Προφήτες και βασιλείς

ΠΡΟΦΗΤΕΣ ΤΟΥ ΒΟΡΕΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

ΚΕΦΆΛΑΙΟ 9—ΗΛΙΑΣ Ο ΘΕΣΒΙΤΗΣ

(Βασίζεται στο βιβλίο Α ', Βασιλέων, κεφ. 17:1-7) PG 75.1

Ανάμεσα στα βουνά της Γαλαάδ, στην ανατολική πλευρά του Ιορδάνη, ζούσε στην εποχή του Αχαάβ ένας άνθρωπος πίστης και προσευχής, του οποίου η ατρόμητη υπηρεσία επρόκειτο να αναχαιτίσει την ταχεία εξάπλωση της αποστασίας στον Ισραήλ. Μακριά από κάθε φημισμένη πόλη και χωρίς καμιά περίοπτη θέση στην κοινωνία, εμπιστευόμενος την πρόθεση του Θεού να του ετοιμάσει το δρόμο για μια πλήρη επιτυχία, ο Ηλίας ο Θεσβίτης ανέλαβε την αποστολή του,. Από τα χείλη του έβγαιναν λόγια πίστης και δύναμης, και ολόκληρη η ζωή του ήταν αφιερωμένη στο έργο της μεταρρύθμισης. Δική του ήταν η φωνή η “βοώσα εν τη ερήμω” για να επιτιμήσει την αμαρτία και να απωθήσει την παλίρροια του κακού. Και ενώ στελλόταν στο λαό ως επικριτής της αμαρτίας, το άγγελμά του πρόσφερε το βάλσαμο της Γαλαάδ στις προσβλημένες από την αμαρτία ψυχές όλων εκείνων που επιθυμούσαν να θεραπευθούν. PG 75.2

Καθώς ο Ηλίας έβλεπε τον Ισραήλ να βυθίζεται όλο και περισσότερο στην ειδωλολατρία, η ψυχή του θλιβόταν και η αγανάκτησή του φούντωνε. Ο Θεός είχε κάνει μεγάλα πράγματα για το λαό Του. Τους είχε απελευθερώσει και τους είχε δώσει “τας γέας των εθνών ... διά να φυλάττωσι τα διατάγματα Αυτού, και να εκτελώσι τους νόμους Αυτού.” (Ψαλμ. 105:44,45). Τα ευεργετικά όμως σχέδια του Κυρίου είχαν πια σχεδόν λησμονηθεί. Η απιστία γρήγορα χώρισε το εκλεκτό έθνος από την Πηγή της δύναμής του. Παρατηρώντας την αποστασία αυτή από το ορεινό του ερημητήριο, ο Ηλίας κυριευόταν από λύπη. Με αγωνία ψυχής παρακαλούσε το Θεό να σταματήσει την αμαρτωλή πορεία τού άλλοτε ευνοούμενου λαού Του, και στην ανάγκη να τους στείλει τιμωρίες για να μπορέσουν να δουν κάτω από το πραγματικό φως την απομάκρυνσή τους από το Θεό του ουρανού. Λαχταρούσε να τους δει να μετανοήσουν πριν φθάσουν με τις κακοπραγίες τους στο σημείο που να προκαλέσουν τον Κύριο να τους εξολοθρεύσει εντελώς. PG 75.3

Η προσευχή του Ηλία εισακούσθηκε. Επανειλημμένες εκκλήσεις, διαμαρτυρίες και προειδοποιήσεις απέτυχαν να φέρουν τον λαό του Ισραήλ σε μετάνοια. Είχε φθάσει ο καιρός που ο Θεός έπρεπε να τους μιλήσει χρησιμοποιώντας την τιμωρία. Εφόσον οι λατρευτές του Βάαλ ισχυρίζονταν ότι οι πολύτιμες ευεργεσίες του ουρανού, η δροσιά και η βροχή δεν προέρχονταν από τον Κύριο αλλά από τις κυρίαρχες δυνάμεις της φύσης και ότι στη δημιουργική ενέργεια του ηλίου οφείλονταν ο πλουτισμός της γης προκαλώντας την άφθονη καρποφορία της, η κατάρα του Θεού έμελλε να πέσει βαριά επάνω στη μολυσμένη γη. Οι αποστατημένες φυλές του Ισραήλ θα έβλεπαν την ανοησία τους στο να πιστεύουν ότι η δύναμη του Βάαλ θα τους έφερνε επίγειες ευλογίες. Μέχρις ότου επιστρέφουν στο Θεό μετανοημένοι και Τον αναγνωρίσουν ως Πηγή κάθε ευλογίας, δε θα έπεφτε διόλου δροσιά ούτε βροχή σε ολόκληρη τη χώρα. PG 76.1

