Patriarka ug sa mga Manalagna

Gikan sa Dagat nga Mapula Ngadto sa Sinai

Kining kapituluha gihase sa Exodo I 5:22-27; 16 18

Gikan sa Dagat nga Mapula ang mga panon sa Israel mibiya na man sa ilang panaw, ilalum sa paggiya sa haligi nga panganod. Ang talan awon sa palibut nila labing masulob on hawan, mga bukid nga daw biniyaan tanawon, mga patag nga panas, ug ang dagat nga nagaabut sa halayo, sa iyang mga baybayon nagpasad ang gibanlas nga patayng mga lawas sa ilang mga kaaway; apan bisan pa niini napuno sila sa kalipay sa pagkaamgo sa kagawasan, ug nahilum ang tanang hunahuna sa pagbagolbol. PM 358.1

Apan sulod sa tulo ka adlaw, samtang sila nagpanaw, wala sila makakaplag ug tubig. Ang tubig nga ilang dala nahurot. Walay makatagbaw sa ilang nasilaub nga kauhaw samtang sila nag aginod nga gikapoyan ibabaw sa napagba sa adlaw nga mga kapatagan. Si Moises nga sinati niining dapita, nahibalo sa wala mahibaloi sa uban, nga didto sa Mara, ang kinadul an nga estasyon diin ang mga tubod makaplagan, ang tubig sa maong dapit mapait ug dili maayong imnon. Uban sa hilabihan nga kabalaka iyang gibantayan ang nagagiya nga panganod. Uban sa usa ka kasingkasing nga nagakaunlod iyang nadunggan ang malipayong singgit, “Tubig! tubig!” maoy milanoglanog sa linya sa mga tawo Ang mga lalake, mga babaye ug mga bata tungod sa malipayong pagdali nagpunsisok ngadto sa tubod. ug unya nadungog gikan sa panon ang usa ka singgit sa kabalo ang tubig mapait. PM 358.2

Sa ilang kalisang ug sa pagkanawad an ug kadasig ilang gibasul si Moises sa iyang pagdala kanila ning maong agianan nga wala mahinumdum nga ang diosnong presensya nga diha niadtong katingalahang panganod maoy naggiya kaniya ingon man kanila sa ilang kaugalingon. Sa iyang kaguol tungod sa ilang pagkataranta, gibuhat ni Moises ang ilang gikalimutan sa paghimo: sa mainiton misiyagit siya ngadto sa Dios alang sa panabang. “Ug si Jehova nagpakita kaniya ug usa ka kahoy, ug gihulog niya kini sa mga tubig, ug ang mga tubig nahimong matam is.” Dinhi gihatag ang saad ngadto sa Israel pinaagi kang Moises nga nagaingon, “Kong magapatalinghug ka sa masingkamuton gayud sa tingog ni Jehova nga imong Dios, ug magabuhat ka niadtong matarung sa Iyang mga mata, ug magapatalinghug sa iyang mga sugo, ug magabantay sa tanan Niya nga mga tulomanon, walay bisan unsang sakita sa mga gipadala ko sa mga Egiptohanon, nga igapadala ko kanimo; kay ako mao si Jehova nga magaayo kanimo.” PM 358.3

Gikan sa Mara ang katawohan mipanaw ngadto sa Elim, diin ilang nakaplagan ang “napulo’g duha ka mga tinubdan sa tubig, ug kapitoan ka palma.” Dinhi nagpabilin sila ug daghang mga adlaw sa wala pa mosulod sa kamingawan sa Sin. Sa diha nga usa na kabulan ang ilang pagkawala sa Egipto, naghimo sila sa ilang unang kampamento didto sa kamingawan. Ang ilang bawon misugod na sa pagkunhod. Nihit ang sagbut didto sa kamingawan, ug nagkahilis ang ilang mga panon. Unsaon man sa pagpakaon niining hilabihan ka daghan nga mga tawo? Ang mga pagduhaduha miturok na man sa ilang mga kasingkasing ug nagbagolbol na man sila. Bisan ang mga magmamando ug ang mga katigulangan sa katawohan mitipon sa pagmulo batok sa dang mga pangulo nga tinudlo sa Dios. “Apat hinuon namatay kami pinaagi sa kamot ni Jehova didto sa yuta sa Egipto, sa nanaglingkod kami tupad sa mga kolon sa mga unod, sa nanagpangaon kami ug tinapay sa pagkabusog; kay kami gidala ninyo dinhi niining kamingawan, aron sa pagpatay sa kagutom mining tibook nga katilingban.” PM 359.1

Niining hugnaa wala pa sila mag antus gikan sa kagutom; ang ilang kinahanglanon nasangkapan pa, apan nahadlok sila sa umalabut. Wala sila makasabut kong unsaon sa pagpakaon kining daghan kaayo nga katawohan diha sa ilang mga panaw diha sa kamingawan, ug diha sa ilang panghunahuna ilang nakita ang ilang mga anak nga gigutom. Gitugot ni Jehova nga ang mga kalisdanan maglibut kanila, ug wala mapaigo ang ilang sangkap sa pagkaon, aron ang ilang mga kasingkasing moliso unta ngadto Kaniya, kinsa nga hangtud niadtong panahona Siya mao ang ilang manluluwas. Kong diha sa ilang kawalad on sila motawag Kaniya, motugot gihapon Siya kanila sa makita nga mga timailhan sa Iyang gugma ug pagbantay. Siya nagsaad nga kong magtuman sila sa Iyang mga sugo, walay sakit nga makaabut kanila ug maoy usa ka makasasala nga pagtoo sa ilang bahin ang pagdahum nga sila o ang ilang mga anak mangamatay unya sa kagutom. PM 359.2

