Geçmişten Sonsuzluğa - 2. Cilt

Bölüm 7—Yarovam

Süleyman'ın hizmetkarlığını yapmış, Davut'un ev halkına isyan etmiş olan Yarovam, İsrail'in on oymağı tarafından tahta geçirilmişti; hem sivil hem de dinsel alanlarda bilgece reformlar yapabilecek bir konumdaydı. Süleyman'ın önderliğinde gereken yeteneğe ve sağlam değer yargılarına sahip olduğunu göstermişti. Yıllarca sadık bir hizmette bulunmanın getirdiği bu bilgi doluluğu, onun halkı sağduyuyla yönetebilmesini sağlayacaktı. Ne var ki Yarovam Allah'a güvenemedi. 2GS 59.1

Yarovam'ın en büyük korkusu, Davut'un tahtını işgal eden bir yöneticinin gelecekte halkın kalbini çalmasıydı. On oymağın Yahudi krallığının eski tahtı olan ve Süleyman'ın egemenliği sırasında tapmak hizmetlerinin yapıldığı yeri sık sık ziyaret etmeleri durumunda, Kudüs merkezli hükümete yeniden bağlanacaklarından korkuyordu. Yarovam, danışmanlarına kulak verdikten sonra tek bir darbeyle egemenliğinden isyan olasılığını silip atmak istedi. Bunu yapmak için, yeni biçimlenen krallıkta biri Beyt-El'de diğeri ise Dan'da olmak üzere iki tapınma merkezi oluşturacaktı. On oymak, Allah'a tapınmak amacıyla Kudüs yerine bu merkezlere davet edilecekti. 2GS 59.2

Yarovam, bunu gerçekleştirmek için İsraillilerin hayal gücüne seslenmek istedi, gözle görülmeyen Allah'ın varlığını simgelemek amacıyla gözle görülen bir temsil yapmaya karar verdi. İki altın buzağı yaptırarak bunları yeni tapmaklara yerleştirdi. Yarovam, Allah'ı temsil etme niyetiyle aslında Yahve'nin açık buyruğunu çiğnemişti: “...herhangi bir canlıya benzer put yapmayacaksın” (Çıkış 20:4,5). 2GS 59.3

Yarovam'ın, on oymağı Kudüs'ten uzak tutma arzusu o denli güçlüydü ki planının temel zayıflığını gözden kaçırmıştı. İsraillilerin önüne, Mısır'daki kölelik döneminde atalarının tanıdığı böyle bir put yerleştirerek onları nasıl bir tehlikeye maruz bıraktığını düşünemedi. Yarovam Mısır'da oturduğu sürece insanların önüne bu tür putperestçe simgeler yerleştirmenin akılsızlığını öğrenmeliydi. Ancak kuzeydeki oymakların ayaklarını Kutsal Kent'ten kesmek arzusu onu böyle sağduyusuz bir girişimde bulunmaya itmişti. “Tapınmak için artık Yeruşalim'e gitmenize gerek yok” dedi, “Ey İsrail halkı, işte sizi Mısır'dan çıkaran ilahlarınız!” (1 .Krallar 12:28). 2GS 59.4

Halk böylece altın simgelerin önünde eğilerek tuhaf tapınma biçimlerini benimsedi. 2GS 60.1

Kral, bazıları kendi egemenliğinde yaşayan Levilileri, Beyt-EI ve Dan'da yapılan yeni tapınakları ziyaret etmeleri için ikna etmeye çalıştı, ama bu girişimi başarısız oldu. Bu nedenle, Levililer'in dışında her türlü insanlardan kâhinler atadı (31.ayet). Bundan rahatsız olan çok sayıda sadık imanlı, aralarındaki birçok Leviliyle birlikte Kudüs'e kaçtı. Orada, Allah'ın buyruklarına uyum içinde tapınabilirlerdi. 2GS 60.2

Yarovam, sekizinci ayın on beşinci günü Yahuda'daki bayrama benzer bir bayram başlattı. Dan'daki sunakta ve Beyt-El'de yaptırdığı altın buzağılara kurbanlar sundu; orada kurmuş olduğu tapınma yerlerine kâhinler yerleştirdi (32.ayet). 2GS 60.3

Kralın Allah'ın atadığı kurumlan es geçerek bu denli küstahlaşması cezasız kalmayacaktı. Beyt-El'de yaptırdığı tuhaf sunağı resmileştirip buhur yaktığı sırada önüne Yahuda krallığından bir Allah adamı çıktı. Yeni tapınma biçimleri yaratmaya kalkıştığı için Yarovam'ı yargılamak amacıyla gönderilen bu peygamber şöyle dedi: “Sunak, ey sunak! Rab diyor ki: 'Davut'un soyundan Yoşiya adında bir erkek çocuk doğacak. Buhur yakan, tapınma yerlerinde görevli kâhinleri senin üstünde kurban edecek. Üstünde insan kemikleri yakılacak.” 2GS 60.4

