OLÜHI OLÜNENE

EKIHANDE EKYA 32—EMITEGO YA SATANI

Oluhi olunene oluli ahokati-kati ka Kristo na Satani, olwamabiriloly’embere eribuga ebirimo magana ndatu, lukisiy’ilwahwa; neryo omubi oyo akahira omw’ikola liwe mw’omutsukumiriro anatk’erikinda omubiri wa Kristo owakakola busana n’omundu n’eribohera abandu b’omu bitego byiwe. Ekilubirirwa kiwe ly’erihambirir’abandu b’omu mwirimya n’obuta-yisubamo oku malolo wabo erihika ohw’eritongnirira ery’Omulamya akakola busana netu likendisyahwa. OO 518.1

Omugulu omundu akabyabya butsir’ihiraho esyongakamulo sy’erilwa n’obutoki bwuwe, omugulu obutalegana bukabya omu kanisa n’omu kihugo, Satani syalitsomana kusangwa syali omu kabi kosi-kosiak’eritalya abo obwakasondola eribya banyewa okw’isonda liwe. Nikwa omugulu abandu bakahira obulengekania bwabo bw’oku by’engebe y’erikota, ibanemuyibulya bati: “Ngakoleki nyitoke erilama?” Satani akahangana inyasonda-sonda erikolesya obutoki bwuwe erilwa n’obutoki bwa Kristo n’erikakirya erikola lya Mulimu Abuyirire. OO 518.2

Amasako akatulago ati okundambi nguma, omugulu abalaika ba Nyamuhanga basa embere sy’Omwami Mukulu, Satani nayo mwasira mubo (Yobu 1:6), butsira eriyasyunamira Omwami w’erikota, liriryo erisyalwa n’abatunganene. N’ekilibirirwa kikulu kigumerera akabyabya inyaneho omugulu abandu bakahindana eriramya Nyamuhanga, n’omu kyanabya kiti sibalimulangira. Akabya inyanemukola n’omuhwa owosi eritabala oku bulengekania obw’abakaramaya. Ng’omulwimukulu oyuwasi omubiri wuwe akakola esyondeka-teka syiwe eriramya lite lyatsuka akalangira omutumwa wa Nyamihanga akakubungula omu masako. Akaminya eky’eryigaekyo omutuli w’engulu oyo akenditulira abandu. Neryo inyakolesya amenge wuwe eritabala oku mibere yaho obukwenda buleke erihika okw’abo obw’akatebya oku nzumw’eyo. Oyukayitsuta erikungwa kwilaba abosi akahebawa omubiri mulebe ow’erikola owakamuyitsutsako eribya inyaneho, kutse omu sinidi syonzira akendikakiribwa okw’owaebinywa ebyangamuberere busihirira erimukolya oku ngebe. OO 518.3

Kandi Satani akalangira abagombe b’Omwami Mukulu ibahirirweko omuheke alitohire busana n’omwirimya owa kimweyo owaswikire abandu. Akowa emisabe yabo eyilwire oku mutima bakasaba busana n’olukogo lw’obunya-lubula n’obutoki bw’eritsutsanga obutalegana, obugala-gandya n’obulundu. Erikw’enzala y’ebyalya kutse eribya n’ogundi muhanda w’eriyowa nga gunawite ebikakugunza neryo omu muhanda oyo akasanyararaya amalengekania wabo babule kubakowa ebindu binyini-nyini ebyo bakayitsutsa kutsibu-tsibu eriminya. OO 519.1

Satani anasi ndeke ati abosi obw’angatoka erisondola neryo bakagala-gandya erisaba n’erisondekania omu masako, bakendikindwa eribambira liwe. Busana n’ekyo akakola ekyosi ekikatokekana eriburanganizya obulengekania bw’abandu. Hakikala ihane ekitung’eky’abandu aba bakabuga bati ni bakristo, ibo omu kitswa ky’erikwamirirya okwenene, bakayirakyo mu enyikirirya yabo erirondekania ebisobire omu mitse n’omw’ikirirya ery’abaterigana nabo. Abandu ng’abo ni bakoli ba Satani. Abakabihira abagala babo omw’ikirirya si bake, kandi bakikala ibanemukola omugulu Nyamuhanga akaby’inyane oku mubiri n’omugulu abagombe buwe bakamuramaya omu kwenene. Bakendikinia ebinywa n’ebikakolawa abo abakanza eryolobera okwenene. Bakenditulago oku bagombe ba Kristo abali ba kwenene, abali n’omuhwa, abatahirire obulengkania bwabo bw’oku bindu by’ekihugo ambu babiritebibwa kutse ambu ni batebya. Ni mubiri wabo erikiniaebilubirirwa by’okwenene n’eby’erisikya, eritimbyamo ebikakura obulengekania bw’abandu n’erihir’omu bulengekania bwabatasi kinene mw’erilulerera. Omu musindo wosi owakalangirawa bakendirondekania ekiri nzongole n’ekitunganene eriyirakyo mu kituwene kandi ekirikw’Biblia. OO 519.2