Ang Dios nagsaad nga mahimong ilang Dios, nga kohaon sila nganha sa Iyang kaugalingon ingon nga usa ka katawohan, ug magdala kanila ngadto sa usa ka halapad ug maayo nga yuta; apan nga maandam sila nga mautasan sa matag kauhngan nga ihibalag diha sa agianan ngadto sa mao nga yuta. Diha sa katingalahan nga paagi Iyang gidala sila gikan sa ilang kaulipnan sa Egipto, aron Iyang matuboy unta ug mapahalangdon sila, ug maghimo kanila nga usa ka pagdayeg dinhi sa yuta. Apan gikinahanglan alang kanila ang paghihalag sa mga kalisdanan ug sa pag antus sa mga kawalad on. Gidala sila sa Dios gikan sa kahimtang sa pagkaunlod, ug magapatakus kanila sa pag okupar sa usa ka dungganon nga dapit sa taliwala sa mga nasud. ug sa pagdawat sa hinungdanon ug balaan nga pagkasinaligan. Kong may pagtoo pa sila diha Kaniya, diha sa pagtanaw sa tanan nga Iyang nabuhat alang kanila, sa malipayon sila unta nga sagubangon ang kahasol, ang kakulian, ug bisan pa sa tinuud nga pag antus, apan dili sila buot mosalig sa Dios sa dugang pa kay sa ilang nasaksihan sa nagpadayon nga mga kamatuoran mahitungod sa Iyang gahum. Ilang nalimutan ang ilang mapait nga pag alagad didto sa Egipto. Ilang nalimutan ang pagkamaayo ug ang gahum sa Dios nga gipasundayag alang kanila diha sa ilang kaluwasan gikan sa kaulipnan. Nalimut sila kung giunsa pagpalingkawas sa ilang mga anak sa diha nga gipamatay sa manulonda nga manlalaglag ang tanang mga panganay sa Egipto. Nalimot sila sa dakong pagpasundayag sa diosnong gahum didto sa Dagat nga Mapula. Nalimot sila nga samtang nakatabok sila nga luwas diha sa agianan nga gibuksan alang kanila, nga ang mga kasundalohan sa ilang mga kaaway nga misulay sa pagsunod kanila, nasanapan sa mga tubig sa dagat. Nakita ug gibati lamang nila ang ilang presente nga mga kahasol ug mga pagsulay; ug imbis mag ingon, “Ang Dios nakahimo ug dagkong mga butang alang kanato; samtang mga ulipon kita, nagahimo Siya kanato nga usa ka dakong nasud,” naghisgut sila sa kalisud sa agianan, ug nahibolong kong anus a matapus ang ilang makapoy nga pagpanaw PM 360.1

Ang kasaysayan sa kinabuhi sa Israel didto sa kamingawan gisulat alang sa kaayohan sa Israel sa Dios ngadto sa pagtak op sa panahon. Ang rekord sa pagdumala sa Dios sa mga nanaglaroylaroy sa kamingawan diha sa tanan nilang paglakawlakaw ngadto nganhi, diha sa ilang pagkanabatang sa kagutom, sa kauhaw, ug sa kakapoy, ug diha sa makapahinulong nga mga pasundayag sa Iyang gahum alang sa ilang kahumpayan, natugob sa pasidaan ug sa pahimangno alang sa Iyang katawohan sa tanang mga katuigan. Ang nagkalainlain nga mga kaagi sa mga Hebreohanon maoy usa ka tulunghaan sa pangandam alang sa ilang sinaad nga puloy anan sa Canaan. Buot sa Dios nga ang Iyang mga katawohan niining mga adlawa magabalik sa pagtoon uban sa usa ka mapainubsanon nga kasingkasing ug matudloan nga espintu sa mga pagsulay nga naagian sa karaang Israel, aron sila mapahimangnoan sa ilang pagpangandam alang sa langitnon nga Canaan. PM 360.2

Daghan ang naglingi ngadto sa mga Israelinhon, ug natingala sa ilang pagkawalay pagtoo ug pagbagolbol, nga nagabati nga sila sa ilang kaugalingon dili unta magmadili mapasalamaton; apan sa diha nga ang ilang pagtoo gisulayan, bisan sa ginagmay nga mga pagsulay, nagpakita sila ug dili labaw nga pagtoo kay sa gihimo sa karaan nga Israel. Sa gidala ngadto sa hagip ot nga mga dapit, nagbagolbol sila sa paagi sa Dios nga Iyang gipili aron sa pagputli kanila. Bisan pa nga ang ilang mga kinahanglanon karon gihatag, daghan ang walay gusto nga mosalig sa Dios alang sa umalabut, ug kanunay sila nga anaa sa kabalaka nga tingali unya moabut kanila ang kakabus, ug mahibilin ang mga kabataan nga mag antus. Ang uban kanunay nga nagadahum ug dautan, o ginapasubrahan pagpadako ang mga kalisdanan nga sa tininuod anaa sa pagkaagi nga nabutaan ang ilang mga mata ngadto sa daghang mga panalangin nga nagkinahanglan sa ilang pagpasalamat. Ang mga kaulangan nga ilang ihibalag, imbis nga magdala kanila ngadto sa pagpangita ug panabang gikan sa Dios, nga mao lamang ang Tuburan sa kusog, nagpahimulag hinuon gikan Kaniya, tungod kay sila nagpukaw sa masamok nga kahimtang ug mga pagmahay. PM 361.1

