Ki Kam Jong Ki Apostol

22/59

21.—Ha Ki Ri Kiba Sha Lyndet

(La Pynshong Nongrim __ Ki Kam 16:7-40.)

Ka por ka la poi ba ia ka gospel la dei ban pynbna sa lyndet ki pud jong ka Asia Minor. La pynkhreh ia ka lynti na ka bynta U Paul bad ki para-nongtrei jong u ban jam sha shiliang sha ka ri Iurop. Ha Troas, ha ki pud jong ka Duriaw Mediterranean, “ka jingithuhpaw ka la paw ha U Paul mynmiet: uwei u briew uba na Makedonia u la ieng, u da ong, To wan sha shiliang sha Makedonia bad to iarap ia ngi.” KJA 102.1

Ka jingkhot ka la long ka jingkyrpad bakyrkieh, kam lah shah shuh ia ka jingpyntud “Te haba u la iohi ia kata ka jingithuhpaw,” ong U Loukas, uba la ialeit lang bad U Paul bad U Silas bad U Timothi ha ki jingiaid lynti lyngba ka Iurop, “shisyndon ngi la iapyrshang ban leit noh sha Mekodonia, ngi da iarai jingmut ba U Blei u la lah khot khnang ia ngi ia kaban ialap ia ka gospel ha ki. Namar kata ynda ngi la iaid lieng na Troas, ngi la leit beit sha Samothraki, bad kum lashai sha Neapolis; nangta ruh sha Philipi, kaba long ka nongbah kaba nyngkong ha kata ka bynta ka jong ka Makedonia, kaba la buhai ki Rom.” KJA 102.2

“Te ha ka sngi sabbaton,” U Loukas u ong shuh-shuh, “ngi la ialeit shabar shnong harud ka wah, ha kaba ngi la tharai ba la don ka jaka duwai; bad ynda ngi la iashong, ngi la kren ha ki kynthei kiba la wan jingiaseng lang. Te kawei ka briew kaba kyrteng ka Lydia, ka nongdie jain sawbthuh na ka shnong Thiatira, kaba mane ia U Blei, ka la sngew ia ngi: ia ka dohnud ong ka U Trai u la plie wang. Ka Lydia ka la pdiang ia ka jingshisha da kaba kmen. Ma ka bad ki dkhot ka long-iing jong ka ki la kylla kaba mut bad la pynbaptis, bad ka la kyrpad ia ki apostol ban pynlong ia ka iing jong ka kum ka iing jong ki hi. KJA 102.3

Katba ki nongrah-khubor jong ka diengphna ki la leit sawdong ban trei ia ka kam jong ki ha kaba hikai, kawei ka briew kaba shong ksuid bad kaba leh mynkren blei ka la bud ia ki, ka da pyrta, “Kine ki briew ki long ki shakri jong U Blei U Bahakhlieh tam eh, kiba pynbna ha phi ia ka lynti ka jingpynim. Ia kane te ka la leh bun sngi.” KJA 102.4

Kane ka briew ka la long ka nongtalbikam jong U Soitan bad ka la wanrah shibun ka jingmyntoi sha ki kynrad jong ka da ka jingkren byrtong. Ka bor-ktah jong ka ka la iarap ban pynkhlain ia ka jingmane bleithaw. U Soitan u la tip ia ka hima jong u la wan hiar-thma, bad u la pyndonkam da kane ka lad-ka rukom jong ka jingiapyrshah ia ka kam jong U Blei, u da kyrmen ban pynkhleh lang ia ka jingshukor jong u bad ki jingshisha ba la hikai da kito kiba pynbna ia ka khubor jong ka gospel. Ki ktien iaroh jong ka jingpynithuh ba la kren da kane ka briew ki la long ka jingmynsaw sha ka kam jong ka jingshisha, da kaba pynphai bak ia ki jingmut jong ki briew na ki jinghikai jong ki apostol bad wallam ia ka jingjah-burom halor ka gospel, bad da ki ia shibun la ialam ban ngeit ba ia kine ki rangbah kiba la kren da ka bor U Mynsiem jong U Blei la pynkhih da ujuh u mynsiem-ksuid kum kane ka nongmihkhmat jong U Soitan hi. KJA 102.5

