Ki Kam Jong Ki Apostol

49/59

48.—U Paul Ha Khmat U Nero

Haba la khot-hajir ia U Paul ha khmat u patsha Nero na ka bynta ka jingbishar, ka la long bad ka jingthikna ba yn rai pynrem sha ka jingiap. Ka jingsniew shyrkhei jong ka kam ba la mudui pyrshah ia u, bad ka jingisih-jingshun ba la phriang pyrshah ia ki Khristan, kam shym la pynsah jingkyrmen than eh ba yn ioh ia ka jingbishar kaba pynkmen-pynsngewbha. KJA 232.1

Hapdeng ki Grik bad ki nong Rom ka la long ka rukom bad ka dustur ban shah ia u briew uba la shah mudui ban pyndonkam da u riewsaid-ain ban iasaid na ka bynta jong u hapoh ka iing-bishar ban ioh ia ka jingbishar kaba hok. Da ka bor jong ka jingiasaid-nia, da ka jingkren pnah bashitrhem, lane da ka jingkyrpad, ki jingpan, bad ki ummat, uba kum uta u riewsaid-ain bunsien u la ju ioh ia ka rai kaba pynkmen-pynsngewbha ia u koidi lane, lada rem ha kane, un jop ha kaba pynduna shibun ia ka jingjur-ka jingshyrkhei jong ka rai. Hynrei haba la khot-hajir ia U Paul ha khmat U Nero, ym shym la don uno-uno u briew uba la kloi ban long kum u nongai-buit lane u riewsaid-ain; ym shym la don u paralok wat ban thoh-kynmaw ia ki jingmudui ba la wallam pyrshah ia u, lane ban thoh-kynmaw ia ki jingpyni-nia kiba u hi u la iasaid-da ia lade. Hapdeng ki Khristan kiba ha Rom ym shym la don uwei ruh uba la wan sha khmat ban ieng ha syndah jong u ha kata ka kynta kaba jynjar sat. KJA 232.2

Tang kawei ka jingthoh kynmaw bathikna shaphang kata ka jingjia ka dei kaba la ai da U Paul hi, ha ka shithi kaba ar jong u sha U Timothi. “Ha kata ka jingiasaid-da nyngkong jong nga,” u apostol u la thoh, “ym don mano-mano ba la iarap ia nga, hynrei baroh ki la iehnoh ia nga: wat ai ba yn niew ia kata ha ki. Hynrei U Trai U la ieng hajan jong nga, bad u la ai bor ha nga; khnang ba da nga yn ioh pyndep biang ia kata ka jingialap, bad ba ki Jentil baroh kin iohsngew: te la pyllait ia nga na ka shyntur u sing.” 2 Timothi 4:16,17. KJA 232.3

U Paul ha khmat U Nero __ katno ka jingiapher bak-ly-bak! U syiem-patsha bahangamei uba ha khmat jong u u briew jong U Blei u la dei ban ai jubab na ka bynta ka jingngeit jong u, u la kot sha ka jingjrong tam jong ka bor bakynja pyrthei, ka iktiar, ka spah, kumjuh ruh sha ki jingjylliew tam jong ka jingleh runar bad ka jingbymman. Ha ka bor bad ka jingkhraw u la ieng khlem don uba lah ban iaryngkat. Ym shym la don uno-uno uban kem-daw ia ka iktiar jong u, ym don uno-uno uban ieng pyrshah ia ka mon jong u. Ki syiem ki bret ia la ki pansngiat ha ki slajat jong u. Ki kynhun shipai bakhlain-bor ki la tur ha ka hukum jong u, bad ki lama jong ki shipai-duriaw jong u ki la long ka dak ia ka jingjop thiaw. Ia u maw-dur jong u la pynieng ha ki kamra-bah jong ka jingbishar-hok, bad ki hukum jong ki nongthaw-ain bad ki rai jong ki nongbishar ki la long tang ka jingpynsawa ia ka mon jong u. Da ki milian ki la dem ha ka jingkohnguh ia ki hukum jong u. Ka kyrteng jong U Nero ka la pynlong ia ka pyrthei ban khynniuh. Ban hap sha ka jingbymsngewbha jong u ka mut ban duh lut ia la ka jingdon-jingem, ia la ka jinglaitluid, ka jingim; bad ia ka jingbitar jong u la dei ban kham sheptieng ban ia ka jingiap-them. KJA 233.1

