Ti dackel a panagbinnusor

Ti Concilio Sadi Spira

Nupay casta, iti camaudiananna, dagiti agtuturay ti papa inatipada dagiti ringgorda, tapno macapagcaycaysada a bumusor cadagiti Reformador. Ti Concilio sadi Spira idi 1526 intedna iti tunggal estado ti naananay a wayawaya cadagiti banbanag ti religion aginggat aggigimong ti concilio a sapasap; ngem apaman a nacalabas dagiti peggad a gapu iti nacaitedan toy a palubos, ti emperador pinaayabanna ti micadua a Concilio a matiptipon idiay Spira idi 1529 maipanggep iti pannacaremec ti kinahareje. Dagiti principe mauyotandanto, babaen dagiti natalna a pamuspusan no mabalin, tapno makicapponda a bumusor iti Reformacion; ngem no saan a magunodan dagitoy ni Carlos nacasagana nga umamang iti campilan. DP 176.1

Dagiti Catolicos Romanos nalaus ti ragsacda. Nagaaduda a nagparang idiay Spira, ket imparangarangda ti nalatac nga ibubusorda cadagiti Reformador ken amin nga umanamong cadacuada. Kinuna ni Melanchton, “Dacam dagiti maibilbilang a rugit ken root ti lubong; ngem ni Cristo agdumogto a cumita cadagiti nacacaasi a taona, ket ispalennanto ida.”² Dagiti principe ti evangelio a timmabuno idiay Concilio saanda a napalubosan a mangicasaba iti evangelio uray idiav bnlbalav da. Ngem dagiti umili sadi Spira nawawda iti sao ti Dios, ket nupav naparitanda, rinibribu dagiti napan nagdengngeg idiay capilla ti principe a taga Sajonia. DP 176.2

Daytoy pinapardasna ti idadateng ti cangitingitan a canito. Maysa a surat ti emperador impadamagna iti Concilio nga idinto ta ti resolucion a mangipalubos, iti panagwayawava ti eon ciencia isut namataud cadagiti dackel a riribuc. kiniddawna a maucas coma. Tov di umisu nga aramid pinarasucna ti gura ken butenor dagiti naevangelioan a Cristiano. DP 176.3

Nalpasen idi nga impasdec ti linteg ti pannacaipalubos ti religien, ket dagiti estado a mamati iti evangelio inkeddengda a suppiaten ti pannacailupit dagiti calinteganda. Ni Lutero, idinto ta adda pay la iti babaen ti pawil, nga impatay ti bilin a naggaput Worms, saan a napalubosan nga agparang idiay Spira; ngem isut sinunoan dagiti catrabajoanna ken dagiti principe a binangon ti Dios a mangsalacnib iti trabajona iti daytoy a canito. Ni patay insinana idin ni natacneng a Federico a taga Sajonia, isu a nangsalsalacnib ken Lutero; ngem ni Duque Juan, a cabsatna ken sunona, siraragsac nga immawat iti Reformacion, ket nupay naayat iti talna, imparangarangna ti adu a bileg ken tured iti amin a banag a pagimbagan ti pammati. Kiniddaw dagiti papadi a dagiti estado nga immawat iti Reformacion paiturayanda coma nga awan curangna iti masacupan ti Roma. Iti sabali a bangir, dagiti Reformador kiniddawda ti wayawaya a nalpas a naiteden. Saanda a mabalin idi nga ituloc a ti Roma iturayanna manen dagiti estado nga immawat a siraragsac iti sao ti Dios. DP 176.4

Camaudiananna insingasingda, tapno adda pagnumoanda, a sadinoman a di pay nacaipasdecan ti Reformacion, ti bilin a naggaput Worms maipapilitto a matungpal; ket “cadagiti disso a dagiti umili dida simmurot iti bilin ken dida mabalin nga anamungan a dida agpeggad nga umalza, awan coma ti maaramid a baro a reforma, awan coma ti pagsusuppiatan a punto a sagidenda, saanda coma a busoren ti pannacaaramid ti misa, awan coma ti Catolico Romano a palubosanda nga umaracup iti Kinaluterano. ”³Toy a bilin inanamungan ti Concilio, ket nacapagusto unav cadagiti pasurot ti papa a papadi ken Frailes. DP 177.1

No toy a bilin naipapilit coma ti pannacatungpalna, “ti Reformacion dinanto mabalin ti agsacnap. .idiay awan pay ti nacaamammo kenecana, ket dina met mabalin ti maipasdec iti rabaw dagiti natangken a batay.. .idiay nacapananen ti Reformacion.”⁴ Ti wayawaya ti panagsao maparitanto. Awantot mapalubosan a panagconvertir iti sabali a pammati. Cadagitoy a pawil ken parit ti nakiddaw a pagrucnoyan a dagus dagiti gayyem ti Reformacion. Dagiti namnaraa ti lubong casda la araripatayanen idi. “Ti pannacaipasubli ti turay ti Roma.. . .di bumurong ipasublinanto manen dagiti daan a panaglablabes;” ket nalacanton a masaracan ti maysa a tiempo a “mangileppas iti pannacadadael ti maysa a trabajo a nalpas a ginungun a sipipigsa” ti fauatismo ken susic.⁵ DP 177.2

