akiũnerssuaĸ

Kapitel 24—ersserĸingnerussumik pâsissaĸarneĸ

“Gûtivdlo nâlagfiutâ ĸilangme matuerneĸarpoĸ, angerusiatalo igdlerfia nâlagfiutâne takugssaulerpoĸ.” (sarĸ. 11, 19). Gûtip angerusiata igdlerfia ivdlernarnerpâmĩpoĸ, ivdlernarnerpâp ingmíkôrtuata áipâne. ivdlernartũme nunamĩtume “ássiliauvdlunilo ĸilaup pîsa tarrarissâne” (Hebr. 8, 5) ingmíkôrtortaĸ táuna angmarneĸartarpoĸ kisiáne uvdlorme sáimáunartitsivigssuarme ivdlernartût minguersarneĸásagângat. taimáitumik Gûtip nâlagfiutâta matuerneĸarneranik angerusiatalo igdlerfiata takugssaulerneranik nalunaerutip ĸilangme ivdlernartûtip ivdlernarnerpâvata 1844-me matuerneĸarnera pivâ, taimane Kristusip iserfigingmago naggasiutaussumik sáimáunartitsiartordlune. ugperníkut palasiunermingnik malingnaissut ivdlernarnerpâme kivfartũssilernerane angerusiata igdlerfia takuvât. ivdlernartũmik aperĸutaussoĸ ilisimassagssarsiorfigalugo ánáussissup kivfartũssinerata avdlángorsimanera pâsivât, mãnákutdlo Gûtip angerusiata igdlerfiata sâne kivfartũssinera tássanilo aungmigut ajortilingnik ĸínússinera pâsivât. AGC 207.1

ivdlernartûtip nunamĩtup igdlerfiata agdlagfigssiat ujaraussut mardluk Gûtip inatsisâta perĸússutaisa agdlagsimavfê imarai. igdlerfik táuna inatsisip agdlagsimavfînik torĸorsivĩnauvoĸ, inatsisitdlo Gûtimit pissut igdlerfik ivdlernartúngortitdlugulo pingâruteĸalersípât. Gûtip nâlagfiutâ ĸilangme matuerneĸarmat angerusiata igdlerfia takugssaulerpoĸ. Gûtip inatsisâ ivdlernartũme ĸilangmĩtume ivdlernarnerpâme ivdlernartumik — torĸorsiveĸarpoĸ inatsit Gûtip nangmineĸ oĸalungnermigut Sinaime kagdlertitdlugo nalunaerutigissâ agssangminigdlo agdlagfigssianut ujaraussunut agdlagsimassâ. AGC 207.2

Gûtip inatsisâ ĸilangme ivdlernartũmĩtoĸ tássauvoĸ agdlarĸausia pingârtorssuaĸ, táuna agdlagfigssiane ujaraussune Môrsasivdlo agdlagaine kúkuneĸángitsumik ássilissauvoĸ. tamatumínga pingâruteĸaĸissumik pâsingnigtut, taimatut tasíssersũneĸarput takusínãngorĸuvdlugo Gûtip inatsisâta ivdlernássusia avdlángortugssáungíssusialo. sujornatigúme angnerussumik ánáussissup oĸausîsa ilumũssusiat, pâsisínãngorpât: “ĸilagdlo nunalo nungutserdlugit agdlangnínguardlũnît mingneĸ titarnínguardlũnît inatsisit ilât nungúsángilaĸ,” Gûtip inatsisâ piumassâta sarĸúmerneringmago, píssusiata tarraralugo, nâgssáungitsumut atassugssauvoĸ, ĸutsigsume aulajaitsumik nalunaiaissutut. agdlangnínguardlũnît titarnínguardlũnît inatsisit ilât avdlángortíneĸángilaĸ, tugsiausiortoĸ oĸarpoĸ: “Nâlagaĸ, oĸautsisit ĸilangme aulajáiput nâgssáungitsumik.” perĸussai tamarmik aulagsajuíput. aulajangersagáutuínarput, nâgssaungitsumik taimáisavdlutik.” (Mat. 5, 18; tugs. 119, 89; 111,7.8). AGC 207.3

inatsisit ĸulit ĸiterpiânĩpoĸ inatsisit sisamât (sapãmik inatsit) nalunaerutigerĸârneĸarneratut: “uvdloĸ sapât erĸainiaruk, ivdlernartísagagko. uvdlut arfinigdlit suliniásautit suliagssatit tamaisa suliaralugit; uvdlutdle arfineĸ áipât tássa sapât Nâlagkap Gûtivit pia, tauva sumik suliagssamik sulísángilatit, ivdlitdlũnît erneritdũnît panîtdlũnît kivfatdlũnît angut kivfatdlũnît arnaĸ nerssutautitdlũnît takornartatdlũnît isâvfingnĩtoĸ nâme. uvdlut arfinigdlit uvdlûtitdlugit Nâlagkap piliarigamigit ĸilagdlo nunalo imardlo táukunanĩtutdlo tamaisa, uníngavdlunilo uvdlut arfineĸ áipãne; tamána pivdlugo Nâlagkap pivdluarĸuvâ uvdloĸ sapât ivdlernartitdlugulo.” (2 Môrs. 20, 8-11). AGC 209.1