Khlem pisa, khlem ki paralok, khlem u riewsaid-ain, u koidi tymmen u la ieng ha khmat U Nero __ ka dur-khmat jong u patsha ka pynpaw ia ka jingbuh kynmaw jong ka jingkwah-brai kaba thang rhem shapoh; ka khmat jong u nongshah mudui ka iathuh ia ka dohnud kaba don jingsuk bad U Blei. Ka jingiashem jong U Paul ka la long kaba la ktah da ka jingduk, ka jinglen-lade, bad ka jingshah shitom. Khlem da niew ia ka jingshah ujor lamler, ka jingkrenbein, bad ka jingleh tohmet, da kiba ki nongshun jong u ki la iapyrshang ban pynsheptieng ia u, khlem sheptieng u la kyntiew shajrong ia ka lama jong ka diengphna. Kum U Kynrad jong u, u la long u nongiaid-wir uba khlem iing, bad kum ma U hi, u la im ban kyrkhu ia ka kynja bynriew. Kumno U Nero, uba lalot, uba law-law mynsiem, u eh-rang balyngkar thala, u lah ban sngewthuh lane iaroh ia ka jinglong bad ki jingthmu jong une u khun jong U Blei? KJA 233.2

Ia ka kamra-bah la pyndap da u paid byllien uba thrang, uba khih phaloh, uba iakynshur bad iaphngian sha khmat ban iohi bad iohsngew ia baroh kaba jia. Kiba donburom bad ki bapoh ki la don hangta, kiba riewspah bad kiba duk, kiba la stad-la nang bad kibym don jingstad-jingshemphang, kiba sarong bad kiba sngewrit, baroh ki ialong kumjuh kiba khlem ka jingtip bashisha ia ka lynti ka jingim bad ka jingpynim. KJA 233.3

Ki Jiw ki la wallam pyrshah ia U Paul ia ki jingpharep barim jong ka jingpynkhih paidbah bad ka jinghikai bakla, bad baroh ar, ki Jiw bad ki nong Rom ki la mudui ia u ia ka jingpynkhih barieh ha kaba thang ia ka nongbah. Katba ia kine ki jingmudui la iai-pynbor pyrshah ia u, U Paul u la iai-ri ia ka jingjai-jai. Ki paidbah bad ki nongbishar ki la peit sha u da ka jinglyngngoh. Ki la ju don ha khmat kiba bun ki jingbishar bad ki la ju peit ha shibun ki nongkam sniew, hynrei kim pat la ju iohi ia u briew uba don ia kum kata ka jingjai-jai bakhuid kumba la don une u koidi uba ieng ha khmat jong ki. Ki khmat banep jong ki nongbishar, kiba la mlien ban pule ia ki dur-khmat jong ki koidi, ki la peit bniah lehnohei ha ka dur-khmat jong U Paul ban iohi ia ki dak-ki sabut jong ka jingleh basniew. Haba la ailad ia u ban kren na ka bynta ia lade hi, baroh ki la iashah-shkor da ka jingthrang ban iohsngew lut. KJA 233.4