Στον Ηλία ανατέθηκε η αποστολή να μεταδώσει στον Αχαάβ την αγγελία αυτή του Ουρανού. Δε ζήτησε εκείνος να γίνει ο αγγελιοφόρος του Κυρίου, αλλά ο λόγος του Κυρίου ήρθε σε αυτόν. Και ζηλωτής όπως ήταν για την τιμή του έργου του Θεού, δε δίστασε να υπακούσει στην ουράνια κλήση, αν και η υπακοή του μπορούσε να προκαλέσει την άμεση καταστροφή του από το χέρι του ασεβούς βασιλιά. Ο προφήτης ξεκίνησε αμέσως, και ταξιδεύοντας μέρα και νύχτα έφθασε στη Σαμάρεια. Στο παλάτι δεν υπέβαλε αίτηση εισόδου ούτε και περίμενε να τον αναγγείλουν επίσημα. Ντυμένος με τα χοντροφτιαγμένα ρούχα που συνήθως φορούσαν οι προφήτες τον καιρό εκείνο, προσπέρασε τους φρουρούς - ως φαίνεται απαρατήρητος - και για μια στιγμή σταμάτησε μπροστά στον έκπληκτο βασιλιά. PG 76.2

Ο Ηλίας δε ζήτησε συγνώμη για την ξαφνική εμφάνισή του. Κάποιος ανώτερος από το βασιλιά του Ισραήλ τον είχε προστάξει να μιλήσει. Και υψώνοντας τα χέρια του στον ουρανό, έδωσε την επίσημη διαβεβαίωση στο όνομα του ζώντος Θεού ότι οι τιμωρίες του Υψίστου επρόκειτο να πέσουν επάνω στον Ισραήλ. Δήλωσε: “Ζη Κύριος ο Θεός του Ισραήλ ενώπιον του οποίου παρίσταμαι, δεν θέλει είσθαι τα έτη ταύτα δρόσος και βροχή, ειμή διά του λόγου του στόματός μου.” PG 76.3

Μόνο χάρη στην ακράδαντη πίστη του λόγου του Θεού ο Ηλίας μετέδωσε το μήνυμά του. Αν δεν είχε απόλυτη εμπιστοσύνη σ’Εκείνον που υπηρετούσε, δε θα παρουσιαζόταν ποτέ στον Αχαάβ. Οδοιπορώντας στη Σαμάρεια, ο Ηλίας είχε περάσει από ποτάμια που κυλούσαν γοργά, από καταπράσινους λόφους και από μεγαλόπρεπα δάση που φαινόταν αδύνατον να πειραχθούν από την ξηρασία. Οπουδήποτε έπεφτε το μάτι, όλα περιβάλλονταν από ομορφιά. Στον προφήτη μπορούσε να γεννηθεί η απορία πώς ήταν δυνατόν τα ασταμάτητα μέχρι τότε ποτάμια να στερέψουν, και πώς οι λόφοι εκείνοι και οι κοιλάδες μπορούσαν να καούν από την ξηρασία. Δεν έδωσε όμως τόπο στη δυσπιστία. Πίστευε ακράδαντα ότι ο Θεός ήταν ικανός να ταπεινώσει τον αποστάτη Ισραήλ και ότι με τις τιμωρίες θα μπορούσε να τον φέρει σε μετάνοια. PG 76.4

