IALAM IA KI KHUN
BYNTA V—KIWEI PAT KI JINGHIKAI BADONKAM
LYNNONG 13—KA JINGSYNSHAR IA LADE
Pynkhreh Ia Ki Khun Na Ka Bynta Ka Jingim Bad Ki Kamram Jong Ka. — Dei shisha ba ka kmie kan kylli da ki jingkhuslai bajur, katba ka peit ha ki khun ia kiba la ai hapoh ka jingsumar jong ka, Kaei ka jingthmu bakhraw bad ka thong jong ka jingnang-jingstad jong ki? Hato ka dei ban pynbit ia ki na ka bynta ka jingim bad ki kamram jong ka, ban pynbit bha ia ki ban bat ia ka kyrdan badonburom ha ka pyrthei, ban leh ia kaba bha, ban pynmyntoi ia ki para briew, ban ioh ha kaba khadduh ia ka bainong jong ki bahok? Lada kumta, te ka jinghikai banyngkong ba yn hikai ia ki ka dei ka jingsynshar ia lade; naba ym don u briew ubym shah synshar, uba sngew khraw bad uba eh dohnud uba lah ban kyrmen ia ka jingjop ha kane ka pyrthei lane ioh ia ka bainong ha ka pyrthei kaban sa wan. — Pacific Health Journal, May, 1890. IIKK 85.1
Hikai Ia U Khynnah Ban Pyndem. — Ki khun rit, shuwa ba kin dap shi snem, ki iohsgew bad ki sngewthuh ia kaei ba la kren shaphang jong ki, bad ki tip haduh katno yn ai mon-aili ia ki. Ko ki kmie, phi dei ban hikai ia ki khun jong phi ban pyndem sha ki jingkwah jong phi. Ia kane ka phang dei ban ioh lada phi kwah ban iaibat ia ka jingsynshar halor ki khun jong phi, bad pynsah-pynneh ia ka burom jong phi kum ka kmie. Ki khun jong phi kloi-lan ki nang ia kaei phi khmih lynti na ki, ki tip ruh haba ka mon jong ki ka jop ia ka jong phi, bad kin pyndonkam donbor eh ia ka jingjop jong ki. — Signs of the Times, March 16, 1891. IIKK 85.2
Ka long ka jingrunar da shisha ban shah ia ki jingmlien basniew ba kin san-kin roi, ban ai ia ka aiñ-ka hukum sha ki kti jong u khynnah bad ailad ia u ban synshar. — Christian Temperance and Bible Hygiene, sla 68. IIKK 85.3
Wat Pynhun Ia Ki Jingkwah Bakhwan-lade. — Lada ki kmie-ki kpa kim sumar bha, kin leh ha ki khun jong ki ha ka rukom kaban ialam ia ki khun ban dawa ia ka jingpynbiang bad ki lad kiban dawa ba ki kmie-ki kpa kin hap ban kheiñduh noh ia ki hi khnang ban pynhun ia ki khun-rit jong ki. Ki khun kin iai-dawa ba ki kmie-ki kpa kin leh ia kiei-kiei baroh na ka bynta jong ki, ban pynhun ia ki jingkwah jong ki, bad ki kmie-ki kpa ruh ki pyndem sha ki jingkwah jong ki, khlem da suidñiew shuh ia ka jingshisha ba ka pynrung ia ka jingkhwan-lade ha ki khun jong ki. Hynrei ha kaba leh ia kane ka kam ki kmie-ki kpa ki leh bakla ia ki khun jong ki, bad kin shem ia kane hadien katno ka long kaba eh-kaba shitom ban ialeh pyrshah ia ka borktah jong ka jinghikai ba la ai ha ki khyndiat snem ki banyngkong ha ka jingim jong u khynnah. Ki khun ki donkam ban tip-ban nang naduh dang rit ba ym lah satia ban shu pynhun ia ki haba ka jingkhwan-lade ka pynkhih ia ki jingkwah jong ki. — Signs of the Times, August 13, 1896. IIKK 85.4