Maayo ba ang atong gibuhat sa pagkawalay pagtoo? Ngano ba nga dili man kita magmapasalamaton nga walay pagpiyal? Si Jesus mao ang atong higala; ang tibook nga langit may kaikag sa atong kaayohan; ug ang atong kabalaka ug kahadlok nagpasubo sa Balaan nga Espiritu sa Dios. Dili kita magpahinunot diha sa usa ka kahingawa nga makahasol ug makaluya kanato, apan wala magtabang kanato sa pagpas an sa mga pagsulay. Walay luna ang ihatag sa maong walay pagsalig sa Dios nga magadala kanato sa paghimo ug usa ka pagpangandam batok sa umalabut nga kinahanglanon nga mao ang labing dako nga pagbugtaw sa kinabuhi, nga daw ang atong kalipay nagagikan niining yutan ong mga butang. Dili maoy kabubut on sa Dios nga ang Iyang katawohan mabug atan sa mga pag atiman niining kinabuhia. Apan ang atong Ginoo wala magahulti kanato nga walay katalagman diha sa atong agianan. Wala Siya magsugyot nga kohaon ang Iyang katawohan gikan sa kalibutan sa sala ug sa dautan, apan Siya nagatudlo kanato ngadto sa walay pagkapakyas nga dalangpanan. Iyang ginadapit ang gikapoyan ug ang nahug atan sa mga pag atiman niining kinabuhia nga nag ingon, “Umari Kanako, kamong tanan nga nabudlayan ug nabug atan, ug papahulayon Ko kamo.” Tangtanga ang yugo sa kabalaka ug ang kalibutanon nga kahingawa nga imong gibutang sa imong kaugalingon nga liog, ug “isangon ninyo ang Akong yugo diha karunyo, ug pagtoon kamo gikan Kanako; kay Ako maaghop ug mapaubsanon sa kasingkasing, ug makakaplag kamo ug pahulay alang sa inyong mga kalag.” Mateo 11:28, 29. kita makakaplag ug pahulay ug kalinaw diha sa Dios, nga magatugyan sa tanan tang kabalaka nganha Kaniya, kay Siya may kahangawa alang kanato. Ta awa ang 1 Pedro 5:7. PM 361.2

Si apostol Pablo nagaingon, “Magmatngon kamo, mga igsuon. basi nga diha kang bisan kinsa kaninyo maanaa unyay dautan ug dili matinuohong kasingkasing, nga magataral kaninyo sa pagpamiya gikan sa buhi nga Dios.” Hebreohanon 3:12. Tungod sa tanan nga nabuhat sa Dios alang kanato, kinahanglan nga magmalig on ang atong pagtoo, ang pinolongan sa atong mga kasingkasing mao ang, “Dayegon mo si Jehova. Oh kalag ko; ug ang tanan nga ania sa sulod nako dayega ninyo ang Iyang balaan nga ngalan. Dayegon mo si Jehova, Oh kalag ko, ug ayaw hikalimti ang tanan Niyang mga kaayohan.” Salmo 103:1,2. PM 362.1

Ang Dios dili nga wala maghunahuna mahitungod sa mga kinahanglanon sa Israel. Iyang gisultihan ang ilang pangulo sa pag ingon. “Magpaulan Ako ug tinapay gikan sa langit alang kaninyo.” Ug igahatag ang pahimangno nga ang katawohan magkoha ug igo sa gikinahanglan sa matag adlaw ug sa ikaunom ka adlaw, magkoha sila ug doble aron mapatunhay ang balaan nga pagbantay sa Sabado. PM 362.2

Gipasaligan ni Moises ang katilingban nga igahatag ang ilang mga kinahanglanon: “Si Jehova magahatag kaninyo sa kagabhion ug unod alang sa pagkaon, ug sa kabuntagon tinapay sa pagkabusog.” Ug siya mipuno sa pag ingon, “Ug unsa man kami? Ang mga pagbagolbol ninyo dili batok kanamo, kondili batok kang Jehova.” Sa dugang pa, iyang gisugo si Aaron sa pagsulti kanila sa pag ingon, “Dumuol kamo sa atubangan ni Jehova, kay Siya nakadungog sa inyong mga pagbagulbol.” Samtang si Aaron nagasulti pa, “mingtan aw sila dapit sa kamingawan, ug ania karon, ang himaya ni Jehova, nagpakita didto sa panganod.” Ang kasilaw nga ang ingon wala nila masaksihi kaniadto, nagsimbolo sa diosnon nga presensya. Pinaagi sa mga pasundayag nga gitumong ngadto sa ilang mga igbalati, sila makabaton sa kahibalo mahitungod sa Dios. Kinahanglan sila pagatudloan nga ang Labing Hataas, ug dib lamang ang tawo nga si Moises, mao ang ilang pangulo, aron sila mahadlok sa Iyang ngalan ug magtuman sa Iyang angog. PM 362.3

Sa pagsalop sa adlaw ang campo gilibutan sa mabagang mga panon sa mga buntog igo sa gikinahanglan sa tibook nga pundok. Sa pagkabuntag dihay nagpahimutang sa yuta “usa ka butang nga diyutay ug malingin, ingon ka diyutay sa usa ka tun og nga natibook.” “Kini maingon sa liso sa kulantro, nga maputi.” Gitawag kini sa katawohan nga mana. Si Moises miingon, “Mao kini ang tinapay nga gihatag ni Jehova kaninyo aron pagakaonon.” Gipamunit sa katawohan ang mana, ug ilang nakaplagan nga dihay abunda nga abiyo alang sa tanan. Ilang “gigaimg kini diha sa mga galingan, o gilubok nila kini sa mga lusong; ug ginaluto nila kini sa mga kolon, ug nanagbuhat sila gikan niini ug mga tinapay:” “ug ang iyang lami ingon sa tinapay nga manipis nga may dugos.” Numeros 11:8; Exodo 16:31. Gipahimangnoan sila sa pagpamunit sa matag adlaw usa ka omer alang sa tagsatagsa ka tawo; ug nga dili sila magsalin niini hangtud sa pagkabuntag. Ang uban ningsulay sa pagtipig ug salin alang sa pagkasunod nga adlaw, apan kini dili na maayo nga kaonon.Ang pangandam alang nianang adlawa kinahanglan pagapuphoon sa buntag; kay ang tanan nga nahibilin diha sa yuta matunaw sa adlaw. PM 363.1