Το διάταγμα του Ουρανού είχε εκδοθεί. Ο λόγος του Θεού δεν μπορούσε να αποτύχει και, με κίνδυνο της ζωής του, ο Ηλίας άφοβα εκτέλεσε την αποστολή του. Σαν “κεραυνός εν αιθρία” έπεσε το μήνυμα της επικείμενης τιμωρίας στα αυτιά του αμαρτωλού βασιλιά. Αλλά πριν προλάβει ο Αχαάβ να συνέλθει από την έκπληξή του ή να απαντήσει, ο Ηλίας εξαφανίσθηκε το ίδιο απότομα όπως είχε εμφανισθεί, χωρίς να περιμένει να δει το αποτέλεσμα της αγγελίας του. Και ο Κύριος πήγε μπροστά από τον Ηλία οδηγώντας τον στο δρόμο. Στον προφήτη δόθηκε η εντολή: “Στρέψον προς ανατολάς και κρύφθητι πλησίον του χειμάρρου Χερίθ, του απέναντι του Ιορδάνου, και θέλεις πίνει εκ του χειμάρρου. Προσέταξα δε τους κόρακας να σε τρέφωσιν εκεί. ” PG 77.1

Ο βασιλιάς έκανε προσεκτική έρευνα, αλλά ο προφήτης δε βρέθηκε πουθενά. Η βασίλισσα Ιεζάβελ, εξοργισμένη με το άγγελμα ότι είχαν αποκλεισθεί τα ευεργετικά δώρα του ουρανού, χωρίς να χάσει καιρό συσκέφθηκε με τους προφήτες του Βάαλ οι οποίοι συνασπίσθηκαν μαζί της στο να καταρασθούν τον προφήτη και να καταφρονήσουν το θυμό του Κυρίου. Παρά την επιθυμία τους όμως να βρουν εκείνον που είχε εκστομίσει το λόγο της συμφοράς, γραφτό τους ήταν να απογοητευθούν. Και ούτε μπορούσαν να κρατήσουν μυστικό από τους άλλους το γεγονός ότι η εκδοθείσα τιμωρία ήταν απόρροια της επικρατούσας αποστασίας. Η είδηση της καταγγελίας των αμαρτιών του Ισραήλ και της προφητείας του Ηλία για την εσπευσμένη επικύρωση σύντομα διαδόθηκε σε ολόκληρη τη χώρα. Σε μερικούς προξένησε φόβο, γενικά όμως το θεϊκό μήνυμα έγινε δεκτό με καταφρόνηση και ειρωνεία. PG 77.2

Τα λόγια του προφήτη είχαν άμεσο αποτέλεσμα. Εκείνοι που στην αρχή ειρωνεύονταν στη σκέψη της συμφοράς, είχαν σε λίγο την ευκαιρία να σκεφθούν σοβαρά. Επειδή έπειτα από μερικούς μήνες η γη, στερημένη από δροσιά και βροχή στέγνωσε, η βλάστηση ξεράθηκε. Με το πέρασμα του χρόνου, ποταμοί που μέχρι τότε δεν είχαν στερέψει, άρχισαν τώρα να στερεύουν και τα ρυάκια να στεγνώνουν. Μολαταύτα ο λαός ενθαρρυνόταν από τους ηγέτες του να δείχνουν εμπιστοσύνη στο Βάαλ και να εκλάβουν ως ανοησίες τα λόγια του προφήτη Ηλία. Οι ιερείς εξακολουθούσαν να ε-πιμένουν ότι η δύναμη του Βάαλ προξενούσε τις δροσιστικές βροχοπτώσεις. Συμβούλευαν: “Μη φοβάστε το Θεό του Ηλία και μη τρέμετε στα λόγια του. Ο Βάαλ είναι εκείνος που φέρνει τη συγκομιδή στον καιρό της και προνοεί για τον άνθρωπο και για τα ζώα.” PG 77.3

