Ang Pagsumponganay

4: Ang Mga Valdenses

Sa tunga sang dulum nga tumabon sa duta sa sulud sang malawig nga panag-on sang paggahum sang papanhon, ang kapawa sang kamatuuran wala girl madula sing bug-os. Sa kada kaliwatan may yara nga mga manugpamatuud sang Dios,—ang mga tawo nga nagapakatam-is sang pagtoo sa kay Kristo subung nga aino lamang ang mananabang sa tunga sang Dios kag sang tawo, nga nagabayaw sang Biblia subung nga amo lamang ang sanghiran sang kabuhi, kag nagapakasantos sang matuud nga Adlaw nga Inugpahuway. Kon daw ano ka daku ang nautang sang kalibutan sa sini nga mga tawo, ang iya mga inanak dili makahibalo. AP 58.1

Ang mga inagihan sang mga tinawo sang Dios sa sulud sining madulum nga panag-on sang pagginahum sang Roma, nasulat sa langit, apang may diutay lamang sila nga bahin sa sinulat nga tawobanon. Diutay lamang nga agi sang ila kabuhi ang makita, luwas lamang sa sadtong makita sa panumbong sang ila manughingabut. AP 58.2

Wala sing iglesia sa sakup sang kagamhanan sang Roma nga ginbayaan nga wala matublag sa pag-agum sang kahilwayan sang ila konsiensia. Halus nga mabaton sang papanhon ang iya gahum kag untayon niya ang iya mga butkon sa pagtum-ok sa sadtong magdumili sa pagkilala sang iya kagamlianan; kag sing isa i.sa ang mga iglesia nagpasakup sa iya gahum. AP 58.3

Sa mga duta nga luwas sa kagamlianan sang Roma, may nagapuluyo sing ginatus ka mga tuig nga kinabon sang mga Kristohanon nga nagapabilin nga hilway sa kalautan sang papanhon. Sila ginalibutan sang mga pagano, kag sa nagatalaliwan ang dag-on nagakaumid sila sa ila mga sayup; apang nagpadayon sila gihapon sa pagtamud sang Biblia subung nga amo lamang ang talaksan sang pagtoo, kag nagapabilin sa madamu niya nga kamatuuran. Ini nga mga Kristohanon nagatoloo sa pagkamapinadayonon sang kasugoan sang Dios, kag nagabantay sang Adlaw nga Inugpahuway sang ikap-at ka sugo. Ang mga iglesia nga nagapangalig-on sa sini nga pagtoo kag mga tulumanon, nagapuluyo sa Central Africa kag sa tunga sang mga Armenios sa Asia. AP 58.4

Apang sa sadtong mga nagabato sa paglapas sang gahum nga papanhon, ang mga Valdenses amo ang pangolo. Sa amo gid nga duta nga gintukuran sang papanhon sang iya lingkoran nga harianon, yara ang iya mga kabutigan kag mga kaduluntan ginbaton sing malig-on. Sa sulud sang madamu nga mga siglo ang iglesia sa Piamonte naghuput sang ila independensia; apang sang olihi nag-abut ang dag-on nga ang Roma nagpilit sa ila nga magpasakup sa iya gahum. Sa tapus sang walay pinatubas nga pagpakigsumpong batok sa iya pagkamalupigon, ang mga pangolo sini nga mga iglesia nagkilala sing pilit sang pagkalabaw sang gahum nga daw ginaludhan sang bilog nga kalibutan. Wala sapayan, may yara pagid nga mga nagdulumili sa pagpasakup sa gahum sang papa okon mga obispo. Nagtapat sila sa pagpadayon sang ila katipan sa Dios, kag huptan ang kaputli kag kabunayag sang ila pagtoo Ang pagbulag nag-abut. Yadtong mga nagasunod sa dumaan nga pagtoo sa karon naghalalin; ang iban nagbiliya sang ila natawohan nga Alpes, bayawon ang bandera sang kamatuuran sa lain nga duta; ang iban nagpalanago sa mga guab, sa mga kueba kag sa mga kagulangan sang bukid, kag didto padayonon ang ila kahilwayan sa pagsimba sa Dios. AP 59.1

