Lweny Maduong’

18—Jatim Lokruok Ma Ja Amerika.

Japur ma ochung’ tir. kendo man gi chir minyalo geno, mane osetelne mondo omed loch mar ndiko maler gi kiawa, to ma chutho ne gQinbo ng’eyoadiera. ne en jal mane Nyasaye oviero e yo makende mondo otel ne ji kuom lando biro mar Kristo mar ariyo. Mana kaka jotim lokruok moko mathoth, William Miller ne okedo gi chan e ngimane mokuongo kendo kamano ne jopuonjore leson maduong mar muya kod tuonruok. Jo kanyakla mar ot mane odongoe ne hi kod kido mar chung’ kendgi, kod chuny ma ohero bedo thuolo. ka gin kod nyalo mar bedo modhil. kod bedo motegno kuom hero pinygi - kido ma bende ne nenore e kit ngimane. Wuon-gi nobedo jatelo e lweny mar ng'anyo (Revolution) kendo chiwruok mane otimo e kedono kod masiche mag ndalo mag yamo mager pod ne inyalo neno kuom ngima moriere mokuongo mar Miller. LM 291.1

Ne en kod chike mowinjore matayo ringruok, kendo kata mana ka ne pod en taweia. ne ochiwo ranyisi mar bedo gi rnoloyo tekruok mar obuongo ma ji ong'eyo mapile. Kaka ne ornedo dongo, gini ne omedo nenore. Pache ne tiyo kendo ne odongo maber. kendo ne en gi riyo makende mar ng'eyo. Kata obedo ni ne ok owinjo ber mar somo e kuonde mag tiegruok. to hera mane oherogo nono weche kod kido mar bedo gi ritruok e paro, kod wacho ber kata rach mag gik moko e yo machiegni, ne omiyo obedo ng’at mane ni kod teko mar ng'ado wach mowinjore. kod paro ma oriwo ji te. Ne en kod timbe mabeyo ma onge ng ama ne nyalo seyo kod huma mane ok nyal bedie gi nyiego, ka ji duto ohere nikeeh ratiro, klingo kod miwafu mare. Kuom tiyo gi teko kod oro kwayo. ne oruyo yudo lony, kata obedo ni kite mar somo. to ne pod en godo. Ne obedo e apis mopogore opogore mag sirkal kod lweny gi trying maber, kendo wang’yore mag mwandu kod luor ne chal ka gima ne oyaworene malach. LM 291.2

Min mare ne en dhako ma ohero wach Nyasaye, kendo ka en rawera, ne ong'iyo gi weche mag lerno. Ka pod en nyathi kata kamano, ne odire e dier joma ne okalo tong’, ma mbi margi ne otegno ka wuok kuom adiera ni ng’enyne ne gin jo piny mabeyo, kendo ne gin gi kit dhano kod miwafu e nenruok margi. Ka gidak kaka ne gitimono, e chuny kuonde puonjruok mar jo-Kristo, kitgi ne chal ka gima ochwe kaluwore gi aluora mar kar dakgi. Xe gin kod gowi mar Biblos, kuom beyo duto mane giwinjo, kaka luor maneomigi kod chir mane gin godo gi ji; to eka mich mabeyogi duto. ne onjaw mi ne gibedo gi mbi mar kedo gi Biblos, ma en wach Xyasaye. Kuom riwmok gi jogi, Miller ne otelne mi okwanyo wechegi. Yo mane iloko godo ndiko ne chiwo pek moko mane chalone ka gima ne ok nyal idhi mi kal: to pod ne yie mare manyien, kata obedo ni ne keto Biblos tenge, ne ok ochiwo gimoro maehielo maber mane nyalo kawo kare. kendo rie’odong’ mabor gi romo. Xe omedo dhiyo nyime gi mako weche ma kamago, kata kamano kuom higni ma dirom apar gariyo. To ka en ja higni pieto adek gi ang’wen. Roho maler ne odonjo e chunye, ka nyise okang’ mare kaka jaricho. Xe ok oyudo singruok moyombo liel ei yie mare mokwongo. Xgima mane pod ni nyime ne olil kendo ne mirimiri. Ka owuoyo bang’e kuom okang’ mane entire, ne owacho , niya: “Lai nono ne en paro mang’ich kendo makclo kuyo. Duoko waeh to ne en kethruok adier ne ji te. Polo ne obedo kaka mula e wiya. kendo piny ne ochalo nyinyo e bwo tienda. Ngima mochwerene en ang’o? To tho - ango mane omiyo obedoe? Kaka ne amedo poro wach, e kaka ne amedo dhi mabor gi timo gimoro. Kaka ne amedo paro. e kaka weche ne medo kena akeya. Xe atemo mondo awe paro, to ne onge gima ne nyalo chiko pacha. “X'e adhier adier, to ne ok awinj ticnd chakruok mare. Xe ang.'ur kendo ne amino waeh. to ne ok ang’eyo ng’ama atimone kamano. Xe ang’eyo ni rach ne nitie to ne ok ang’eyo kaka iyudo ber kata kama iyudee. X’e adengo to ne aonge geno” LM 291.3

Ne omedo dhiyo nyime ka en e okang’no kuom dweche moko. “Ka diemo wang’ nono” ne owacho: “kit Jawar ne odonjo e pacha maler.” Xe ochalo ka gima nyaka bedie chwech moro maber ahinya, kendo mani kod kech mane nyalo rniyo en owuon obedo misango magolo richowa. kendo e yo ma kamano, mondo owarwa ka ogolowa e chandruok kod masira mar richo. Xe achako mana winjo gi sano kaka ng’ama kamano ne nyalo bedo maber manade, mi atemo paro kaka ne anyalo bolora e Iwetene, kendo geno ng uono mai ng at ma kamano. To penjo ne ochung’: “Ere kaka inyalo ng’e adiera ni ng at ma kamano ne osebedoe? Ka ok ei Biblos, ne onge ranyisi moro amora mar bedoe mar Jawar ma kamano, kata ni chieng’ moro enobedi.... LM 292.1

Ne aneno m Biblos kelo picha hie mar Jawar mane adwaro; kendo ne adhier nono kane ayudo kaka kitabu ma ondiki gi muya maler ne nyalo dongo chike moko mogik kare ka luwore gi dwaro mar piny mosepodho, Xe chuna mondo ayie ni ndiko maler nyaka bed fwenyruok mawuok kuom Xyasaye. Xe gibedo morna; kendo ne ayudo osiep ei Yesu. Jawar ne obedona miruka e diei ji gana apai. Muma maler. ma yandi ne otimona mana mudho kendo pingoie kende. koio ne odokona taya mar tienda kendo ler mar wang’yora. Pacha ne okwe kendo ne oromo. Xe ayudo Ruoth Xyasaye kaka lwanda e diei nam mandiwa mar ngima. Biblos ema koro ne obedo nyanonro mara maduong , kendo anyalo wacho adier niya: “Xe amanye gi mor maduong’.” Xe ayudo ni nus mare ne pok okona. Xe awuoro gima ne omiyo pok ne aneno berne kod duong’ mare chon, mi ne awuoro ni kamoro dine adage. Xe ayudo ka gik moko duto mane chunya nyalo gombo ofweny e iye, kendo yath mar touche duto mag chuny. Xe awito ndhadhu mar somo moko duto, mi ne aketo chunya mondo ayud rieko moa kuom Xyasaye.” - S.Bliss. Memories of W.M. Miller, pages 65.67. LM 293.1

Miller ne ohulo yie mare ayanga ei lemo mane osejaro. To osiepene mane okia Nyasaye, ne ok odhi mos kuom kelo mbekni ma en owuon ne osebedo ka ochuno mondo okedgo gi teko mar polo mag ndiko maler. Ne ok oikore mar duokogi koro; to ne oporo wach ni, ka Biblos en fwenyruok mar Nyasaye, nyaka oting’re kende owuon; kendo nikech ne ochiwe mondo otieg dhano, nyaka okaw mana winjo mare. Ne oramo mar nono Biblos kende owuon, mondo one ane ka be nitiere pingruok ma ayanga mane ok nyal keti mi winjre. LM 293.2