Nikwa sihatolere hakabya oyukatebawa omu mwatsi owahambire kubo. Kyanginalangirika ndeke nga nibana bandi, ngabakakwama ky’erilangirirako kyandi, kandi ngabakakola mubiri wandi. “Mwasyaminyererabo busana nʼemĩbĩrĩ yabo. Ebĩgũma byʼebĩnyũ bikohawa oko misakisaki, kutse emĩtĩnĩ yikohawa oko matolũ kwehĩ?”Matayo 7:16. Emibiri eyo bakakola yisosire eya Satani, omutsandya oyutsurumire, “omũtsongerĩ wʼabalĩkyetu.” Eribisulirwa 12:10. OO 519.3

Omutebya mukulu oyo awite abandu banene abakamukolera abayiteka-tekire erihererya obuli musindo w’amabehi, batoke eriteg’abandu — amabehi awateka-tekirwe eriringirirania erisonda n’eritok’ikola ly’abandu obu angatsandya. Ni ndeka-teka yiwe eriret’omu kanisa mw’abandu abate bakristo kwenene, abateyisubamo, abangahir’omu bandu mw’eritika-tika n’obutikirirya n’erikakiry’abosi abanganza erilangira omubiri wa Nyamuhanga akakula-kulana kandi n’erikula-kulana nago. Banene abatawite eryikirirya omu Nyamuhanga linyini-nyini kutse omu kinywa kiwe bakaligana n’esyongologo sy’okwenenenyirebe, neryo ibalaba ng’abakristo, neryo batya ibatokesibwa eryingirya amabehi wabo ambu syamabya esyongangirirya sy’amasako abuyirire. OO 520.1

Omwatsi owakabuga ati eky’omundu akikiriraya sikyo kikulu ni muguma w’oku matebo wa Satani awabirimutokesya. Anasi ng’oku okwenene kwamangirirwa omu lwanzo lwakwo, kukeray’omutima w’oyukangirirakwo; busana n’ekyo akikala akarondekania erihir’omu kitswa kyakwo mw’engulu y’amabehi. Erilw’oku nzuko abagombee ba Nyamuhanga babairibya ibanemulwa n’abakangirirya b’amabehi, butsira ng’abandu babi lisa, nikwa kandi ng ‘abakahir’omu bandu mw’amabehi awaby’akatsandya emitima y’abandu. Iriya, Yeremia, Paulo, ibanasikire kandi isibesaga, mubagania abo ababya bakabindula abandu erilusyabo oku kinywa kya Nyamuhanga. Engangirirya/enyikirirya eya mege-mege eyikalangira eryikirirya ly’ekisomo erihikire nga sirya mubongo muyitaligwa abandu babuyirire ababya ba kwenene bano. OO 520.2

Emisoborere y’amasako eyitekengawa ndeke kandi ey’eriyitsumba-tsumbira, n’esyongangirirya nyingyi esitebuga kiguma ekihambire okw’ikirirya ly’ekisomo esiri omu bihugo ebirimw’obu Kristo ni mubiri w’enzigu wetu mukulu eriburanganizya obulengekania bw’abandu, baleke erisyalangir’okwenene. Kandi eritendyowangana n’erigabana eriri omu makanisa w’ekikristayo, kwilabirirya ni busana n’omutse owaliho ow’erilwa n’amasako batoke erihambirira engangirirya eyo bandu balebe banzire. Omu kitswa ky’erisoma banayity’egererya Ekinywa kya Nyamuhanga n’eriyikehya ly’omutima batoke eriminya erisonda liwe, abangyi bakasondekanaya eribana ekindu ekiyisosire kutse ekyatsuka. OO 520.3

Erilangira bati emisngyi y’eryikirirya kutse ebikakolawa ebite bya bukristayo bikikala ibineho, abandi bakahambiriraya oku hitsweka hirebe ehy’amasako ehiri luhandi oku ekyo katsweka kalebe kakakanayako, eyindi migulu eribakula akapindi k’omulondo muguma ambu kakakanganaya okwenene kw’enzumwa eyo bahambirireko, omugulu ekitsweka ekisigere kyangabya ikikakanganaya omwatsi ogundi. Omu menge-menge w’ekiyoka, bakayiswika-swika omu binywa ebikakwikawa ng’erisonda lyabo ly’omubiri ku liri. Abandi kubakabindula batya Ekinywa kya Nyamuhanga erihengemyakyo oku kwenene. Abandi abawite amasunzikania bakahambiriraya oku bisura n’ebisosekanio by’eBiblia, ibabindulabyo ng ‘erisonda ly’obulengekania bwabo ku liri, isibetsomana obwimiri bw’Amasako ng’awakayisoborerako, neryo ibaleta ebyo balyayitsumba-tsumbira ambu niyo ngangirirya y’e Biblia. OO 521.1