Το άγγελμα του Θεού στον Αχαάβ έδωσε στην Ιεζάβελ και στους ιερείς της καθώς και σε όλους τους οπαδούς του Βάαλ και της Αστάρτης την ευκαιρία να δοκιμάσουν τη δύναμη των θεών τους και, αν ήταν δυνατόν, να αποδείξουν ψεύτικο το λόγο του Ηλία. Απέναντι στις διαβεβαιώσεις εκατοντάδων ειδωλολατρικών ιερέων η προφητεία του Ηλία στεκόταν μόνη της. Αν, παρά τη δια-κήρυξη του προφήτη, ο Βάαλ ήταν ακόμη σε θέση να στείλει δροσιά και βροχή κάνοντας τα ποτάμια να εξακολουθούν να τρέχουν και τη βλάστηση να αυξάνεται, τότε ας τον λάτρευε ο βασιλιάς του Ισραήλ και ο λαός ας έλεγε ότι αυτός είναι θεός. PG 78.1

Αποφασισμένοι να κρατήσουν το λαό στην πλάνη, οι ιερείς του Βάαλ εξακολουθούσαν να προσφέρουν θυσίες στους θεούς τους και να τους επικαλούνται νύχτα-μέρα με σκοπό να δροσίσουν τη γη. Με δαπανηρές προσφορές οι ιερείς προσπαθούσαν να κατευνάσουν το θυμό των θεών τους. Με ζήλο και επιμονή που θα άξιζε να επιδειχθούν για καλύτερους σκοπούς, περνούσαν ώρες γύρω από τους ειδωλολατρικούς βωμούς προσευχόμενοι με θέρμη για βροχή. Τη μια νύχτα μετά την άλλη, απ’άκρη σ’άκρη της καταδικασμένης χώρας, ακούγονταν οι κραυγές και οι παρακλήσεις τους. Αλλά διόλου σύννεφα δεν παρουσιάζονταν στον ουρανό την ημέρα για να καλύψουν τις καυτές ακτίνες του ηλίου. Ούτε δροσιά ούτε βροχή ξεδιψούσαν την ξερή γη. Ο λόγος του Κυρίου παρέμεινε αμετάβλητος, με όσα και αν έκαναν οι ιερείς του Βάαλ. PG 78.2

Ένας χρόνος πέρασε χωρίς καθόλου βροχή. Η γη φλεγόταν σαν από φωτιά. Η καυτερή ζέστη του ήλιου κατέστρεψε τη λιγοστή βλάστηση που είχε απομείνει. Τα ποτάμια στέρευαν. Μουγκρίζοντας τα βόδια και βελάζοντας τα πρόβατα περιπλανιόνταν εδώ και εκεί απεγνωσμένα. Τα άλλοτε ανθηρά λιβάδια έγιναν σαν την καυτερή αμμουδιά της ερήμου, άβατη γη και ακατοίκητη. Τα αφιερωμένα στην ειδωλολατρία άλση γυμνώθηκαν από τη φυλλωσιά τους. Τα δένδρα του δάσους, κάτισχνα σκελετώματα της φύσης, δεν έδιναν σκιά. Η ατμόσφαιρα έγινε στεγνή και αποπνικτική. Οι αμμοθύελλες στράβωναν τα μάτια και έφραζαν σχεδόν ολότελα την αναπνοή. Πόλεις και χωριά που πριν άκμαζαν, κατάντησαν τόποι πένθιμης θρηνωδίας. Η πείνα και η δίψα χτυπούσαν τους ανθρώπους και τα ζώα με τρομερή θνησιμότητα. Ο λιμός με όλα τα φρικτά επακόλουθα του πλησίαζε όλο και περισσότερο. PG 78.3

Και όμως, παρά τα δείγματα αυτά της δύναμης του Θεού, ολαός του Ισραήλ δε μετανόησε, ούτε έμαθε το μάθημα που ήθελε να του διδάξει ο Θεός. Δεν μπορούσαν να δουν ότι Εκείνος που δημιούργησε τη φύση, κυβερνάει τους νόμους της και μπορεί να τους κάνει όργανα ευλογίας ή καταστροφής. Με στόμφο στην καρδιά και με τη γοητεία της κίβδηλης λατρείας δεν ήθελαν να ταπεινωθούν μπροστά στον ισχυρό βραχίονα του Θεού, και άρχισαν να αναζητούν κάποια άλλη αιτία στην οποία να αποδώσουν τα βάσανά τους. PG 79.1