Wat Ai Ei-Ei Ia Kaba Ki Khun Ki Pan Ia-ïam Artad. — Kawei ka jinghikai bakordor kaba ka kmie ka donkam ban iaiban bun-bunsien ka long u khun um dei ban synshar; um long u kynrad, hynrei ka mon bad ka jingkwah jong ka kin long ha khlieh duh. Kumne ka hikai ia ki ia ka bor ka jingsynshar ia lade. Wat ai ei-ei ruh sha ki ia kaba ki pan ia-ïam artad, wat haba ka dohnud baieit jem jong phi ka thrang eh ban leh ia kane; namar lada ki ioh ka jingjop ha kane shisien da kaba ïam kin khmih lynti ban leh biang ia kata. Ha ka sien kaba ar ka thma kan long kaba kham jur. — Manuscript 43, 1900. IIKK 86.1
Wat Ju Shah Ban Pynpaw Ia Ki Jingsngew Bitar — Hapdeng ki kam banyngkong jong ka kmie ka long ka jingkhang-jingpynsangeh ia ka jingsngew bitar jong ki khun rit. Ia ki khun ym dei ban shah ban pynpaw ia ka jingbitar; ym dei ban shah ba kin lympat lyndang-pyllup ia lade ha madan, da kaba kyrthat bad ïam namar ym shym la ai ia kaei-kaei kabym long na ka bynta ka jingbha jong ki. Nga la sngewpang mynsiem haba nga la iohi kumno shibun ki kmie-ki kpa ki aili ia ki khun jong ki ha kaba pynpaw ia ki jingsngew bitar. Ki kmie imat ki peit ha kine ki jingbthei jong ka jingbitar kum kaei-kaei ia kaba dei ban iaishah, bad kim salia ei-ei ruh ia kane ka rukom leh jong u khun. Hynrei lada ia ka jingsniew la shah shisien, yn iaileh ia ka, bad ka jingiaileh ia ka kan pynmih ia ka jingmlien, kumta ka jinglong jong u khun kan iohpdiang ia ka jingsaiñdur kaba sniew. — Signs of the Times, March 16, 1891. IIKK 86.2
Lano Yn Dumok Ia U Mynsiem Bymman. — Nga la ju iohi bunsien ba u khun-rit u lympat ia lade bad u lynñiar lada iapyrshah ia ka mon jong u ha kano-kano ka rukom. Dei ha kane ka por ba yn dumok ia u mynsiem bymman. U nongshun un pyrshang ban synshar ia ki jingmut ki khun jong ngi, hynrei hato ngin shah ia u ban saiñdur ia ki katkum ka mon jong u? Kine ki khun-rit kim lah ban tip-ban sngewthuh uei u jaid mynsiem uba ktah jur ia ki, te ka dei ka kamram jong ki kmie-ki kpa ban bishar bad pyrkhat na ka bynta jong ki. Ia ki jingmlien jong ki dei ban khmih bad sharai bha. Ia ki jingsngur bad ki jingkwah basniew dei ban khanglad, bad ia ka jingmut dei ban pynkhih ban pyrkhat ia kata kaba bha. Ia u khun-rit dei ban pynshlur ha baroh ki jingtrei-kam ban synshar ia lade. — Christian Temperance and Bible Hygiene, sla 61. IIKK 87.1
Sdang Da “Ki Jingruwai Jong Ka Bethlehem.” — Ki kmie ki dei ban hikai ia ki khyllung ha ki ksangti jong ki ia ki aiñtynrai bad ki jingmlien badei-babeit. Kim dei ban shah ia ki ban sangoh ia ka khlieh jong ki ha ka madan ïing. . . . To ai ba ki kmie kin hikai ia ki naduh ka jinglong khyllung jong ki. To sdang da ka jingruwai jong ka Bethlehem. Kine ki sur bajem-bajai-jai kin don ka borktah kaba pynjai-jai. To ruwai ha ki ia kine ki sur bajem-jai shaphang U Khrist bad Ka Jingieit jong U. — Manuscript 9, 1893. IIKK 87.2
