IALAM IA KI KHUN

43/85

BYNTA X—KA JINGSNENG-PYNBEIT BAD KA JINGPYNTREI-KAM JONG KA

LYNNONG 41—KI JINGTHMU JONG KA JINGSNENG-PYNBEIT

Ka Jingsynshar-lade Ka Jingthmu Bahakhlieh Eh: — Ka jingthmu jong ka jingsnent pynbeit ka long ka jinghikai ia u khynnah na ka bynta ka jingsynshar-lade. Dei ban hikai ia u ia ka jingshaniah-lade bad ka jingsynshar halor lade. Namarkata u tang shu lah ban sngewthuh, ia ka bor pyrkhat jong u dei ban pynwan sha ka liang jong ka jingkohnguh. To ai ba baroh ki rukom leh ha u kin long kita kiban pyni ia ka jingkohnguh kum kaba hok bad kaba shongnia. Iarap ia u ban iohi ba kiei-kiei baroh ki long hapoh ka hukum, ba ka jingbymkohnguh ka ialam, ha kaba kut, sha ka jingjynjar bad ka jingshitom. Haba U Blei U ong, “Men ym,” ma U ha ka jingieit U maham ia ngi ia ka jingmih jong ka jingbymkohnguh, khnang ban pyllait ia ngi na ka jingmynsaw bad ka jingduh noh. — Education, sla 287. IIKK 218.1

Kaba Pyntrei-kam Ia Ka Bor Jong Ka Mon: — Ia ka jingthmu bashisha jong ka jingsneng-jingkyntu la ioh tang haba ia u nongleh bakla hi la ialam ban iohi ia ka jingbakla jong u bad ia ka mon jong u dei ban pyntrei-kam na ka bynta ka jingpynbeit jong ka. Haba ia kane la pyndep, to kdew ia u sha u tynrai jong ka jingmap bad ka bor. — Najuh, sla 291. IIKK 218.2

Kito kiba hikai ia ki khynnah skul jong ki ban sngew ba kata ka bor ka don hapoh jong ki hi ban long ki rangbah bad ki kynthei jong ka burom bad ka jinglarkam kan long ka jingjop kaba neh skhem tam. — Fundamentals of Christian Education, sla 58. IIKK 218.3

Ka Jingmlien Babha, Ki Jingsngew, Ki Jingkwah Basniew: — Ka dei ka kam jong ki kmie-ki kpa ban pynkiar bad ialam bad ban synshar. Kim lah ban leh ia ka kam kaba kham sniew ban ia kaba shah ia ki khun jong ki ba kin pynhun ia baroh ki jingkwah khynnah jong ki, bad ban ieh ha ki hi ban bud ia la kijong ki jingsngew; kikm lah ban leh ia ka jingbakla kaba kham khraw ban ia kaba shu ieh ha ki jingmut jong ki ia ka jingshon jingmut ba ki dei ban im ban pynsngewbha bad pynhun ia lade, ban jied la kijong ki lynti bad ban shem ka jingsngewbha bad ka jingiasyllok na ka bynta jong ki hi. . . . Ki samla ki donkam ia ki kmie-ki kpa kiban hikai pynstad bad ban sneng pynbeit ia ki, pynbeit ia ki jingmlien, bad ki jingsngew ba-bakla jong ki, bad ban khyllad noh ia ki jingkwah basniew jong ki. — Manuscript 12,1898. IIKK 218.4

Pynkyllon Kram ia Ka Kut Baskhem Jong U Soitan: — Ko ki kmie, ka jingiashem bakhadduh jong ki khun jong phi ha ka bynta ka bakhraw ka shong ha ki kti jong phi. Lada phim leh ia la ka kamram, phi lah ban buh ia ki ha ki kynhun jong u Soitan bad pynlong ia ki kita ki nongtrei jong u ban pynjot ia kiwei pat ki mynsiem. Lane ka jingsneng-pynbeit baiaineh bad ka nuksa bariewblei jong phi ki lah ban ialam ia ki sha U Khrist bad ma ki kin ktah sa ia kiwei pat, bad kumne ia shibun ki mynsiem yn pynim lyngba ka jingtrei jong phi. — Signs of the Times, February 9, 1882. IIKK 219.1

To ngin khmih bniah bha bad ban sdang na ki jingsuh-jingthaiñ ba la ieh-teng. To ngin iapynkyllon kram ia ki kut baskhem jong u nongshun. To ngin pynbeit da kaba sngewsynei ia kiba ieit jong ngi bad iada ia ki na ka bor jong u nongshun. Wat duh jingkyrmen. — Review and Herald, July 16, 1895. IIKK 219.2