Ka onano mondo oket paro duto mane osebedogo tenge, kendo oweyo weche mag jo ndiko, ne oporo ndiko gi ndiko, ka okonyore kod wes ma ochiw kod concordance, ne odhiyo nyime gi sombe agura gi chenro; ka ochako gi chakruok, kendo osomo wes ka wes, ne ok odhi matek moyombo tiend weche mane oel mondo ne odong’ maonge wichkuot - kane oyudo gimoro amora mopondo, ne en kod kido mar pime gi ndiko mamoko duto mane chalo ka gima oting’o wach mane omanyono. Wach ka wach ne oyiene mondo obed kare mowinjorene kuom thuon wach mane iwuoyoe, kendo kane pache owinjore gi mamoko machal kode, ne koro oweyo bedo pek. Kamano, kamoro amora mane oromoe gi wach moro mane tek winjo, ne oyudo ka oler tiende e migepe mamoko mag ndiko. Kaka ne osomo gi lamo ka oketo chunye mondo omiye ler mar polo, mano ma yande ne otimo mudho. mane ok onyal winjo ne otim odoko maler. Ne oneno adiera man kuom weche mag jandik Saburi ni: “Wecheni koyawore kelo ler. omiyo weche donjo ni joma riekogi tin.” LM 293.3

Ka en kod chuny ahinya ne onono kitape mag Daniel kod Fweny, ka otiyo gi chik mane osetiyogo ka oloko kitape mamoko mi ne oyudo gi mor maduong’, ni ranyisi mag weche mokor ne inyal winj tiendgi. Ne oneno ni weche mokor mana kaka ne osetimore, ne gitimore adier; kendo ni ranyisi duto, ngeche duto mag wuoyo, kido duto gi mamoko, ne samoro ilero tiendgi mana gi sano, kata wach mane iwuoyoeno ne ilero tiendgi e ndiko mamoko, kendo kane oselergi e yo ma kamano ne idhi winjgi adimba. “N:e aromo kamano.” Ne owacho. Ni, Biblos en tint moro mar adiera mofweny, maler kendo ochiw e yo mayot mondo kata ng'ama riekone tin, kata obedo ni ofuwo to ok Onego oboth e iye kanyo.”- Bliss.pg.70. Tudruok ka tudruok ei thiwni mar adiera ne ochiwone tekre mare duoko, kaka ne ogoyo okang’ ka okang’, ka oluwo ndach tol maduong’ mar wach mokor. Malaike mag polo ne chiko pache kendo yawone winjo tiend ndiko. LM 294.1

Ka okawo yo ma kor ne osechopo godo kare e ndalo machon kaka yo mar ng’ado wach, kuom chopo kare mar mago mane pod biro, ne oromo, kane oneno ni paro mane ji mathoth ne nigo kuom loch mar Roho, mar Kristo - higni gana achiel e pinyka, ka pok piny ochopo e giko mare, ne ok osir gi wach Nyasaye. Puonjni eri, mane siemo higni gana achiel mag tim makare kod kwe ka pok Ruoth owuon obiro. Keto buok mar odiochieng Nyasaye mabor. To kata obedo ni en gima nyalo moro ng’ato, opogore gi puonj mar Kristo kod mar joote mage, mane owacho ni ngano gi ogolo nyaka dong . mana kanyakla nyaka chieng’ keyo, ma en giko piny; ni joricho kod jok ma sero ji ne biro medo bedo marach: ni kinde mag chandruok nobedie ndalo giko.kendo ni piny ruodh mudho enodhi nyime nyaka chop biro mar Ruoth, kendo muya mawuok e dhoge enotiek joma richo kanyakla kod ler mar birone. Mathayo 13:30. 38-41. 2'Timotheo 3:13.1. 2Thesalonikci 2:8 LM 294.2

Puonj mar lokraok mar piny, kod loch mar Roho mar Kristo ne ok ornaki gi kanisa mar joote. Bende ne ok orwake gi jo-Kristo duto nyaka ehiegni e chakruok mar higa gana achiel gi mia aboro. Mana kaka both moko duto, duoko mage ne obedo richo. Xe opuonjo ji mondo one ka biro mar Ruoth ne pod ni mabor ahinya. kendo geng’ogi mondo kik gine ranyisi ma nyiso ni okayo machiegni. Ne okelo chir moro kod arita mane ok oyud maber kendo ne omiyo ji mathoth ojwang o tirno ikruok madwarore mondo girom ne Ruodhgi. LM 295.1

Miller ne oyudo ka biro mar Kristo ne opuonj maber ei ndiko. Paulo wacho niya, Nikech Ruoth owuon biro lor koa e polo gi luong matek, gi duond malaika maduong ka tung Nyasaye oywak” IThesalonika 4:16. To Jawar wacho mya: “Ginine wuod dhano ka biro e wi boche polo kod teko gi duong’ maler mang ongo. Nikech kaka mil polo wuok e yor wuokchieng'. monenore nyaka imbo. e kaka biro mar wuod dhano nobedi” Mathayo 24:30,27. Obiro biro gi Malaike mag polo. “To ka wuod dhano enobi e duong'ne maler gi Malaika duto kode, nobed e kom duong’ne maler” Mathayo 25:31. “Enoor Malaika mage, ka tung ywak matek mi ginichok joge rnoyier a e tunge piny ang’wen, nyaka a tung” polo konchiel nyaka kumachielo” Mathayo 24:31 LM 295.2

Chieng’ birone, joma kare mane osenindo biro chier, kendo joma kare ma noyud ka ngima ibiro loki ahucha : “Ok wana nind waduto. to nolokwa waduto ahucha ka diemo wang’, ka tung’ mogik oywak, nikech tung’ biro ywak, kendo joma otho, nochiergi gi ringruok ma ok tow, mi wan bende nolokwa. Nikech mani matow, onego rwakre gi mano ma ok tow, kendo mani matho, onego rwakre gi mano ma ok tho - 1 Korintho 15:51-53. Kendo ewi barua mane ondiko ni jo-Thesalonika bang’ leronegi kaka Ruoth biro biro, owachoe niya: “Kendo jomotho kuom Kristo nochier mokuongo; eka wan joma ngima modong’, noterwa malo kaachiel gi jogo, e boche polo mondo warom ni Ruoth e kor polo; kamano wanabedi gi Ruoth nyakachieng’. 1 Thesulonika 4:16-17. LM 295.3

Mana nyaka chop Kristo owuon bi, eka joge nyalo yudo puodhmok. Jawar ne owacho niya: “To ka wuod dhano enobi e duong’ne maler, gi Malaika duto kode, nobed e kom duong’ne maler, kendo ogendini duto nochokre e nyime; eka nopoggi jogi kod jogi, kaka jakwath pogo Rombe kod Diek. Mi noket Rombe e bade korachwich, to diek e bade kor acham. Eka Ruoth nowach ni jogo man e bade korachwich niya: “Biuru un joma ogwedhi mag Wuora, cham uru gikeni mar piny Ruodhno moiknu nyaka a chakruok .piny.” Malhayo 25:31-34. LM 296.1

Waseneno kokadho kuom ndiko mochiw, ni ka wuod dhano nobi, joma ne osenindo ibi chier gi ringruok manyien ma ok tow, kendo joma ngima ibi loki ahucha. Lokruok maduong’ni ema dhi ikogi ne yudo pinyruoth. Nikech Paulo wacho niya: “Ring’o gi remo ok nyal chamo gikeni mag pinyruodh Nyasaye; kata gima tow ok nyal chamo gikeni mag gima ok tow.” IKorintho 15:50. LM 296.2

Dhano e okang’ ma entie sani en gima tow, matho; to pinyruoth Nyasaye biro bedo ma ok tow, ma siko ma nyakachieng’. Kuom mano, dhano e okang’ ma entie sani ok onyal donjo e piny Ruoth Nyasaye. To ka Kristo obiro, obiro keto ringruok ma ok tow kuom joge; ka aye to oluongogi mondo gicham gikeni mar piny Ruoth mane gisebedo mana ka girito. LM 296.3

Magi kanyakla gi ndiko mamoko, ne olero ne pach Miller maler, ni weche mane ji osebedo ka geno nine biro timore ka pok Kristo obiro.kaka loch mar kwe e piny duto, kod keto piny Ruoth Nyasaye e pinyka, ne dhi mana timore ka Kristo obiro e biro mare mar ariyo. To moloyo mano, ranyisi duto mag ndalo kod okang’ ma piny nitie, luwore gi kaka kor lero tiendgi e ndalo mag giko. Ne ochune ma ochopo e giko mar weche, ka kadho kuom nono ndiko kende ni kinde mane oketi mondo pinywani odhi nyime e okang’ ma entiereni ne ochiegni rumo. LM 296.4