Sa shisien U Paul u la ioh ka lad ban kyntiew ha khmat ki paid byllien kiba iakhmih phylla ia ka lama jong ka diengphna. Katba u la peit shain ha kata ka kynhun paidbah ha khmat jong u, __ ki Jiw, ki Grik, ki nong Rom, lem bad ki nongwei na shibun ki ri, __ ia ka mynsiem jong u la pynkhih da ka jingthrang kaba jur na ka bynta ka jingpynim jong ki. Um shym la iohi shuh ia kata hi ka jingjia, ia ki jingma kiba ker sawdong ia u, ia ka jingkut basngew-triem kaba la imat jan katta-katta. U iohi tang ia U Jisu, U Nongiasaid, Uba iasaid ha khmat U Blei na ka bynta ki briew kiba pop. Da ka jingpnah bad ka bor kaba palat ia ka jong u briew, U Paul u pynpaw shai ia ki jingshisha jong ka gospel. U kdew ia ki nongsngap jong u sha ka jingknia kheinduh na ka bynta ka kynja bynriew kaba la kyllon. U ong skhem ba ia ka dor bakhraw tam la dep siew na ka bynta ka jingsiewspah jong u briew. La pynbiang ia ki lad-ki rukom na ka bynta jong u ban ioh bynta lang ia ka khet jong U Blei. Da ki angel nonglam-khubor, ia ka pyrthei la pyniasoh bad ka bneng, bad baroh ki kam-ki jingleh jong ki briew, la ki babha lane ki basniew, ki long kiba la plie wang sha ka jingiohi lut jong U Nongbishar Badonbor-tam. KJA 233.5

Kumne u iasaid une u riewsaid jong ka jingshisha. Uba iaineh hapdeng kibym don ka jingngeit, uba shakri hok hapdeng kibym shakri hok, u ieng kum u nongmih-khmat jong U Blei, bad ka sur-kren jong u ka long kum sur-kren na bneng. Ym shym don jingsheptieng, ym don jingsngewsih, ym don jingduh jingkyrmen ha ka ktien lane ka jingpeit. Uba khlain ha ka jingsngewthuh ia ka jinglong balui-lui, ba la pynkup da ka jainkup ka jingshisha, u shadkmen ba u long u khun jong U Blei. Ki ktien jong u ki long ka jingpyrta jong ka jingjop thiaw halor ka jingkyrhuh jong ka thma. U pynbna shai ia ka kam-ka jingtrei sha kaba u la aiti lut ia ka jingim jong u, kaba long tang kata hi ka kam kaban ym duh ne shah rem. Wat la u lah ban iap noh, ka gospel dalei-lei kan ym duh noh. U Blei U im, bad ka jingshisha jong U kan jop thiaw. KJA 234.1

Shibun kiba la peit ha u ha kata ka sngi “ki la iohi ia ka khmat jong u kum ka khmat u angel.” Ki Kam 6:15. KJA 234.2

Mynno-mynno ruh kata ka kynhun kam ju la iohsngew ia kum kine ki ktien. Ki la shoh ha u ksai uba iai-sawa jam wat ha ki dohnud jong kiba eh tam. Ka jingshisha, kaba shai bad kaba ktah mynsiem, ka la pyntwa noh ia ka jingbakla. Ka jingshai ka la tyngshain sha ki jingmut jong ki shibun kiba kham hadien ki la bud da kaba kmen ia ki kjat jingshai jong ka. Ia ki jingshisha ba la kren ha kata ka sngi la thmu skhem ba kin pynkhih ia ki jaidbynriew bad ba kin im lyngba ka por baroh, ban ktah ia ki dohnud jong ki briew ynda ia ki rymiang shyntur kiba la kren ia ki yn pynsngap jar hapoh ka jingtep martyr. KJA 234.3

Mynno-mynno U Nero um ju la iohsngew ia ka jingshisha kumba u la iohsngew ia ka ha kane ka por bad ka jingjia. Mynno-mynno ym ju la pynpaw shai ia ka jingleh basniew shyrkhei jong ka jingim jong u hi kumba la pynpaw mynta. Ka jingshai jong ka bneng ka la sam lyngba ka dohnud-ka mynsiem bapop jong u, te u la khynniuh da ka jingsngewtriem ban pyrkhat shaphang ka jingbishar ha kaba ma u, u nongsynshar jong ka pyrthei, ha kaba khadduh yn mudui pyrshah ia u, bad ki jingleh jong u kin sa iohpdiang ia ka bainong kaba dei-hok. U la sheptieng ia U Blei jong u apostol, kumta um shym la nud ban pynmih ia ka rai halor U Paul, Uba ym don ki jingmudui pyrshah ia u ia kiba la lah ban kyrshan da ki sakhi-sabut. Ka jingsngew-phieng ka la pynsangeh katto-katne por ia ka mynsiem thrang snam jong u. KJA 234.4