Omugulu erisoma Amasako likakolawa butsira mulimu w’erisaba kutsibu, omwolo-mwolo kandi owayitek-tekire erisomesibwa, ebipindi by’amasako ebiminyikere ndeke, ebyolo-byolo n‘ebikala-klire nibya bikendilusibwa oku mwatsi wabyo winyini-nyini. Abasondoli bobunya Papa bakasombola ehipindi hy’amasako ng’ehyo ehikaberereraya ebilubirirwa byabo, ibabindulahyo ng’erisonda lyabo ku liri, neryo ibaleterrahyo abandu, obwo ibanemwimabo muyisa w’eriyisomera eBibliaowangaleka ibayitegerery’okwenene kwayo okubuyirire ibibene-bene. EBiblia eyosi yitolere iyahebwa abandu ng’oku yikanabuga. Kyangabere kibuy’okw’ibo eritendibya n’erikangiriribwa ly’e Biblia lyosi-lyosi kwilaba eribya n’erikangiriribwa ly’amasako awakanganibirwe muhandaatya. OO 521.2

EBiblia yateka-tekawa eribya nzondoli oku bosi abanzire eriminya erisonda ly’Omuhangiki wabo yondeke-ndeke. Nyamuhanga mwaha abandu bw’ekinywa ky’obuminyereri ekitemw’ihangya-hangya; abalaika n’a Kristo iyuwene-wene nibya mubasa eritokesya Danieli na Yoane bw’eriminya ebindu ebikayabanika luba. Emyatsi mikulu-mikulu eyo yihambire oku mulamo wetu muyitalekwa muya mbita. Muyitabisulwa omu musindo owakala-kalire erikengwa n’eritalya oyukansondekanay’okwenene. Omwami Mukulu mwabuga erilaba omu muminyereri iyo Habakuki ati: “Wusake esyonzoli kandi wuminyikalayesyo ndeke,… oyukasomakyo anatibita.” Habakuki 2:2. Ekinywa kya Nymuhanga kiminyikere ndeke okw’abo abakasomakyo n’omutima w’erisaba. Obuli mundu oyuli wakwenene akendyasa oku kyakakala ky’okwenene. “Ekyakakala ekikabibawa busana n’abatunganene.” Esyonyimbo 97:11. Kandi sihali kanisa eyangakula-kulana omu bubuyirire erilusyaho mbwino abakasomera muyo ibanemusonda-sondya okwenene n’omuhwa ng’omundu kw’akagana ekindu ky’obuteke ekibisire. OO 521.3

Abandu bakabya bakahula obwiranda bw’eriyisombolerya bakabya isibasi amenge w’enzigu yabo, obwo iyo akaby’inyanemukola butatingitirana busana n’eriberererya ekilubirirwa kiwe. Akabya akatoka erihira ebyo bandu bakalengekanaya by’omu kitswa ky’e Biblia, Ebihano bya Nyamuhanga bikahiribawa luhandi, neryo amakanisa inyabya ahisi sy’omuliki w’ekibi, ibanemuyitenda bati ni ba bwiranda. Oku bandu abanene erirondekania ly’eki sayasi lyabiribya kitsumi. Nyamuhanga abiriligira ekyakakala kinene eryutibwa oku kihugo omw’ibumbura erilaba omuby’e sayasi n’omu byamasata n’omu by’ebyala; liriryo n’omu bwanabya obulengekania obulengererye kutsibu, bwamabya isibusondwerwe ekinywa kya Nymuhanga omw’irondekania lyabo, bakahik’oku ndambi ibatingwa-tingwa omw’irengaho eribulirirya obuhugu obuli hukati-kati k’esayasi n’eribisulirwa. OO 522.1

Eriminya ly’abandu ery’ebindu ebikahambawako n’eby’omulimu ni rike kandi si rihikire; busana n’ekyo abangyi ba kubo sibalitoka eriringirirania obulengekania bwabo bw’esayasi n’ebyo masako akatonda. Abangyi bakaliga esyongangirirya sy’obulengekania bw’abandu ambu syamabya nguma sy’oku by’esayasi neryo ibalengekania bati ekinywa kya Nyamuhangani ky’erirengwako “eyo bakahulamo ngangirirya y’e sayasi.” 1 Timoteo 6:20. Omuhangiki n’emibiri yiwe bikaluhayabo eriyitegererya; neryo kusangwa sibangatoka erisobolya bino erilba omu bilayiro by’obuhangwa, eritondekania ery’eby’eBiblia bakatwalalyo nga sikyangayiketerwa. Abakatika-tika obuyiketrwa obw’ebihandiko by’EndaganeNgulu n’Endagane Nyihya bakasyaswabasula yindi ntambu ibatika-tika Nyamuhanga ng’aneho neryo obutoki bwa Nyamuhanga ibahirbo oku bihangikwa. Bakabya babirilwika oyukasikayabo omugulu bali ahakala-kalire bakasigala oku syonguka sy’obutikirirya bwabo. OO 522.2

