Η Τελικη Παγκοσμια Συρραξη

Κεφάλαιο 9 - Ο Ελβετός Μεταρρυθμιστής

Γιά την επιλογή των απαιτουμένων οργάνων γιά τη μεταρρύθμιση της εκκλησίας το ίδιο θεϊκό σχέδιο τίθεται σε εφαρμογή όπως και γιά την εγκαθίδρυση της εκκλησίας. Ο ουράνιος Δάσκαλος προσπέρασε τους μεγάλους της γής, τους τιτλούχους και τους πλουσίους, τους μαθημένους να δέχονται δόξες και τιμές σαν αρχηγοί του λαού. Είχαν τόση αυτοπεποίθηση και υπερηφάνεια γιά την κομπασμένη τους υπεροχή, που δεν μπορούσαν να μεταπλασθούν γιά να δείξουν συμπόνοια πρός τους συνανθρώπους τους και γιά να γίνουν συνεργάτες του ταπεινού Ναζωραίου. Στους ακαλλιέργητους σκληραγωγημένους ψαράδες της Γαλιλαίας απευθύνθηκε η κλήση: «Έλθετε οπίσω Μου, και θέλω σας κάμει αλιείς ανθρώπων.» (Ματθαίου 4:19.) Αυτοί οι μαθητές, ήταν ταπεινοί και επιδεκτοί γιά μάθηση. Όσο λιγότερο είχαν εμποτισθεί από την ψευτοδιδασκαλία της εποχής τους, τόσο ευκολότερα μπορούσε ο Χριστός να τους διδάξει και να τους προετοιμάσει γιά το έργο του. Το ίδιο έγινε και στην εποχή της μεγάλης Μεταρρύθμισης. Οι αρχηγοί Μεταρρυθμιστές προέρχονταν από τα ταπεινά στρώματα της ζωής. Ήταν άνθρωποι τελείως ανεπηρέαστοι από την υπερηφάνεια της καταγωγής, από την επίδραση της αδιαλλαξίας και από την εκμεταλλευτική συμπεριφορά των κληρικών. Είναι του Θεού το σχέδιο να χρησιμοποιούνται ταπεινά όργανα γιά την πραγματοποίηση μεγάλων σκοπών. Έτσι δεν αποδίδεται η δόξα στους ανθρώπους, αλλά σ’ Εκείνον που εργάζεται μέσο αυτών ώστε να επιτελείται «το θέλειν και το ενεργείν κατά την ευδοκίαν Αυτού.» TΠ88 198.1

Μερικές εβδομάδες μετά από την γέννηση του Λουθήρου στο φτωχόσπιτο του Σαξωνού ανθρακωρύχου, ο Ούλριχ Ζβίγγλιος γεννιέταν μέσα στο καλύβι ενός βοσκού των Άλπεων. Το περιβάλλον της παιδικής του ηλικίας και η στοιχειώδης αγωγή του Ζβίγγλιου τον προετοίμαζαν κατάλληλα γιά τη μελλοντική αποστολή του. Μεγαλωμένος μέσα στη φύση, αντίκρυζε διαρκώς σκηνές φυσικής ομορφιάς και εξαιρετικού μεγαλείου που από νωρίς αποτύπωναν στο μυαλό του την επίγνωση γιά τη δύναμη, την απεραντωσύνη και τη μεγαλοπρέπεια του Θεού. Οι ιστορίες με τα ανδραγαθήματα που είχαν διαδραματισθεί πάνω στα ψηλά βουνά της πατρίδας του ξάναβαν τους νεανικούς του πόθους, ενώ οι λιγοστές, μα πολύτιμες βιβλικές ιστορίες που είχε σταχυολογήσει η πιστή γιαγιά του ανάμεσα από τους μύθους και τις εκκλησιαστικές παραδόσεις, κέντριζαν το ενδιαφέρον του. Με μεγάλη προσοχή άκουγε γιά τα μεγάλα κατορθώματα των πατριαρχών και προφητών, γιά τους βοσκούς που φύλαγαν τα πρόβατά τους στους λόφους της Παλαιστίνης όπου άγγελοι πήγαν και τους μίλησαν, γιά το Βρέφος της Βηθλεέμ και γιά τον Άνθρωπο του Γολγοθά. TΠ88 198.2

