ban don ki jaka hikai ha kiba ki lah ban nang ia ki jaid jingtrei-kti bapher, kiban ai ka jingkilan bha sha ki dohksah kumjuh ruh ia ki bor jabieng jong ki. Lada ki samla ki lah ban don tang kawei ka laiñ jingnang-jingstad, kano kaba long kham khraw ka jingdonkam bad ka jingmyntoi — ka jingtip jong ka saians, lem bad baroh ki jingduh sha ka jingkoit-jingkhiah bad ka jingim, lane ka jingtip jong ka jingtrei-kam na ka bynta ka jingim kaba trei bha? Ngi pyntud ban ai ia ka jingjubab, Kane kaba hadien. Lada ia kawei hap ban lyndet noh, to ai ba kan long ia ka jingpule ia ki kot-ki sla. — Testimonies, Vol. E, sla 156. IIKK 352.3
Lehse don kiba la ioh ia ka jinghikai kaba bakla bad kito kiba don ki jingpyrkhat babakla ha kaba iadei bad ka jinghikai ia ki khun. Kine ki khynnah bad ki samla ki kwah ia ka jinghikai pyntbit kaba bha tam, te phi dei ban wallam ia ka jingtrei-kam da ka bor met ryngkat bad ka jinghikai ia ka jingmut-ka jingpyrkhat — kine ki ar bynta ki dei ban ia-iaid lang. — Manuscript 19, 1887. IIKK 352.4
U Jisu U la long U Nuksa Jong Ka Jingtrei Basngewhun. — Ka donkam kham bun shuh ka jingaiei bad ka jingsynshar bapyrkhing ia ka jinglong ban trei na ka bynta U Blei ha ka kam kum u karikor, u nongkhaii, u riewsaid-aiñ, lane kum u nongrep, da kaba rah ia ki aiñ jong ka niam Khristan sha ki jingtrei-kam baman ka sngi jong ka jingim, ban ia kaba trei kum u mishoneri ba la pynskhem ha ka lyngkha kaba la tip bha, ha kaba ia ka kyrdan jong uta u briew la sngewthuh bha bad ia shiteng na ki jingeh jong ka la weng noh da kata ka jingshisha. Ka donkam ia ki thied-ki jaw bakynja mynsiem kiba khlaiñ ban rah ia ka jinglong-niam shapoh karkhana bad ki ophis trei-kam, da kaba pynlong khuid ia ki bynta barit ria jong ka jingim kaba man ka sngi, bad kaba pynbeit ia kawei-pa-kawei ka jingtrei-kam bakynja pyrthei sha ka kyrdan jong U Khristan uba katkum ka Baibl. IIKK 353.1
U Jisu, ha ki laiphew snem ka jingsah bajar-jar jong U ha Nasareth, U la trei shitom bad U la shongthait, U la bam bad la thiah jahthait, na kawei ka taïew sha kawei pat ka taïew bad na kawei ka snem sha kawei pat ka snem, kumjuh kum ki para-nongtrei bapoh kiba la im ha kajuh ka por bad U. Um shym la khring jingmut sha lade hi kum u briew baphylla bad bapawnam; pynban U la long U Nongsiewspah jong ka pyrthei, Uta Uba la burom eh da ki angel, U da trei minot, ha ka por baroh, ia ka kam jong U Kpa jong U, U da im ruh ia ka jinghikai kaba dei ban iaisah na ka bynta ka kynja bynriew ba kan bud nuksa shaduh kaba kut jong ka por. IIKK 353.2
Ia ka jinghikai badonkam eh jong ka jingtrei minot basngewhun ha ki kamram badonkam jong ka jingim, la ki long ki barit-bapoh katno-katno ruh, dang dei ban nang da kiba khambun ki nongbud jong U Khrist. Lada ym don ka khmat briew kaban khmih bishar bniah ia ka jingtrei-kam jong ngi, lane ym don ka sur-kren kaban iaroh lane ban pynrem, dei ban trei bha ia ka kumjuh kumba Uta U Bymjukut hi U don markhmat ban khmih bishar ia ka. Ngi dei ban long kumjuh kiba iaineh ha ki bynta barit ria jong ka jingtrei-kam jong ngi kumba ngi dei ban long ha ki kam bakham heh jong ka jingim. — Health Reformer, October, 1876. IIKK 353.3