Gûtip anersâvata Nâlagkap oĸausianik misigssuissut táukua ũmatait súnîvigait. ĸulariungnailerpât inatsit tamána ilisimángisamingnik uniorĸutísimagigtik Nâlagkap uvdluanik ĸasuersârfigssamik ivdlernartitsíngíníkut. suna píssutigalugo sapâtip akúnerata uvdluisa sujugdliat uvdlormut Gûtip ivdlernartitânut taorsiutdlugo ivdlernartitaulersimanera pâsinialerpât. agdlagsimassune inatsisit sisamâta atorungnaersitausimaneranut ugpernarsautigssamik navssârneĸ saperput sapâtivdlo avdlángortitausimaneranik takussaĸarsínaunatik. ivdlernartitauneĸ sujugdlermik uvdlut arfineĸ áipânut túniússaussoĸ avdlángortitausimángisáinarsimavoĸ. Gûtip piumassâ ilurnôrdlutik pâsiniarsimavât. mãnalo inatsisâ uniorĸutísimavdlugo pûsigamíko ũmatimíkut aliasugput, Gûtimutdlo nâlangnertik takutípût sapâtânik ivdlernartitsiníkut. AGC 209.2

ugperissât úpitíkumavdlugo ilungersûtigingningnerit ĸavsîoĸalutigdlo tamaviârúneĸartaraluarput. kíkutdlũnît pâsíngitsôrsínáungilât ivdlernartûtip ĸilangmĩtup ivdlernartût nunamĩtoĸ ássiliartaralugulo tarrarigpago, tauva inatsit igdlerfingme nunamĩtume pârineĸartoĸ inatsímit igdlerfingme ivdlernartũme ĸilangmĩtume ítumit ássilerĸigsâgáusaoĸ; tamarmik takusínauvât ivdlernartũmik ĸilangmĩtûmik sagdlusuíssut ilagsiumagáine Gûtip inatsisâta piumassâ sapâtivdlo atortũssusia akuerissariaĸarmata inatsisit sisamãne inassutigineĸarneratut. tamána pâsíssutigssauvoĸ agdlagkat iluartut lugdlerîgdluartumik navsuiarneĸarnerisigut Kristusip ivdlernartũme ĸilungmĩtume kivfartũssinerata sarĸúmiúneĸarneranut sákortûmik akerdlilîssoĸarneranut. inuit mato Gûtip matuigâ matuniaraluarpât matulo Gûtip matussâ matuerniaraluardlugo, kisiáne “ma- tuîssartup avdlap matúsángisânik, matussissartordlo avdlap matuísángisânik” oĸarsimavoĸ: “ata, isertarfik avdlap matuneĸ sapigâ sângne matuigautípara.” (sarĸ. 3, 7. 8). Kristusip isertarfik, imalũnît kivfartũssineĸ, ivdlernarnerpâme matuersimavâ, ivdlernartũmilo ĸilangmĩtume isertarfíkut angmassúkut ĸáumarĸut ĸaumavoĸ, inatsisitdlo sisamâta inatsisinut tássane pârineĸartunut ilaunera takugssaulerpoĸ; Gûtip kátutai inûp kialũnît atorungnaertitagssaringilai. AGC 209.3

Kristusip sulíssússineranik Gûtivdlo inatsisâta nâgssáungitsumik ataneranik sagdlusuíssúmik ilagsingnigsimassut sagdlusuíssut tamána sarĸúmersitat kapitalit 14-iáne sarĸúmiúneĸarnera pâsivât. kapitalime tamatumane nalunaerut pingasunik mianerssorĸússuteĸarpoĸ nunamiut piarêrsimarĸuvdlugit Nâlagkap tikiuterĸingnigssânut. nalunaerutip “erĸartũssivigssâ nagdliúpoĸ” Kristusip inuit ánássutigssãnik naggasiutigssamik kivfartũssinera pivâ. sagdlusuíssut uparuarpâ nalunaiautigissariaĸartoĸ ánáussissup sulissússinera inersîvdlugo ínugtanilo aivdlugit nunamut uternigssâ utarĸîsigalugo. erĸartũssineĸ 1844-me autdlarnigaussoĸ ingerdlátuartariaĸásaoĸ tamarmik ĸanoĸ pineĸarnigssât aulajangerneĸarêrsîvdlugo, taimáitumik inuit sáimáuneĸarfigssâta ĸângiúnigssâ tikitdlugo ingerdlatsissariaĸásaoĸ. inuit erĸartũssivigssame atasínaorĸuvdlugit nalunaerfigineĸarput: “Gûte mianerisiuk, táunalo nâlangnartísiuk ... patdlorfigisiugdlo ĸilangmigdlo nunamigdlo ermitdlo puilassarfînik píngortitsissoĸ.” nalunaerutinik tamákunínga ilagsingningnerup kingunere oĸautsinit mákunánga ersserput: táukũput “Gûtip inatsisainik nãmagsingnigtut Jîsusilo ugperalugo”. inuit erĸartũssivigssamut piarêrsimásagunik Gûtip inatsisâ maleruartariaĸásavât. inatsit tamána erĸartũssinerme najorĸutarineĸartugssauvoĸ. apustile Pauluge agdlagpoĸ: “inatsiseĸardlutigdlo ajortuliorsimassut tamarmik inatsisitigut erĸartũneĸarumârput . . . uvdlugssame ivssumane inungne issertugkat Gûtip erĸartûgpagit Jîsuse Kristusíkut îvangkîliulo oĸalûtigissara migssiliordlugo.” oĸarpordlo “inatsisinik nãmagsingnigtut iluartûtíneĸarumârtut.” ugpernigssaĸ angnertûmik pissariaĸarpoĸ Gûtip inatsisâ nãmagsísagáine, tássame “ugperssuseĸarnane Gûtimut iluaritíneĸ ajornaĸaoĸ.” “ugpernermitdlo píngitsut nungutdlutik ajortuliáuput”. (Rûm. 2, 12-16; Epr. 11, 6; Rûm. 14, 23). AGC 210.1