Ym Dei Ban Don Ka Jingkhih Phaloh Lane Ka Jingbymlah Rai Jingmut. — Ka jingbitar bamutlop ka long kaba dei ban khmih bniah ha u khynnah kloi katba lah; naba katba nang ieh slem bad pyntud, katta kan nang kham shitom ban synshar ia ka. Ki khun kiba don ka jingdom-riang, ki donkam ia ka jingsumar bakyrpang jong ki kmie-ki kpa. Ia ki dei ban synshar ha ka rukom bakyrpang ha ka jingleh sbun hynrei ha ka jingleh batyngeh skhem bha; ym dei ban don ka jingkhih phaloh lane ka jingbymlah rai jingmut ha ka liang jong ki kmie-ki kpa. Ia ki akor jong ka jinglong kiban synshar ia ka jingsan jong ki jingbakla bakhyllah jong ki dei ban iaipynkhlaiñ. Ka jingaili ia u khun uba don ka jingsngew bitar bamutlop kan pynmih ia ka jingjot jong u. Ia ki jingbakla jong u yn nang pynkhlaiñ da ka jingiaid ki snem jong u, yn khanglad ia ka jingsan-jingroi ka jingmut jong u, bad yn pynkynriang ia baroh ki akor babha bad badonburom jong ka jinglong jong u. — Pacific Health Journal, January, 1890. IIKK 87.3
Ka Nuksa Ka Jingsynshar-lade Jong Ki Kmie-Ki Kpa Ka Long Kaba Donkam. — Katto-katne ki kmie-ki kpa kim don ka jingsynshar halor jong ki hi. Kim shym synshar ia ki jingmad bymbha jong ki lane ia ka jingsngew bitar jong ki; namarkata kim lah ban hikai ia ki khun jong ki shaphang ka jinglen noh ia ka jingkwah ka jingmad jong ki, bad ban hikai ia ki ia ka jingsynshar ia ka lade. — Pacific Health Journal, October, 1897. IIKK 88.1
Lada ki kmie-ki kpa ki thrang ban hikai ia ki khun jong ki ia ka jingsynshar ia lade, ki dei nyngkong ban pynlong ia kane ka jingmlien ha ki hi. Ka jingmai bad ka jingiaikem-daw jong ki kmie ki kpa ka pynshlur ia ka jingdom-riang balaw-law, bad ia ka jingsngew bitar shla ha ki khun jong ki. — Signs of the Times, November 24, 1881. IIKK 88.2
Wat Sngew Btai Ha Ka Jingleh Bha. — Ki kmie-ki kpa ki ieit palat eh ia ka jingsuk bad ka jingsngewbha ban leh ia ka kam ba la aiti ha ki da U Bli ha ka jingim kaba ha ïing. Ngim dei ban iohi ia ka jingsniew kaba don hapdeng ki samla jong kine ki sngi lada ngi la hikai bha ia ki ha ïing. Lada ki kmie-ki kpa ki mon ban shimti ia ka kam kaba U Blei U la ai ha ki bad hikai ia ka jingsynshar ia lade, ka jinglen ia lade, bad ka jingpyndem ia lade, sha ki khun jong ki, da ki ktien bad ka nuksa, kin shem ba katba ki iaiwad ban leh ia ka kamram jong ki, khnang ban ioh ia ka jingpdiang mynjur U Blei, kin nang ia ka jinghikai bakordor ha ka skul jong U Khrist. Kin nang ia ka jingiaishah, ka jingshah slem, ka jingieit, bad ka jingjemnud; bad kine ki long ki jinghikai bathikna ba ki dei ban hikai sha ki khun jong ki. IIKK 88.3