Diha sa pagpamunit sa mana nakaplagan nga ang uban nakapupho ug daghan ug ang uban minus kay sa gipakaigoan nga gidaghanon, apan “sa diha nga kini gitakus nila sa omer, wala kumapin ang sa nakitigum ug daghan, wala usab magkulang ang sa nakatigum ug diyutay.” Ang usa ka pagpatin aw niini nga kasulatan, ug ingon man sa usa ka mapuslanon nga leksyon gikan niini, gihatag ni apostol Pablo diha sa iyang ikaduhang sulat ngadto sa taga Corinto, nga nagaingon, “Wala hinuon ako magpasabut nga ang uban kinahanglan mahamugaway ug kamo mapit osan, kondili nga sibo sa pagpaangay angay kinahanglan nga ang inyong kadagaya niining panahona karon magahulip sa ilang kawalad on ug sa ingon niana adunay pagkaangay angay. Sumala sa nahasulat, Siya nga nagtigum ug daghan wala maghingapin. ug ang nagtigum ug diyutay makulangi.” 2 Corinto 8:13-15. PM 363.2

Sa ikaunom ka adlaw ang katawohan nanigum ug tagurha ka omer alang sa tagsatagsa ka tawo. Ang mga pangulo nanag apura sa pagpakisayud kang Moises sa hinungdan niini. Siya mitubag nga nag ingon, “Kini mao ang giingon ni Jehova: Ugma mao ang balaan nga pagpahulay, ang adlaw nga igpapahulay ngadto kang Jehova: ang pagalutoon ninvo, lutoa ninyo karon, ug ang pagalung agon ninyo lung aga ninyo karon; ug ang tanan nga makapin kaninyo, tipigan ninyo hangtud ugma sa buntag.” Gihimo nila kini, ug ilang nakaplagan nga kini nagpabilin nga wala mausab. Ug si Moises miingon. “Kan a ninyo kana karon, kay karon mao ang adlaw nga igpapahulay ngadto kang Jehova: Karon dili kamo makakaplag niana sa kapatagan. Sa unom ka adlaw magapamunit kamo niana; apan sa ikapito ka adlaw nga mao ang adlaw nga igpapahulay, mining adlawa dili makaplagan kini.” PM 364.1

Ang Dios nagamando nga ang Iyang adlaw nga balaan pagabalaanon pagbantay karon sama sa panahon sa Israel. Ang sugo nga gihatag ngadto sa mga Hebreohanon pagatagdon sa tanang mga Cristohanon ingon nga usa ka mando nga gikan ni Jehova nganha kanila. Ang adlaw sa dili pa ang Sabado pagahimuon nga usa ka adlaw sa pagpangandam, nga ang tanan nga mga butang naandam na alang sa balaang mga oras niini. Sa bisan unsa nga paagi ang atong kaugalingon nga patigayon dili tugotan nga molapas sa balaan nga oras. Ang Dios nagpahimangno nga pagaatimanon ang mga masakiton ug ang nag antos; ang kahago nga gikinahanglan sa paghimo kanila nga maharuhay maoy usa ka buhat sa kalooy, ug kini dili makalapas sa adlaw nga Sabado; apan kinahanglan pagalikayan ang tanang mga buhat nga dili gikinahanglan. Sa walay pagtagad, daghan ang nagpalangan hangtud sa pagsugod na sa Sabado sa gagmay nga mga butang nga mahimo ra unta sa adlaw sa pangandam. Dili kini mao ang husto. Ang buhat nga gipasagdan hangtud sa pagsugod na sa mga oras sa Sabado magpabilin nga dili pagabuhaton hangtud nga molabay na ang Sabado. Kini nga pahamatngon makatabang sa panumduman niining mga katawohan nga wala maghunahuna, ug maghimo kanila nga magmatngon sa pagbuhat sa ilang kaugalingong buhat diha sa unom ka mga adlaw nga igbubuhat. PM 364.2

Sa matag semana sulod sa ilang taas nga pagpabilin diha sa kamingawan, ang mga Israelinhon nakasaksi sa tulo ka milagro, nga gilaraw sa pagsilsil sa ilang mga hunahuna sa pagkabalaan sa adlaw nga Sabado: ang doble nga gidaghanon sa mana nga nahulog sa ikaunom ka adlaw sa semana, walay mana sa adlaw nga ikapito, ug ang bahin nga gikinahanglan alang sa Sabado nadpigan nga matam is ug putli, nga unta kong may gitipigan pa sa lain nga adlaw kini dili na maayo nga kaonon. PM 365.1