íngilip sujugdliup inuit kajumigsârpai Gûte mianererĸuvdlugo nâlangnarterĸuvdlugulo táuna, patdlorfigerĸuvdlugulo ĸilangmigdlo nunamigdlo ímamigdlo ermitdlo puilassarfînik píngortitsissoĸ. akugdlîssoĸ oĸarpoĸ: “Gûte mianerûk inássutailo maleruardlugit, inuit tamarmik taimailiortariaĸarmata.” inatsisiminut nâlangneĸartínago patdlorfigingningneĸ sunalũnit Gûtip ilunrisínáungilâ. “Gûtimingme asangningneĸ tássauvoĸ inássutai maleruaruvtigik.” “siu- timinik alisitsissoĸ inatsisit tusarumanagit, táussuma ĸínutâlilnît maujungnarpoĸ.” (akugdl. 12, 13; Juán. 5, 3;; úss. 28, 9). AGC 210.2

Gûtimut patdlortariaĸarnermut píssutauvoĸ táuna píngortitsissûngmat. bîbilime Gûtip atarĸinartitaunigssâ patdlorfigineĸarnigssâlo piumassarineĸartitdlugo píngortitsissûnera tamatigut uparuarneĸartarpoĸ. “mássa inuiaĸatigît gûtigissait tamarmik gûtipilũput, Nâlagkavdle ĸilak píngortípâ.” “kimúme ássigissagssavnut ássersũkumavisinga? oĸarpoĸ ivdlernartoĸ. issise ârdlortísigik ĸúmut takuniardlusilo; kia máko píngortípai?” “ima oĸarmat Nâlagaĸ ĸilangmik píngortitsissoĸ, Gûte ivna nunamik piliorpoĸ inerdlugulo aulajangersardlugulo, mássalo píngortingikâ soĸángitsoĸ, kisiáne piliarigâ inoĸartugssaĸ: uvanga tássa Nâlagaĸ, avdlamigdlo nâme.” tugsiausiortoĸ oĸarpoĸ: “misiginiaritse, Nâlagaĸ Gûtiungmat, táussuma píngortípâtigut, uvagut tássa ínugtai.” “katerssoritse, Nâlagaĸ píngortitsisserput patdlorfigisigo.” ĸilangmiutdlo pavkua Gûtimik nâlangnartitsinertik imáitumik píssutigssaĸartípât: “Nâlagarput Gûterput, ilingnut pigititagssáuput nâlangnaut atarĸinautdlo píssaunerdlo, ivdlit sût tamaisa píngortikagkit, ivdlitdlo perĸussagkut íput píngortitauvdlutigdlo.” (tugs. 96, 5; Is. 40, 25. 26; 45, 18; tugs. 100, 3; 95, 6; sarĸ. 4, 11). AGC 211.1

sarĸúmersitat kapitalit 14-iáne nalunaerutip inuit kajumigsârpai píngortitsissoĸ patdlorfigerĸuvdlugo, nalunaerutivdlo pingasunik ingmíkôrtortagdlip tamatuma kingunerissânik sujuligtûtip inuit Gûtip inatsisainik maleruaissut takutípai. inatsisit tamákua ilâta ersserĸigsumik Gûte píngortitsissutut erĸartorpâ. inatsisit sisamãne (sapãmik inatsíme) agdlagsimavoĸ: “uvdlut affineĸ áipât tássa sapât Nâlagkap Gûtivit pia ... uvdlut arfinigdlit uvdlûtitdlugit Nâlagkap piliarigamigit ĸilagdlo nunalo imardlo táukunanĩtutdlo tamaisa, uníngavdlunilo uvdlut affineĸ áipãne; tamána pivdlugo Nâlagkap pivdluarĸuvâ uvdloĸ sapât ivdlernartitdlugulo.” sapâtdlo pivdlugo Nâlagaĸ oĸarpoĸ “nalunaeĸutausassoĸ ... ilisimarĸuvdluse uvanga tássaussunga Nâlagaĸ Gûterse”. píssutigssardlo taineĸartoĸ tássauvoĸ: “uvdlut arfinigdlit uvdlûtitdlugit Nâlagkap ĸilagdlo nunalo piliaringmagit, uvdlutdle affineĸ áipãne sulísaermat ĸîtdlagsardlune.” (2 Môrs. 20, 10, 11; Hisk. 20, 20; 2 Môrs. 31, 17). AGC 211.2

“sapâtip píngortitsinermik erĸáissutigssatut pingârutâ tássauvoĸ Gûtimut patdlornigssap píssutigssavia uparuartuarmago,” tássa píngortitsissûngmat, uvagutdlo píngortitauvdluta. gûtisiornerup túngavigpiâ sapâtip ilagâ, sagdlusuíssutip angisûp ajoĸersũssutigissânik kivdlingnangârtumik imarissaĸarame, atulersitat avdlat tamarmik imaríngisãnik. gûtisiornerup túngavigpiâ, uvdlut affineĸ áipãne sulíssutigineĸarturtoĸ pĩnarane gûtisiornermutdle ilũngarmut túngaviussoĸ, tássauvoĸ píngortitsissup píngortitaisalo ássigĩngíssu- tât. sagdlusuíssut pingârtorssuaĸ tamána pisoĸalisínáungilaĸ puiúngisáinartariaĸardlunilo.” (Andrews). inuit sagdlusuíssúmik tamatumínga erĸaisíneĸartuarĸuvdlugit Gûtip sapât Edenime atulersípâ; Gûtivdlo uvavtínik píngortitsissûnera táussumúnga patdlornigssavtínut píssutigssaujuartitdlugo sapât tamatumúnga nalunaeĸutaujuásaoĸ tamatumíngalo erĸáissutigssaujuásavdlune. sapât tamane ivdlernartitaussarsimagaluarpat inuit erĸarsautitik asangningnertigdlo Gûtimut sangmitítarsimásagaluarpait nâlangnartitamigtut patdlorfigissamigtutdlo, tauvalo gûtipilugsiortoĸángisáinarsimásagaluarpoĸ, Gûtimik tunússissoĸarane ugpíngitsoĸásángíkaluardlunilo. sapâtip ivdlernartitaunera nalunaeĸutauvoĸ ilumut Gûtiussumut ilumôrnermut “ĸilangmigdlo nunamigdlo ímamigdlo ermitdlo puilassarfînik” píngortitsissumut. tamatuma kingunerissânik nalunaerut inatsisai maleruarĸuvdlugit kajumigsârutaussoĸ pingârtumik inungnut kajumigsârutáusaoĸ sapât pivdlugo inatsit maleruarĸuvdlugo. AGC 211.3

