Христос дööн jол

поглавље 1—Кудай кижини сÿÿп jат

Арбÿткен ле ачылта Кудайдыҥ сÿÿжи керегинде теҥтай керелейт. Теҥеридеги Адабыс биске jÿрÿм, ойгор ло сÿÿнчи берет. Арбÿткенниҥ кайкамчык ла кеен jайалгандарына кöрÿгер. Jаҥыс та кижиге эмес, jе ончо амыйтандарга туза jетирзин, кежик берзин деп, ончозы канайып кайкамчылу эттире озолондыра темдектелип калганын ичигерде сананып кöрзöгöр. Jерди сÿÿндирип, арутап, серÿÿндеп турган кÿнниҥ jаркыны ла jаҥмыр, туулар, талайлар ла öзöктöр — ончозы биске Jайаачыныҥ сÿÿжи керегинде айдат. Бойыныҥ ончо jайагандарыныҥ керексигенин Ол jеткилдейт ине. Бу керегинде сарынчы сÿрекей jакшы айткан: Xj 6.1

«Ончолоры Сен дööн иженип кöрöт,
Сен олорго курсакты öйлÿöйинде
бередиҥ; колыҥды jайа тудуп,
Сениҥ jакшылыкту кÿÿнтабыҥла jÿрÿп
тургандарды ончозын тойдырадыҥ». (Cap. 144:15,16). Xj 6.2

Кудай кижини сыраҥай буру jок ло кежиктÿ эдип jайаган, Jайаачы бÿдÿрген jер кеенсÿрлÿ болгон; ондо чирипjыдып jатканныҥ изи де jок болгон, каргыш сöстöр дö угулбайтан. Кудайдыҥ jасагын — сÿÿштиҥ jасагын бусканы — бат, телекейге кыйыншыра ла öлÿм экелген неме ол. Jе кинчектеҥ улам табылган кыйыншыраларда да Кудайдыҥ сÿÿжи ачылат. Кудай кижиге болуп jерди каргап койгон деп бичилген (Баш. 3:17). Jер тегенектÿ тайааjыраалар öскÿрер деп айдылганы — кижи öлöтала иштеп, алсагышка тÿшкен jÿрер, ууркÿчтерге ле ченелтелерге урныгар дегени. Jе бу ончозы, Кудайдыҥ темдектеп алганыла, кижиге ок тузалу болуп, оны таскадар. Кудай кижиликти кинчектиҥ jаман салтарынаҥ: угытöзи кунурап, öлöринек аргадаар. Телекейде, кинчекjарамас ажынып та калган болзо, jаҥыс та ачукорон ло кыйыншыра бийлеген эмес, арбÿткен бойы биске ижемjи ле коот берет. Тегенектерде чечектер öзöт, кыйгак саптарда дезе роза чечектер jайылат. Xj 6.3

Jарылып jаткан кажы ла бÿрÿчекте, jердеҥ чымырайып чыгып келеткен кажы ла кöктö «Кудай — ол сÿÿш» деп бичилген. Jердиҥ ÿстин сÿÿнчилÿ кожоҥыла толтырган кайкамчылу куштар, jараш jыдын jайылткан jÿзÿнjÿÿр öҥдÿ кеен чечектер, агаш аразында öскöн койу jажыл jалбрактарлу коо агаштар — ончозы бистиҥ Кудайыстыҥ jалакайын, адалык килемjизин, Бойыныҥ балдарына кежик берер кÿÿнин керелейт. Xj 7.1

Кудайдыҥ Сöзинде Онык кылыкjаҥы ачылат. Кайраканныҥ айткан сöстöри Оныҥ учыкыйузы jок сÿÿжин, Оныҥ килеҥкейин керелейт. Моисей: «Меге Бойыҥныҥ магыҥды кöргÿс» — деп мÿргÿÿрде, Ол мынайда каруу jандырган: «Мен сениҥ алдыҥа Бойымныҥ ончо jакшымды кöргÿзерим» (Чыг. 33:18,19). Бу — Оныҥ магы. Кайракан Моисейдиҥ алдыла öдÿп, айткан: «Кайракан, Кайракан — Ол кижизек ле буурзак Кудай, Ол узак чыдажат, кöп быйан jетирет, Ол чындык, муҥдар уктарга быйан эдет, буруны, jазыкты, кинчекти таштайт» (Чыг. 34:6,7). Ол «узак чыдажат ла кöп быйан jетирет», «нениҥ учун дезе сÿÿп, килеп jат» (Ин. 4:2; Мих. 7:18). Xj 7.2