Ku litya abangyi bakalwa okw’ikirirya ibatebibw n’enzigu. Abandu babirirengaho eribya b’amenge kwilaba omuhangiki wabo; eriengekania kutsibu ery’amenge w’ekisomo lyabirirengaho erikunula n’erisobolya esyombita esitendisyabisulwa na hake kera-na-kera. Abandu kubalirondekanaya n’eriyitegererya ebyo akangenieko n’ebilubirirwa byiwe, bangabere ibakatunga ekyutsutsu ky’olukengerwa, obwami n’obutoki bwa Yehova batoke eriminya ng’oku bali banyoho-nyoho neryo ibangatsemere ebyabiribisulirwa okw’ibo n’oku bana babo. OO 522.3

Ni ndeka-teka y’amatebo wa Satani erireka obulengekania bw’abandu ibwikala ibunemurondekania n’erisunzikania omu myatsi eyo Nyamuhanga atitabisula kandi eyo atyanza mukayitegererya. Lusifa kw’atalaya omwnya wuwe w’atya omu lubula. Mwatasima kusangwa esyombita sy’ebyo Nyamuhanga akateka-tek esyosi musitamubisulirwa, neryo mwalangirir’iguma ebyamubisulirawa ebihambire oku mubiri wuwe omu mwanya w’endata owa muhebawa ngani butili-tili. Omw’ibukya obutasima obusosene n’obwo omu balaika abo abya akalayira, mwleterabo eriwa. Oku ndambi eno akasondekanaya eryingirya omu bulengekania bw’abandu mw’omulimu mugumerera n’erisondolabo nabo erilangira Ebihano bya Nyamuhanga nga ni butya-butya. OO 522.4

Abo abatanzire eririg’emyatsi y’okwenene kw’e Bibliaa eyiminyikere ndeke-ndeke, eyikatsusanga, bakalolay’embere erisondekania esyonganikyo esyangahumulikania emitima yabo. Emisingyi y’eryikirirya eyikakangiribawa yamabyamw’ekimweyo kike, eriyiyigana like, n’eriyikehya like abandu bakangirirayo n’omuhwa munne. Abandu bano bakasubaya amakawabo w’eriyitegererya w’ahisi. Bakabya b’amenge kutsibu omw'iyiheka lyabo isibangakubungula omu masako n’omutima owatwikire, n’emisabe eyilwire ahisi sy’omutima busana n’erisondolwa ly’obunya-lubula, sibawite ekyangateyabo okw’itebibwa. Satani ayiteka-tekire erikolerabo ebyo emitima yabo yikanza, neryo inyahiraho amatebo wuwe omu mwanya w’okwenene. Obunya Papa kubwabya bwabere n’amaka oku bulengekania bw’abandu butya, neryo omw’igan’okwenene kusangwa lirimoomusalaba, abapira bakakwama enzira iyan’enguma. Abosi abakagalagandaya ekinywa kya Nyamuhanga bakatwamo erisoma ebikanguhirabo n’ebyo bangyi bakikirirayamo bati kikasyagabulabo oku kihugo, bakendirekeranibwa eritunga amabehi tsutsutsu omu kitswa ky’okwenene kw’obwikirirya. Obuli mabehi wosi awangabanika abakagenderera erigan’okwenene bakendisyaligago. Oyukalangira amatebo amaguma neryo akasisisra akendisyaliga awandi. Omukwenda Paulo akakania oku kitunga ky’abandu “abatyangirira olwanzo lw’okwenene, bakanatok’erilama,” akabug’ati, “busana n’omwatsi oyu, Nyamuhanga akatumirabo eritebibwa erikalire, erikaleka ibikyrirya amabehi: neryo abosi abatikiriraya okwenene nikwa ibakatsemera omu butatunganene ibanatogota.” 2 Abanya Tesalonikam 2:10 -12. Erikungwa n’eryo lineho, kikat;uyitsutsako eriby’itunategirye nga ni musingyi wa ngngirirya wahi ogutukangirira. OO 523.1