Hikai Ia Ka Jingniew-burom Ia Ka Bor-Ka Iktiar Ki Kmie-Ki Kpa Bad Jong U Blei: — Ia Ki khun . . . dei ban hikai, pynnang-pynstad, bad sneng pynbeit haduh ba kin long kiba kohnguh ia ki kmie-ki kpa jong ki, da kaba ñiewburom ia ka bor-ka iktiar jong ki. Ha kane ka rukom yn pynrung ia ka jingñiew-burom ia ka bor-ka iktiar bakynja-blei hapoh ka dohnud jong ki, te ka jinghikai ha ka long-ïing kan long ka jinghikai kaba pynkhreh na ka bynta ka long-ïing ha bneng. Ka jinghikai ha ka jinglong khynnah bad ka jinglong samla ka dei ban long kaba kum kata ba ki khun kin long kiba la pynkhreh ban shim ia ki jingkitkhlieh bakynja niam jong ki, bad kumne kin long kiba la pynbit ban rung sha ki khet ha bneng. — Review and Herald, March 13, 1894. IIKK 219.3

Uta Uba long u tynrai jong ka jingtip baroh U la buh ia ka kyndon jong ka jingbit jong ngi ban rung sha ka bneng basuk jai, ha kine ki ktien “Suk kita kiba la sait ia la ki jaiñkup ba kin ioh ka hok ban wan sha uta u dieng ka jingim, bad kin ioh leit bsut da kita ki khyrdop sha kata ka nongbah.” Ka jingkohnguh sha ki hukum jong U Blei ka long ka dor jong ka bneng, bad ka jingkohnguh ia ki kmie-ki kpa jong ki ha U Trai ka long ka jinghikai kaba donkam katta-katta na ka bynta ki khun ban nang. — Manuscript 12, 1896. IIKK 219.4

Ka Jingkohnguh Na Ki Aiñtynrai, Ym Na Ka Jingpynbor: — Iathuh ha ki khun jong phi thik ia kata kaba phi dawa na ki. Te to ai ba kin sngewthuh ba ka ktien jong phi ka long ka hukum ia kaba dei ban kohnguh. Kumne phi hikai ia ki ban ñiewburom ia ki aiñ-ki hukum jong U Blei, kiba pynbna shai, “Men,” bad “Men ym.” Ka kham bha shibun ia u khun jong phi ban kohnguh namar ka aiñtynrai ban namar ka jingpynbor. — Review and Herald, September 15, 1904. IIKK 220.1

Ka Jinghikai Ha Ka Jingshaniah Baskhem Bha: — Ia U Isaak la khum da ki kti bakyïuh, baieit jong u kpa uba sngewsynei-lem, namarba U Blei U la ong ia kata. U khun u pyndem sha ka jingkñia, namarba u ngeit ha ka jingbeit sngur mynsiem u kpa jong u. . . . Ia kane ka jingleh jong ka jingngeit U Abraham la thoh kynmaw na ka bynta ka jingmyntoi jong ngi. Ka hikai ia ngi ia ka jinghikai bakhraw jong ka jingshaniah skhem bha ha ki jingdawa jong U Blei, la ki long kiba ot katno-katno ruh; bad ka hikai ha ki khun ia ka jingkohnguh bajanai ia ki kmie-ki kpa bad ia U Blei. Da ka jingkohnguh jong U Abraham la hikai ia ngi ba ym don kaei-kaei kaba kordor palat eh ban ai sha U Blei. — Testimonies, Vol. 3, sla 368. IIKK 220.2