inuit Gûtip inatsisânik maleruaissut akerdlerissãtut íngilip pingajuata inuit avdlat uparuarpai támarnartuilo ánilârnangârtut ima mianerssorĸússutigalugit: “kialũnît nerssut ássingalo patdlorfigigunigit ĸaumigutdlo agssangmigutdlũnît ilisarnaĸutsersíkune, táunátaoĸ vĩnimik kamáumik Gûtip pianik akoĸartínago ermutsimut kamangnerata pianut imiúsimassumik imísavoĸ.” (sarĸ. 14, 9. 10). nalunaerut tamána pâsíságaine ássersûtit atorneĸartut erĸortumik navsuiartariaĸarput. nerssut, ássinga ilisarnaĸutdlo sunut ássersûtigineĸarpat? AGC 212.1

sujuligtûtit ataĸatigît ássersûtit tamákua erĸartorneĸarfê autdlarnerput sarĸumersitat kapitalîsa 12-iáne kũkôriaussarssûp Kristusimik (inúngornerane) aseruiniaraluartup taineĸarfiane. kũkôriaussarssuaĸ Sãtanimik taineĸarpoĸ. (sarĸ. 12, 9). táussuma Herûtase súnîvigâ Kristuse toĸuterĸuvdlugo. kisiáne ajortup Kristusimut ínugtainutdlo akũinermine kristumioĸalerĸârneranît ukiune huntritilingne sujugdlerne pingârnerussumik sákugissâ tássa rûmamiut nâlagfiat Gûtimik nalussûvfiussoĸ. tássa kũkôriaussarssuaĸ sujugdlermik Sãtanimut ássersûtigineĸardlune áipagssânik rûmamiunut Gûtimik nalussunútaoĸ ássersûtigineĸarpoĸ. AGC 212.2

sarĸúmersitat kapitalîsa 13-iáne (versit 1.-10-ánut) nerssut avdla” tîgeriussap ássigissâ” oĸalugtuarineĸarpoĸ, “kũkôriaussarssûvdlo píssaunine igsiavíssârssuanilo táussumúnga túniúpai”. sôrdlo nâggârtut amerdlanerit isumaĸarsimassut. tamána ássersûtauvoĸ pâveĸássutsimut rûmamiut nâlagauvfitoĸâta píssaunerisimassânik nâlagáussusianigdlo kingornússissumut. AGC 212.3

“pigínaunermigdlo tunineĸarpoĸ ĸáumatit sisamanik ĸuligdlit mardlugdlo sulisínaorĸuvdlugo.” sôrdlo matuma sujulîne taineĸa- rêrsoĸ uvdlut tamáko autdlarnerput pâvikut nâlagaulernerisigut ukiume 538-me Kristusip inúngornerata kingornagut nâvdlutigdlo 1798-ime. ukiume kingugdlermik taineĸartume pâve franskit sákutûinit tigussauvoĸ pâveĸássuserdlo toĸússutigssamik ikiligauvdlunilusôĸ, sujuligtûtdlo erĸûtíneĸarpoĸ: “parnaerússivingmut pisitsissoĸarpat, táuna parnaerússivingmut pisíneĸasavoĸ.” AGC 212.4

pivfigssákut tássûna ássersũmik avdlamik sarĸúmersoĸarpoĸ. tamána pivdlugo pruvfîte oĸarpoĸ: “nerssutdlo avdla takulerpara nunamit ĸaĸissoĸ. savârĸatutdlo mardlungnik nagssoĸarpoĸ, kũkôriaussarssuartutdlo oĸalugpoĸ.” nerssutip táussuma issíkuata ĸanordlo sarĸúmernerata takutípâ inuiaĸatigît tássûna ássersũneĸartut ássersûtigineĸartunit sujulînit avdláussuteĸarmata. nâlagauvfigssuit nuname nâlagausimassut Dânialimut sarĸúmiúneĸarput nerssússuartut ĸâsugtutut “ĸilaup anorai táuko sisamat imarssuarmut pitorarmata” ĸaĸissutut. íngilip Juánase navsuiáupâ ima: “ermit takussatit ... tássa ingmíkut inuiaussut inugpagssuitdlo inuiaĸatigîtdlo ingmíkutdlo oĸausigdlit”. (sarĸ. 13, 11; Dân. 7, 2; sarĸ. 17, 15). tiguainiardlune mumisitsiniardlunilũnît sorssungnernut nâlagauvfît silardluit anorerssuitdlo akũinermut ássersûtigineĸarput. ĸilaup anorerssue sisamat imarssuarmut pitorartut ássersûtigineĸarput píssauneĸalerumavdlutik akiûvfigisimassáinut. AGC 213.1

nerssutdle mardlungnik nagssulik “nunamit ĸaĸissoĸ” savârĸatutítoĸ. inuiaĸatigît ássersûtigissamik taimáitumik ássersûtigssaĸartitaussut túngavilerneĸarumavdlutik nâlagauvfingnik avdlanik úpititaĸarniángitsut nunap ingmíkôrtuane nunasiarineĸarĩngitsumĩtariaĸarput erĸigsinarnerussumigdlo ineriartortariaĸardlutik. taimáitumik Europame silarssuatorĸame nâlagauvfitoĸarpagssuit inugtuvdlutigdlo sorssugtut akornáne sarĸúmersínausimángitdlat. AGC 213.2