Όπως ο Ιωάννης Λούθηρος, έτσι και ο πατέρας Ζβίγγλιος λαχταρούσε να μορφώσει το γιό του, και το παιδί από νωρίς αναγκάσθηκε να απομακρυνθεί από την κοιλάδα όπου πρωταντίκρυσε το φώς. Τόσο καταπληκτική πρόοδο σημείωνε, που δυσκολεύονταν να βρούν δασκάλους κατάλληλους να τον διδάξουν. Σε ηλικία δέκα τριών ετών τον έστειλαν στη Βέρνη όπου βρίσκονταν το πιό φημισμένο σχολείο της Ελβετίας. Εκεί όμως παρουσιάσθηκε ένας κίνδυνος που λίγο έλλειψε να καταστρέψει το μέλλον του. Οι κληρικοί κατέβαλλαν εντατικές προσπάθειες γιά να τον πείσουν να μπεί στο μοναστήρι. Με τον επιδεικτικό καλλωπισμό των εκκλησιών τους, με τις φαντασμαγορικές ιεροτελεστίες και τη συγκέντρωση περιβόητων ιερών λειψάνων και θαυματουργικών εικόνων, οι Δομινικανοί και Φραγκισκανοί μοναχοί συναγωνίζονταν ποιός να εξασφαλίσει περισσότερο την εύνοια του λαού. TΠ88 199.1

Οι Δομινικανοί της Βέρνης έβλεπαν ότι, αν κατόρθωναν να πάρουν με το μέρος τους το νεαρό εκείνο φωστήρα, θα αύξαναν μελλοντικά τα κέρδη και τη φήμη τους. Η καταπληκτικά νεαρή ηλικία του, το έμφυτο σ’ αυτόν χάρισμα του ομιλητή και του συγγραφέα, καθώς και η μεγαλοφυΐα του γιά τη μουσική και την ποίηση θα απέβαιναν μέσα κατά πολύ αποτελεσματικότερα απ’ όλες τις πομπές και τις παρατάξεις γιά να τραβήξουν τον κόσμο στις λειτουργίες τους και να αυξήσουν τα εισοδήματα του τάγματός τους. Με διάφορες κολακείες και με δόλο προσπάθησαν να παρασύρουν το Ζβίγγλιο να μπεί στο μοναστήρι τους. Ο Λούθηρος, μαθητής ακόμη στο σχολείο, πήγε και έθαψε τον εαυτό του μέσα στο μοναστηριακό κελλί και θα είχε χαθεί από τον κόσμο, αν η πρόνοια του Θεού δεν τον απελευθέρωνε. Στο Ζβίγγλιο όμως δεν επετράπηκε να αντιμετωπίσει τον ίδιο κίνδυνο. Θεόσταλτα ειδοποιήθηκε ο πατέρας του γιά τις προθέσεις των μοναχών. Δεν είχε καμία διάθεση να επιτρέψει στο παιδί του να ακολουθήσει τη νωθρή και ανάξια καλογερική ζωή. Βλέποντας ότι η χρησιμότητα του μελλοντικού του βίου κινδύνευε, διέταξε το γιό του να επιστρέψει πάραυτα στο σπίτι. TΠ88 199.2

Η εντολή εκτελέσθηκε. Αλλά σε λίγο ο νέος, ανικανοποίητος από την περιορισμένη ζωή του χωριού του, ξανάφυγε γιά να συνεχίσει τις σπουδές του, αυτή τη φορά στην πόλη της Βασιλείας. Εδώ ο Ζβίγγλιος πρωτογνώρισε το ευαγγέλιο της δωρεάν χάρης του Θεού. Ο Βίττεμπαχ, καθηγητής αρχαίων γλωσσών, που είχε έρθει σε επαφή με την Αγία Γραφή μελετώντας την Ελληνική και Εβραϊκή γλώσσα, μετέδιδε ακτίνες από το θεϊκό φώς στις διάνοιες των μαθητών του. Έλεγε ότι υπήρχε μία αλήθεια κατά πολύ αρχαιότερη και πολυτιμότερη από όλες τις θεωρίες που δίδασκαν οι εκπαιδευτικοί και οι φιλόσοφοι. Η πανάρχαια αυτή αλήθεια έλεγε ότι ο θάνατος του Χριστού ήταν το μοναδικό λύτρο του αμαρτωλού. Γιά το Ζβίγγλιο τα λόγια αυτά φαίνονταν σαν τις πρώτες φωτεινές ακτίνες που προαγγέλλουν τον ερχομό της χαραυγής. TΠ88 200.1