Diha sa mga higayon kadugtong sa paghatag sa mana, may makabigon kita nga ebidensya nga ang Adlaw nga Igpapahulay wala matukod, sumala sa gipatuo sa daghan, sa diha nga ang kasugoan gihatag didto sa Sinai. Sa wala pa makaabut sa Sinai ang mga Israelinhon daan na sila nga nakasabut nga katungdanan nila ang pagbantay sa Sabado. Diha sa pagpugos kanila sa pagtigum sa matag Biyernes sa doble nga bahin sa mana diha sa pagpangandam alang sa Sabado, diin walay mana ang mahulog, ang balaang kinaiya sa adlaw sa pagpahulay sa mapinadayonon gipasantup kanila. Ug diha nga ang uban sa katawohan ninggula aron sa pagtigum ug mana sa adlaw nga Sabado, si Jehova nangutana, “Hangtud ba anus a nga managdumili kamo sa Akong mga sugo ug sa Akong mga tulomanon?” PM 365.2

“Ug nanagpangaon ang mga anak sa Israel sa mana sulod sa kap-atan ka tuig.’hangtud nga mingsulod sila sa yuta nga gipuy-an; mana ang gipangaon nila hangtud nga mingdangat sila sa mga utlanan sa yuta sa Canaan.” Sulod sa kap atan ka tuig ginapahinunduman sila sa adlaw adlaw niining kahihulungang pangandam, mahitungod sa walay pagkapakyas nga pagbantay ug sa malumo nga gugma sa Dios. Diha sa mga pulong sa salmista, ang Dios naghatag kanila “ug makaon gikan sa langit. Ang tawo mikaon sa tinapay sa makagagahum” (Salmo 78:24, 25) nga sa ato pa, kalan on nga giandam sa mga manulonda alang kanila. Ingon nga gialimahan sa “makaon nga gikan sa langit,” sila gitudloan adlaw adlaw nga, ingon nga nagabaton sa saad sa Dios, sila sama nga luwas gikan sa kawalad on sama nga daw gilibutan sa mga kaumahan sa nagbaludbalud nga mga uhay diha sa tabunok nga mga kapatagan sa Canaan. PM 365.3

Ang mana, nga nahulog gikan sa langit alang sa pagpakaon sa Israel, maoy usa ka tipo Niya nga nanaug gikan sa Dios aron sa paghatag ug kinabuhi sa kalibutan. Si Jesus miingon, “Ako mao ang tinapay nga nagahatag ug kinabuhi. Ang inyong mga ginikanan nanagkaon sa mana didto sa kamingawan, ngano nangamatay sila. Ania kining tinapay nga nanaug gikan sa langit;...Bisan kinsa nga mokaon niining maong tinapay, siya mabuhi sa dayon; ug ang tinapay nga Akong igahatag alang sa kinabuhi sa kalibutan mao ang Akong unod.” Juan 6:48-51. Ug taliwala sa mga saad sa panalangin ngadto sa katawohan sa Dios diha sa umalabut nga kinabuhi nasulat, “Ang magamadaugon pagahatagan Ko sa mana nga tinagoan.” Pinadayag 2:17. PM 365.4

Human mobiya sa kamingawan sa Sin, ningcampo ang mga Israelinhon didto sa Repidim. Dinhi walay tubig, ug ningbalik ang ilang walay pagsalig sa pag alima sa Dios. Diha sa ilang pagkabuta ug pagpangahas ang katawohan miduol kang Moises uban sa ilang demanda, “Hatagi kami ug tubig aron makainom kami.” Apan wala mapakyas ang iyang pailub. “Ngano ba nga nakiglantugi man kamo kanako?” si Moises nangatarungan; “Ngano ba nga gisulayan ninyo si Jehova?” Tungod sa kasuko sila naninggit sa pag ingon, “Gidala mo diay kami gikan sa Egipto, aron pagapatyon sa kauhaw, kami ug ang among mga anak ug ang among mga kahayupan.” Sa abunda pa ang ilang abiyo, uban sa kaulaw ilang nahinumduman ang ilang pagkawalay pagtoo ug ang ilang mga pagbagulbol, ug nagsaad sa pagsalig ni Jehova diha sa umalabut; apan sa wala madugay ilang nalimutan ang ilang saad, ug napakyas diha sa unang pagsulay sa ilang pagtoo. Ang haligi nga panganod nga nag una kanila daw nagtabon sa usa ka makahahadlok nga katingalahan. Ug si Moises kinsa ba siya? sila nangutana, ug unsa kaha ang iyang tuyo sa pagdala kanila gikan sa Egipto? Ang katahap ug ang walay pagsalig maoy nagpuno sa ilang mga kasingkasing, ug sa mapangahason ilang gisumbong siya nga nagalaraw sa pagpatay kanila ug sa ilang mga anak pinaagi sa mga kawalad on ug sa mga kalisdanan nga maoy makapadato kaniya sa ilang kabtangan. Diha sa kaguliyang sa kapintas ug sa kaligutgut diriyut nila batoa siya. PM 366.1

Diha sa kasakit si Moises mingsinggit ngadto kang Jehova, “Unsa ba ang pagabuhaton ko niini nga katawohan?” Siya gimandoan sa dala sa mga tigulang sa Israel ug sa sungkod nga pinaagi niini siya nakahnno ug mga kahibulungan didto sa Egipto, ug sa pag adto sa atubangan sa katawohan. Ug si Jehova nagsuld ngadto kaniya, “Ania karon, Ako magatindug sa atubangan mo didto sa ibabaw sa bato sa Horeb; ug tugsukon mo ang bato, ug gikan niini motubod ang tubig, aron makainom ang katawohan.” Iyang gituman kini, ug mibuhagay ang mga tubig diha sa usa ka buhi nga bul og nga naghatag ug tubig sa madagayaon gayud sa kampamento. Imbis sugoon si Moises sa pagtuy od sa iyang sungkod ug magtawag sa pagpakanaug sa makalilisang nga hampak, sama sa didto sa Egipto, sa ibabaw niining bagolbulan nga mga pangulo, si Jehova sa Iyang dako nga kalooy, naghimo sa sungkod nga Iyang ginamiton sa paghimo sa ilang kaluwasan. PM 366.2