inuiaĸatigît sordlît-uko 1798-ip migssâne “silarssûp ingmíkôrtuane nutâme” píssagtíkiartulerdlutik silamiut malugiligait? ássersûtip tamatuma sũssusia ĸularutigineĸarsínáungilaĸ. pruvfîtip ássersûtigissânut tamatumúnga inuiaĸatigît atausĩnavît nalerĸúput. Tássûna Amerikame nâlagauvfeĸatigît nalunángitdluínartumik pineĸarput. atuagkiortup nuimassup nâlagauvfît peĸatigît ĸaĸinerat agdlautigiutdlugo ima oĸautigai: “nautsîagssatut nipaitsutut agdliartordluta nâlagauvfíngorpugut.” (Townsend). AGC 213.3

kisiáne savâraĸ nagssoĸaraluardlune kũkôriaussarssuartut oĸalugpoĸ. “nerssutivdlo sujugdliup pigínáussusia támakerdlugo táussuma tákuane pissarpoĸ, nunamutdlo tássanilo ineĸartunut patdlorfigitípâ nerssut sujugdleĸ, ikiminik toĸússutigssaugaluartumik mamítôrtoĸ.” (sarĸ. 13, 11-14). AGC 213.4

ássersûtigissup tamatuma suvûrĸatut nugssue kũkôriaussarssuartutdlo nipeĸarnerata inuiaĸatigît taimatut ássersũneĸartut oĸalung- nermikut ilerĸumíkutdlo malungnavigsumik ássigĩngíssuteĸarnigssât takutipâ. inuiaĸatigît “oĸalugtarput” inatsissarnerme erĸartũssissoĸarnermilo pissortaussut suliaisigut. suliamíkut tamákunatigut kivfáungíssuseĸángitsumik erĸigsinartumigdio ilerĸugssat nâlagsuinermingnut túngaviliússatik nigorterumârpait. “kũkôriaussarssuartut oĸalungnigssânik” ãmalo “nerssutip sujugdliup pigínáussusia tamákísagâ”, ersserĸigsumik sujuligtûtauvoĸ inuiaĸatigîgtut kũkôriaussarssuarmut ássersũneĸartutut saĸitsautilerumârnigssãnik ĸinugingnigkumârnigssãnigdlo. nerssutivdlo mardlungnik nagssugdlip “nunamut tássanilo ineĸartunut patdlorfigitíkâ nerssut sujugdleĸ,” oĸautigineĸartup tamatuma takutípâ inuiaĸatigît táukua nâlagáussusertik atorumârmássuk gûtisiornerme ilerĸugssaĸ pâveĸássutsimut únersiutigssaussoĸ píngitsailîníkut atulersísavdlugo. AGC 213.5

inuiaĸatigîngnik túngavilîssut silatusârdlutik ilagît ínugtaussutut nâlagkersuinigssât tamatumalo kinguneríngitsûgagssaríngisainik saĸitsáunermik ĸinugingningnermigdlo pilersitsinigssât pitsailiorniarpât. nâlagauvfeĸatigît túngaviussumik inatsisâta mána aulajangerpâ: “inatsissartut inatsisiliúngisáinásáput ugperissagssamik atortitsiniutaussumik piumassamigdlũnît ugperissagssarsiornigssamik inerterĸutaussumik.” ãmalo: “nâlagauvfingne peĸatigîngne nâlagkersuinerme atorfiligtut atorfinigtitaunigssame ugperissamut túngassumik misilîneĸángisáinasaoĸ.” ugperissarsiornerme ilerĸugssaĸ sunaugaluartordlánît nâlagauvfiup atorfiligtai ikiortigalugit maleruartíniagausínáungilaĸ ĸularnavêrĸutit tamáko ersserĸivigsumik atorungnaersínagit. AGC 214.1

sunaunale “nerssutip ássinga?” ĸanordlo pilersitaujumârpa? ásseĸ pilersitauvoĸ nerssúmit mardlungnik nagssulingmit, nerssutivdlo sujugdliup ássigâ. nerssutivdlo ássinganigtaoĸ taineĸartarpoĸ. taimáitumik ássip ĸanoĸ íssusia ĸanordlo pilersitaunera pâsiumavdlugo nerssutip nangmineĸ, imáipoĸ pâveĸássutsip, píssusê misigssortariaĸarpavut. AGC 214.2

ilagît sujugdlît îvangkîliup perĸusersuíssusia nigordlugo Gûtimigdlo nalussut ilerĸuinik atuilerníkut aserũkamik Gûtip anersâva píssauneralo ánaivait. inuitdlo tarnimíkut nalúngíssusiat nâlagkersorsínaujumavdlugo silamiut pissortait ikiortigssarsiarait. tamatumale pâveĸâssuseĸ kingunerâ, ilagît nâlagauvfingmut nâlagkersuissut nangmingneĸ sujunertarissatik nãmagsiniardlugit, pingârtumigdlo “ajoĸersuinerdlungneĸ” pitdlarumavdlugo. nâlagauvfeĸatigît nerssut ássigilísaguniko ilagîngne pissortaussut nâlagauvfingme pissortaussut nâlagtigilertariaĸalísavait nâlagauvfingme pissortaussut oĸartugssáussusiat sujunertarissamingnut atortorilerdlugo. AGC 214.3

itsaĸ ilagît kristumiut píssaunigdlit silamiut ikiortigssarsiaringmatigik píssutauvoĸ tássa tunússinrĸ. Pauluse agdlngpoĸ “nagdliú- sángingmat kisiáne tunússinerssuaĸ nagdliuterêrpat.” (2 Tás. 2, 3). taimatútaoĸ ilagîngne tunússinerup nerssutip ássinga avĸutigssarsiũkumârpâ. AGC 214.4