Кудай теҥериде ле jерде тоозы jок кайкалбилдилер кöргÿзип, бисти Бойына тартып алган. Ол арбÿткендеги кубулталардыҥ, анайда ок jерÿстинде jаҥыс ла улусты колбоор аргалу эҥ jуук ла бек колбулардыҥ болужыла биске Бойын ачарга кичеенген. Jе мынызы да Оныҥ сÿÿжин толо билип алар арга бербейт. Мындый кöп керелер де эдилген болзо, «кандый ла чындыктыҥ öштÿзи» улустыҥ санаазын мокорткон, айдарда, олор Кудайды казыр ла кату деп бодоп, Оноҥ jалтанып тургандар. Кудайдыҥ тöс лö аҥылу темдеги — ол карамкайрал jок jаргычы болгоны деп, эрлик улусты бÿдÿндирген. Айдарда, Ол улуска коркышту jаргычы ла тöлÿге береечи боло берген. Эрликтиҥ jартаганыла, Jайаачыныҥ эткен ле немези — улусты кетежери, онок олорды кезедерге, ончо jедикпестерин ле jастыраларын аjарары. Бу карачкыны таркадарга, кижиликке Кудайдыҥ учыкыйузы jок сÿÿжин ачарга, бу телекейге Иисус келип, улустыҥ öзöгинде jÿрген. Xj 7.3

Кудайдыҥ Уулы биске Бойыныҥ Адазын ачарга, теҥеридеҥ келген. «Кудайды кем де, качан да кöрбöгöн. Оны биске Аданыҥ öзöгинде jÿреечи сок jаҥыс Уулы ачкан» (Ин. 1:18). «Адазын да кем де билбес, jаҥыс ла Уулы билер, Оны Уулы кемге ачар кÿÿндÿ, база ол билер» (Мф.11:27). Ӱренчиктердиҥ бирÿзи: «Биске Аданы кöргÿс» — деп, Иисустаҥ сураарда, Ол каруузын jандырган: «Мынча öйгö слерле кожо jÿрдим, сен, Филипп, Мени билбей туруҥ ба? Мени кöргöни, Аданы кöргöни ол. Айдарда, “Аданы кöргÿс» деп, не айдадыҥ?» (Ин.14:8,9). Xj 8.1

Бойыныҥ jерде эдип jÿрген кереги керегинде Иисус мынайда айткан: «Кайракан Мени майлап, тÿреҥи улуска Сÿÿнчилÿ Jар jетирзин деп, олjого киргендерге jайым керегинде, сокорлорго кöстöри jарыйтаны керегинде jарлазын деп ийген» (Лк. 4:18). Бу Оныҥ эдип jÿрген кереги болгон. Ол кайда ла базып jÿрÿп, jакшыны эткен, öзöкбуурына шилемир кирген ончо улусты jаскан. Бир де турада оору улустыҥ онтукалагы угулбас jурттар болгон, нениҥ учун дезе, Ол бу jурттарла öдÿп барадып, ооруjоболдуларды ончозын jазып койотон. Оныҥ эткен керектери Оны Кудай талдап алганыныҥ чынын кöргÿзетен. Ол улусты бастыра jÿрегинек сÿÿп, олорго буурсап, килеп jÿрген. Олордыҥ керексигениле jÿрерге, кижиниҥ бÿткен бÿдÿмин алынган. Эҥ jокту ла тегин улус Ого jууктай базарга jалтанбайтан. Оогош балдар Ого jапсыйтан. Олор Оныҥ сÿÿшле чагылган санаалу кöстöрине кöрÿп, тизезинде отурарга jакшызынатан. Xj 8.2

Иисус чындыкты качан да jажырбайтан, jе оны айтканда, сöстöринде jаантайын сÿÿш сезилетен. Улусла эптÿjöптÿ эрмектежетен, олорго аjарулу болотон. Кереги jокко качан да кату болбойтон, öҥзÿре jÿректÿ кижини шыркалабайтан, jедикпестутагын коскорып, каарып айтпайтан. Чындыкты кöскöбашка айдатан, jе оны jаантайын кижини сÿÿп айдатан. Экиjÿстеништи, немеге бÿтпейтенин, кинчекjарамасты jаратпайтан. Каарып, ачу сöстöр айтканда, кöстöри jашталатан. Оны — «jол, чындык ла jÿрÿмди» — бойына jуутпай, jаза мойногон сÿÿген Иерусалим калазы керегинде Ол сыгыт сöстöр айткан. Булар Оны, бойыныҥ Аргадаачызын, jектеп койгондор, jе Ол кару болуп, олорго килеп jÿрген. Ол Бойынаҥ Бойы мойноп, öскö улуска килемjи эдип, jÿрÿминде атнерелÿ керек эткен. Ого кажы ла кижи баалу болгон. Бойыныҥ Кудайлык учурын бир де jабызатпай, Ол Кудайдыҥ билезиниҥ кажы ла кижизине карузып, оныҥ ÿстине эҥчейген. Ол кажы ла кижиниҥ кинчегин кöрÿп, оны аргадаарга келген. Xj 8.3