“Gipikas Niya ang mga pangpang sa kamingawan, ug gipainom Niya sila sa madagayaon ingon nga gikan sa mga kahiladman. Gikan sa mga pangpang usab mipabul og Siya ug mga tubod sa tubig, ug gipaagay Niya ang mga tubig ingon sa mga suba.’ Salmo 78:15, 16. Gilapdosan ni Moises ang bato, apan ang Anak sa Dios kinsa, gitabunan diha sa mapanganuron nga haligi, nagtindog tapad ni Moises, maoy naghimo sa tubig nga nagahatag ug kinabuhi sa pag agay. Dili lamang si Moises ug ang mga katigulangan, kondili hasta ang tibook nga katilingban nga nagtindug nga nagpalayo, nakakita sa himaya ni Jehova; apan kong gikoha pa ang panganod, mangamatay unta sila tungod sa makalilisang nga kasiga Niya nga nagpuyo sa sulod niini. PM 367.1

Diha sa ilang kauhaw gisulayan sa katawohan ang Dios, nga nag ingon, “Ania ba si Jehova sa taliwala kanato kun wala ba?” ‘‘Kong gidala kita sa Dios dinhi, nganong dili man Siya maghatag kanato ug tubig ingon man sa tinapay?” Kriminal ang pagpaila sa maong walay pagtoo, ug nahadlok si Moises nga ang mga paghukom sa Dios ipakanaug diha kanila. Ug iyang gihinganlan kadtong dapita nga Masa, “pagsulay,” ug Meriba, “pakiglalis,” ingon nga usa ka handumanan sa ilang sala. PM 367.2

Ang usa ka bag ong katalagman naghulga kanila karon. Tungod sa ilang pagbagulbol batok kaniya, si Jehova nagtugot nga sila pagasulongon sa ilang mga kaaway. Ang mga Amalekanhon, ang usa ka mabangis ug awayon nga kaliwat nga nagpuyo sa maong dapit, migula sa pakig away batok kanila, ug gipamatay sila kinsa, nangaluya ug gikapoyan didto na sa kinaulahian. Si Moises, ingon nga nahibalo nga ang mga masa sa katawohan dili andam alang sa gubat, nagmando kang Josue sa pagpili gikan sa nagkalainlain nga mga banay sa usa ka pundok sa mga sundalo, magpangulo kanila sa pagkaugma batok sa kaaway, samtang siya sa iyang kaugalingon magatindog diha sa usa ka bungtod sa haduol uban sa sungkod sa Dios diha sa iyang kamot. Busa sa pagkasunod nga adlaw si Josue ug ang iyang mga kauban misulong sa kaaway, samtang si Moises ug si Aaron ug si Hur nagpahiluna diha sa usa ka bungtod nga nagadungaw sa natad sa panggubatan Uban sa mga bukton nga gituy od ngadto sa langit, ug nagkupot sa sungkod sa Dios diha sa iyang tuong kamot, si Moises nag ampo alang sa kalampusan sa mga kasundalohan sa Israel. Samtang nagpadayon ang gubat, napamid an samtang ang iyang mga kamot nagakab ot ngadto sa itaas, ang Israel nagdaug, apan kong mapaubos ang mga bukton, magmadaugon ang kaaway. Samtang gikapoyan na si Moises, gikuptan ni Aaron ug ni Hur ang iyang mga kamot nga magpabilin sa itaas hangtud sa pagkalubug sa adlaw sa diha nga kaaway nangalagiw. PM 367.3

Samtang gisangga ni Aaron ug ni Hur ang mga kamot ni Moises, ilang gipakita sa katawohan ang ilang katungdanan sa pagtabang kaniya diha sa iyang malisud nga buhat samtang siya magadawat sa pulong gikan sa Dios sa pagsulti nganha kanila. Ug makahuloganon usab ang buhat ni Moises, nga nagpakita nga anaa sa kamot sa Dios ang ilang dadangatan: samtang ilang gihimo Siya nga ilang saliganan, siya magaaway alang kanila, ug magabuntog sa ilang mga kaaway; apan kong sila mobuhi sa ilang pagkupot kaniya, ug magsalig sa ilang kaugalingong gahum. mahimo sila nga labaw pang maluya kay kanila nga walay kahibalo mahitungod sa Dios, ug ang ilang mga kaaway magadaug batok kanila. PM 368.1

Samtang midaug ang mga Hebreohanon sa diha nga gibayaw ni Moises ang iyang mga kamot ngadto sa langit ug nagpakiluoy alang kanila, sa maong pagkaagi ang Israel sa Dios magadaug kong pinaagi sa pagtoo mokupot diha sa kusog sa ilang gamhanang Magtatabang. Apan ang diosnon nga gahum kinahanglan itipon sa tawohanon nga panlimbasug. Si Moises wala magtuo nga ang Dios makadaug sa ilang mga kaaway samtang ang Israel magpabilin nga walay buhat. Samtang ang dakong pangulo nagpangaliyupo sa Jehova, si Josue ug ang iyang mga kauban naghimo kutob sa kinatapusan nilang panglimbasug sa pagpasibug sa mga kaaway sa Israel ug sa Dios. PM 368.2