Ia katto-katne por ki apostol ki la iaishah ia kane ka jingiapyrshah; hadien pat hapoh ka jingpyrsad mynsiem jong U Mynsiem Bakhuid U Paul u la hukum ia une u mynsiem-bymman ban mih noh na kata ka briew. Ka jingsngap jar jong ka mardor ka la phla skhem ba ki apostol ki la long ki shakri jong U Blei bad ba u ksuid ruh u la kubur ba ki long kita bad u la kohnguh ia ka hukum jong ki. KJA 102.6

Ba la pyllait na u mynsiem-bymman bad ba la pynioh pat ha ka ia ka jingmut-jingpyrkhat kaba beit, kata ka briew ka la jied ban kylla long ka nongbud jong U Khrist. Te ki kynrad jong ka ki la khih bitar na ka bynta ka kam kaba ki pyntrei. Ki la iohi baroh ka jingkyrmen jong ki ban ioh pisa na ki jingkren byrtong jong ka ka la kut bad ia ka tynrai ka jingiohnong jong ki shen yn ot lut lada ia ki apostol la shah ba kin bteng ia ka kam jong ka gospel. KJA 102.7

Shibun kiwei pat hapoh ka nongbah ki la sngewtynnad ha kaba ioh jingmyntoi lyngba ki jingshukor bakynja soitan, bad kine, da ka jingtieng ba ka jingktah jong kane ka bor kaba lah ban pynsangeh lut khoit ia ka kam jong ki, ki la iapyrta jam pyrshah ia ki shakri jong U Blei. Ki la wallam ia ki apostol ha khmat ki nongbishar lem bad ka jingmudui. “Kine ki briew, kiba long ki Jiw, ki iapynkhihwin jlang ia ka shnong jong ngi, bad ki ialap ia ki niam-ki rukom, kibym dei ia ngi kiba long ki Rom ban pdiang lymne ban leh.” KJA 102.8

Haba la pynkhih da ka jingjur ka jingshongshit bakhynwin, ki paid byllien ki la ieng pyrshah ia ki synran. Ka jingkhie buk u paidbhur ka la synshar bad la iamynjur da ki bor synshar, kiba la tar noh ia ki jainkup na ki apostol bad ki la hukum ba yn sympat ia ki. “Te ynda ki la lah sympat ia ki bun thri, ki la set ia ki ha ka iingbyndi, ki da hukum skhem ia u nongap byndi ban ap-phira bha ia ki: uba haba u la ioh ka hukum kat kata, u la set ia ki ha kata ka iingbyndi kaba kham shapoh, bad u la pynskhem ia ki kjat jong ki ha ki dieng-song.” KJA 103.1

Ki apostol ki la shah shitom jur palat namar ka jaka bad ka rukom teh ha kaba la ieh ia ki, hynrei kim shym la khnium. Ha ka jaka kata, ha ka jingdum tliw-tliw bad ka jingkynjah jar hapoh kata ka byndi-khrum, ki la pynshlur uwei-ia-uwei da ki ktien jong ka jingduwai bad ka jingruwai iaroh sha U Blei ba la shem ia ki kiba bit-nam ban shah ia ka jingshitom bad ka jinglehrain na ka bynta jong U. Ia ki dohnud jong ki la pynkmen da ka jingieit bajylliew bad bashitrhem ia ka kam jong U Nongsiewspah jong ki. U Paul u la pyrkhat shaphang ka jingpynshitombein ha kaba u la long u atiar ia kaban wallam halor ki synran jong U Khrist, bad u la shadkmen ba ia ki khmat jong u la plie ban iohi, bad ia ka dohnud jong u ban sngew, ia ka bor jong ki jingshisha badonburom ia kiba shisien u la niewbein. KJA 103.2