bîbilip ajoĸersũpâtigut Nâlagkap tikiúnigssâ sujorĸutdlugo ukiune huntritilingne sujugdlernisut ugperissagssarsiornerme tunússineĸarumârneranik. “uvdlugssane kingugdlerne ajornartunik nagdliútoĸásangmat. inuit inûjumârmata ingmingnik asassut ... ajúngitsunik ûmigssuissut,kigdlũssissut, isumaitsut, ilisimatûniartut, Gûte kajumiginago nuánârutinut kajumigtut, Gûtimut mianeringningneĸ ileĸorissûssârdlugo píssauneĸarfigiumanagule.” Sãtane súnîumârpoĸ “nalingínarnik kivdlingnartulianik nalunaeĸutinigdlo tupingnartulianigdlo sagdlunernik,” ãmalo “ilumôrnermut asangningnigssamik ilagsissaĸángitsut,” perĸuneĸarumârtut “támarnartunut sualugtunut sagdlunerit ugpererĸuvdlugit.” (2 Tim. 3, 1-5; 2 Tás. 2, 9-11). gûtĩssuseĸ taimáitoĸ nagdliúkune ukiune huntritilingne sujugdlernisut kinguneĸarumârpoĸ. AGC 215.1

nâlagauvfingne peĸatigîngne ilagîgsoĸatigît ugperissagssat atausiákât isumaĸatigĩssutigissatik maleruartíniardlugit atulersitatigdlo atatíkumavdlugit nâlagauvfiup pissortai ikiortigssarsiarigpatigik, tauva Amerikap nâggârtûvfiup katûgdlit rûmalerissut nâlagauniássusiat ássilisimásavât, tamatumalo kingunerissânik avdlatut ugperissagdlit nâlagauvfingmit pitdlagaussarnigssât píngitsûgagssaujungnaerumârpoĸ. nerssutivdlo mardlungnik nagssugdlip “tamflisa mikissutdlo angisûtdlo pisûtdlo pîtsutdlo kivfáungitsut kivfaussutdlo agssaisigutdlũnît talerpigdlîsigut ĸauisigutdlũnît ilisarnaĸúmik pilersorneĸartípai, kimutdlũnît ilisarnaĸúmik tamatumínga nerssutivdlũnît arĸanik arĸatalũnît kisitsisânik pigingníngitsumut pisinerdlũnît tuniniainerdlũnît ajornarsisitdlugo.” (sarĸ. 13, 16. 17). íngilit pingajuata mianerssorĸússutâ imáipoĸ: “kialũnît nerssut ássingalo patdlorfigigunigit ĸaumigut agssangmigutdlũnît ilisarnaĸusersíkune, táunátaoĸ vĩnimik kamáumik Gûtip pianik akoĸartínago ermutsimut kamangnerata pianut ímiúsimassumik imísavoĸ.” nerssut tássûna erĸartorneĸartoĸ nerssutivdlo mardlungnik nagssugdlip inungnit patdlorfigitíniagâ, tássa nerssut sujugdleĸ sarĸúmersitat kapitalîsa 13-iáne taineĸartoĸ, tîgeriussaĸ, imáipoĸ pâveĸássuseĸ. “nerssutip ássinga” tássa tunússisimassumik nâggârtũssuseĸ ineríkumârtoĸ nâggârtut peĸatigikûtât ajoĸersûtigissatik píngitsailîníkut maleruartíniardlugit nâlagauvfiup pissortai sâgfigissalerpatigik. “nerssutip ilisarnaĸutâta” sũssusia matuma kingulîsigut takujumârparput. AGC 215.2

nerssut ássingalo patdlorfigerĸunago mianerssorĸússutip kingornagut sujuligtût nangigpoĸ: âjuko “Gûtip inatsisainik Jîsusimutdlo ugpernermik atatitsissut,” Gûtip inatsisainik maleruagaĸartut tai- matut nerssúmut patdlortut akerdlerissãtut erĸartorneĸarmata Gûtimut patdlortut nerssúmutdlo patdlortut avigsârutât tássáusavoĸ ilaisa Gûtip inatsisainut nâlangnerat ardlaisalo nerssutip inatsisainut nâlangnerat. AGC 215.3

nerssutip taimalo ãma ássingata ingmíkut ilisarnaĸutâ tússa Gûtip inatsisainik uniorĸutitsineĸ. nagssuaraĸ pivdlugo Dâniale oĸarpoĸ: “isumaliorumârpoĸ uvdlut nâperiagagssat inatsisitdlo avdlángortíkumavdlugit.” (Dân. 7, 25). Paulusip píssauneĸ tamána “ajortip inuatut” Gûtimit angneruniartutut issigâ. sujuligtûtit táuko ingmingnut nalerĸúput. pâvikut Gûtip inatsisânik avdlángortitsiníkut aitsât Gûtimit angneruniarsínáuput, kíkutdlo inatsímik taimatut avdlángortitamik maleruaissut tamarmik pissortaussoĸ avdlángortitsisimassoĸ nâlagarsiorfigât. taimatut pâvikut inatsisainut nâlagarsiorneĸ Gûtimut pínane pâvimut nâlagarsiornerúsaoĸ. AGC 217.1

ilagît pâvíkut Gûtip inatsisâ avdlángortíniarsimavât. inatsisit áipât ássinut patdlornigssamik inerterĸutaussoĸ ilángúneĸángilaĸ, inatsisitdlo sisamât avdlángortitauvoĸ uvdlut sujugdliat ivdlernartitagssatut uvdlut arfineĸ áipãnut taorsiutdlugo. katûgdlitdle inatsisit áipâta ilángúneĸángíneranut píssutaunerarpât tamána pissariaĸángingmat, inatsisit sujugdliáne ilaungmat, inatsitdlugôĸ sarĸúmiúsimavât Gûtip piumassâ erĸordluínardlugo pâsineĸartugssatut. tamánausínáungilaĸ avdlángortitsineĸ sujuligtûtigineĸartoĸ, pruvfîtime oĸarpoĸ píssaunerup pineĸartup “uvdlut inatsisitdlo avdlángortikumavdlugit isumaliutigísagai.” inatsisit sisamâta sujuligtût erĸûtitdluínarpâ. avdlángortitsinerup tamatuma túngavigssatuarisínaussâ tássa ilagît oĸartugssáussusiat. tássûna pâvíkut ersserĸigsumik Gûtimit angneruniarput. AGC 217.2