Idi nagimong ti partido a mangisakit iti evangelio tapno agbibinnalacadda, nadismayada a nagkikinnita iti maysa ken maysa. Naginnintuudda iti maysa ken maysa, “Anianto ti aramiden?” Dadackel a cuestion nga agpaay iti sangalubongan ti adda idi nga agngangabit iti peggad. “Mayatto ngata dagiti panguloen ti Reformacion nga agrucnoy, ken umannugot iti bilin? Idi nadanon daytoy a cangitingitan ti tiempo, tiempo nga agpaypayso a nacabutbuteng unay, amangan ti lacana coma idi a maitabbug dagidi Reformador iti dakes a dalan gapu iti argumentoda ! Mano a nasayaat a pambar ken naimbag a razon ti nabalinda coma a nasaracan a gapu iti pagrucnoyanda! DP 178.1

Ngem nagasat ta nabigbigda a daytoy a cuestion naibatay iti maysa a principio, ket nagaramidda a sipapammati. Ania dayta idi a principio? Isut calintegan idi ti Roma ti mangpilit iti conciencia ken mangiparit iti nawayaway a panaginintuud. Ti pannacaannugot ti naisingasing a maaramid bilangna tay panangbigbig a ti wayawaya ti religion maiwayang laeng idiay nareforma a Sajonia; ket cadagiti amin a sabali a Cacristianoan, maibilang a basol ti nawayang a panagintuud ken ti panamati iti baro a pammati, ket iti casta masapul a dusaen iti pannacaipisuc iti narugit a pagbaludan ken maipuur iti pasuc. Mabalinda aya idi nga anamungan ti pannacaipalubos ti panagwayawaya ti religion iti dadduma laeng a lugar? ken paiwarragawag a ti Reformacion naminggan a mangconvertir? Daytoy caipapananna coma idi ti panangtallicud, iti dayta cangitingitan ti boras, iti panggep ti evangelio ken dagiti wayawaya ti Cacristianoan. ”⁶ Naimimbag laengen nga “isacrificioda ti isuamin, uray pay ti nacionda, saadda, ken ti biagda.”⁷ “Agmaditay nga umannugot itoy a bilin,” kinuna dagidi principe. “no maipapan iti conciencia awan turay ti adadu a bilang.” Imbunannag dagidi delegados: “Daydi bilin idi 1596 isut nacautangantayo iti talna nga agdama a lac-amen ti imperio; ti pannacaucasna punnoennanto ti Alemania iti riribuc ken sussusic. Ti Concilio awan naimimbag nga aramidenna ngem ti panangtaginayonna coma iti wayawaya ti religion agiuggat maaramid ti sapasap a concilio. ”⁸ Ti panangsalacnib iti panagwayawaya ti conciencia isut annong ti estado. ket isu daytoy ti patingga ti autoridadna cadagiti banag a nareligionan. Isuamin a gobierno civil a mangpadas a mangpalinteg wenno mangipapilit ti pannacatungpal dagiti nareligionan nga annong babaen ti autoridad civil, ibabainna daydi principio nga inruprupir a sitatacneng dagidi naevangelioan a Cristiano. DP 178.2

Ni Ari Fernando, a pannacabagi ti emperador idiay Concilio, nakitana a ti bilin pataudennanto ti nacaro a sussusic no saan a mauyotan dagiti principe nga umannugot ken mangsaranay keneuana. Anansata inaramatna ti laingna a manguyot, ta ammona unav a ti panangaramat iti pilit cadagiti casta a tattao macapatusonto ketdi cadacuada. “Immararaw cadagidi principe tapno awatenda coma ti bilin, ket impatalgedna cadacuada a ti emperador mapagustoanto unay cadacuada.” Ngem dagitoy matalec a tattao adda binigbigda a turay a nangatngato ngem dagiti naidagaan, ket sisasalindegda a simmungbat, ” Agtulnogcamto iti emperador iti isuamin a banag a macapataginayon iti talna ken iti day aw ti Dios.” ⁹ DP 179.1

Iti sangoanan dagiti Concilio, impaedaar ti ari iti principe ken cadagiti gagayvemna a ti bilin ‘‘nganngani maisuraten a cas la bilin ti emperador,” ket “ti la natda a mabalinda nga aramidenen isu ti panagrucnoyda a paiturayan iti caadduan.” Idi nasaona davtoyen pimmanaw idiay concilio, ket saanna nga iniccan dagidi Reformador ti gundawayda nga agpanunut wenno sumungbat. “Barengbareng ti nagmamaayan ti panangibaonda ti delegado nga agdawat iti ari ti panagsublina. Ti la insungbatna cadagiti palpalawagda, “Daytoy a banag naikeddengen; ti panagrucnoyyo isu laengen ti natda a maaramid.” DP 179.2