Da ka jingkyndit kiwei pat ki nongsah-byndi ki la iohsngew ia ka jingsawa jong ka jingduwai bad ka jingruwai kaba mih na kata ka iingbyndi pohkhrum. Ki la ju mlien ban iohsngew ia ki jinglynniar bad ki jingud, ki jingtim bad ki jingsmai, kiba pynkut ia ka jingjar-jar jong ka miet; hynrei mynno-mynno ruh kim pat la ju iohsngew ia ki ktien jong ka jingduwai bad ka jingiaroh ban kiew na kata ka byndi-khrum. Ki nongap-phira bad ki koidi ki la ialyngngoh bad ki la kylli ia lade kiei kita ki briew, kiba, ha ka jingkhriat, ka jingthngan, bad ka jingshah pynshitom bad ka jingpynjynjar sat, ki la lah ban shadkmen pynban. KJA 103.3

Ha kata ka por ki majistor ki la leit phai sha la iing, ki da iaroh hi ia lade ba da ki jingtrei-kam bamardor bad batyngeh ki la pynjai-jai ia ka jingiakhih khynwin. Hynrei ha lynti ki la iohsngew shuh-shuh ia ki jingjia bakyrpang kiba iadei bad ka jinglong bad ka jingtrei jong kita ki briew ia kiba ma ki hi ki la rai pynrem sha ka jingshah sympat bad ka jingset byndi. Ki la iohi ia ka briew ia kaba la pyllait na ka bor-ktah bakynja soitan bad ki la phylla eh ban iohi ia ka jingkylla ha ka dur bad ka jinglong jong ka. Ha ki por ba la leit noh ka la pynkulmar ia ka nongbah; mynta ka la jar-jar bad kaba suk jai. Katba ki la sngewthuh ba imat ki la bishar bad leh tyngeh palat than halor kine ki arngut ki briew balui-lui ha ka jingpynshitom kat kum ka ain ki nong Rom, ki la sngew bitar ia lade hi bad ki la kut jingmut ba ha ka step kaba lashai kin ai hukum ba ia ki apostol yn pyllait noh jar-jar bad ialam noh na ka nongbah, ka jingleh-thombor jong u paidbhur. KJA 103.4

Hynrei katba ki briew ki la long kiba runar bad kiba pynhiar-kput, lane kiba lehklet ia ki jingkit-khlieh bashongkun ba la aiti ha ki, U Blei Um shym la klet ban long Uba ai-ei isynei eh sha ki shakri jong U. Baroh ka bneng ka la sngewtynnad ha kita ki briew kiba shah shitom na ka bynta U Khrist, te ia ki angel la phah ban leit jngoh ia kata ka iing-byndi. Ha ka jingwan iaid jong ki ka khyndew ka la khynniuh. Ia ki jingkhang ka iing-byndi ba la khang skhem bha la plie wang; ki kynjri-teh ki la hap na ki kti bad ki kjat jong ki nongshah set byndi; bad ka jingshai bathaba ka la pynshai phar ia ka byndi. KJA 103.5

U nongap-byndi u la iohsngew da ka jinglyngngoh baphylla ia ki jingduwai bad ki jingruwai jong ki apostol kiba la shah set byndi. Mynba la ialam ia ki shapoh, u la iohi ia ki jingmong kiba la sieb bad mih-snam jong ki, bad ba ma u hi u la teh pynskhem ia ki kjat jong ki ha ki diengsong. U la khmih lynti ban iohsngew na ki ia ki jingud bad ki jingtim bakthang, hynrei u la iohsngew pynban ia ki jingruwai ka jingkmen ka jingiaroh. Lem bad kine ki jingsawa ha ki shkor jong u une u nongap-byndi u la iohthiah lyngngai na kaba la pynkyndit thred ia u da ka jingkhynniuh jumai bad ka jingpawang jong ki biar ka iing-byndi. KJA 103.6