“Ranyisi machielo mane ochando pacha ahinya” ne owacho, ne en kaka ndiko ochano gik rnoko— Ne ayudo ni gik moko duto mane osewachi ni ne biro timore, mane osechopo kare e ndalo machien, ne thoro timore.e kinde moro mane osechiw. Higni mia achiel gi piero ariyo nyaka chop ataro (Charuok 6:3) ndalo obiriyo mane dhi telone, kod ndalo piero ang’wen mag koth mane osekor, (Charuok7:4) . Higni mia ang'wen mag bedo nyikwa Ibrahim e twech (Chakruok l5:13) ndalo adek mag jogam divai kod jated rnikati mane gineno e lek (Chakruok 40:12-20)', Higni abiryo mag lek Farao (Chakruok 41:28-54) . Higni piero ang’wen e thim (Kwan l4:34). Higni adek gin nus mag kech (Rnodhi 17:1) (Luka4:25)... higni abiriyo mag Nebukadnezar (Daniel 4; 13) ; kod jumbe abiriyo, jumbe piero auchiel, kod jumbe ariyo, kod juma achiel maloso jumbe piero abiriyo, mane oketi ne joYahudi (Daniel 9:24-27) - weche mane oketne gi ndalogi, kinde moro ne gin m'ana kor, to ne gichopo kare kaluwore gi kaka ne owachgi.” - Bliss pg. 74.55. LM 297.1

Kuom mano. kane oyudo kuom nono Biblos kinde mopogore opogore mane ochan e weche moko, ma kaluwore kod kaka ne owinjo tiendgi, ne chorore nyaka e biro mar Kristo mar ariyo, ne onyalo mana kwanogi kaka ndalo mane osekcti. clion. mane Nyasaye osefwenyo ne jotichne. Musa ne owacho ni: Weche mobet apanda gin mar Jehova Nyasachwa; to gik mofwenyore ni marwa, kendo mar nyithindwa nyakachieng’.” - Rapar mar chik 29:29. Rruoth to wacho kokadho e dho Janabi Amos niya: “Ok notim gimoro, to oelo wachne maling ling ne jotichne ma Jonabi.” Amos 3:7. Jopuonjre mag wach Nyasaye kuom mano, nyalo geno gi chir, mar yudo adiera madongo mag gik malich mane dhi timore ei sigand dhano ka osiem maler ei ndiko mar adier. LM 297.2

Kane wach osedonjona duto, Miller wacho, ni: “Weche duto ma wuok e Muma ochiw kuom much Nyasaye - kendo konyo. . . (2Timotheo 3:16).'ni ne ok obiro kuom dwaro mar dhano, to ne ondike ka joNyasaye ne wuoyo ka luwore kod teko mar Roho maler mane chikogi. (2Petrol:21) . To nondikgi mondo wapuonjre, mondo kuom kinda kendo kuonr hoch mar ndikogo, wabedi gi geno (Jorumi 15:4). Ne anyalo mana kwano chenro duto man e rnigap Biblos. kaka nrago man ei migap wach Nyasaye, kendo ne onego waranggi ka waketo ehunywa mana kaka migepene mamoko. Kuom mano. ne awinjo ni kuom tenro mondo awinj gima ne Nyasaye kuom ng’uonone ne oneno ni owinjore mondo ofwenynwa. ne aonge gi ratiro mar kadho ewi kinde mag duond wach mane okor” - Bliss, pg. 79. LM 297.3

Kor mane chal ka gima fwenyo kinde mar biro mar Krisio mar ariyo, ne en Daniel 8:14. “N'yaka ndalo gana ariyo gi mia adek. ndalo mag odhiambo kendo mag okinyi, eka Sang’tuari nobed mopuodhi. Ka oluwo chikne mar keto Biblos mondo olok tiende kende owuon. Miller ne opuonjore ni; ndalo kaka ranyisi mar kor ochung’ kar higa (Kwan 14:34. Ezekiel 4:6) . Ne oneno ni kinde mar 2300 ndalo mag kor, kata higni hie, ne biro yarore mi chopi kendo kal ndalo mane oketi ne jo-Yahudi, onriyo ne ok onyal wuoyo kuom Sang’tuari mar ndalono. Miller ne obedo gi paro mane ji duto nigo ni, e ndalo mag jo-Kristo. piny e Sang’tuari, kendo kamano wach ne odonjone, ni puodho Sang’tuari mane okor wachne e Daniel 8:14. ne ochung’ kar puodho piny gi mach e biro mar ariyo mar Kristo. Ka kamano to, kare kama ber ma onego chak godo kweno mar ndalo 2300 ne inyal yudi. N'e otieko kowacho ni kara biro mar ariyo mar Kristo inyal ng'e. kamano ne ibi fweny ndalo maduong’ mar tieko tich, kinde ma’ okang’ mar gik moko ma sani. kanyakla gi sunga mare, kod teko mare, gi nyadhi mare, kod gik ma kadho ka yamo, gi timbe mag richo, kod thiro ji ne dhi chopo c gikogi; Kindc ma kuong’ ne ibi golie e wang’ piny, ka tho ne idhi kethi. ka ichiwo ne jotich Nyasaye rnich, jonabi mage, gi jomaler, kod jogo ma oluoro nyinge, kendo jogo maketho piny iketho.” - Bliss.pg. 76. LM 298.1

Ka en kod miyumo manyien kendo niatut, Miller ne omedo dhiyo nyime gi tirno penj kuom wach mokor. Otieno duto gi odiochieng’ duto , ka ochiwore ne nono tiend gino ma koro ne nenore ka gima owinjore kendo ma lungo paro. E sura mar aboro, ne ok onyal yudo kama ne onyalo chako godo kweno mar ndalo 2300; Malaika Gabriel kata obedo ni ne ochiki mondo omi Daniel winjo tiend lekno. ne olerone mana tiende nus. E saa ma sand malich ma ne dhi lwar kuom kanisa ne oyawore e fweny mar jonabi, tekruok mar ringmok ne orumo. Ne ok onyal medo bedo modhil kendo. Daniel ne muche orurno mi obedo matuo kuom ndalo moko. “Kendo leknano ne obuoga. to onge ngama ne owinjo tiende.” Ne owacho. LM 298.2

To Nyasaye ne osenyiso jaote mare; “Mi ngatni winjo tiend lekno.” Chik’no nyaka chop kare ka ochiwo ne bolruok, Malaikano ne oduogo kuom kinde rnoro ir Daniel ka owacho niya “Abiro koro ni mondo arniyi ibedi molony ahinya ma weche donjoni; emomiyo, ket chunyi kuom paro wachni, mondo weche mofwenyore odonjni. Daniel 8:27.16.. 9:22. 23.-25-27. LM 299.1

Ne nitiere wach achiel mane owinjore ahinya e fweny mar sura aboro mane owe ma ok oler tiende. mano maluwore kod ndalo, kinde mar ndalo 2300, kuom mano kane Malaika ochako lero tiend weehe, ne othoro kuom weche mag ndalo; “Oket jumbe picro abiriyo ni jogi kendo ni dalau maduong’ maler.... Emomiyo ng’e ma wachni donjni ni, nyaka a ndalo ma chik nowuogie ma rniyo Jerusalem bet kaka yandi obet, mondo ogere manyien, nyaka ng'ato nobi mowal gi mo. mana Ruoth. nobedi jumbe abiriyo; kendo jumbe ptero auchiel gariyo nobedie; mi nobedi moger kendo, gi yo, gi bur moluore mana ndalo mag chandruok. Kendo bang’ jumbe piero auchiel gariyo, nogol jato mowal gi mo oko, mi nobedi nono.... Kendo nolos singruok mar adier kod jomang’eny nyaka junta achiel norum; kendo e dier jumano nomi timo misango kod chiwo mogo mondo ogik” LM 299.2

Malaika ne oor ir Daniel gi chenro achiel mar rniye ng’eyo weche mane ok owinjo rnaber e fweny mar sura mar aboro. ka wach luwore gi saa — “Nyaka ndalo gana ariyo, gi mia adek, eka Sang’tuari nobed mopuodhi.” Bang’ nyiso Daniel mondo wachno odonjne kendo ong’e fwenyno. weche adirnba mokuongo mag .Malaika gin “Oket jumbe piero abiriyo ni jogi kendo ni dalau maduong’ maler.” Wach ma oti godo ka ni “Oketi” wach ma olok ka. ni oketi, ochung’ kar ng'ad oko. LM 299.3

