Mbaara Nene

Ciathĩ Na Mawatho Ikĩgarũrũo

Mũrindũria wa mahĩtia arĩkia gũthengio-rĩ, Shaitani aarutire wĩra wake kũringana na wendi wake. Ũnabii nĩwoigĩte atĩ kanitha ya Roma nĩĩgeciiria “kũgarũra ciathĩ o na Mawatho” Danieli 7:25. Wĩra ũyũ ndwaikarire ũtagcretio. Gũtũma arĩa matooĩ Ngai magarũrũke macokio handũ ha kũhoyaga ngai cia mĩhianano, na tondũ wa ũguo kũmaringĩrĩria mecagũrĩre kwamũkĩra Ũkristiano, kũhoya na kũinamĩrĩra mĩhianano mĩacũhie na mbica cia akuũ arĩa atheru nĩkwarehirũo kahora kahora kanithainĩ na gũgĩtukanio na mahoya ma Ũkristiano. Thutha wa ũguo Kĩama kĩrĩa kĩnene gĩetagwo (General Council) nĩgĩekĩrire hinya mũtabarĩre ũcio wa kanitha va Kĩroma kũhoya mĩhianano. Tondũ wa kwenda kũnina wĩra wa gwĩkĩra gĩko ndini ya Ũkristiano, Aroma nĩmomĩrĩirie gũthengia rĩathani rĩa keerĩ kuuma kũrĩ Maathani ma Ngai, rĩrĩa rĩgiragia kũhoya mĩhianano, na kũgayania rĩathani rĩa ikũmi icunjĩ igĩrĩ, nĩguo monekage marĩ o na mũigana wa mo wa tene. MN 19.1

Roho ũcio wa wĩtĩkĩri mitugo ya maũndũ maria matari mega nĩ wahingũrire njĩra makĩria ya kũmenereria ũhoti wa Igũrũ kwa Ngai. Shaitani nĩageranirie na rĩathani rĩa kana kũrigarũra o narĩo, na akĩgeria kũiga Thabatũ ĩrĩa ya tene mwena-inĩ, mũthenya ũrĩa Ngai aarathimire na akĩũtheria, na handũ haguo-ri, gũtũgĩria thigũkũũ yatũire ĩririkanagwo nĩ arĩa matooĩ Ũhoro wa Ngai ta “Mũthenya mũnene na mũgathe wa riũa” Kĩambĩrĩria- inĩ kũgarũrũo gũũkũ gũtioimbũritwo wega. Thĩinĩ wa mĩaka o ya kĩambĩrĩria-inĩ Thabatũ ĩrĩa ya ma yaigagwo nĩ Akristiano othe. Nĩ maarĩ na ũiru nĩ ũndũ wa gĩtĩĩo kĩa Ngai, na, tondũ worĩa metĩkĩtie atĩ watho Wake ndũgarũrũkaga, nĩmakĩrũgamĩrĩire ũtheru wa mũtaratara ũcio wa Maathani. No rĩrĩ, Shaitani e na wara mũingĩ mũno nĩaatũmĩrire arĩa marũgamagĩrĩra wĩra wake kũhingia itanya rĩake. Na nĩguo wendo wa andũ ũrorio kũrĩ mũthenya wa riũa, nĩwatuirũo mũthenya wa thigũkũũ tondũ wa gĩtĩo gĩa kũririkana kũriũka gwa Kristo. Mĩ- cemanio ya ndini ĩgagĩcemanagio mũthenya ũcio; o na gũtuĩka wataragwo o ta mũthenya wa gwĩkenia, nayo Thabatũ noyahurũkagwo na ĩkaigagwo na ũtheru wayo. MN 19.2