Haba u la khie joit ha ka jingshaiong, u la iohi da ka jingsheptieng ba baroh ki jingkhang ka iing-byndi ki la plie rynghang, bad ka jingsheptieng ka la pynshai jingmut ha u ba ki koidi ki la lait phet. U la kynmaw haduh katno da ka hukum baskhem eh la aiti ia U Paul bad U Silas ha ki kti jong u ha ka miet kaba la dep, u la sngew thikna ba ka jingiap kan long ka jingpynshitom ia ka jingbym trei hok jong u. Ha ka jingkthang ka mynsiem jong u u la sngew kan kham bha ia u ban iap da la kajong ka kti ban ia kaba pyndem sha ka jingpyniap bajah burom. Da kaba sei ia la ka waitlam, u la thmu ban pyniap noh ia lade, haba ia ka sur kren jong U Paul la iohsngew ha ki ktien ka jingpynshlur, “Wat pynmynsaw ia lade: naba ngi don hangne baroh.” Uwei-pa-uwei u briew u la don ha la ka jaka, ba la synshar da ka bor jong U Blei ia kaba la pyntrei-kam lyngba uwei u para-koidi. KJA 103.7

Ka jingjur ka jingleh tohmet da kaba u nongap-byndi u la leh sha ki apostol kam shym la pynmih ia ka jingdom-ka jingsngew pyrshah ha ki. U Paul bad U Silas ki la don ia ka mynsiem jong U Khrist, ym dei ia ka mynsiem pynhiar-kput. Ki dohnud jong ki, kiba la dap shoin da ka jingieit jong U Nongpynim, kim don jaka na ka bynta ka jingshun pyrshah ia ki nongpynshitom-bein jong ki. KJA 104.1

U nongap-byndi u la buh noh ia ka waitlam jong u bad, haba u la phah wanrah sharak ban pynshai, u la leit kloi-lan sha ka byndi kaba kham shapoh. U la kwah eh ban iohi kiba kum kiei kita ki briew kiba la siewkylliang da ka jingsbun ia ka jingrunar kaba la leh sha ki. Haba u la poi sha ka jaka ha kaba ki apostol ki la don, bad haba u la bret ia lade ha khmat jong ki, u la pan map na ki. Te, haba u la wallam ia ki shabar ha ka phyllaw, u la kylli, “Ah kynrad, aiu ka dei ia nga ban leh ba yn pynim ia nga?” KJA 104.2

U nongap-byndi u la khynniuh katba u la iohi ia ka jingbitar shla jong U Blei ba la pynpaw ha ka jingkhynniuh u jumai; haba u la pyrkhat ba ki koidi ki lait-phet u la kloi ban iap da la kajong ka kti; hynrei mynta kine kiei-kiei baroh kim da don jingmut shuh haba ianujor bad ka jingsheptieng bathymmai, bakhyllah kaba la pynkhih jur ia ka jingmut jong u, bad ka jingkwah jong u ban ioh ia ka jingsuk-jai bad ka jingkmen ba la pynpaw da ki apostol hapoh ka jingshah-shitom bad ka jinglehbein. U la iohi ha ki dur-khmat jong ki ia ka jingshai jong ka bneng; u la tip ba U Blei U la trei ha ka rukom kaba phylla ban pynim ia ki jingim jong ki; bad da ka bor bakyrpang ki ktien jong ka kynthei shong-ksuid ki la wan sha ka jingmut jong u: “Kine ki briew ki long ki shakri jong U Blei U Bahakhlieh tam eh, kiba pynbna ha phi ia ka lynti ka jingpynim!” KJA 104.3

Da ka jingsngewrit bajylliew u la kyrpad ba ki apostol kin pyni ha u ia ka lynti ka jingim. “To men ngeit ha U Jisu uba U Trai, bad yn sa pynim ia me, bad ia ka iing jong me,” ki la jubab; bad “ki la ialap ruh ia ka ktien U Trai ha u, bad ha baroh kiba ha iing jong u.” Te u nongap-byndi u la sait ia ki jingmong jong ki apostol bad u la shakri ia ki, hadien kata la pynbaptis ia u da ki, lem bad baroh ki dkhot ka long-iing jong u. Ka borktah kaba pynkhuid ka la phriang hapdeng ki nongsah byndi, bad ia ki jingmut jong ki baroh la plie da ki apostol. Ki la sngewkynduh mynsiem ba U Blei ia Uba kine ki briew ki la shakri U la pyllait phylla ia ki na ka jingteh mraw. KJA 104.4