Esyonguma sy’oku mikolere y’omutebya mukulu esyo abritokamo sy’esyongangirirya sy’eriyipika-pikira n’eby’eriswekerya by’amabehi ebya lulimi-limu. Inyanayibisire ng’omulaika w’ekyakakala, akategera abandu b’aho batemulengekaniraya. Abandu ku banatasoma ekinywa kya Nyamuhanga n’erisaba erikalw’oku nzoka-y’omutima ambu ibanakengakyo, sibangabere ibakalekawa omu mwirima bakanangirira esyongangirirya sy’amabehi. Nikwa bakabya bakagana okwenene bakabya ibakangirira amatebo. Awandi mabehi awakatsandaya y’engangirirya eyikagana obwa-nyamuhanga bwa Kristo, ibakabuga bati asangawa isyaliho atali asa oku kihugo kino. Engangirirya y’erisunzikania eno ekitunga kinene ky’abandu bakangirirayo n’omuhwa munene, abakayambahula bati bakikiriraya omu Biblia; nibya iyikaganaya ebinywa bya Yesu ebiminyikere ndeke ebihambire oku buhugu bwuwe na Tata, emibere-na-mitse yiwe ya bunya-lubula kandi n’eribya inyanabyaho ataly’abutwa oku kihugo. Siyangangirirwa butsira erigulikana n’Amasako eritahikire. Siyirisubaya ahisi omundu ng’okwakatwala omubiri w’omulamo lisa, nikwa kandi yikasumba-bisandu eryikirirya omu Biblia ng’eribisulirwa erikalwa oku Nyamuhanga. Obwo kino kinemuleka yikabya nyibi oku ngebe kwilaba, kikaleka kandiyakala kwilaba eritokayo. Abandu bamagana obulangiri bw’Amasako obusondwerwe Mulimu Abuyirire obuhambire oku bwa-nyamuhanga bwa Kristo, erihalikana nabo omu buhaka oku nzumw’eyo n’ikwira busa; kusangwa sihali buhaka bwosi-bwosi obwangabindulabo n’omu bwangabya ibuhikire bungahi. Nikwa omundu oyutawite omulimu syalitok’eriban’olusunzo olukalwa oku mulimu. Kandi syaliminyalwo kusanga ni myatsi ya bukiru okw’iyo. Kusangwa Omulimu yukatokesaya omundu erilangiralwo. Abanya Korinto 2:14. Sihe mundu oyuwite oku mabehi aya oyuwangalangira omu kwenene emibere-na-mitse ya Kristo n’omubiri wuwe, kutse endekateka ngulu ya Nyamuhanga busana n’omulamo w’omundu. OO 524.1

Kandi awandi mabehi mabi kutsibu ly’eryikirirya erikalalagana kutsibu liti Satani syaliho. Bati erina Satani likakolesibawa omu masako busana n’erikangania amalengekania mabi w’abandu n’esyongumbu syabo nyibi. OO 524.2

Erikangirirya erikabugibwa oku syonyituti sy’amakanisa amanene, ambu eryasa lya Kristo engendo y’akabiri ly’eryasa liwe oku buli mundu ng’omundu akahola,ni kindu ekikakolesibawa eribindul’obulengekania bw’abandu erilusyabwo okw’asa liwe ibanamulolire akasir’oku bitu by’endata. Satani abiribya inyanemubuga atya eribuga ebirimo tetete ati, “Lebaya (Kristo) ane omu byumba ebibisamire” (Matayo 24: 23-26) n’abandu bangyi babiritala omw’ikirirya amatebo aya. OO 525.1

Kandi amenge w’obunya-kihugo akakangiriraya ati erisaba si kikulu omu ngebe. Abandu abasomire ebya sayasi bakabuga bati sihangabya erisubamo omu misabe eriri lya kwenene; bati lino irikendibya eritwa Ebihano, ini kitiko-tiko, neryo bati ebitiko-tiko sibiri byatabyaho na hake. Bakabuga bati olubula, ebyanya n’ebihugo biremirwe Ebihano ebitesegenyuka, na Nyamuhanga iyuwene-wene syawite ekyo akakola ekitegendera oku bilayiro bino. Omu musindo oyo bakakanganaya Nyamuhanga Ebihano byiwe ebyo anayihirirahonga bimubohire — wuti mbwino erikola ly’Ebihano by’obunya-lubula lyangabya isisririmoobwiranda bw’obunya-lubula. Erikangirirya ng’eryo likaganaya obwimiri bw’amasako. Kristo n’abakwenda buwe mubatakola ebitiko-tiko, kwehi? Omulamia w’olukeri iyan’omuguma aneho na munabwire, kandi ananzire erihulikirira emisabe eyilwire okw’ikirirya ng’oku anabya akabasula omu kati-kati k’abandu ibanamulolire. Ebyahangikawa bikakolerana n’ebiri by’endata oku bihangikwa. Erisubamo emisabe yetu ni kitsweka ky’oku syondekateka sya Nyamuhanga erituha ekyo angabere isyalituha ku tutalimusaba tuhya. OO 525.2

Esyongangirirya esikatebaya ni nyngyi kutsibu n’obulengekania bw’amasunzikania ni bunene obukagenda bukabanika omu makanisa w’ekikristayo. Kikalire erisunzikania ebibi ebikalwa omw’ilusyaho ekiguma ky’oku by’erilangirirako ebyahiribawaho Ekinywa kya nyamuhanga. Abake abakalengaho erikol’eki bakalekera okw’igan’omwatsi w’okwenene omuguma. Abanene bakalolay’embere erisegerya emisngyi y’okwenene yo luhandi, muguma oku muguma, erihika aho bakabera iguma bakafiri. OO 525.3