Tapus mapilili ang mga Amalekanhon, gimandoan sa Dios si Moises nga nag ingon, “Isulat kini nga usa ka handumanan diha sa usa ka basahon, ug sublion mo sa pagsaysay sa mga igdulongog ni Jose nga panason ko gayud ang handumanan ni Amalek sa ilalum sa langit.” Igo gayud sa wala pa ang iyang kamatayon gihatag sa bantugan nga pangulo ngadto sa iyang katawohan ang solemni nga mando: “Hinumduman mo ang gibuhat ni Amalek kanimo sa dalan, sa paggikan ninyo sa Egipto; nga siya misugat kanimo sa dalan, ug naglaglag sa ulahi sa panon sa mga sundalo, sa tanan nga mga mahuyang sa ulahi nimo, sa diha nga gikapoyan ka ug gibudlayan; ug wala siya mahadlok sa Dios.. Pagapalaon mo ang handumanan ni Amalek gikan sa ilalum sa langit; dili ka malimot niini.” Deuteronomio 25:17-19. Mahitungod niining dautan nga katawohan si Moises nagpahayag, “Ang kamot ni Amalek batok sa trono ni Jehova.” Exodo 17:16. ‘ Ang mga Amalekanhon dili ignorante sa karakter sa Dios o sa Iyang labing labaw nga gahum, apan imbis mahadlok sa Iyang atubangan, ilang gipahimutang ang ilang kaugalingon sa paghagit sa Iyang gahum. Ang mga kahibulungan nga gibuhat ni Moises sa atubangan sa mga Egiptohanon, nahimong tumong sa biaybiay sa katawohan ni Amalek, ug gikataw an ang mga kahadlok sa nagalibot nga mga nasud. Nanumpa sila sa ilang mga dios nga ilang laglagon ang mga Hebreohanon aron nga walay usa nga makakalagiw, ug nagpanghuwab sila nga mawalay gahum ang Dios sa Israel sa pagsukol kanila. Sila wala mapasakiti o mahulga sa mga Israelinhon. Ang ilang pag ataki gihimo nga wala hagita. Kadto maoy pagpaila sa ilang pugdumot ug paghagit sa Dios nga sila nagtinguha sa paglaglag sa iyang katawohan. Ang mga Amelekanhon dugay na nga mapintas nga mga makasasala, ug ang ilang mga kalapasan nagsinggit ngadto sa Dios alang sa panimalus, apan ang iyang kalooy nagtawag gihapon sa ilang paghinulsol; apan sa diha nga giham akan sa mga tawo ni Amalek ang gikapovan ug walay panalipod nga mga katawohan sa Israel, ilang gisilyohan ang kalautan sa ilang nasud. Ang pagbantay sa Dios anaa sa ibabaw sa labing maluyahon sa Iyang mga anak. Walay buhat sa pagkadagmalan o sa pagdaugdaug ngadto kanila nga wala matiman i sa Langit. Sa ibabaw sa tanan nga naghigugma ug nahadlok Kaniya, ang Iyang kamot nagapaalagad sama sa usa ka taming; pabantaya ang mga tawo sa dili paghampak sa maong kamot; kay kini maoy nagakupot sa espada sa hustisya. PM 368.3

Dili halayo gikan sa dapit nga gicampohan karon sa mga Israelinhon mao ang puloy anan ni Jetro, ang ugangan nga lalake ni Moises. Nakadungog si Jetro sa kaluwasan sa mga Hebreohanon. ug karon nangandam siya sa pagduaw kanila, ug iuil niya ngadto kang Moises ang iyang asawa ug duruha ka mga anak Ang bantugan nga pangulo gipahibalo sa mga mensahero mahitungod sa ilang pag abut, ug siya ninggula uban sa kalipay sa pagtagbo kanila, ug, sa pagkatapus sa ilang unang pagpangamustahay, giubanan sila ngadto sa iyang balong balong. Sa nagpaingon pa siya ngadto sa mga katalagman sa pagpangulo sa Israel gikan sa Egipto, iyang gipabalik ang iyang pamilya, apan karon makapahimulos na siya sa kahumpayan ug sa kahayahay sa ilang panagtipon. Ngadto kang Jetro iyang gisugilon pag usab ang kahibulungang mga pagdumala sa Dios sa Israel, ug kalipay ang patriarka ug gidayeg si Jehova, ug uban ni Moises ug sa mga tigulang siya mihiusa sa paghimo ug halad, ug sa paghimo ug usa ka solemni nga kumbira sa handumanan sa kalooy sa Dios. PM 369.1