Ia ki nongshong shnong jong ka Philipi la pynsheptieng that da ka jingkhynniuh u jumai, bad ha ka step kaba bud haba ki rangbah jong ka byndi ki la iathuh ha ki majistor shaphang kaei kaba la jia ha ka miet ba la dep, ki la sngew sheptieng bad ki la phah ia ki rangbah ban pyllait noh ia ki apostol. Hynrei U Paul u la ong skhem, “Ki la sympat ia ngi ha kaba paw khlem da bishar, haba ngi long ki trai shnong Rom, bad ki la set ia ngi ha byndi; te mynta ki shu pyllait jar-jar ia ngi? ym kumta phi; hynrei ai kin da wan hi bad ialam noh ia ngi shabar.” KJA 104.5

Ki apostol ki la dei ki trai shnong Rom, bad ka la long pyrshah ia ka ain ban sympat ia u nong Rom, lait noh na ka bynta ka kam runar kaba paw shai eh, kam shong ain ruh ban pynduh noh ia ka jinglait-luid jong u khlem ka jingbishar bahok. Ia U Paul bad U Silas la set byndi ha kaba paw, kumta mynta ki ki la kyntait ba yn shu pyllait jar-jar khlem ka jingbatai shai na ka liang ki majistor. KJA 104.6

Haba ia kane ka ktien la wallam sha ki bor synshar, ki la sngew kyiuh katta-katta namar ka jingsheptieng ba ki apostol ki lah ban ujor sha u patsha, bad haba ki la leit mar-mar sha ka iing-byndi, ki la pan map na U Paul bad U Silas na ka bynta ka jingbishar bymhok bad ka jingleh runar ba la leh sha ki bad ki da lade hi ki la ialam noh ia ki shabar jong ka iing-byndi, ki da kyrpad ruh ia ki ban mih noh na ka nongbah. Ki nongbishar ki la sheptieng ia ka borktah jong ki apostol halor ki paidbah, bad ki la sheptieng ruh ia ka Bor kaba la trei phylla na ka bynta kine ki briew balui-lui. KJA 104.7

Da kaba bud ia ka jinghikai ba la ai da U Khrist, ki apostol kin ym pynbor ia ka jingdon jong ki ha kaba ym shym la kwah satia ia ki ban don. “Te ki la ialeit noh na kata ka iing-byndi bad ki la leit rung sha ka iing Ka Lydia: bad haba ki la lah iohi ia ki parbangeit, ki la pyntngen ia ki, bad ki la leit noh.” KJA 105.1

Ki apostol kim shym la niew ia ki jingtrei jong ki ha Philipi kum kiba lehnoh-ei. Ki la iashem ia ka jingiapyrshah bad ka jingpynshitom-bein; hynrei ka jingtrei jong ka Bor Blei na ka bynta jong ki, bad ka jingkylla kabamut jong u nongap-byndi lem bad ka long-iing jong U, ki la siew bun shah na ka bynta ka jingjah-burom bad ka jingshah-shitom baroh kiba ki la shah. Ia ka khubor jong ka jingset byndi bymhok bad ka jingpyllait phylla ia ki la tip lut sha kylleng kata ka thain, bad kane ka la wallam ia ka kam jong ki apostol sha ka jingkhmih-thuh jong kiba bun ia kiba yn ym jin da la kot da kano-kano kawei pat ka rukom. KJA 105.2