Shikhyllipmat, ia ka bneng la plie wang sha U Nero uba la rem ha ka pop bad uba la pyneh dohnud, te ka jingsuk bad ka jingkhuid jong ka ka la paw kaba dei eh ban thrang. Ha kata ka khyllipmat ia ka jingkhot sngewbha ka jingisynei la ai wat sha u. Hynrei tang shikhyllipmat ia ka jingpyrkhat jong ka jingmap la pdiang sngewbha. Te hangta la ai hukum ba ia U Paul dei ban leit set biang hapoh ka byndi-khrum; bad katba la khang ia ka jingkhang ha une u nonglam-khubor jong U Blei, ka jingkhang jong ka jingkylla kaba mut ka la khang pyrshah ia une u patsha ka hima Rom. Yn ym don ka kjat jingshai na bneng kaban sam lyngba pat ia ka jingdum kaba la taplup ia u. Shen un sa shah shitom ha ka jingbishar-ka jingpynhiar-kput jong U Blei. KJA 234.5

Ym da slem hadien kane, U Nero u la iaid-lieng ha ka jinghiar thma bympaw nam jong u sha Greece, ha kaba u la pynjah burom ia lade bad ia ka hima jong u da ka jingleh sngewbha balehrain bad bapynpoh. Haba u la leit phai sha Rom da ka jingpyni rong bakhraw, u la ker-sawdong ia lade da ki myntri-korbari jong u bad u la pynsngewbha ia lade ha ka jingiadih-buaid ba-isaitmet. Hapdeng kane ka jingiadih sngewbha ia ka sur jong ka jingkhynwin la iohsngew ha ki surok-bah. La phah ia u nongrah-khubor ban wad bniah ia ka daw, u la wanphai lem bad ka khubor basngewtriem eh ba U Galba, u nongialam jong ka kynhun shipai, u wan tur stet sha Rom, bad ba ka jingiakhih pyrshah ka la mih hapoh ka nongbah, bad ba ia ki surok-bah la pyndap da ki paid bhur babitar shla, kiba, da ka jingbyrngem ban pyniap ia u patsha bad ia ki nongkyrshan jong u baroh, ki iatur stet sha ka iing syiem. KJA 234.6

Ha kane ka por jong ka jingma, U Nero um shym la don, kum U Paul baiaineh, ia U Blei Uba khlain-bor bad Uba sngewlem ha Uba u lah ban shaniah. Da kaba sheptieng eh ia ka jingpynshitom bakordit kaba lehse un hap shah ha ki kti jong uta u paid-bhur, une u ehrang balanot khop u la pyrkhat ban pyniap hi ia lade, hynrei hamar kata ka khyllipmat ka jingshlur jong u ka la duh-la dam noh. Ba la pynsheptieng that, u la phet jah-burom na kawei ka nongbah sha kawei pat bad u la wad jaka-rieh ha kawei ka jaka kyndong khyndiat mail ka jingjngai, hynrei khlem ioh jingiada ei-ei. Shen la tip thikna ia kata ka jaka-rieh jong u, bad katba ki shipai shong kulai ki la wan shajan, u la phah khot ia uwei u mraw ban iarap ia u bad kumta u la pynhap ha lade ia ka jingmynsaw kaba la lam sha ka jingiap. Kumne U Nero uba ehrang u la iap noh, ha ka ryta samla kaba tang laiphew-ar snem. KJA 234.7