Hadien ba ia ki bor sngewthuh jong ki kmie-ki kpa la pynkhih jur, bad ki shim ia ka kam kaba ki la ju lyndet da ka borthymmai, kim dei ban duh jingkyrmen lane shah ia lade ba yn khanglad ha ka kam-ka jingtrei. Bun palat eh kiba sngewbtai ha kaba leh ia kaba bha. Haba ki shem ba ka dawa ia ka jingtrei shitom, bad ia ka jingsynshar bakhlem da pud ia lade, bad ia ka jingai-ei ba la pynroi, kumjuh ruh ia ka jingtip, ban pynbiang ia ki jingdonkam kyrkieh kiba la mih khlem khmih lynti, ki kylla duh mynsiem, bad ki iehnoh ia ka jingialeh, kumta ki shah ia u nongshun jong ki mynsiem ba un ioh ia ka mon-ka lynti jong u hi. Man ka sngi, na uwei u bnai sha uwei pat, na kawei ka snem sha kawei pat, ka kam ka dei ban iaid shaphrang, tadhaduh ia ka jinglong u khun jong phi la saiñdur, bad ia ki jingmlien la seng skhem ha ka lynti kaba dei. Phim dei ban sangeh noh bad ieh ia ki long-ïing jong phi ban iaid sakma ha ka rukom kaba laitlan, kaba khlem jingsynshar. — Review and Herald, July 10, 1888. IIKK 88.4
Wat Duh Noh Ia Ka Bor Synshar Jong Phi Ia Lade. — Lano-lano ruh ym dei ba ngin duh noh ia ka bor synshar ia ngi hi. To ngin iaibuh ha khmat jong ngi ia U Nuksa bajanai. Ka long ka pop ban kren khlem jingiaishah bad da kaba khñium lane ban sngew bitar — Wat haba ngim kren da ka ktien. Ngi dei ban iaid donburom, da kaba ai ka jingmihkhmat kaba dei bha ia U Khrist. Kaba kren ki ktien bitar ka long kumba u mawleiñ u shamok ia u mawleiñ: shisyndon u pynmeh buk ia ki jingsngew bitar shla. IIKK 89.1
To wat long kum ka sop ba long shiah jong u sohot. Ha ïing wat shah ba yn pyndonkam ia ki ktien khor, ki ktien byrngem-byrthen. Phi dei ban khot sngewbha ia U Nongwanjngoh ba Un wan rung sha ka ïing jong phi, ha kajuh ka por ma U bad ki angel bneng kin lah ban shongsah lem bad phi. Phi dei ban iohpdiang ia ka hok jong U Khrist, ka jingpynkyntang jong U Mynsiem jong U Blei, ia ka jingitynnad jong ka jinglong khuid, khnang ba phin lah ban pynpaw ia U Jingshai ka jingim sha kito kiba don sawdong jong phi. — Manuscript 102, 1901. IIKK 89.2
“Uta uba tud ban bitar,” ong u riewstad, “u kham lah ban ia uba khlaiñ; bad uba synshar ia la ka mynsiem ban ia uba jop ia ka shnong.” U briew lane ka briew, uba iaipynneh ia ka jingmut kaba beit bha haba la pynshoi ban pynhun ia ka jingbitar, u ïeng kham hajrong ha khmat U Blei bad ki angel bneng ban ia u rangbah shipai bapawnam tam uba la ju ialam ia ka kynhun shipai sha ka jingjop. La ong uwei u patsha badonburom haba u la don ha tmier ka jingiap, “Hapdeng baroh ki jingjop thma jong nga don tang kawei kaba ai ha nga ia ka jingpyntngen mynta, bad kata ka long ka jingjop kaba nga la ioh halor ka jingsngew bitar kulmar jong nga hi.” U Alexander bad u Kaisar ki la shem ba ka kham suk-kham jem ban pyndem ngon ia ka pyrthei ban ia kaba pyndem ia ki hi. Haba jop ia kawei ka jaid-bynriew hadien kawei pat ka jaid-bynriew, ki la kyllon — uwei na ki “u nongshah jop ha ka jingbym-adkar, uwei pat u nongshah jop ha ka jingkwah balamwir ia ka kyrdan-ka burom. — Good News, November, 1880. IIKK 89.3