Η Ιεζάβελ αρνήθηκε εντελώς να αναγνωρίσει την ξηρασία σαν τιμωρία του Κυρίου. Άκαμπτη στην αποφασιστικότητά της να περιφρονήσει το Θεό του ουρανού, αυτή η ίδια καθώς ολόκληρος σχεδόν ο λαός του Ισραήλ ενωμένοι κατηγόρησαν τον Ηλία ότι αυτός ήταν η αφορμή για όλη τη δυστυχία τους. Αυτός όμως δεν είχε κατακρίνει τους τρόπους της λατρείας τους; Οι ισχυρισμοί της Ιεζάβελ ήταν ότι αν ο Ηλίας έβγαινε από τη μέση, ο θυμός των θεών τους θα κατευναζόταν και τα βάσανά τους θα έληγαν. PG 79.2

Παρακινούμενος από τη βασίλισσα, ο Αχαάβ διέταξε μια εξαιρετικά επισταμένη έρευνα για να αποκαλύψει το κρησφύγετο του προφήτη. Στα γύρω κράτη, κοντινά και μακρινά, έστειλε μηνυτές για να βρουν τον άνθρωπο που μισούσε αλλά και που φοβόταν. Μέσα στην αγωνία του να γίνει η έρευνα όσο το δυνατό εξονυχιστική, απαιτούσε από τα έθνη και τα βασίλεια αυτά όρκο ότι δεν είχαν ιδέα για το μέρος όπου κρυβόταν ο προφήτης. Μάταιη όμως ήταν η έρευνα. Ο προφήτης ήταν εξασφαλισμένος από την κακία του βασιλιά, οι αμαρτίες του οποίου είχαν προκαλέσει στη χώρα την καταγγελία του προσβλημένου Θεού. PG 79.3

Όταν οι προσπάθειές της εναντίον του Ηλία απέτυχαν, η Ιεζάβελ αποφάσισε να εκδικηθεί σφάζοντας όλους τους προφήτες του Κυρίου στο Ισραήλ. Ούτε ένας δεν έπρεπε να μείνει ζωντανός. Η εξαγριωμένη γυναίκα εκτέλεσε το σκοπό της με τη σφαγή πολλών από τους δούλους του Κυρίου. Δε χάθηκαν όμως όλοι, επειδή ο Οβαδία, ο οικονόμος του οίκου του Αχαάβ πιστός όμως στο Θεό, με κίνδυνο της ζωής του “έλαβεν εκατόν προφήτας του Κυρίου και έκρυψεν αυτούς ανά πεντήκοντα εις σπήλαιον, και διέτρεφεν αυτούς εν άρτω και ύδατι.” (Α ', Βασ. 18:4). PG 79.4

Ο δεύτερος χρόνος της πείνας πέρασε, αλλά ανηλεείς οι ουρανοί δεν παρουσίαζαν κανένα σημάδι για βροχή. Η ξηρασία και ο λιμός συνέχισαν το έργο τους της ερήμωσης απ’άκρη σ’άκρη του βασιλείου. Πατέρες και μητέρες, μη έχοντας τη δυνατότητα να ανακουφίσουν τα βάσανα των παιδιών τους, ήταν αναγκασμένοι να τα βλέπουν να πεθαίνουν. Παραταύτα, οι αποστάτες Ισραηλίτες ηρνούντο να ταπεινώσουν τις καρδιές τους μπροστά στο Θεό, εξακολουθώντας να γογγύζουν εναντίον του ανθρώπου, με το λόγο του οποίου οι τρομερές αυτές τιμωρίες είχαν πέσει επάνω τους. Μέσα στη συμφορά και στην απόγνωσή τους φαίνονταν ανήμποροι να διακρίνουν μια κλήση για μετάνοια, μια θεϊκή επέμβαση που να τους φυλάξει από το μοιραίο βήμα που θα ξεπερνούσε τα όρια της συγχώρησης του Ουρανού. PG 80.1