Ebihalyo esy’engangirirya eya abanene syabirireka abandu abanene ibabya’omw’itika-tika, abangabere ini bikirirya b’omu masako. Kikalirirebo erihiga esyongagirirya esirengetukire nga hane bulingirirania, olukeri n’olukogo; neryo kusangwa bino bikabanika nga n’ikangirirya ly’e Biblia, bakagana eryangirirabyo ng’Ekinywa kya Nyamuhanga. OO 525.4

Neryo kino nikyo Satani akasonda eriberererya. Sihali ekyo akasonda kwilaba ly’eribuga omu bandu mw’obuyiketerwa oku Nyamuhanga n’Ekinywa kiwe. Satani niyo mukulu w’erihe inene eryabakatika-tika, kandi akakola butwika-nindo eriteger’abandu b’oku luhandi luwe. Eritika-tika likagenda likabya mutse w’andu bangyi. Hali ekitunga kinene abakatungerera Ekinywa kya Nyamuhnaga n’obutayiketerwa busana n’enzumwa ngumerera n’eya oyuwatsukabwo kusangwa Ekinywa kya Nyamuhanga kikatsongera ekibi n’erikanganiakyo ku kituwene bungana. Abo abatyanza eryolobera erisonda ly’Ekinywa kya Nyamuhanga bakalengaho erikinda obutoki bwakyo. Bakasom’eBiblia kutse erihulikirira erikangirirya lyayo ng’oku likahebawa erilwa oku mesa yibuyiyirire busana n’eribana ebisobire omu masako kutse omu ky’eryig’ekyo. Abanene bakabya bakafiribatoke eribana esyonzumwa esikaleka ibagalagandya omubiri ogu batolere erikola. Abandi bakatunga eritika-tika busana n’emiyiheko n’obulundu. Bakayanza kutsibu isibangayikangania omw’ikola mubiri wosi owakah’olukengerwa, owakayitsutsa akagala n’eriyiyigana, bakalubirira eritung’erina busana n’amenge w’olulengo lw’endata omw’igay’eBiblia. Hali kinene obulengekania bw’omundu, obutemokyakakala eky’amenge w’obunya-lubula, ekyo bute bwangatoka erikola, neryo ibabana obuyihambuliryo bw’erigaya. Hali bandu banene abakabya ngabakayowa bati kikaha kitsumbi eryimana oku luhandi olw’obutikirirya, emitiko-tiko n’obutikirirye. Liriryo omw’ibuga bulolerera kikendisyabanika kiti abandu ng’abo bakakunawa emiyiheko. Abanene bakatsemera omw’ibana ekindu ky’omu Masako busana n ‘erisulusutya obulengekania bw’abandi. Abandierimbere bakagaya n’eryimana oku luhandi oluwire, eritanza erihalikana. Sibaliminya bati omu nzira eyo bakabya ibakayiboha omu kitego eky’enzigu y’esyonyonyi. Nikwa bakabya babirikangani obutikirirya bwabo bwo bulolerera, bakayowa bati bakatekawa eribya batya. Ku batya ibayiyunga oku batemoobwa-nyamuhanga n’eriyiyingira eyihya y’esyonyukyo sy’etseme y’omu lubuha. OO 526.1

Nyamuhanga, omu kinywa kiwe abirihererya obulangiri obukagunza obw’emibere yakyo y’obunya-lubula. Emyatsi y’okwenene emikulu-mikulu eyihambire oku mulamo wetu yikakanganibawa ndeke-ndeke. Erilaba omw’utibwako Omulimu Abuyirire, owalaganisibawa oku bosi abakasondayago n’omutima muguma, obuli mundu anginayitegererya emystsi y’okewenene eyi iyuwene-wene. OO 526.2

Ibwa kandi obulengekania bw’abandu-nzwiri sibuligunza omu bwoswire eriyitegererya esyondeka-teka n’ebilubirirwa bya Nymuhnga.Sitwanabana Nymuhanga y’omw’irondekania. Situtolere erirengesya n’ebyl byetu erisumb’olukimba olukaukuliraya obukulu bw’obwami bwa Nyamuhanga. Omukwenda mwabuga omw’ihahahamuka ati: ” Kwenene obukulu bwa Nyamuhanga ni bunene! Kwenene Nyamuhanga awite amenge gosĩ nʼeriminya lyosĩ! Sihali mundu wangaminya erisoha liwe! Sihali mundu wangaminyerera esyonzira siwe!” AbanyaRoma 11:33. Twanginayitegereya ng’oku akakolerana netu, kandi nga ni busana naki, itwanalangira olwanzo olutawite busubuliro n’olukogo olukundikenie oku butoki obutendisyahwaho. Tata wetu elubula akalangira obuli kindu omu bwenge n’omu butunganene, netu situtolere eribya butasima n’eribya butamuyiketera, liriryo tutolere itwamunamira tukayihereryayo okw’iyo. Akenditubisulira ebilubirirwa byiwe ebyo akalangira ati tutolere itwaminya, neryo ebilabire okw’ebyo tukatolera itwayiketera ebyala by’oyo oyuwasi ebyosi, omutima owoswire olwanzo. OO 527.1