Jumbe piero abiriyo, mochung’ kar higni 490, ne Malaika owacho ni ne ing’ado oko kaka mano mar jo Yahudi giwegi. To ne ong’adgi oko kuom ang’o? Nikech ndalo 2300 e kinde kende mane owuo kuorne sura mar aboro, en ema nyaka obed kinde ma jumbe piero abiriyo ne idhi ng’adie oko; jumbe piero abiriyo nyaka bed migap ndalo 2300 , kendo kinde ariyogo. nyaka chakre kanyakla. Jumbe piero abiriyo, ne malaika owacho ni ne dhi chakore sama ne chik mar dok gero Jerusalem owuokie. Ka tarik mar chikni ne inyal yudi. to kare kama higni 2300 ne dhi chakorego ne inyal yudi bende. LM 300.1

E sura mar abiriyo mar Ezra ema chikno yudoree. Wes 12-26. Ne ogole e kite mogik gi Artaxerxes Ruodh Pasia, 457.B.C. to e Ezra 6:14. iwachoe ni od Ruoth man Jerusalem ne oseger kaluwore gi chikno mar Cyrus, kod Darius, kod Artaxerxer Ruodh Pasia. Ruodhi adek gi eki kuom chako, siro, kendo tieko chikno, ne okele e okang’ mogik mane duond wach mokor dwaro mondo obed chakruok mar higni 2300. Ka wakawo 457.B.C kinde mane chikno orumoe kaka tarik mar chikno, weche duto mag kor man kuom jumbe piero abiriyo ne onenore ka ochopo kare. LM 300.2

Nyaka a ndalo ma chik nowuogie mar miyo Jerusalem bedo kaka yandi en chon mondo ogere manyien, nyaka ng’ato nobi mowal gi mo, mana Ruoth. nobedi jumbe abiriyo, kendo jumbe piero auchiel gariyo nobedie.” Tiende ni jumbe piero auchiel g’ochiko, kata higni 483. Chik mar Ataxerxer ne ochako tich e opon mar 457 B.C . Chakre tarigni. higni 483 ne dhi ringo nyaka e opon mar A.D. 27. E lak sechego korni ne ochopo kare. Wach mar Mesia mochung’ kar ng’at mowir gi mo; e opon mar A.D.27, Kristo ne obatisi .gi Johana, mi oyudo wir mar Roho maler. Jaote Petro tirno neno ni: “Nyasaye ne owiro Yesu ja Nazareth gi Roho maler kod teko.” Tich-joote 10:38. Kendo Jawar owuon wacho niya: “Roho mar Ruoth, ni kuoma, nikech osewira mondo ayal wach maber ni joma odhier.” Luka 4:18. Bang’ ka ne oseyudo batiso mare, ne odhi e dala mar Galili, ka oyalo wach maber mar Nyasaye kowacho niya: “Ogik kare, kendo piny Ruoth Nyasaye chiegni. Marikol: 14,15. LM 300.3

“ Kendo enolos singruok mar adier kod joma ng’eny kuom juma achiel.” Juma achiel ma okelnwa picha mare kani, e mogik kuom jumbe piero abiriyo; gin higni abiriyo mogik mane opogne jo yahudi. H ndaloni, ma chakore e A.D 27 nyaka A.D 34 mokuongo Kristo owuon ka aye to bang’e jopuonjrene ne joyaro luong mar injili moloyo to ne joyahudi. E saa mane ioote dhiyo nyime ka giting'o hurna maber mar pinyruodh Jawar, ne ochikogi niya: “Kik udhi ir joma ok jo-Yahudi, kendo dala moro mar jo-Samaia kik udonjie. To moloyo dhiuru ir rombe molal mag od Israel. Mathavo 10 :5.6. LM 301.1

Kendo e dier jumano nomi timo misango kod chiwo mogo mondo ogiki. li. A.D 31 higni adek gi nus bang’ yudo batiso mare, Ruodhwa ne ogur. Tim mar chiwo misengini ma kuom higni gana ang’wen ne osebedo ka siemo Nyarombo mar Nyasaye. ne orumo gi misango tnaduong’ mane ochiw e kalwari. Kido ne ororno gi gima ok kido kendo misengini duto kod chiwo mogo duto mane gin timbe mag nyasi ne ogik. LM 301.2

Jumbe piero abiriyo kata higni 490, moloyo to mane oketi ne jo Yahudi, norumo mana kaka waseneno e A.D 34. E kindeno kuom timbe mag jodolo kod jobura mag jo Yahudi. Pinyno ne oketo kido kuom dagi injili kokadho kuom nego Stefano kod sando jolup Kristo. Eka ote mar injili ka koro ok en mana mar jomoko ma kende, ne ochiw ne piny. Jopuonjre mane sand ochuno mondo oring oa Jerusalem, ne odhi kuonde duto ka yalo wach. Filipo ne oridore piny nyaka Samaria, kendo ne oyalonegi Kristo. Petro ne teko mar Roho ochiko, ma oyawo injili ne jaduong’ lweny mar Kaesaria, Konelio mane oluoro Xyasaye; kendo Paulo jatich Ruoth, bang’ ka ne oseduogo ei yie mar Kristo, ne ochiki mondo oting’ huma mar mor ka tero ne oganda mane ok jo Yahudi. Tich-joote 8:4,5,22. 21. Kamano e kaka weche duto mokor ne ochopo kare adimba. Kendo chakruok mar jumbe piero abiriyo ogurore mokalo penjo e higa mar 457 B.C, kendo rumo margi e A.D 34. Ka owuok kuom chenroni, to onge pek kuom yudo kama ne higni 2300 dhi rumoe. Jumbe piero abiriyo kata higni 490 - bedo ni ne ong’adi kigolo kuom higni 2300, ne nitie higni 1810 mane pod dhi chopo kare. Chakre A.D. 34, higni 1810 ne dhi ringo nyaka higa 1844. Kamano ndalo 2300 mar Daniel 8:14 ne orumo e higa mar 1844. Kane ndalo maduong’ mar komi orumo , kaluwore kod neno mar Malaika mar Nyasaye, “Eka Sang’tuari nopuodhi” Kamano kinde mar puodho Sang’tuari, mane ji oyie kuome e piny ngima ni ne biro timore e biro mar ariyo mar Kristo ne osiem maler LM 301.3

Miller kod lange ne jo okuongo yie ni ndalo 2300. ne dhi rtimo e ehwiri mar higa 1844. To kor to siemonwa opon mar higano. Koro winjo migawoni ne okelo chandruok kod dhier ne jogo mane oseketo tarik mokuongo mar biro mar Ruoth. To ma ne ok oketho tekruok mar nrbaka mane nyiso ni ndalo 2300 ne rumo e higa 1844. kendo ni wach maduong’ mane ochung’ne gi puodho hekalu ne onego bedni osetimore. LM 302.1

Ka odonjo e nono ndiko kaka ne osebedo ka otimo rnondo onvis ni ne gin fwenyruok mag Nyasaye. Miller ne onge gi paro kata matin ni ne onyalo tundo e giko mane koro otundoeno. En owuon ne ok onyal yie gi duoko mar nyanonro mare. To ranyisi mag ndiko ne ler ahinya kendo ne ni kod teko mane ok nyal ket tenge. LM 302.2

Ne osechiwore kuom higni ariyo ka onono rnana tiend ndiko. to kane ochopo e higa mar 1818, ne ochopo e ng’ado wach ni ne odong’ higni ma dirom piero ariyo gabieh to Kristo duogo reso joge. Ok adwar wuoyo kuom. “mor mane opong’o chunya kane oparo wachno,” Miller ne owacho. Kata kamano. gombo mara motegno kaka ja-Kristo ei chunya kuom waruok. ne ni kuom riwruok ei mor mar joma oresi. Biblos koro ne obedona kitabu manyien. Adier ne en nyasi mar poro wach; duto mane otimo mudho, ma gala gala, mopondo ne an kuom puonj mare . ne oriemb oko e pacha e nyirn ler marieny mane tuch ka wuok kuom ite maler, kendo, oh! To rnano kuma adiera ne nenoree karieny gi duong’! Pingruok duto kod chochni duto mane aseyudo chon ei wach ne odhi; kendo kata obedo ni ne nitiere rnigepe ntoko mane ang’eyo maber ni ne pod ok awinj tiendgi maler. to pod ne nitie ler mathoth mane owuok kuome, ka menyo pacha ma yandi ne otimo mudho. mane awinjo mor kuom nono tiend ndiko, mane ok anyal paro ni ne nyalo wuok kuom puonjne. - Bliss. Page 76.77. LM 302.3