Konstanitini, o hĩndĩ ĩrĩa ataarĩ mũgarũrũku-rĩ, nĩarutire watho wa hinya igũrũ rĩa kũnyita mũthenya wa riũa (Sunday) ta mũthenya mũnene wa gĩkeno kũrĩ andũ othe thĩinĩ wa Thirikari ya Roma. Thutha wa kugarũrũka gwake nĩathiire o na mbere gũtuĩka mwarĩrĩria mũrũmu mũno wa mũthenya wa riũa, naguo wathani wake wa hĩndĩ ĩrĩa ataarĩ mũgarũrũku ũgĩkĩrũo hinya nĩwe tondũ wa wĩtĩkio wake mwerũ. O na gũtuĩka ũguo gĩtĩĩo kĩrĩa kĩonanirio kũrĩ mũthenya ũyũ gĩtiatuĩkire kĩiganu kũrigĩrĩria Akristiano kũmenyerera Thabatũ ĩrĩa ya ma ta mũthenya mũtheru wa Mwathani. No mũhaka ikinya rĩngĩ rĩkinywo; thabatũ ĩrĩa ya maheeni no nginya ĩtũgĩrio ĩigananio na ĩrĩa ya ma. Thĩinĩ wa mĩaka mĩnyinyi thutha wa Watho ũrĩa warutĩtwo nĩ Konstanitini, Mũrori wa makanitha Roma (Bishop) nĩetire mũtbenya wa riũa rĩĩtwa rĩa gĩtĩĩo kĩa mũthenya wa Mwathani. Tondũ wa ũguo kahora kahora andũ magĩtongorio kũwĩciirĩria ta wĩna ũndũ wotheru. No rĩrĩ, Thabatũ ĩrĩa o ya kĩambĩrĩria noyamenyagĩrĩrũo o wega ĩrĩa theru. MN 20.1

Mũhenania ũrĩa mũnene ndaninĩte wĩra wake. Itanya rĩake rĩarĩ kũrũrũngania Akristiano othe thĩinĩ wa thĩ amaige thĩ ya bendera yake, na onanie ũhoti wake na njĩra ya gũtmĩra mwarĩrĩria wake, ũrĩa warĩ mũgathithi mũnene mũno mwĩgathi na mwĩtũgĩria atĩ nĩwe waarĩ handũ ha Kristo. Na njĩra ya kwĩgiritania na arĩa maagarũrũkĩte o nuthu kuuma maũndũ-nĩ moru, na agathithi arĩa mendaga ũnene, na andũ a kanitha arĩa mendaga mĩago ya thĩ nĩahingirie itanya rĩake. Na o hĩndĩ o hĩndĩ, mĩcemanio mĩingĩ mũno na mĩnene ĩgacemanagio, atongoria othe a kanitha thĩinĩ wa thĩ marũrũnganĩtio. Na hakuhĩ o mũcernanio o wothe Thabatũ ĩrĩa yaigirũo nĩ Ngai no gũkĩrĩrĩria yakĩrĩrĩirio kũhinyĩrĩrio na thĩ, o hĩndĩ ĩrĩa mũthenya wa riũa (Sunday) wa kĩragĩrĩria gũtũgĩrio. Thutha wa ũguo thigũkũũ ya arĩa mateũragia Ngai ĩgĩgĩtuĩka ngaathe o ta arĩ ũndũ mũtheru waigirũo nĩ Ngai, o hĩndĩ ĩrĩa Thabatũ ĩrĩa ĩ thĩinĩ wa Biblia yeti- rũo atĩ nĩ matigari ma mĩtugo ya Ayahudi, nao arĩa mamĩhurũkaga makĩrũo atĩ nĩ arume. MN 21.1

Mũregi ũrĩa mũnene rĩu nĩarĩkĩtie gwĩtũgĩria we mwene igũrũ rĩa “maũndũ marĩa mothe meragwo atĩ nĩ ma Ngai, o na kana marĩa maturagĩrio ndu makĩhoyũo”. 2 AtheSalonike 2:4. Nĩarikĩtie kũũmĩrĩria kũgarũra rĩathani rĩa watho mũthera rĩrĩa rĩonagia andũ a iruka ciothe Ngai ũrĩa wa ma na wĩ muoyo. Thĩinĩ wa rĩathani rĩa kana Ngai nĩonanĩtio ũrĩa e Mũũrnbi wa igũrũ o na thĩ, na tondũ wa ũguo nĩmũtigithũkanie na ngai ciothe cia maheeni. Waarĩ ũndũ wa kũririkanagia wĩra wa kũũmbwo nĩkĩo mũthenya ũcio wa mũgwanja watheririo nĩ ũndũ wa kũhurũkagwo nĩ andũ. Watanyĩirũo kũririkanagia meciiria ma andũ hingo ciothe atĩ Ngai nĩwe kĩambĩrĩria gĩa gũkorũo kuo na gũtũũra na nĩwe wa kũgathagwo na kũinamagĩrĩrũo. Shaitani ehang’agia kũgarũra andũ kuuma wathĩki-inĩ wao kũrĩ Ngai na ningĩ kuuma wĩruti-inĩ wao wa kũigua Maathani Make; tondũ wa ũguo orotithagia kĩo kĩa matharĩka make mũno kũrĩ rĩathani rĩu rĩonanagia atĩ Ngai nĩwe Mũũmbi. MN 21.2