Христостыҥ jердеги jÿрÿминде Оныҥ мындый кылыкjаҥы ачылган. Бу — Кудайдыҥ кылыкjаҥы. Христостыҥ jÿрÿми кöргÿскен Кудайлык килемjиниҥ агындары кижиликке Аданыҥ jÿрегинеҥ агып, урулып jат ине! Иисус, керсÿ ле килеҥкей Аргадаачы, «кижи болуп келген» Кудай болгон (1 Тим. 3:16). Xj 9.1

Иисус бисти аргадаарга болуп jÿрген, кыйналган ла öлгöн. Ол биске мöҥкÿ сÿÿнчи берерге, «ачукоронныҥ Кижизи» боло берген. Кудайдыҥ быйанду, чындык ла сÿÿген Уулы сöслö айдып, jурап болбос мактулу jерин таштап, кинчектеҥ улам ÿрелип, корондолып калган, öлÿм бийлеген ле каргыш толгон телекейге келген. Андый болзын деп, Кудай Бойы болдырган. Оны Адазы сÿÿген, Ого ангелдер бажырган, jе Ол, Адазыныҥ jаратканыла, олорды таштап, jерге келип, уйатка калган, jамандаткан, базындырган, jаман кöрдирген, öлтÿрткен. «Ол бис учун кезедилген, бис Оныҥ шыркаларыла jазылдыс» (Чыг. 53:5). Оныҥ куба чöлдö, Гефсиманияда, керÿ агашта кыйналыпшыралаганын да бодозогор! Кудайдыҥ jек jок Уулы кинчектиҥ уур кошjÿгин Бойына алынган. Ол, Кудайла ончозында бирлик Бойы, кинчектеҥ улам Кудай ла кижи ортодогы колбулар ÿзÿлгениниҥ коркыштузын Бойыныҥ öзöкбуурыла сескен. Бат оныҥ учун Ол кыйналып, мынайда тыҥ ÿнденип, «Кудайым, Кудайым, Сен Мени не таштадыҥ?» — деген (Мф. 27:46). Кинчектиҥ кошjÿги, оныҥ коркышту учурын, кижини Кудайла бöлÿп турганды оҥдогоны, — бу ончозы Кудайдыҥ Уулыныҥ jÿрегине табарган. Xj 9.2

Jе бу улу тайылга Ада кижини сÿÿзин деп, Оныҥ Бойында аргадаар кÿÿн ойгонзын деп эдилген эмес. Jок, jок! «Кудай телекейди сÿÿген бойынча, сок jаҥыс Уулын берген» (Ин. 3:16). Jайымдайтан улу Тайылга эдилгени учун Ада бисти сÿÿп турган эмес. Карын, Ол бисти сÿÿгени учун jайымдайтан Тайылга эдилерин темдектеп койгон. Христос Ортокчы болгон, Ол ажыра Кудай кинчектÿ телекейге учыкыйузы jок сÿÿжин урулткан. «Кудай Христос ажыра телекейди Бойыла jараштырган» (2 Кор. 5:19). Кудай Бойыныҥ Уулыла кожо шыралаган. Гефсиманиядагы садта мÿргÿгени, Голгофадагы керÿ агашта öлгöни — бисти jайымдаары учун учыкыйузы jок сÿÿшле тöлöлгöн jал. Xj 10.1

Иисус айткан: «Тынымды ойто алайын деп, онымды берип jатканым учун, Ада Мени сÿÿп jат» (Ин.10:17). Öскöртö айтса: «Адам слерди сÿÿп jат, слерди jайымдаарга болуп, Бойымныҥ jÿрÿмимди берип jатканым учун, Мени оноҥ тыҥ сÿÿп jат. Слердиҥ Ордынчыгар ла Бÿдÿмjилÿ Кижигер боло берип, Бойымныҥ jÿрÿмимди берип, слердиҥ тöлÿлерди, jазыктарды Бойыма алып, Мен Адама оноҥ артык баалу болуп jадым, нениҥ учун дезе, Кудай Meгe бÿдÿп турган улусты Мениҥ тайылгамныҥ шылтузында актаар». Xj 10.2