Η αποστασία του Ισραήλ ήταν τρομερότερο κακό από την φρίκη του λιμού. Ο Θεός προσπαθούσε να ελευθερώσει το λαό Του από την αυταπάτη του και να τους κάνει να συναισθανθούν την ευθύνη τους σε Εκείνον στον οποίο χρωστούσαν τη ζωή τους και τα πάντα. Επιζητούσε να τους βοηθήσει να επανακτήσουν τη χαμένη πίστη τους, και αν ακόμη χρειαζόταν να τους προξενήσει μεγάλη θλίψη. PG 80.2

“Μήπως Εγώ θέλω τωόντι τον θάνατον του ανόμου, λέγει Κύριος ο Θεός, και ουχί να επιστρέψη από των οδών αυτού και να ζήση; ” “Απορρίψατε αφ’υμών πάσας τας ανομίας υμών, τας οποίας ηνομήσατε εις Εμέ, και κάμετε εις εαυτούς νέαν καρδίαν και νέον πνεύμα, και διά τί να αποθάνητε, οίκος Ισραήλ; Διότι Εγώ δεν θέλω τον θάνατον του αποθνήσκοντος, λέγει Κύριος ο Θεός, διά τούτο επιστρέψατε, και ζήσατε.” “Επιστρέψατε από των οδών υμών των πονηρών. Διά τί να αποθάνητε, οίκος Ισραήλ;” (Ιεζ. 18:23,31,32, 33:11). PG 80.3

Ο Θεός έστειλε μηνυτές στον λαό του Ισραήλ, καλώντας τους να επιστρέφουν στην αφοσίωσή τους σε Αυτόν. Αν είχαν δώσει προσοχή στις εκκλήσεις αυτές, αν είχαν γυρίσει από το Βάαλ στο ζώντα Θεό, δε χρειαζόταν να δοθεί ποτέ το μήνυμα τιμωρίας στον Ηλία. Οι προειδοποιήσεις όμως που έπρεπε να τους γίνουν οσμή ζωής για ζωή, σε αυτούς έγιναν οσμή θανάτου για θάνατο. Η περηφάνια τους πληγώθηκε, ο θυμός τους ξέσπασε εναντίον των αγγελιοφόρων, και τώρα έβλεπαν με μεγάλο μίσος τον Ηλία. Αν μόνο έπεφτε στα χέρια τους ευχαρίστως θα τον παρέδιδαν στην Ιεζάβελ - σαν να είχαν τη δυνατότητα επιβάλλοντάς του τη σιγή να εμποδίσουν και την εκπλήρωση των λόγων του! Αντιμέτωποι με τη συμφορά, εξακολουθούσαν να επιμένουν στην ειδωλολατρία τους, αυξάνοντας έτσι την ενοχή η οποία είχε φέρει στη χώρα τις τιμωρίες του Ουρανού. PG 80.4

Για τον ταλαίπωρολαό του Ισραήλ δεν υπήρχε παρά ένα μόνο φάρμακο - να στραφούν μακριά από τα αμαρτήματα που είχαν φέρει επάνω τους το χέρι τιμωρίας του Παντοδυνάμου και να επιστρέφουν στο Θεό με ειλικρινή πρόθεση καρδιάς. Σε αυτούς είχε δοθεί η διαβεβαίωση: PG 81.1

“Εάν κλείσω τον ουρανόν και δεν γίνηται βροχή, και εάν προστάξω την ακρίδα να καταφάγη την γην, και εάν αποστείλω θανατικόν μεταξύ του λαού Μου, και ο λαός Μου, επί τον οποίον εκλήθη το όνομά Μου, ταπεινώσωσιν εαυτούς, και προσευχηθώσι, και εκζητήσωσι το πρόσωπόν Μου, και επιστρέψωσιν από των οδών αυτών των πονηρών, τότε Εγώ θέλω επακούσει εκ του ουρανού, και θέλω συγχωρήσει την αμαρτίαν αυτών, και θεραπεύσει την γην αυτών.” (Β ', Χρον. 7:13.14). PG 81.2

Για να φέρει αυτό το ευλογημένο αποτέλεσμα, ο Θεός εξακολουθούσε να κατακρατεί από αυτούς τη δροσιά και τη βροχή μέχρι που να μεσολαβούσε μια αποφασιστική μεταρρύθμιση. PG 81.3