Gûtimut patdlortut inatsisit sisamãnut nâlangnertik pingârtumik ilisarnaĸutigigât — inatsisip tamatuma Gûtip píngortitsissûnera taimáitumigdlo inungnit nâlangnartitaussariaĸarnera imaringmago — nerssúmut patdlortut ilisarnaĸutiginerúsavât píngortitsissup ilisarnaĸutigssatut nalunaeĸutânik aserorteriniarneĸ ilagîngnigdlo rûmalerissunik akitsisitsiniarneĸ. pâvíkut angneruniarnerat sujugdleĸ tássauvoĸ uvdlut sujugdliat “Nâlagkap uvdluatut” ivdlernarterĸugamíko nâlagauvfiuvdlo pissortaisigut tamána píngitsailĩssutigalugo. bîbilivdle uvdlut sujugdliat pínago uvdlut arfineĸ áipât Nâlagkap uvdluatut oĸautigâ. Kristuse oĸarpoĸ: “taimáitumik inûp ernera sapãmut agdlât nâlagauvoĸ.” pruvfîtíkutdlo Isaiákut Nâlagkap sapât ima oĸautigâ: “uvdluvne ivdlernartume.” (Mák. 2, 28; Is. 58, 13). AGC 217.3

sapâtip Kristusimit avdlángortitaunera nangmineĸ oĸausiagut akardlilerneĸarpoĸ. ĸáĸump oĸalũssinermine oĸarpoĸ: “isumaĸásángilase inatsisitdlũnit pruvrîtitdlũnît atorungnaersísavdlugit tikiútuga, atorungnaersitsiartúngilanga, nãmagsisitsiartorpunga. Ilumut oĸarfigâvse: ĸilagdlo nunalo nungutserdlũgit agdlangnínguardlũnît mingneĸ titarnínguardlũnît inatsisit ilât nungúsángilaĸ, kisiáne tamarmik taimailigpata. taimáitumik inássutit tamákua mingnerit ilãnik atorungnaersitsissoĸ inungnigdlo taima ajoĸersuissoĸ ĸilangmiup nâlagauvfiane mingnermik taineĸásavoĸ; nâlagtordle taimalo ajoĸersuissoĸ ĸilangmiup nâlagauvfiane angisûmik taineĸásavoĸ.” (Mat. 5, 17-19). AGC 217.4

sapâtip avdlángortitaunerata agdlagkane iluartune túngavigssaĸángínera nâggârtunit ĸavsînit miserratigineĸángilaĸ. tamána ersserĸigsumik oĸautigineĸarpoĸ Amerikame bîbilimit atuagagssîniaĸatigîngnit sapãmilo mêrĸanik ajoĸersuiniaĸatigîngnit. atuagagssiat tamákua ilâta “testamentitâp uvdlut sujugdliata ivdlernartitaunigssânik” perĸússutitaĸángivingnera miserratigíngilâ. AGC 218.1

avdlalo ima agdlagpoĸ: “Kristusip toĸunera tikitdlugo uvdloĸ avdlángortitsivigineĸángilaĸ.” ãmalo “oĸalugtuarineĸarneranitdlo (apustilit) uvdlut arfineĸ áipâta sapâtitut ivdlernartitagssatut uvdlut sujugdliánik taorserneĸarnigssânik perĸússutãnik takugssaussoĸángilaĸ.” AGC 218.2

katûgdlit miserratigíngilât sapât avdlángortitausimangmat ilagîgsoĸatimingnit, oĸartarputdlo nâggârtut uvdlut sujugdliáne sapâtisiortarníkut ilagîgsoĸatigîngnut táukunúnga nâlagarsiornerardlugit. AGC 218.3

ilagît rûmalerissut oĸartugssáussusiánut nalunaeĸutitut imalũnît ugpernarsautitut atuagkiortut katûgdlit “uvdlut sujugdliata uvdlut arfineĸ áipãnut taorsiutdlugo atulersitaunera nâggârtunit iluarineĸartoĸ” taissarpât ... “tássame uvdlut sujugdliáne sapâtisiorníkut ilagît uvdlunik nagdliútunik atulersitsisínautitaunerat” akuerât. tauvame sapâtip avdlángortitaunera sûva ilagît rûmalerissut nâlagáussusiánut nalunaeĸutáungíkune — “nerssutip nalunaeĸutânik” taissariaĸángíkune? AGC 218.4

ilagît rûmalerissut nâlagaujumássusertik taimaitísimángilât, silamiutdlo ilagîgsoĸatigîtdlo nâggârtûssut sapât táukua pilersitât iluariguníko bîbilivdlo sapâtâ atorungnaersitdlugo, tauva táukua piumassarissâta pissariaĸássusia miserratigíngilât. ilerĸûssut ilagîngnilo pissortaussut avdlángortitsisimanermut nâlangniagagssatut takorĸusínauvait; kisiáne taimailiorníkorpiaĸ najorĸutagssaĸ ilagîngnut rûmalerissunut avigsârutertik ĸângĩnarpât, tássa bîbilip bîbilivdlo kisime nâggârtune ugperissagssaunera. AGC 218.5