Kane en kod wach malich ni kinde machalo kamano ne osewachi chon ei ndiko mondo ochop kare mana mapiyo, penjo ne obiro ne pache ka nikod teko maduong’. “Kaluwore -kod gima onego atim ne piny e nyim wang’ ranyisi mane osehinyo chunya.” - Ibid.page. 81. Ne ok anyal timo gimoro. mak mana winjo ni ne en tiehne ehiwo ne joma moko ler mane oseyudo. Ne ogeno romo gi lwenv kuom joma okia Nyasaye, to ne en kod chir ni jo-Kristo duto ne biro bedo mamor ei geno mar romo gi jawar mane gisewacho ni gihero. Luoro mane en-go kende ne en ni, ei morgi maduong’, ka gin kod geno ni ne ibi resgi gi duong’ mane ochiegni timore mapiyo, ji mathoth ne biro rwako puonjno ma ok onono ndiko mondo ging’e adiera mare, kuom mano. ne otemo rendo ne ehiwogo, kamoro dipo ka oboth, kendo obedo yo ma wito jornoko. LM 303.1

kamano e kaka ne otelne mondo ochak orang ane ranyisi mane siro wach mane osechopoe maber, kendo mondo opar ane maber kuom pek duto mane ochiewore e pache. Ne oyudo ni, miriambo leny e nyim ler mar wach Nyasaye mana kaka ong’ueng’o e nyim ler wang’chieng’. Bang’ timo kamano kuom higni abich, ne oyango adimba adiera mane ni kuom okang’ mare. LM 303.2

Kendo koro, tich mar miyo jomoko ng’eyo gino mane oseyie kuome, kaka mano ma opuonj maler ei ndiko ne otielore kuome gi teko manyien. “Kane an e tichna rnapile” ne awacho, wachno ne osiko ka aywak mana e ita, “Dhi inyis piny masira maduong’ mochomogi” Wachni man e Biblos ne osiko nwore e pacha. “Ka awacho ne ng’ama rach: Yaye ng’ama rach, tho to nitho, to in ok iwacho mondo ikwer ng’ama rachno oa e yore; ng’ama rachno notho gi richone, to anaketni bura kuom rembe mosechwer. To kata kmano, ka ikwero ng’ama rach kuom timbene, mondo iloke owegi, eka ok olokore oa e yore; enotho gi richone, to in iseresori.” Ne awinjo ni ka tong’ dine inyal siem joricho maber, to ng’enygi ne nyalo lokore; kendo ni ka dine ok osiemgi, to rembgi ne idhi dwar e lweta.” - Bliss,pg. 92. LM 303.3

Ne ochako chiwo pache ling’ ling’, kaka ne obedo gi thuolo, ka olemo mondo jayalo moro owinjie pek mondo oler tiend wechego. To ne ok onyal riembo chutho wach mane osedonjone ni, ne en kod tich mare owuon mane Onego otim kuom chiwo siem. Wechegi ne osiko ka duogo e pache: “Dhi mondo inyis piny wachni, abiro dwaro rembgi e lweti.” Ne orito kuom higni ochiko. ka pekno pod tielore mane e chunye nyaka higa mar 1831 ne ohango chiwo gima ne omiyo ne obedo gi yie. LM 303.4

Kaka ne oluong Elisha ka oweyo luwo bang’ rwedhi e puodho mondo onvak abola mar chiwruok ei apis mar koro wach, e kaka Wiliam Miller bende ne oluongi ka weyo kweye mar dhok, mondo oyaw ne ji midhierni mag piny Ruoth Nyasaye. Ka otetni, ne odonjo e tichne, ka otelo ne jowinjo mage kotero piny okang’ ka okang’, kokadho ei ndalo mag kor nyaka biro mar ariyo mar Kristo. Ka en kod teruok duto. ne oyudo muya kod chir, kane oneno ka wechene ne ochiewo pach ji malach. LM 304.1

Ne ochako chiwo pache ayanga, mana bang’ ka owetene ne ose saye mondo otim kamano, kendo mano ne obedone luong mar Nyasaye. Ne koro en jahigni piero abich. ina bende ne ok ong’iyo gi wuoyo ayanga, ka en kod pek ni ok oromo timo tich mane ni e nyime. To tich mare ne obedo mana gi gweth a chakruok e yo makende ka kelo warruok ne chunje mag ji. Puonj mane okuongo timo ne olu bange gi chiewo mar lento, kama udi apar g’adek. ka iweyo ji ariyo oko, ne olokore. Ne ochune mana mapiyo mondo oter wach e gwenge ntamoko; kendo chiegni kuonde duto, duoko mar chiewo kuom wach Nyasaye ne luwo bang’ tichne. Joricho ne lokore, jo-Kristo ne chiewo kendo bedo gi chiwruok maduong’, kendo jochilo kod joma wacho ni Nyasaye onge ne oyie gi adiera mar Biblos, kod dini mar jo Kristo. Neno mane otimo e dier joma ne otiyonegi ne en ni: “Osechopo kuom kidieny ma joma moko ne ok nyal chopoirgi.” - Ibid,pg.l38. Yalo mare ne ogo kwan mare mondo ochiw pach jopiny mondo gine weche ntadongo mag lento, mondo gitang’ ne dongo kuont hero piny kod tirnbe mag ringruok ntag tieng’ni. LM 304.2

Chiegni ei bontbe duto, ne nitiere ji piero, to moko ne nitire miche, inane lokore nikeeh yalo mare. Kuonde mathoth, kanise mag jo oporo-stan chiegni ntag dinde duto ne oyaworene, kendo gwel mar tich ne thoro wuok kuoni joyalo mag dinde mopogore opogore. Ne okete kaka chik mondo kik oti kama ne ok oluongee. to bang’e ne ofwenyo ni ne ok onyal duoko nus luong mane birone. Ji mathoth mane ok nyal rwako pache kaluwore kod saa hie mar biro mar Kristo mar ariyo ne oyie ni biro mare to ne okayo machiegni. kendo ne gineno ka dwaro mar ikruok to ne owinjore. Ei moko kuom bombe madongo tichne ne oweyo paro matut. Jo ohand kuong’ ne oweyo ohandgi, mi ne oloko dukni maggi kuonde ma ji romoe. Kuonde ma igoyoe ajwa ne oketh; joma okia Xyasaye, jomawuondore. jopiny, kata mana jo miluma nrowe mosebol piny, ne olokore. ma moko kuomgi ne pok odonjo e od lamo kuom higni. Kuonde ma itimoe chokruok ne iloso gi dinde mopogore opogore, ei ute mopogore opogore. chiegni saa ka saa. ka jo ohala ehokore chuny odiochieng’ mondo olein kendo opak Xyasaye. Xe onge ilo mar dhethruok, to chiegni luoro Nyasaye ne okwako piny ngima e pach ji. Tichne mana kaka mag jotim lokruok mokuongo. ne otiyo kuom miyo weche odonjo ne ji kendo chiewo pach ji kar kelo ilo mana marumo. LM 304.3

E higa mar 1333. Miller ne oyudo barua ma oyiene yalo, ka wuok e kanisa mar Baptist mane nyinge nitie. Kwan maduong’ mar joyalo mag dinde bende ne oyie gi tije. kendo ne giketo kokgi mondo odhi gi tichne nyirne. Xe owuotho koyalo ma ok oweyo, kata bedo ni tichne chutho to ne oketi mana e England manyien kod pinje madiere kende. Kuom higni mathoth. ne othoro mana loyo dwache kotiyo mana gi kirope owuon, bende kata mana bang’e ne ok oyudo mane orome wuotho ka nodhi kuonde mane ogwele mondo odhiye. Kamano tichne ma ayanga, kar bedone gima ne nyalo miye ohala, to ne obedone mana osuru mapek kuom mwandune owuon. Mane orumo mosmos e ndalo mag ngimane. Ne en wuoro e ot maduong’, to nikech ne gitiyo rnatek kendo ne gikungo, puothe mane gisepuro ne okonyo kuom ritogi kanyakla kode. LM 305.1