Nyamuhanga n’omw’anahere obwimiribw’eryikirirya obukagunza naho syendiyalusy’ku bandu kw’eriyitonganirira busana n’obutikirirya lyosi. Abosi abakasondaya esyongondo sy’erihanikako eritika-tika lyabo bakendisyabanasyo. N‘abo abakagana eriliga n’eryolobera ekinywa kya Nyamuhanga erihika aho obuly’igana lyasyabya iryabirilusibwaho, isihakiri muyisa w’eritika-tika, sibendisyahika oku kyakakala. OO 527.2

Obutayiketera Nyamuhanga ni kindu ekya bubutiranwa ekikabanika n’erikulira omu mutima w’omundu owatayihereryeyo oku Nyamuhanga, owakalwa nayo. Liriryo eryikirirya likasondolawa Mulimu Abuyirire, kandi likakula omu nzira eyo omundu akahambira lyomo. Sihe mundu wangabya n’eryikirirya erikalire atawite ng’atwiremo atya. Obutikirirya bukatunga akagala ng’oku bakasikibawa mulyo; neyo abandu omu kitswa ky’erilanda oku myatsi y’obwimiri obu Nyamuhanga biririha erihambirira eryikirirya lyabo, bamatwamo eryikala bakabulya n’eriyisamambula, bakendisyabana eritika-tika lyabo irikasikibawa. OO 527.3

Nikwa abo abakatika-tika okw’iyilaganisya lya Nyaamuhanga kandi ibabya butsir’eriyiketera olukogo luwe ng’oku lukatusikaya bakabya isibalimuhiramokitsumbi; kandi n’erikula ly’abandu, omu kitswa ky’erireta abandu b’oku Kristo, kikakunabo hali okw’iyo. Ni miti eyitehetaya biguma eyikakolaya emitahi yayo eyoswireko ebiti ebikinire ndeke yo hali kandi bugali, iyikasukuliraya ebindi biti by’okw’itunga ekyakakala, neryo iyaleka ibyayihondyako n’erihola busana n’ekyutsutsu. Ebyo abandu bano bakakola omusyongebe syabo bikendisyikala ibinemutwirabo olubanza. Bakabiba esyombuto sy’emitiko-tiko esikendisyalwamoamahulule awatetaluka. OO 527.4

Nikwa hali enzira nguma y’erikwama okw’abo abanzire kwenene erilusibwako emitiko-tiko. Omu kitswa ky’eribulya bibulyo tetete n’eriyisamambula oku bindu ebyo batekenga, leka bolobere ekyakakala ekinemukolerya kubo lino, neryo bakenditunga ekyakakala ekirengiry’ekyo. Ni bakole obuli mubiri ogubabiriyitegererya, neryo bakendisyatokesibwa eriyitegererya n’erikola n’eyo eyo bakatika-tikako lino. OO 528.1

Satani anginahirahw’ekikwangara ekisosene n’okwenene kwo kutsibu-tsibu neryo ikyatebya aboabanzire eritebibwa, abanzire erilwika eriyiyigana n’eriyihayo eryo okwenene kukasonda; nikwa kimukalirire eriboherera omundu muguma yo ahisi sy’amaka wuwe oyuwanzire kutsibu eriminy’okwenene n’omukyanginabya kiti. Kristo niyo kwenene “n’ekyakakala ekikakoleraya oku buli mundu oyukasa omu kihugo.” Yoane 1: 9. Omulimu w’okwenene abirtitumwa erisondol’abandu b’omu kweneneokwosi. Kandi oku butoki bw’Omwana wa Nyamuhanga kikabugibawa kiti: “Wusondekanaye neryo wukendisyabana.” Omunduwosi-wosi akendisyabya amakola erisonda lya Nyamuhanga akendisyaminya engangirirya eyo. Matayo 7:7; Yoane 7:17. OO 528.2

Abakwami ba Krito basi kike oku ebyo Satani n’erihe liwe bakakwika erilwa nabo. Nikwa oyo oyuwikere omu lubula akendisyakinda ebyo bakapanga ebi busana n’erigunzerera ly’esyondeka-teka syiwe. Omwami Mukulu akaligira abandu buwe erilabibwa omw’irengwako erikala-kalire, si kusangwa akatsemera amalige n’eryagalibwa lyabo nikwa kusangwa kino kikayitsutsibawa busana n’erikinda lyabo ery’erigunzerera. Syangalindabo omu ngabo y’olukengerwa luwe oku birengo; Kusangwa ekilubirirwa kikulu eky’erirengwako lyabo ly’eriteka-tekabo eriyinyalika oku byosi ebikakurira omundu y’oku kibi. OO 528.3