Rĩu Aprotestani (Akristiano arĩa metĩkagĩra maũndũ mamwe ma kanitha ya Aroma) moigaga atĩ kũriũka gwa Kristo thĩinĩ wa mũthenya wa riũa (Sunday) nĩkwaũtuire Thabatũ ya Akristiano. No hatirĩ ũira thĩinĩ wa Maandĩko Matheru. o na gũtirĩ gĩtĩĩo ta kĩu gĩatĩĩirũo mũthenya ũcio nĩ Kristo kana arutwo Ake. Kĩhumo gĩa kũnyita mũthenya wa riũa (Sunday) ta mũthenya mũnene wa Akristiano nĩ hĩndĩ ĩyo ya “hitho ya kũrega Mawatho” ĩrĩa, o na matukũ ma Paulo, yakoretwo yambĩrĩirie kũruta wĩra wayo. Nĩha na nĩrĩ Kristo etĩkĩrire kaana kau gaciarirũo nĩ kanitha wa Aroma? Nĩ gĩtũmi kĩrĩkũ kĩiganu gĩa kũgarũra kĩngĩonanio kĩrĩa Maandĩko Matheru makirĩire? MN 22.1

Thĩinĩ wa mĩaka ya kũhingithia mĩaka magana matandatũ monene ma ‘papa’ nĩ marĩkĩtie kũrũgamio na hinya. Nakĩo gĩtĩ kĩayo kĩa ũnene gĩkahandwo mũciĩ mũnene wa ũthamaki, nake Mũrori wa makanitha (Bishop) wa Roma agĩtuo kĩongo kĩa makanitha mothe. Nao arĩa mateũragia Ngai makĩhe wathani wa ‘papa’ handũ. Ndamathia nĩyarĩkĩtie kũhe nyamũ ũhoti wayo, na gĩtĩ kĩayo kĩa ũnene, o na Wathani mũnene” Kũguũrĩrio 13:2. Na rĩu nĩ hingo mĩaka 1,260 ya kĩnyariro kĩa wathani wa ‘papa’ yambĩrĩirie ĩrĩa yeranĩirũo nĩ ũnabii wa Danieli na Johana (Danieli 7:25; Kũguũrĩrio 13:5-7). Akristiano nĩmaringĩrĩirio gũthuura angĩkorũo nĩ kwĩruta biũ matige wĩtĩkio wao na metĩkĩre magongona ma kanitha ya Roma na mahoya mayo, kana maninĩre matukũ mao korokoro-inĩ, kana kũũragwo na macini ya kũgucũrũria mũndũ, kana gũcinũo na mwaki, o na kana gũtinio mũtwe. Hĩndĩ ĩno nĩguo ciugo iria ciaririo nĩ Jesu ciahingirio, “mũkanenganĩrũo nĩ aciari anyu, o na ariũ a manyina manyu, na andũ arĩa a mĩhĩriga yanyu, o na arata anyu, na andũ amwe anyu nĩmakamũnyitithia mũũragwo. Na ningĩ nĩ mũgathũrũo nĩ andũ othe nĩ ũndũ wa rĩĩtwa rĩakwa” Luka 21:16, 17. Kũnyarirũo gũkĩa- mbĩrĩrio igũrũ rĩa arĩa maarĩ ehokeku na marũrũ maingĩ mũno gũkĩra rĩ kana rĩ, nayo thĩ ĩgĩgĩtuĩka ihaaro nene cia mbaara. Handũ ha mĩaka magana maingĩ Kanitha ya Kristo yatũire ĩĩgitaga na kwĩhitha. Na ũguo nĩguo mũnabii ekuuga “Nake mũndũ-mũka akĩũra agĩthiĩ werũinĩ, kũndũ athondekeirũo handũ nĩ Ngai, atĩ nĩguo onjoragĩrũo kuo matukũ ngiri ya magana meerĩ na mĩrongo ĩtandatũ” Kũguũririo 12:6. MN 22.2