Кем де, Кудайдыҥ Уулынаҥ башка, бисти jайымдап болбогон. Jаҥыс ла Адазыныҥ jанында Jÿргени, Кудайды ачар аргалу болгон. Jаҥыс ла Ол, Кудайдыҥ сÿÿжиниҥ бийигин ле тереҥин билген Бойы, ол сÿÿшти телекейге ачар аргалу болгон. Jаныс ла кинчектÿ кижиге болуп Христос эткен улуjаан тайылга — öскöбашка не де эмес — азатозо берген улусты Ада сÿÿгенин кöргÿскен. Xj 10.3

«Кудай телекейди сÿÿген бойынча, Бойыныҥ сок jаҥыс Уулын берген». Ол Бойыныҥ Уулын jаҥыс та улустыҥ ортозында jÿрзин, олордыҥ кинчегин Бойына алынзын, олор учун тайылга болуп öлзин деп берген эмес. Ол Оны кинчекке алдырган кижиликке «берген». Христос улустыҥ керексигенин бÿдÿрип jÿрер учурлу болгон. Ол, Кудайла бирге болуп, Бойын улусла ÿзÿлбес колбуларла колбогон. Иисус «олорды карындаштар деп адаарга уйалбаган» (Евр. 2:11); Ол — кижи кеберин алынып, Адазыныҥ ширеезиник jанында турган, Бойы jайымдаган кижиликле мöҥкÿ чактарга бириккен бистиҥ Тайылгабыс, бистиҥ Корычыбыс, бистиҥ Карындажыс. Ол — Кижи Уулы. Кижи Кудайдыҥ сÿÿжине каруу берзин, агару jÿрÿмниҥ сÿÿнчизин ÿлешсин деп, оны кинчектиҥ айкараҥуй таамызынаҥ кöдÿрерге, Ол jерге келген. Xj 10.4

Бисти jайымдаганыныҥ баазы — Бойыныҥ Уулын биске болуп öлÿмге берген Теҥеридеги Адабыстыҥ кемjип болбос улу тайылгазы. Мынызы Христостыҥ шылтузында кандый боло берерис керегинде биске бийик санаалар экелер учурлу. Кöдÿриҥи алган Иоанн апостол, кинчекке алдырган кижиликти Ада канайда сÿÿгениниҥ бийигин, тереҥин, элбегин кöрÿп, бу улу сÿÿш керегинде айдар сöстöр таппай, кööрöп, jÿреги ширтилдеп, телекейге баштанган: «Кöрÿгер, Ада биске Кудайдыҥ балдары деп адаларга кандый сÿÿш бергенин» (1 Ин. 3:1). Кижи канайып бийик бааланган! Улус кинчек эдип, эрликтийи боло берген. Баштапкы кижи болгон Адамныҥ калдыктары Христостыҥ jайымдаачы тайылгазына бÿдÿп, ойто ло Кудайдыйы боло берер. Кижиниҥ бÿткен бÿдÿмин алынып, Христос кижиликти бийикке кöдÿрген. Эмди jабыс тÿшкен улус Христосло колбу тудуп, чынынча «Кудайдыҥ уулдары» деп бийик атка турар аргалу. Xj 11.1

Андый сÿÿшти неле де тÿҥейлеп болбозыс! Теҥеридеги Каанныҥ балдары! Кудайдыҥ берген сöзи кандый баалу! Мыны тереҥжиде шÿÿп кöрöтöн сурак эмес пе! Кудайдаҥ туура баштанган улусты Ол кандый тыҥ сÿÿген! Бу шÿÿлте тынjуланы бактырар, Кудайга «сöсуккур болзын деп, санааны олjолоор» аргалу. Керÿ агашла колбоп, Кудайлык кылыкjаҥды канча ла кире кöп шиҥжÿлегенисте, быйан, сÿÿш ле кинчекти ташташ чындыкла, jаргыла колбулу болгонын анча ла кире артык оҥдойдыс, Кудайдыҥ учыкыйузы jок сÿÿжин керелегени, аза берген уулын энези килегенине кöрö, Кудайдыҥ килемjизи чикjок артык болгоны там илеjарт боло берет. Xj 11.2