Sihali na muguma, abandu ababi kutse emirimu mibi eyangimania omubiri wa Nyamuhnga kutse erimukingir’eyihya oku bandu buwe; n’emitima yolobire n’eritwamo bamabikula ebibi byabo neryo omw’ikirirya bakamusaba ebyo abalaganisaya. Obuli kirengo, obuli kindu ekikakolawa eribindula obulengekania bw’abandu, minya kisanzukere kutse ni mbita, kyanginaganibwa. Omwami Mukulu w’Emilodo ati: “Butsira omu kagala kutse omu butoki, nikwa omu mulimu wage.” Zekaria 4:6 OO 529.1

Ameso w’Omwami Mukulu ali oku batunganene n’amatwe wuwe akowa erisaba lyabo… Neryo nindi oyuwasyabakola nabi, mwamabya bakwami b’ekibuya, kwehi? 1 Petero. Iyo Balamu, inyakalombereribawa erilaganisibwa l’y’ebindu by’obuteke, abere akola omwatsi w’eriloga aba Israeli, neryo omu buhere oku Mwami Mukulu amalengaho erimusaba eritakira abandu buwe, Omulimu wa Nyamuhanga mwakakirya ekibi ekyo anz’erikola, neryo Balamu mwayeya inyakabuga omw’ihahamuka ati: “Ngenditoka nyiti eritakira abo Nyamuhanga abiritsumula kutse nangatoka erihayira abo obu Mwami Mukulu atit hayira, kwehi?” “Leka ngahole oluholo lw’omutunganene n’enduli yage yibye ng’eyiwe!” Abere abirihera obuhere obundi, omuminyereri oyutabyamoobwa-nymuhanga oyo mwabug’ati: “Lebaya nabirihebwa ekihano ky’eritsumula; omugulu abiritsumula, nage sinangatoka eribindulalyo. Syalitalangira obubi oku Yakobo; kutse syalitalangira omwaga oku Israeli. Omwami Mukulu Nyamuhanga wuwe ali haguma nayo, n’obwogo bw’Omwami buli omukati-kati kabo. Kwenene sihali busaki oku Yakobo; kutse sihali erilagula oku Israeli; erikwamana n’endambi eno kyasyabugibwa oku Yakobo n’oku Israeli kiti, Ni kihi ekyo Nyamuhnga amatakola!” Neryo kandi engendo eyakasatu ebiherero mubyakwikwa, kandi iyo Balamu mwalengaho eritunga eritakira. Nikwa erilwa oku minywa y’omuminyereri eyitanzire, Omulimu wa Nyamuhanga mwatsumula abandu buwe abayisogawa, neryo amapwirira obukiru-kiru n’eritsuro ery’esyonzigu syabo ati: “Awite omuyisa oyukakutsumula, kandi atakirawe oyo oyukakutakira.” Emiganzo 28:8, 10, 21, 23. OO 529.2

Abandu ba Israeli babya oku ndambi eyo ini bowa oku Nyamuhanga; neryo kusangwa bamaloly’embere omw’olobera ebilyiro byiwe, sihabya butoki omu kihugo kutse ekulimu obwangakindirebo. Nikwa eritakira erya Balamu abya isyataligirwa erihira oku bandu ba Nyamuhanga, mwagunzerera eribya inyakatoka eribaletera lyoko erilaba omw’ilombereryabo okw’ibihya. Babere baketa ebihano bya Nyamuhanga, neryo mubayihigula okw’iyo, neryo mubalekernibwa bayowire obutoki bw’oyukaheraya. OO 529.3

Satani anasi ndeke-ndekati omundu oyuli mutseke kwilab’abosi oyukikala omu Kristo awite akagala kangyi kwilaba omuguma w’oku b’emilondo y’amalwa w’omwirima, kandi ati, amayikangania bulolerera omundu oyo inyakendimuluhya. Busana n'eky’o akarondekanaya erilusya abasirikani b’omusalaba b’aho bawitire akagala, obwo inyanalambire n’amahe wuwe, ibanayiteka-tkire eritinda abosi abakalaba aho ali. Omw’isegema n’eriyihombeka oku Nyamuanga musa, n’omw’olobera ebihano byiwe ebyosi nimotwangabya itulindirwe buholo. OO 530.1

Sihali mundu oyuli ndeke habw’ekiro kiguma kutse esaha nguma hate emisabe. Kwilabirirya tutolere itwakuta-kuta oku Mwami Mukulu atuhe obwenge bw’eriyitegererya Ekinywa kiwe. Omw’ikyo nimoemitego n’amenge w’omutebya bikabisulawa kandi n’esyonzira syo omundu angamukindiramo. Satani asi kutsibu eribakula n’eryahula bipindi birebe eby’Amasako, ebyasakawa, inyahiraho erisobolya liwe oku bipindi birebe, ebyo akaganirya ati anginaleka itwatwikalako. Tutolere itwasoma n’eriyikehya ly’omutima, isitulilusaya ameso w’okw’isegema oku Nyamuhanga. Kine kiti tutolere eriyirinda oku bindu ebyo Satani akakolesaya, tutolere itwikala itunemusaba tuti: “Siwutwingiraye omw’irengwako.” OO 530.2