E higa mar 1333 higni ariyo bang’ kane Miller osechako tichne mar puonjo ayanga, ka ochiwo ranyisi mag duok Kristo mar ariyo mane okayo machiegni, mogik kuom ranyisi mane Kristo ochiwo kaka rnago mane nyiso birone ne otimore; Yesu ne owacho niya: “Sulwe mag polo nolwar.” Mathayo 24:29. Kendo Johana ei fweny to wacho niya, kane oneno fweny mane dhi telo ne odiochieng’ mar Ruoth Nyasaye: “Sulwe mag polo nolwar piny, kaka ng’owo mapok ochiek Iwar, ka yamo matek oyuke.’’ Fweny 6:13. Korni eri ne oyudo chopo kare mare e yo ma opogore kendo malich miwuoro kuom gima iluongo ni kodh Sulwe ma ne ochwe e dwe mar apar gaehiel tarik 13. 1833. Mano ema ne obedo nyisruok ma oyarore kendo lwar mar sulwe. malich miwuoro, mane pok onee nyaka nene; kor lwase duto e wi pinje moriwore mag Amerika. ne obedo ka yukni gi mach kuom seche: ne onge gima chalo kamano mane osetimore e pinyno nyaka nene hang kete, mane ji orango ka oketo chunygi, to jomoko bende rango ka luor kamano. Lichne kod berne, pod nitie e paeh jomoko nyaka ehil kawuono. Onge kama ne koth osechweye madongo machal gi kaka Sulwe nolwar e piny, ne ochalore koni gi koni wuok chieng’ podho chieng’, nyandwat kata milambo duto ne chal re'. Wach en ni polo duto ne chalo ka gima yukni.... Chal mare kaka ondiki ei kitabu mar ngire Siliiman, Ne oneno e Amerika ma nyandwat duto.... chakre saa aboro kogwen nyaka piny oyawore maber. Ka lwasi chi 1 kendo onge bor polo moime. Tugo ma ok rum mar gik marieny ma chero wahg’ ne oketi e polo duto.” - R.M Devens. American Progress: or The Great events of the greatest Century, eh. 28 par. 1-5. LM 305.2

Onge dhum adier ma diwach godo lich mar nyisruok mane chalo kod mano.... Onge ng'at mane ok onene ma nyalo temo rwako duong ma kamano e pache. Ne chal ka gima polo duto, kama sulwe nitie, ne ochokore e chuny polo tir kata ma chiegni kode. kendo ne gidirore moro bang’ nyawadgi ka giwuok gi airititi mar mil polo, ka gichomo tunge piny ang’wen. to pod ne ok giol. Gana mathoth ne luwo bang’ jowadgi mapiyo, ka gima ne ochwegi mana ne odiochieng’no.” - F. Reed in the Christan Advocate and journal. Dec 13. 1833. Picha maber moloyo mar ng'owo malwaro olembe ka oyuke gi yamo makudho matek , ne ok en gima yot neno” - The old Century Manin Port Land. Evening Advertiser. Nov. 26.1883. LM 306.1

Ei andiko mar jo New York ma iluongo ni Journal of commerce mar dwe mar opar gachiel tarik. 14,1833, ne oting’o picha mar gima ne otimoreno, ka en kod wach ma kama: “Onge jarieko mar piny kata jasomo ma osenyiso. kata ndiko wach machalo gi mane otimore nyoro gokinyi. Janabi moro ne osekoro wachno rnana kaka ne en e hignt gana achiel gi mia aboro mosekadho. ka opo ni chunywa nyalo chandore mondo wang’e tiend sulwe molwar. Tiende ni I war mar sulwe.... E yo makende ma wang’eyo ni onyalo bedogo adier. LM 306.2

Kamano ranyisi rnogik mag birone ne onyisore, mane Yesti onyiso jopuonjrene kowacho niya: “Kamano bende, kuneno magi duio, ng’e uru ni ochiegni e dhoot.” Mathavo 24:33. Bang’ ranyisigi, Johana ne oneno kaka wach maduong’ mane odong’, polo noban ka kalatas ka piny yiengni. kendo gode duto gi chulni duto; nochwal oa kuonde ma gintie. eka joricho. ne obuok ka giringo mondo gipond gia e wang’ wuod dhano. Fweny 6:12-17. LM 307.1

Ji mathoth mane obedo joneno ka Sulwe lwar, ne onene kaka gino mane telo ne bura mane biro. Kido malich, jal ma telo e nyime g'adier, ranyisi mar nguono mar odiochieng’ maduong’ kendo malichno.” The old century man in potland Evening Advertiser Nov.261833. Kamano pach ji ne ochom kuorn chopo kare mar kor kendo ji mathoth ne otelnegi mondo oyie gi birone mar ariyo. LM 307.2

E higa mar 1840 chopo kare machielo mar weche mokor ne ochiewo pach ji malach. Higni ariyo ka pok Josiah Litch. achiel kuom jotelo mane yalo biro mar ariyo mar Kristo ne otapo Fweny 9 mane osekoro podho mar loch jo Ottoman. Kaluwore gi kweno mare, lojni ne idhi loki e higa mar A.D 1840. samoro e dwe mar aboro; kendo mana ndalo moko manok kane pok ochopo kare ne ondiko niya: “Ka wayie gi kinde mokuongo, higni 150 ni ne ochopo kare adimba kane pok Deacozes oidho e wi komduong’ kaluwore kod thuolo mane jo Turks omiye, kendo ni higni 391, ndalo apar gabich. ne ochakore, e giko mar kinde mokuongo, odhi rumo chieng’ tarik 11.8.1840. kinde ma teko mar Ottoman e dala mar Constatinopole ne igeno ni dhi baroree. Kendo ayie gi wachni, ni ibi yude kotimore kamano. Josia Litch. in signs of the times, and Expositor of Prophecy Aug. 1.1840. LM 307.3

E kinde nogo mane oketi, Turky kokadho kuom jombetre mage, ne oyie gi arita mar loch mane gitimogo winjmok mar Europe, kendo kamano ne oketore e bwo loch mar pinje mag jo Kristo. Wachno ne obedo chopo kare mar kor. Kane wachno ong’eyore ji mathoth ne oyie kuom dimbo weche mag kor kaluwore gi Miller kod osiepene. Kendo chwalruok maduong-’ ne obedo e wuoth mar jo Adwcn. Ji masomo kod man gi migawo ne oriwore gi Miller, kanyakla ei yalo kod goyo gik mane opuonjo, kendo chakre higa 1840 nyaka 1844, tich ne omedo yarore. LM 308.1

William Miller ne ni kod tekruok mag obuongo motegno. Ka en nga't ma pache kod sombe osemiyo kum moromo; kendo ne omedo rieko mar polo e wi magi duto kuom tudruok en owuon gi chakruok mar rieko. Ne en ng’at man kod nengo, mane oge gima onyalo timo, mak mana chiko mondo omiye luor kod geno kamoro amora ma bedo jaratiro kod timbe mabeyo ne ikwanoe kaka gik ma ni kod nengo. Ka oriwo ng’uono mar adiera mar chuny kod bolruok mar ja Kristo. kanyakla kod teko mar bedo gi ritruok, ne ochiko ite kendo ne ohero ji duto, kendo ne oikore winjo paro mar jomoko ka opinio nibaka margi. Ka oonge gi siso kata ilo, ne otemo paro duto kod puonj duto gi wach Nyasaye. Kendo poro wach mare mane winjore kod ng’eyo mare niatut kuom ndiko, ne omiye nyalo mar kwero both kendo mar nyenyo miriambo. LM 308.2

To eka ne ok otimo tichne ma ok orado gi piemmok makech. Mana kaka gi jotirn lokniok ma notelo. Adiera mane ochiwo ne ok orwaki kod puoch gi jopuonj mag dinde mane ong’ere. N:ikech magi ne ok nyal siro okang’ margi gi ndiko. ne oriembgi ma gidok e weche kod puonj mad dhano. kuom timbe mag wuone.’ To wach Nyasaye ema ne obedo neno makende mane joyalo mag adiera mag Adwen oyiego. LM 308.3