Ki Samla Kin Pdiang Ia Ka Jingshaniah: — Ia ki samla dei ban shon jingmut da ka jingpyrkhat ba ia ki la shaniah. Ki don ka jingsngewthuh ia ka burom, bad ki kwah ba ia ki yn burom, bad kata ka long ka hok jong ki. Lada ki khynnah skul ki iohi ia ka jingsngew ba kim lah ban leit shabar lane rung shapoh, shong ha syndah ka miej, lane ban don hangno-hangno, wat hapoh ka kamra jong ki, khlem da lait na ka jingkhmin-jingpeit bniah ia ki, ba ki don ki khmat kiba iaipeit sha ki ban kem daw bad ban leit iathuh sha ki bor pyniaid, kata kan don ka jingktah kaba pynduh mynsiem, kumta ka por leh kmen kan ym ai jingkmen-jingsngewbha ei-ei. Kane ka jingtip jong ka jingiai-peit bniah ka palat ia ka jingsumar-ka jingkhmih jong ki kmie-ki kpa, bad kham sniew shuh-shuh; naba ki kmie-ki kpa kiba stad ki lah, da ka jingleh sian, bunsien ban tip ia kaba kham shapoh kata kaba paw ha sla bad iohi ia ka jingtrei jong ka jingmut bakhlem shongthait hapoh ki jingangnud jong ki samla, lane hapoh ki bor jong ki jingpynshoi, bad kumta ki thaw ia ki lad ban trei pyrshah ia ki jingsniew. Hynrei kane ka jingiaipeit sharai bha kam long ka jingleh tynrai, bad ka pynmih jingsniew pynban ha ka jaka ban wadlad ban kiar na kata. Ka jingkoit bha ki samla ka donkam ia ka jingkilan met, ka jingkmen, bad ka jingsngewbha, ka lyngwiar basuk-bakmen, ba kan tawiar ia ki, na ka bynta ka jingsan pura jong ka met bakoit bha bad ka jinglong kaba beit ryntih. — Fundamentals of Christian Education, sla 114. IIKK 220.3

Ka Jingsynshar-lade Pyrshah Ia Ka Jingsynshar Thom-bor: — Don shibun ki long-ïing jong ki khynnah kiba imat long kiba la hikai pynbit bha, katba dang don hapoh ka jinghikai-jingpynbeit bha; hynrei haba ia kata ka synjuk kaba la bat ia ki ban thaw ia ki rul-ki aiñ la pynwai noh, imat kim lah shuh ban pyrkhat, ban leh, lane ban rai jingmut na ka bynta ia lade hi. Kine ki khynnah ki la don slem hapoh ka jingsynshar ba-ehrang, ym shym la shah ba kin pyrkhat bad ban leh na ka bynta jong ki hi halor kito kiei-kiei kiba deibiang eh ba ki dei ban ioh-lad, kat haduh kim don shuh ka jingshaniah bad ka jingsngew-skhem ha lade hi ban mih shabar katkum ka jingbishar jong ki hi, ban don ka jingmut bad ka jingsngew kaba la kajong hi. Bad haba ki mih noh na ki kmie-ki kpa jong ki ban leh na ka bynta ia lade hi, da kaba suk la ialam noh ia ki da ka jingbishar jong kiwei pat sha ka liang kaba bakla. Kim don satia ia ka jingskhem jong ka jinglong. Ym shym la shah ia ki ban pyndonkam ia la kajong ka jingbishar kloi-kloi bad ha kiba bun kiei-kiei katba lah ban leh, namarkata ia ki jingmut jong ki ym shym la pynroi-pynsan bad la pynkhlaiñ ha ka rukom kaba dei-biang. La synshar donbor slem eh ia ki da ki kmie-ki kpa jong ki bad ki la shu shaniah lut ha ki; ki kmie-ki kpa jong ki ki long ka jingmut bad ka jingbishar na ka bynta jong ki. IIKK 221.1

Ha kawei pat ka liang, ia ki samla ym dei ban ieh ba kin pyrkhat bad leh da kaba laitluid na ka jingbishar jong ki kmie-ki kpa bad ki nonghikai jong ki. Ia ki khun dei ban hikai ba kin burom ia ka jingbishar ba la iashem lyngba ka jingim bad ba yn ialam da ki kmie-ki kpa bad ki nonghikai. . . . Dei ban hikai pynnang-pynstad ia ki ha kata ka rukom ba ia ki jingmut jong ki yn pyniasoh bad ki jingmut jong ki kmie-ki kpa bad ki nonghikai, bad yn pynshai ba kin lah bn iohi ia ka jingdei-biang jong kaba shahshkor sha ka jingsneng jong ki. Te haba ki leit mih noh na ka kti kaba ialam jong ki kmie-ki kpa bad ki nonghikai jong i, ki jinglong jong ki kin ym long kum u khah uba khynñiuh ha ka lyer. IIKK 222.1

Ka jinghikai ba-eh ia ki samla-khlem da ialam beit bha ia ki ban pyrkhat bad ban leh na ka bynta ia lade hi katba ka jinglah bad ka jingtrei jong ka jingmut jong ki hi kan shah, ba da kane ka lad kin lah ban san ha ka jingpyrkhat, ki jingsngew jong ka jingburom-lade, bad ka jingsngewskhem ha ka jinglah jong ki hi ban trei — kan iai-pynmih ia ka kynhun briew kiba tlot ha ka bor jong ka jingmut bad ka jinglong bakynja mynsiem. Bad haba ki ïeng ha ka pyrthei ban leh na ka bynta ia lade hi, kin pynpaw ia ka jingshisha ba ki long kiba la hikai, kum ia ki mrad, bad ym shym la pynstad ia ki. Ka mon jong ki, ha ka jaka ba yn ialam, la pynbor pynban ia ka sha ka jingpyndem da ka jingpynbeit ba-eh jong ki kmie-ki kpa bad ki nonghikai. — Testimonies, Vol. 3, sla 132, 133. IIKK 222.2