Ang pagtoo nga ginhuptan kag ginpanudlo sang mga Valdenses nga mga Kristohanon sa sulud sang madamu nga mga ginatus ka mga tuig tama gid ka lain sang sa mga butig nga mga pagtolon-an nga nagikan sa Roma. Ang ila pagtoo sa riligion tinukud sa sinulat nga pulong sang Dios, ang matuud nga pagtolon-an sang Kristohanon. Nagasumpong sila tungud sa pagtoo sang iglesia apostolika, — “ang pagtoo, nga gintugyan anay sa mga balaan.” Judas 3. “Ang iglesia sa kahanayakan,” kag dili ang bugalon nga gumalahum nga nagapungko sa trono nga yara nahamtang sa labing daku nga kapital sang kalibutan, nangin—amo ang matuud nga iglesia ni Kristo, ang bantay sang bahandi sang kamatuuran nga gintugyan sang Dios sa Iya mga tinawo nga igahatag sa kalibutan. AP 59.2

Ang mga Valdenses amo ang una nga mga tawo sa Europa nga nakakuha sang binadbad nga Balaan nga Kasulatan.^* Ginatus ka mga tuig sa wala pa ang Reformasion, nagahuput na sila sang Biblia sa isa ka sinulat sa ila kaugalingon nga pamulong. May kamatuuran sila nga wala sing dagta, kag ini nanginkabangdanan sang pagdumut kag paghingabut sa ila. Ila nga gintawag ang Iglesia sa Roma nga Babilonia Apostata nga ginahambal sa Bugna, kag sa katalagman sang ila kabuhi nagtilindug sila sa pagsumpong sang iya kaduluntan. Sang nagapakigkonvenio ang iban sang ila pogtoo, sa idalum sang kabugat sang malawig nga paghingabut, nga nagabulag sing amatamat sa iya matarung nga mga palatukuran, may iban pagid nga nagapangalig-on sa kamatuuran. Sa sulud sang panagon sang kadudulman kag pagbulag sa pagtoo, may yara nga iban sa tunga sang mga Valdenses nga nagapanghiwala sang pagkalabaw sang gahum sang Roma, nga nagdulumili sa pagsimba sa mga larawan subung nga mga diosdios, kag nagabalantay sang matuud nga adlaw nga inugpahuway (Sabado). AP 60.1

Putli, bunayag kag mainit ang pagtoo sini nga mga sumulonod ni Kristo. Ang palatukuran sang kamatuuran ila nga ginpakamahal sing labi sa mga balay, mga duta, mga abyan. mga kahimataan, kag bisan pa sa ila kabuhi. Ini nga mga palatukuran ila nga ginatinguhaan sa pagtanum sa mga tagiposoon sang mga pamatan-on. Sumugod sa labing lanubu pa ang mga pamatan-on gintudloan sa kasulatan, kag gintudlo-an sa pagpakamahal sang Balaan nga Tulumanon sang sugo sang Dios. Indi madamu ang Biblia sadto; busa ang iya mga hamili nga mga pulong ila nga ginasaolo sa ila hunahuna. AP 60.2

Ang iglesia sa Valdenses, sa ila kaputli kag kabunayag, nagakaangid sa iglesia sa kaadlawan sang mga apostoles. Ila nga ginabayaw ang Biblia subung nga amo lamang ang mataas. dili masinalaypon nga kagamhanan. Ang ila mga pastor nagapahalab sang mga oboha sang Dios, nga nagatuytuy sa ila sa mga malagtum nga halalbon kag buhi nga tuburan sang Iya balaan nga pulong. Malayo sa mataas nga bugal kag palabilabi nga tawohanon, ang mga tawo nagtililipon sa idalum sang landong sang bukid, sa nalupyakan sang Alpes, sa nalipdan sang mga dalipi nga palasilongan, kon panag-on nga katalagman sa pagpamati sa pulong sang kamatuuran gikan sa mga alagad ni Kristo. AP 60.3