Samtang si Jetro nagpabilin pa diha sa campo, sa wala madugay iyang nakita ang kabug at sa mga lulan nga nahapatong kang Moises. Ang pagpatunhay sa kahusay ug sa disiplina taliwala ning dako kaayo nga katawohan nga mga ignorante, ug wala mabansay, sa pagkamatuod maoy usa ka dako kaayo nga bulohaton. Si Moises mao ang ilang giila nga pangulo ug maghuhukom, ug dili lamang sa tinanantanan nga mga kabalaka ug mga katungdanan sa katawohan, kondili ang mga kasungian nga motumaw sa taliwala nila, ginaduso ngadto kaniya. Iyang gitugot kini nga kahimtang, kay naghatag kini kaniya sa usa ka higayon sa pagpahimangno kanila; matud pa niya, “Pahibaloon ko sila sa mga tulomanon sa Dios ug sa Iyang mga kasugoan.” Apan mitutol si Jetro batok niini nga paagi, nga nag ingon, “kining butanga mabug at ra kaayo alang kanimo; dili ka arang makahimo sa pagbuhat niini nga ikaw lamang usara.” “Sa pagkatinuud, abuton ka ug kaluya,” ug iyang gitambagan si Moises sa pagtudlo ug mga tawo nga may katakus ingon nga mga tinugyanan sa tinaglibo, ug ang uban ingon nga mga tinugyanan sa tinaggatus, ug ang uban sa tinagpulo. Kini sila kinahanglan mga “tawo nga mahadlokon sa Dios, mga tawo sa kamatuoran, nga nagadumot sa ganansya nga dili matarung.” Kini sila maoy magahukom sa tanang mga butang nga gagmay lamang ug naingnan, samtang ang labing malisud ug importante nga mga butang pagadad on gihapon ngadto kang Moises, kinsa nga alang sa katawohan, matud pa ni Jetro, “sa atubangan sa Dios, ug itugyan mo ang mga hulosayon ngadto sa Dios. Ug igatudlo mo kanila ang mga tulomanon ug ang mga kasugoan, ug igapahayag kanila ang dalan nga angay nilang pagalaktan, ug ang bulohaton nga angay nilang pagabuhaton.” Ang maong tambag gidawat, ug dili lamang kini nagdala ug kahumpayan ngadto kang Moises, kondili misangput kini sa pagtukod sa labaw pa ka hingpit nga kahusay taliwala sa katawohan. PM 370.1

Gipasidunggan pag ayo ni Jehova si Moises. ug naghimo mga kahibulungan pinaagi sa iyang kamot; apan bisan siya napili nga maoy magpahimangno sa uban, kini wala makapahunahuna niya nga siya sa iyang kaugalingon wala magkinahanglan ug pahimangno. Ang pinili nga lider sa Israel sa malipayon nagpatalinghug sa mga sugyot sa diosnong sacerdote sa Midian, ug gisagop ang iyang piano ingon nga usa ka maalamon nga pagkahikay. PM 371.1

Gikan sa Repidim ang katawohan mipadayon sa ilang panaw, nga nagsunod sa lihok sa panganuron nga haligi.Ang ilang rumbo nag agi lagbas sa pansil nga mga kapatagan, sa ibabaw sa titip nga mga sak onon, ug lahos sa batoon nga mga dalan nga mahigpit. Kanunay samtang sila nagbaktas sa bonbonon nga mga kamingawan, ilang nakita sa ilang atubangan ang gansanggansangon nga mga bukid, sama sa dako kaayo nga mga kota, nga nababag pagkapundok diha sa ilang agianan, ug daw nagadili sa ilang pagpadayon sa panaw. Apan sa nahiduol na sila, may mitungha nga mga agianan dinhi ug didto sa nakasalipod nga bukid, ug sa unahan, dihay lain pa nga patag nga nakita. Sila karon ginadala latas sa usa niining lalum ug grabahon nga mga agianan. Usa kini ka halangdon ug makabibihag nga talan awon. Sa tunga sa batoon nga mga pangpang nga nagatubo sa ginatus ka mga tiil sa pikas ug pikas, nagbaha ang usa ka buhi nga sulog sa mga Israelinhon uban sa ilang mga panon sa gagmay nga mga hayup ug mga panon sa dagkong mga mananap. Ug karon diha sa ilang atubangan sa solemni nga pagkahalangdon ang Bukid sa Sinai nagtuboy sa iyang gantong nga atubangan. Nagpahimutang diha sa iyang kinatumyan ang mapanganuron nga haligi, ug gibuklad sa katawohan ang ilang mga balongbalong diha sa patag sa ubos. Dinhi ang mahimong ilang puloy anan sulod sa duolan sa usa ka tuig. Sa magabii ang haligi nga kalayo nagpasalig kanila sa diosnong panalipod, ug samtang sila nahinanok sa pagkatulog, ang tinapay sa langit nangahulog sa mahinay diha sa kampamento. PM 371.2

Gipulog ug bulawan sa banagbanag sa kaadlawon ang mangitngit nga mga tagaytay sa mga bukid, ug ang bulawanong mga gihay sa adlaw ninglagbas sa lalum nga mga lugot, nga alang sa gikapoyan nga mga magpapanaw sama sa mga silaw sa kalooy nga gikan sa trono sa Dios. Sa bisan diin, ang halapad, ug gansangon nga mga kaibabwan daw diha sa ilang hilit nga pagkahalangdon nagsulti sa walay katapusan nga pagkamalungtaron ug kagamhanan. Dinhi gipasantup sa hunahuna ang kaligdong ug ang pagkataha. Ang tawo gipabati sa iyang pagkawalay alamag ug sa pagkawalay kusog diha sa presensya niya nga “nakatimbang sa mga bukjd diha sa mga timbangan, ug sa mga bungtod sa usa ka timbangan.” Isaias 40:12. Dinhi ang Israel magadawat sa labing kahihulungan nga pinadayag nga nabuhat sa Dios nganha sa tawo. Dinhi gitigum ni Jehova ang Iyang katawohan aron Iyang maimpresar diha kanila ang kabalaan sa Iyang mga gikinahanglan pinaagi sa pagpahayag sa Iyang kaugalingon nga tingog sa Iyang balaan nga kasugoan. Dagko ug sa Iintunganay nga mga kausaban ang pagabuhaton diha kanila; tungod kay ang makapaubos nga impluwensya sa kaulipnan ug sa dugay nga nagpadayon nga katipunan sa pagsimha ug diosdios nakabilin ug marka diha sa ilang mga pamatasan ug sa kinaiya Ang Dios nagbuhat aron sa pagtuboy karma ngadto sa usa ka hataas pa nga nibel sa moralidad pinaagi sa paghatag kanila sa kahibalo mahitungod sa Iyang kaugalingon. PM 371.3