Ka Jinsniew Ka Mih Haba Kawei Ka Jingmut Ka Synshar Donbor Ia Kawei Pat: — Kito ki kmie-ki kpa bad ki nonghikai kiba kop ia ka jinglah jong ki ban synshar pura ia ki jingmut bad mon jong ki khun-ki khynnah hapoh ka jingsumar jong ki kin sangeh noh ia ki jingkop jong ki lada ki la lah ban bud-dien ter-ter ia ki jingim balawei jong ki khun-ki khynnah ia kiba la pyndem-ngon kumne da ka jingleh donbor lane da ka jingtieng. Kine ki la jan long baroh kibym shym la pynkhreh ban iashim bynta ha ki jingkitkhlieh kiba shitom jong ka jingim. Haba kine ki samla kim don shuh hapoh ki kmie-ki kpa bad ki nonghikai jong ki, bad la pynbor ia ki ban pyrkhat bad ban leh na ka bynta ia lade hi, la jan sngew thikna ba kin shim ia ka lynti kaba bakla bad pyndem sha ka bor jong ka jingpynshoi. Kim pynlong ia kane ka jingim ka jingjop bha, bad ia kijuh ki jingduna la iohi ha ka jingim bakynja niam jong ki. Lada ki nonghikai jong ki khynnah bad ki samla ki lah ban iohi ia ka jingmih balawei jong ka jingpynbeit ba-bakla jong ki ba ka paw shai ha khmat jong ki, kin pynkylla ia ka lad-ka rukom hikai jong ki. Kata ka kynhun ki nonghikai kiba la sngewhun ba ki ioh ia ka jingsynshar badap ia ki mon jong ki khynnah skul jong ki kim dei satia ki nonghikai kiba jop tam, wat la kaei kaba paw ha ka por mynta hi ka imat long kaba dei ban sngew sarong. IIKK 222.3

U Blei Um ju la thmu ba kawei ka jingmut briew ka dei ban don hapoh ka jingsymshar donbor jong kawei pat. Bad kito kiba trei tyngeh ban bat ia ka maiñ longbriew jong ki khynnah skul jong ki hapoh jong ki hi, bad ban long ka jingmut, ka mon, bad ka jingiatiplem na ka bynta jong ki, ki shim ia ki jingkitkhlieh kiba sngewtieng shyrkhei eh. Kine ki khynnah skul ki lah lehse, ha ki katto-katne ki jingjia, ban paw kum ki shipai kiba la pynkilan beit bad ryntih bha. Hynrei ynda ia ka jingsynshar badonbor la weng, hangta yn iohi ia ka jingbymdon ia ka jingtrei-kam balaitluid na ka aiñtynrai kaba don hapoh jong ki. — Najuh, sla 133, 134. IIKK 223.1

Lyngba Ka Jingtbit Bad Ka Jingtrei Baiaishah: — Donkam ia ka jingstad-jingtbit bad ia ka jingtrei baiaishah ban pynwandur ia ki samla ha ka rukom kaba dei bha. Khamtam eh ki khun kiba la wan sha kane ka pyrthei kiba la ban khia da ka jingioh pateng ia ka jingsniew, kum ka jingmih beit na ki pop ki kmie-ki kpa jong ki, ki donkam ia ka rukom babniah tam ban pynheh-pynsan bad pynkhlaiñ ia ki bor pyrkhat bad ki bor bakynja mynsiem jong ki. Ia ki jingkwah basniew dei ban synshar da kaba sumar bha bad dei ban sneng-dumok da kaba leh ieit; ia ka jingmut-jingpyrkhat dei ban pynkhih ha ka liang kaba bha. Ia u khynnah dei ban pynshlur ba un iaipyrshang ban synshar beit bha ia u hi. Bad ia kane baroh dei ban leh ha ka rukom kaba sian, da kaba sumar bha, lymda kumta ia ka jingthmu ba la kwah ban pyndep yn pynpulom noh. — Christian Temperance and Bible Hygiene, sla 138. IIKK 223.2