uvdlut sujugdliata ilagîgsoĸatigît nâggârtut tungãnit ivdlernartitaorĸussaunera tássauvoĸ pâveĸássutsip — nerssutip — patdlorfigitíneĸarnera. sapãmik inatsisip piumassai ilisimavdlugit sapâtiussame sapâtisiortarumassut sapâtivingme pínatik, táukua pissortaussut kisimîtdlutik tamatumínga inatsissûssut nâlngarsiorfigait. kisiáne inuit ugperissagssamut túngassumlk ilerĸugssaĸartitaunerisigut ta- matumalo nâlagauvfiup pissortaisa ikiortigineĸarnerisigut nâlagarsiortitsiníkut ilagîgsoĸatigît nangmingneĸ nerssut ássilísavât. taimáitumik uvdlup sujugdliup nâlagauvfeĸatigîngne píngitsailîníkut ivdlernartitaunera tássáusagaluarpoĸ píngitsailîníkut nerssúmut ássinganutdlo nâlagarsiortitsineĸ. AGC 218.6

ukiunile sujugdliunerussune kristumiut uvdlut sujugdliat sapâtisiorfigissarsimavât tássausoralugo bîbilip sapâtâ, sulilo ilagîgsoĸatigîngne tamane, katûgdline rûmalerissunísaoĸ, kristumioĸarpoĸ isumaĸartunik uvdlut sujugdliat tássaussoĸ Gûtip ĸasuersârfigssatut aulajangiússâ. táukua ilumôrtumik sujunertaĸarnerat nangminerminutdlo ilumôrniarnerat Nâlagkap akuerâ. kisiáne uvdlup sujugdliup ivdlernartitaunigssâ inatsisíkut aulajangerneĸarpat silamiutdlo sapâtiviussume sapâtisiortariaĸarnermik nalunaerfigineĸarpata, tauva kialũnît Gûtip inatsisânik uniorĸutitsissup ilagît rûmalerissut perĸússutigissât maleruarumavdlugo taimailiornermigut pâve Gûtimit angnerutísavâ. ilagît rûmalerissut pissortaussordlo ilagît rûmalerissut ilerĸorerĸussânik nâlagtitsiniartoĸ nâlagarsiorfigísavai. nerssut ássingalo patdlorfigísavai. inuit ilerĸorerĸussaĸ Gûtip nâlagáussutsiminut nalunaeĸutaussutut oĸautigissâ atorungnaersitdlugo ilerĸorerĸussaĸ ilagît rûmalerissut nâlagáussutsimingnut nalunaeĸutagssatut ĸinigât taorsiutdlugo atuleruníko, tauva taimailiornermíkut rûmalerissut píssauneránut nâlangnerup nalunaeĸutâ, tássa “nerssutip nalunaeĸutâ” pigiliutísavât. tamánalo inungnut ersserĸigsumik navsuiautigineĸarêrpat, Gûtivdlũnît inuitdlũnît ilerĸorerĸussât ĸinigagssarilerpatigik, tauva aitsât uniorĸutitsiuáinartut “nerssutip nalunaeĸutânik” nalunaeĸutserneĸarumârput. AGC 219.1

íngilit pingajuata nalunaerutâ (sarĸ. 14, 9-11) inungnut sujôrasârutaussut súkutdlũnît tusagagssiarineĸarsimassut ánilârnarnerssãnik imaĸarpoĸ. ajortuliaĸ ánilârnangârtûsimásaoĸ Gûtip kamangneranik sáimáunermik akuitsumik pilersitsissugssaĸ. inuit erĸarsautigissagssamik taima pingârtigissumik issertũneĸásángitdlat. ajortuliornigssamut mianerssorĸússut silamiunut nalunaiautigineĸásaoĸ Gûtip pitdláissutigssamik erĸartũssinigssâ sujorĸutdlugo, tamarmik píssutaussut pâsisínáusangmatigik aniguinigssamutdlo pivfigssaĸásangmata. sujuligtûtip oĸautigâ íngilip sujugdliup nalunaertitille oĸalûtigísagâ “nunamiunut tamanutdlo inuiaĸatigîgsunut ingmíkutdlo oĸausilingnut ingmíkutdlo inuiaissunut.” íngilit pingajuata mianerssorĸússutâ nalunaerutip pingasunik ingmíkôrtortaĸartup tamatuma ilagissâ angnikínerúngitsumik nalunaerutigineĸartugssauvoĸ. sujuligtûtaussoĸ nâpertordlugo íngilimit ĸilaup migssâgut tingmissumit nipitûmik oĸalûtigineĸásaoĸ” tamánalo silamiut arajutsissagssarísángilât. AGC 219.2

Agssortũssutigussaĸ píssutigalugo kristumiut tamarssuarmik mar- dluvíngordlugit avigsârumârput: Gûtip inatsisânik maleruaissut Jîsusimutdlo ugperdlutik, ãmalo nerssúmut patdlortut. nauk ilagît nâlagauvfigdlo iligîgdlutik tamaisa píngitsailiniaraluarpatigik “mikissutdlo angisûtdlo pisûtdlo pîtsutdlo kivfáungitsutdlo kivfaussutdlo” “nerssutip nalunaeĸutânik” ilisarnaĸutserniardlugit, taimáitordle Gûtip ínugtai ilisarnaĸutsigaujumanaviángitdlat. Patmosime pruvfîtip takuvai “nerssúmik ássinganigdlo arĸatalo kisitsisânik ajugauvfigingnigtut Gûtip pînik kúkilagtariauteĸardlutik ímap igalâgssiaussap sinâne ĸeĸartut,” eríniugardlo Môrsasip pia eríniugardlo savârĸap pia atorpait. (sarĸ. 13, 16; 15, 2. 3). AGC 219.3