Biblos kendo Biblos kende, ema ne obedo wach mane giritorego. Bedo maonge gi rnbaka ma di gigo ei ndiko, joma ne piemore kodgi ne odok e weche mag ajara kod ng’ai. Saa kod were ne itiyo godo kuom ketho nying jogo ma ketho mane gitimo kende, ne en rnano mar rito ka gin kod mor mar duok Ruodhgi, kendo ne gitemo mondo gidag ngima maler kendo sayo joma moko bende mondo oikre ne biro mare. LM 308.4

Tekruok mane oketi ne tut mondo oywa pach ji ka igolo kuom biro mare mar ariyo. Ne ilose mondo obed richo, gimoro ma ji onego wigi kuodgo, somo weche mokor maluwore kod biro mar Kris to. kaachiel kod giko mar piny. Puonj maggi ne omiyo ji mathoth owacho ni Nyasaye onge, kendo ji mathoth ne okawo thuolo mar luwo gombogi giwegi ma onge luoro Nyasaye. Kaaye tojandik richo ne oketo wechego duto e wi jo Adwen. LM 309.1

Ka oywayo udi mopong kod ji gi rieko, kod jowinjo moketo chunygi, nying Miller ne ok thor tuom gi jotelo mag dini mak mana e yor jaro kod akwede. Joma onge ritruok kod joma ong’e Nyasaye, ka okorore nikech okang’ mane jotend dinde okawo, ne odok e weche ma onge tich, e weche rnanono mag ayany, ka gitemo mondo gidhur gik ma ochido kuom tichne. Jal ma wiye otwi Iwar mane oseweyo dalane ma nyamonge, mondo owuoth ka otiyo gi mwandune owuon ka oa e boma more dhi e machielo, koa e boma matin odhi e machielo, ka onyagore ma ok oywe mondo oting’ kolero ne piny siem malich mar bura mokayo machiegni, ne ojar ka ikwedo kaka ng’at ma wiye wach wach, jamriambo kendo ja mifwadhi morundore. LM 309.2

Jaro kod miriambo gi ayenje, mane odhur kuome ne oluongo weche mag ichwang ka kwero ji kawuok kuom jondiko mag piny. Ka wacho niya “Kawo matin wach malich, man kod teko kendo ma oting’o duoko ma kelo luoro, ka ijaro; ne jopiny owacho ni. ne ok en mana tugo gi pach joma ne puonjo wachno kende, to ne en milruok gi odiochieng’ bura, ne en wuoyo maiach kuom Nyasaye owuon. kendo tugo gi masiche mag nyim bura” - Bliss, pg. I 53. LM 309.3

Jogo mane chiwo weche maricho duto, ne dwaro mondo gimonj, ok mana dwoko mar ote mar Adwen kende, to mondo giketh jaote bende owuon. Miller ne oketo adiera otimore e chunje mag joma ne winje. ka okwero richo maggi kendo onjawo romo margi giwegi, kendo weehene mane oriere tir kendo mane ng udo, ne ochiewo sign margi. Piemruok mane onyisore kuom jo kanyala mag kanisa kochomo ote mare, ne okoro joma ne ni nono mondo omed dhi matut; kendo jo wasigu ne oketo chenro mar kawo ngimane ka en e kar chokruok. To Malaike maler ne ni e dier oganda. kendo acliiel kuomgi, ka okawo kit dhano, ne omako lwet jatich Xyasayeni, mi nogole oko e dier oganda mane ni kod mirima. Tiehne ne pok orumo kendo Satan kod lange ne ehenrogi ombemore piny. LM 309.4

Ka ok odewo piemruok duto, chuny mane ji nigo ktiom wuoth mar Adwen ne osiko ka medore. Ka wuok kuom ji piero nyaka ji miche, chokruok ne odongo mi ochopo ji gana mathoth. Medruok maduong” kuom kwan mar ji ne otimore ei kanise. To bang’ kinde moro. chuny mar piemruok ne ochako onenore kata mana kuom joma welogi eki. kendo kanisa ne ochako kawo okenge mag kumo jok mane oserwako paro mag Miler. Timni cri ne oluongo duoko mar kalambe kane owuoyo kod jo-Kristo mane wuok e dinde duto, ka odhiro wach ni ka opo ni ne opuonjo miriambo to ne owinjore nyise miriambo mare kokatlho kuom ndiko maler. LM 310.1

Xe openjo niya: “En ang’o ma waseyie kuome maok ne ochikwa mondo wayie kuome gi wach Xyasaye. Ma un uwegi uyiego kaka gima chiko ji, kendo chik makende mar yie marwa kod timbewa? Ang’o ma wasetimo ma onego oluong akwede malich makamago kuomwa ka wuok cwi kar yalo kod kar ndiko weche, kendo miyou wach makare mar riembowa jo-Adwen ka ugolowa oko e kaniseu kod chokruok magu? Ka wan gi both, lem uru. mondo unyiswa kama both marwa nitiere; nyiswa uru ka owuok kuom wach Xyasaye ni waseboth; osejarwa moromo, ma ok nyal miyo wayie ni wan gi both. Wach Xyasayc kende ema nyalo loko pachwa. Xe wachopo e giko mar ng’ado wach ka ne wayiero mar timo kamano kane walemo, bang’ neno ranyisi ei ndiko maler. - Ibid .page 250.252. LM 310.2

Koa e tieng’ moro nyaka machielo, siem ma Xyasaye ose oro ne piny kokadho kuom jotichne osebedo ka irwako gi chuny kod bedo maonge yie ma kamano. Kane richo mag jo-Antediluvian, omiyo Nyasaye okelo ohula kuomgi. ne pkuongo onyisogi chenro mage, mondo ginyal yudo thuolo mar tony, ka giwuok kuom timbegi ma mono. Kuom higni mia achiel gi piero ariyo, ne siem mar lokruok okok ei itgi, none to mirimb Nyasaye onenore kuom kethruok margi. To oteno ne ochalo negi sigana ma onge tiende, kendo ne ok giyie kuome. Ka gikorore ei timbegi ma mono, ne gijaro jaote mar Nyasaye, ma gikawo siem mage matin, bende ne gidonjone gi ketho mar ndoio tok. Ere kaka ng ato achiel nyalo hedhore mar chung’ e nyim joma rateke mag piny? Ka opo ni ote mar Nowa ne obedo adier, ang'o mane mono piny ngima nenogo kendo yie kode? Ng’ato achiei oramo hi nyaka opogre gi ji gana! Ne ok gibi vie gi siemno, bende ne ok gidhi dwaro kar pondo ei yie. LM 310.3

Jo ng'ayi ne osiemo gik mane ochwe - kaka chwiri gi opon ne osebedo ka luwore, ne gisiemo kor lwasi ma rambulu mane pok ochwero koth nyaka nene, ne gisiemo pewe ma rolumbe mane tho mar otieno ema ne duogo chunygi, mi ne giywak. “Donge ng’atni wuoyonwa gi ngeche?” Ne giwaeho ka chunygi lewogi ni, jayaio mar tim makare ne en mana ja marine mager; kendo ne gimedo dhiyo nyime ka giketo chunygi kuom timbegi maricho, moloyo chien kacha. Fo bedogi ma onge yie ne ok otamo gima ne osewachi timore. Nyasaye ne obedo modhil gi timbegi maricho kuom kinde malach, ka omiyogi thuolo moromo mondo gilokre; to kane ochopo saa mane oseyier, to buchene ne otimo limbe kuom jok mane odagi ng'uono mare. LM 311.1

Kristo wacho ni, bedo maonge gi yie machalo kamano enobedie, kaluwore kod biro mare mar ariyo. Kaka joma ne odak e ndalo mag Nowa ne ok ong eyo nyaka ataro ne obiro, kendo noyuoyogi giduto, e kaka biro mar wuod dhano bende nobedi. Mathayo 24:39. E saa ma jok maluongore gi nying Nyasaye riwore gi piny, ka gidak kaka jopiny dak, ka giriwore kodgi ei moche ma chik odagi; ka ber mar piny ema obedo ber mar kanisa, ka okode mag kend ywak, kendo ji duto geno higni mathoth mag dongruok mar piny, eka, ka dierno wang’ nono. kaka polo mil e kor polo, e kaka giko mar gik ma . gineno marienygo kod geno margi mag wuondgo biro chopo. LM 311.2