Ki jingtrei jong U Paul ha Philipi ki la pynmih ia ka balang kaba la pynskhem kaba ki dkhot jong ka ki nangroi. Ka jingshitrhem, ka jingaiti, bad halor baroh, ka jingkloi jong u ban shah shitom na ka bynta U Khrist, ka la ktah jylliew bad skhem bha halor ki bangeit kiba dang thymmai. Ki la niewkor ia ki jingshisha bakordor na ka bynta kiba ki apostol ki la kheinduh shibun eh, bad ki la aiti ia lade da ka dohnud baroh sha ka kam jong u Nongsiewspah jong ki. KJA 105.3

Ba kane ka balang kam shym la lait na ka jingpynshitom-bein la pyni da ka jingong ha ka shithi jong U Paul sha ki. U ong, “Naba ha phi la ai na ka bynta U Khrist, ym tang ban ngeit ha u, hynrei ban shah shitom ruh na ka bynta jong u; haba phi don kajuh ka jingialeh ia kaba phi la iohi ha nga.” Pynban ka jingiaineh jong ki ka la long katta-katta ha ka jingngeit ba u la kren skhem, “Nga ainguh ia U Blei jong nga ha la ka jingkynmaw baroh shaphang jong phi, ha la ka sngi ha ka jingkyrpad jong nga baroh na ka bynta jong phi baroh, da kaba pynlong ia kata ka jingkyrpad jong nga bad ka jingkmen, namar ka jingiasyllok jong phi ha kaba pynroi ia ka gospel naduh ka sngi kaba nyngkong haduh mynta.” Philipi 1:29,30,3-5. KJA 105.4

Ka jingialeh ka la long kaba shyrkhei kaba jia hapdeng ki bor jong ka jingbha bad jong ka jingsniew ha ki jaka-pdeng ba ia ki nongrah khubor jong ka jingshisha la khot ban trei. “Naba ka jingialeh jong ngi kam long ia ka snam bad ka doh,” ong skhem U Paul, “hynrei ia ki hima, ia ki bor, ia ki nongsynshar pyrthei jong kane ka jingdum.” Ephesos 6:12. Shaduh kaba kut jong ka por yn don ka jingialeh hapdeng ka balang jong U Blei bad kito kiba don hapoh ka jingsynshar jong ki angel bymman. KJA 105.5

Ia ki Khristan banyngkong bunsien la khot ban iashem ia ki bor jong ka jingdum mar khmat. Da ka buit shukor bad da ka jingpynshitom-bein u nongshun u la ialeh tyngeh ban pynphai ia ki na ka jingngeit bashisha. Ha ka por bamynta, haba kaba kut jong kiei-kiei kiba kynja pyrthei ka la wan stet katta-katta, U Soitan u sei bor tyngeh ban riam ia ka pyrthei. U thaw shibun ki lad-ki jingthmu ban pyndap ia ki jingmut bad ban pynphai ia ka jingpyrkhat na ki jingshisha kiba donkam na ka bynta ka jingpynim. Ha kawei-pa-kawei ka nongbah ki nongtalbikam jong u ki iatrei bunkam ban pynbeit-pynskhem ia ki seng kiba ialeh pyrshah ia ka hukum jong U Blei. U nongshukor radbah u trei minot ban pynrung ia ki jinglong-jingman jong ka jingkulmar bad ka jingialeh pyrshah, bad ia ki briew la pynkhih jur da ka jingshitrhem kabym long katkum ka jingtip. KJA 105.6

Ka jingbymman ka nangiai-kot sha ka jingjrong-ka jingiar sha kabym pat la kot mynshuwa, pynban shibun ki nongialap jong ka gospel ki iapyrta, “Ka jingsuk bad ka jingskhem bha.” Hynrei ki nongrah-khubor baiaineh jong U Blei ki dei ban iaid shaphrang da kaba trei minot ia ka kam jong ki. Ba la pynkup da ki jainkup ka jingiada jong ka bneng, ki dei ban tur shaphrang khlem jingsheptieng bad da kaba jop thiaw, khlem da pynsangeh ia ka jingialeh thma jong ki tadhaduh kawei-pa-kawei ka mynsiem hapoh u pud-u sam ka jingkot jong ki kan iohpdiang ia ka khubor jong ka jingshisha na ka bynta kane ka por. KJA 105.7