“Aynı gün Allah adamı bir belirti göstererek konuşmasını şöyle sürdürdü: Rab'bin bana açıkladığı belirti şudur: Bu sunak parçalanacak, üstündeki küller çevreye savrulacak. Allah adamının Rab'bin buyruğuyla gösterdiği belirti uyarınca, sunak parçalandı, üstündeki küller çevreye savruldu” (1.Krallar 13:2,3,5). 2GS 60.5

Bu olayı gören Kral Yarovam, Allah'a karşı meydan okudu ve bildiriyi ileten kişiyi durdurmak istedi. Allah adamının Beyt-El'de sunağa karşı söylediklerini duyunca, elini ona doğru uzatarak, 'Yakalayın onu!' diye buyruk verdi. Bu düşüncesiz hareket derhal cezalandırıldı. Allah adamına uzattığı eli felç oldu ve düzelmedi. 2GS 60.6

Dehşete kapılan kral peygambere kendi adına Allah'a yalvarması için ricalarda bulundu. “Lütfen benim için dua et, Allahın Rab'be yalvar ki, elim eski halini alsın” dedi. Allah adamı Rab'be yalvarınca kralın eli iyileşip eski halini aldı. (4,6.ayetler). 2GS 60.7

Yarovam'ın tuhaf tapınağı adama gayreti boşa gitmişti. İsrail'in kralı, peygamberin bildirisiyle tövbe etmeli ve halkı gerçek Allah'a tapınmaktan alıkoymaya yönelik kötü amaçlarından dönmeliydi. Ancak katılaşan yüreği kendi seçtiği yolda yürümesini kolaylaştırdı. 2GS 61.1

Beyt-El'deki şölen sırasında İsraillilerin yürekleri tümüyle katılaşmış değildi. Birçoğu Kutsal Ruh'un etkisine duyarlıydı. Rab, imandan dönüş konusunda hızlı adım atanların, çok geç olmadan denetlenmesini tasarlamıştı. Bu amaçla, putperestçe tapınmaya müdahale etmek, krala ve halka bu sapkınlığın sonuçlarını göstermek için habercisini göndermişti. Sunağın parçalanması, Allah'ın İsrail'de işlenen suçtan ne denli hoşnutsuz olduğunu gösteriyordu. 2GS 61.2

Rab mahvetmek değil, kurtarmak ister. Günahkarları kurtarmaktan zevk alır: “Varlığım hakkı için diyor Rab Yahve, ben kötü kişinin ölümünden sevinç duymam, ancak kötü kişinin kötü yollarından dönüp yaşamasından sevinç duyarım” (Hezekiel 33:11). Allah uyarılarda ve çağrılarda bulunarak yoldan çıkmış olanların kötülüğü bırakıp kendisine dönmelerini ve yaşama kavuşmalarını arzular. Habercilerine kutsal bir cesaret vermiş, böylece işitenlerin korku duyarak tövbe etmelerini dilemiştir. Allah adamı kralı ne denli büyük bir katılıkla azarladı! Bu katılık gerekliydi; çünkü varolan kötülüklere başka türlü karşılık verilemezdi. Rab kuluna cesaret verdi, böylece onu işitenler üzerinde kalıcı bir etki yarattı. Rab'bin habercileri insandan asla korkmamalı, yiğitçe doğruluğun yanında yer almalıdır. Allah'a güvendikleri sürece hiçbir şeyden korkmalarına gerek yoktur. Onları görevlendiren Rab, koruyucu gözetiminin güvencesini de vermiştir. 2GS 61.3

Peygamber bildirisini tamamladıktan sonra geri dönmek üzereydi. Kral, Allah adamına, “Benimle eve kadar gel de bir şeyler ye” dedi, “Sana bir armağan vereceğim.” Allah adamı, “Varlığının yarısını bile versen, seninle gelmem” diye karşılık verdi, “Burada ne yer, ne de içerim. Çünkü Rab bana, 'Orada hiçbir şey yiyip içme ve gittiğin yoldan dönme' diye buyruk verdi” (1.Krallar 13:7-9). 2GS 61.4

Peygamber Yahuda'ya gecikmeden dönme kararlılığını gösterseydi kendisi için iyi olurdu. Başka bir yoldan evine dönerken kendini peygamber olarak tanıtan yaşlı bir adamla karşılaştı. Bu kişi, Allah adamına sahte bir bildiri verdi. “Ben de senin gibi peygamberim” dedi, “Rab'bin buyruğu üzerine bir melek bana, 'Onu evine götiir ve yiyip içmesini sağla' dedi.” Aynı yalan defalarca yinelendi ve Allah adamı kalmaya ikna edilinceye dek davet edildi. 2GS 61.5

Gerçek peygamber, görevine ters düşen bir yol tuttuğu için Allah, onun cezasını çekmesine izin verdi. Sofrada otururlarken, her şeye gücü yeten Allah'ın esini, sahte peygamberin üzerine geldi. O da Yahuda'dan gelen Allah adamına şöyle dedi: “Rab diyor ki: 'Mademki Rab'bin sözünü dinlemedin, Allahın Rab'bin sana verdiği buyruğa uymayıp yolundan döndün; sana yiyip içme dediğim yerde yiyip içtin, cesedin atalarının mezarlığına gömülmeyecek'” (1.Krallar 13:18-22). 2GS 62.1