Kaka Nyasaye ne ooro jotichne mondo osiem piny kuom biro mar ataro, e kaka ne ooro joote moyier mondo omi piny ng’eyo kayo machiegni mar bura mogik. Kendo kaka jo wasik Nowa ne onyiero jayaio mar tim makare ka jaro gik mane okoro, e kaka e ndalo mag Miller, kata mana jok mane luongore ni jo-Nyasaye ne ojaro wechene mag siem. » LM 311.3

To ang’o momiyo puonj kod yalo mar biro mar ariyo mar Kj-isto ne ji ok orwako kamano? E seche ma biro mar Ruoh kelo lit kod kethruok ne joricho, joma kare to okelo negi mor kod geno. Adiera maduong'ni etna osebedo hoyo mar joma kare kuom tienge duto; ang’o momiyo. ne osebedo mana kaka jandiko mare; Kidi ma chwanyo ji, kod Iwanda mar rachwany, ne jok ma luongore gi riyinge? Ruodhwa owuon ema ne osingo ne jopuonjrene: “To ka adhi ma alosonu kar bet. anabi kendo, eka narwaku kama antie” Johana 14:3. Ne en Jawar ma jakech ema kane paro kuom ng’ichno kod kuyo mar Jopuonjrene. ema ne oehiko Malaikane mondo ohogi gi singruok ni ne obiro duogo en owuon kendo, mana kaka ne ginene ka odhi e polo. E saa ma jopuonjrene ne ochomo wang’gi e polo ka nodhi, mondo gineye jal mane gihero mogik, ne gipo ka giwinjo weche niya: “Un jo Galili. uchung’ ungiyo polo nang’o? Yesuni moter malo e polo koa kuomu. enoduogi mana kaka usenene kodhi e polo.” Tick joote 1:11. Yie ne omoko kendo manyien e chunygi gi ote mar Malaikago. Jopuonjre ne odok Jerusalem ka gimor ahinya, kendo ne gisiko e Hekalu pile ka gidendo Nyasaye. Ne ok gimor nikeeh Yesu ne osepogore kodgi kendo nowegi mondo giked gi tembe kod masiche mag pinyni, to nikech singruok mane Malaike osemiyogi ni enoduogi kendo. LM 312.1

Yalo mar biro mar Kristo sani onego obed kaka ne malaike onyiso jokwath mag Bethlehem, Huma maber man kod mor maduong’. Jogo ma ohero Jawar adier, onge gima nyalo timo, ntak mana moso gi mor, lendo ma ogur e wi wach Nyasaye ni, jalo ma geno margi mar ngima mosiko ni kuome. biro kendo. Ok mondo ochwanye, mondo ojare kendo okwede, kaka notimore e biro mare mokuongo, to ei teko gi duong’ mondo ores joge. Jogo ma ok ohero Jawar ema gombo mondo osik mabor, to bende onge ranyisi mogik ma wanyalo bedogo, ni kanise osedar oweyo Nyasaye moloyo sakni kod gwonyruok ma ote ma oor koa e poloni kelonegi. LM 312.2

Jok mane orwako puonj mar Adwen, ne oehiewo mi oneno dwaro mar lokruok weyo richo kendo bolruok enyim Nyasaye. Ji mathoth ne osebedo ka riwni e kind Kristo kod piny; koro ne giwinjo ni ma e saa ma mane onego gikawie okangk Gik mosiko ne okawo negi kido mar adiera ma ok med gi kiawa. Polo ne obiro negi machiegni, kendo ne giwinjo ka gin joricho e nyim Nyasaye'‘ - Bliss page 146. Jo Kristo ne oloki ahucha ma oyudo ngima mar chuny manyien. Xe omigi winjo ni kinde chiek, ni gima ne onego gitim ne jowetegi ne nyaka gitim piyo. Piny ne obarore kendo weche ma nyakachieng’ ne chal ka gima oyawore e nyimgi, kendo weche mag ber kata rach ma chuny oting’o. ne chalo ka gima oumo weche duto mag pinyni. Roho mar Nyasaye nc yweyo kuomgi, kendo ne ochiwo teko ne luong malich mane gitimo ne owetegi, kanyakla gi joricho mondo oikre ne odiochieng’ Nyasaye. Neno mokwe mar ngimagi mapile ne en kego mosiko ne kanvakla mar jo kanisa mane ndhemndhem kendo mane ok ochiwore. Magi ne ok dwar mondo ochachgi kuom dwaro mocliegi, chiwruok margi kuom loso pesa kod miyumo margi mar vudo duong’ mar piny. Mano e mane okelo sign kod piemniok mane ginyiso yie mar Adwen kod jok mane yalogo. LM 312.3

Kaka mbaka mane igoyo kuom ndalo mag kor ne oyudore ni onge gima ne nyalo muko. joma ne pingo weche ne oramo mar golo chuny ji oko kuom nono weche. ka gipuonjo ni weche mokor ne odinore. Kamano jo oporo-stan ne oluwo ndach jo-Rumi. E saa ma jo-Rumi to ne pando ne ji Biblos, kanise mag jo opro-stan to ne otwo ni migawo ma owinjore mar wach maber - kendo ni migawo ma kelo adiera ma chutho to owinjore ne ndalowa - nc ok nyal winji. LM 313.1

Joyalo kod ji ne owacho ni kor mag Daniel kod Fweny ne gin midhierini mane ok nyal donjo ne ji eyo maber. To Kristo ne ochiko jopuonjrene e weche mag janabi Daniel kaluwore kod weche mane biro timore e ndalogi, mi mine owacho niya: “Ng’ama somo, wachni odonjne” Matheyo 24:15. To wacho ni Fweny en midhiero ma ok nyal winj tiende. thuqn wach mar kitabuno pingo: “Fweny mar Yesu Kristo. mane Nyasaye omiye, mondo onyis jotichne gik monego otimre piyo En ng’at ma ogwedhi masomo weche mokorgi. kod joma chiko itgi kisomogi. kendo mako weehegi mondiki; nikech ndalo chiegni” Fweny 1:1-3. LM 313.2

Janabi wac.ho niya: “En ng’at mogwedhi masomo” Nitiere jok ma ok bi somo; gwethno ok en margi “Kod joma chiko itgi kisomogi.” Nitiere jomoko bende ma tamore chiko itgi ne gimoro amora modok korka weche mokor, bende gweth ok en mar kidienyni. “Kendo mako wechegi mondiki” Ji mathoth tamore mako weche mokor kod puonj mayudore e fweny; onge kata achiel kuomgi manyalo dwaro gweth mosingi. Ji duto ma jaro wach mar kor. kendo wuoyo marach kuom ranyisi ma ochiw ka gi luor ahinya, ji duto ma odagi loko ngimagi mondo oikre ne biro mar wuod dhano. ok bi vudo gweth. LM 314.1

Ka neno mar wach mokor ni e nyimwa, ere kaka dhano hedhore mar puonjo ni fweny en midhiero moyombo winjo mar dhano? En midhiero ma ofweny, kitabu ma oyawore. Nono tiend fweny chonro paro kuom kor mar Daniel, kendo giduto ariyogo gichiwo tiegruok mowinjore, mane Nyasaye ochiwo ne dhano, kaluwore gi weche mane dhi timore e giko mar sigand pinyni. LM 314.2

Johana ne oyawne gik matut kendo ma moro ehuny, kuom okang’ mar kanisa. Ne oneno migawo, masiche, lwenje kod resruok niogik mar jo Nyasaye. Ne ondiko ote mogik mane dhi chiego keyo mar piny, bedni ibi olgi e deche mag polo kaka ngano, kata kaka ogolo ma ibi wang’ e mach mar kethruok. Weche mabeyo malach ne ofwenyne, to moloyo ne kanisa mogik mondo jogo ma nyalo wttok e both ka donjo e adiera, onyal yudo tiegruok, kuom masiche kod lwenje mani e nyimgi. Onge ng’ama dwaro mondo obed e mudho kaluwore kod gino ma biro e piny. LM 314.3

Koro ang’o momiyo tarruok olandore malach kuom migawo mowinjore mar ndiko maler? Ang’o momiyo ji duto nunni. kendo ok gidwar nono puonj mage? Ma en duoko mar nyanonro mar tekruok mar ruodh mudho mondo opand ne ji gino ma fwenyo wuond mage. Nikech wachni, Kristo jachiw fweny, kane oneno chon lweny mane ibi ketgo nono kitabu mar Fweny, ne ohulo gweth makende kuom jogo mane biro.somo, winjo, kendo mako weche mokorgi. LM 314.4