Kötü sonla ilgili bu peygamberlik yakın zamanda yerine geldi. Allah adamı yiyip içtikten sonra yaşlı peygamber onun için eşeği hazırladı. Allah adamı giderken yolda bir aslanla karşılaştı. Aslan onu oracıkta öldürdü. Eşekle aslan yere serilen cesedin yanında duruyordu. Yoldan geçenler yerde yatan cesetle yanında duran aslanı gördüler. Gidip yaşlı peygamberin yaşadığı kentte gördüklerini anlattılar. Allah adamını yolundan döndüren yaşlı peygamber olanları duyunca, şöyle dedi: “Rab'bin sözünü dinlemeyen Allah adamı budur. Bu yüzden Rab, sözü uyarınca, onun üzerine bir aslan gönderdi. Aslan onu parçalayıp öldürdü” (23-26.ayetler). 2GS 62.2

Güvenilir olmayan habercinin cezası, sunakta söylenen peygamberlik sözlerinin başka bir kanıtıdır. Rab'bin sözünü dinlemeyen peygamberin güvenlik içinde yoluna gitmesine izin verilseydi, kral bunu kendi söz dinlemezliğini haklı çıkarmak için kullanabilirdi. Parçalanan sunak, felç olan el, Yahve'nin açık buyruğuna karşı gelen kişinin korkunç sonuna bakan Yarovam, Allah'ın hızlı hoşnutsuzluğunu görmeliydi. Bu yargılar, kötülükte ısrarcı olmaması için onu uyarmalıydı. Bu olaya karşın Yarovam gittiği kötü yoldan ayrılmadı. Yine her türlü insanları tapınma yerlerine kâhin olarak atadı ve bu yerlere kâhin olmak isteyen herkesi kutsadı. Yarovam bunu yapmakla yalnızca kendisi büyük bir günah işlemekle kalmadı aynı zamanda İsrail halkını da aynı günahlara sürükledi. Üstelik, Yarovam'ın soyu günah işledi. Bu günahlar onların yeryüzünden silinip yok edilmesine neden oldu (33,34.ayetler; 14:16). 2GS 62.3

Yarovam yirmi iki yıllık sıkıntılı yönetimin sonuna doğru Rehavam'ın soyundan Aviya ile savaşta yıkıcı bir yenilgiye uğradı. “Aviya'nın krallığı döneminde Yarovam bir daha eski gücünü toparlayamadı. Sonunda Rab onu cezalandırdı, Yarovam öldü” (2.Tarihler 13:20). 2GS 62.4

Yarovam'ın yönetimi sırasında başlayan sapkınlık giderek daha derinleşti ve sonunda İsrail krallığının tümüyle yıkılmasına yol açtı. Yarovam'ın ölümü sırasında bile, Yarovam'ın tahta çıkışını yıllar önceden bildiren Şilolu yaşlı peygamber Aviya, şöyle duyurdu: “Rab İsrail halkını cezalandıracak. İsrail halkı suda sallanan bir kamışa dönecek. Rab onları atalarına vermiş olduğu bu iyi topraklardan söküp Fırat Irmağı'nın ötelerine dağıtacak. Çünkü Tanrıça Aşera'yı simgeleyen sütunlar dikerek Rab'bi öfkelendirdiler. Yarovam'ın işlediği ve İsrail halkını sürüklediği günahlar yüzünden Rab İsrail'i terk edecek” (1.Krallar 14:15,16). 2GS 63.1

Ne var ki Rab, İsrail'i yeniden kendisine bağımlı kılabilmek için elinden geleni yapmadan önce ondan vazgeçmedi. Uzun, karanlık yıllar boyunca ardı ardınca birçok yönetici çıkıp Göklere küstahça meydan okumaya ve İsrail'i putperestliğin derinlerine çekmeye devam etti. Allah, yoldan çıkan halkına bildiri üstüne bildiri gönderdi. Peygamberleri aracılığıyla, sapkınlığa son vermeleri ve kendisine dönmeleri için çağrılar yaptı. Krallığın bölünmesini izleyen yıllarda, İlyas ve Elişa büyük emek verdiler, Hoşea'nın, Amos'un ve Ovadya'nın yumuşak çağrıları bütün ülkede işitildi. Allah'ın günahtan kurtarma gücüne tanıklık eden soylu kişiler, İsrail'den hiçbir zaman eksik olmadı. En karanlık saatlerde bile Allah'a sadık kalanlar, putperestliğin ortasında kutsal Allah'ın huzurunda lekesiz bir yaşam sürenler vardı. Bu tür insanlar, Yahve'nin sonsuz tasarısının yerine gelmesine aracılık edecek azınlığın arasındaydı. 2GS 63.2