Παίρνοντας το διορισμό του, άφηνε σε λίγο τη Βασιλεία αρχίζοντας την καριέρα του σε μία περιοχή των Άλπεων, όχι πολύ μακρυά από την κοιλάδα του χωριού του. Μετά τη χειροτόνησή του στην ιερωσύνη, «αφοσιώθηκε με όλη του την ψυχή στην έρευνα της θεϊκής αλήθειας. Επειδή,” σύμφωνα με τα λόγια ενός άλλου Μεταρρυθμιστή, « είχε πλήρη συναίσθηση του πόσο βαθύς γνώστης έπρεπε να είναι αυτός στον οποίο έχει ανατεθεί η ευθύνη του ποιμνίου του Χριστού.» (Wylie, Τόμ. 8, κεφ. 5.) Όσο προσεκτικότερα ερευνούσε τις Γραφές, τόσο εντονότερη παρουσιάζονταν η αντίθεση ανάμεσα στις αλήθειες της και στις αιρέσεις της Ρώμης. Δέχθηκε ανεπιφύλακτα τη Βίβλο σαν το λόγο του Θεού, το μόνο επαρκή και αλάθητο κανόνα, και αποφάνθηκε ότι αυτή έπρεπε να είναι αυτοερμήνευτη. Δεν τολμούσε να επιχειρήσει την εξήγηση της Γραφής με σκοπό να υποστηρίξει μία προϋπάρχουσα θεωρία ή διδαχή, αλλά έκρινε ότι είχε το καθήκον να γνωρίσει ποιά είναι η ακριβής και συγκεκριμμένη διδασκαλία της. Προσπαθούσε να επωφεληθεί από κάθε διαθέσιμο μέσο γιά να σχηματίσει πλήρη και σαφή αντίληψη της σημασίας της. Ζητούσε τη βοήθεια του Αγίου Πνεύματος το οποίο θα την αποκάλυπτε, έλεγε, σε όλους όσους την εκζητούσαν με ειλικρίνεια και με προσευχή. TΠ88 200.2

«Οι Γραφές,” έλεγε ο Ζβίγγλιος, «προέρχονται από το Θεό, όχι από τον άνθρωπο. Αυτός λοιπόν ο Θεός που διαφωτίζει σε βοηθάει να καταλάβεις ότι τα λόγια της είναι του Θεού. Ο λόγος του Θεού ... δεν μπορεί να αποτύχει. Είναι φωτεινός, γίνεται διδακτός, γίνεται αποκαλυπτός, φωτίζει την ψυχή με χάρη και με σωτήρια γνώση, της προσφέρει την παρηγορία του Θεού, τη διατηρεί ταπεινή σε σημείο που χάνεται η ίδια, μάλιστα δεσμεύεται και εγκολπώνεται το Θεό.» Την αληθοφάνεια των λόγων αυτών ο Ζβίγγλιος την είχε ο ίδιος διαπιστώσει. Αναφερόμενος στην πείρα της ζωής του κατά την εποχή εκείνη, έγραφε αργότερα: «Όταν άρχισα να αφιερώνομαι ολοκληρωτικά στη μελέτη της Αγίας Γραφής, η φιλοσοφία και η σχολαστική θεολογία μου πρόσφεραν διαρκώς έδαφος γιά διενέξεις. Στο τέλος σκέφθηκα και είπα: «Άφησέ τα όλα αυτά κατά μέρος και κύτταξε να μάθεις τη σημασία του Θεού αποκλειστικά και μόνο από το δικό Του απλό λόγο.» Τότε άρχισα να ζητώ το φώς από το Θεό και οι Γραφές άρχισαν να μου παρουσιάζονται πολύ πιό ευκολονόητες.» (Ίδιο μέρος, Τόμ. 8, κεφ. 6.) TΠ88 201.1

Η διδασκαλία που κήρυττε ο Ζβίγγλιος δεν προέρχονταν από το Λούθηρο. Ήταν η διδασκαλία του Χριστού. «Αν ο Λούθηρος κηρύττει το Χριστό,” έλεγε ο Ελβετός Μεταρρυθμιστής, «κάνει ότι κάνω εγώ. Αυτός έφερε περισσότερους ανθρώπους στο Χριστό από μένα. Αλλά αυτό δεν έχει σημασία. Δεν αναγνωρίζω άλλο όνομα εκτός από το όνομα του Χριστού του οποίου είμαι στρατιώτης και Εκείνος είναι ο μόνος μου Αρχηγός. Ποτέ δεν έγραψα στο Λούθηρο ούτε μία λέξη. Ούτε ο Λούθηρος ποτέ σε μένα. Γιατί; ... Γιά να αποδειχθεί η αρμονία του Πνεύματος του Θεού αφού και οι δύο μας την ίδια διδαχή του Χριστού διδάσκομε με τέτοια ομοιομορφία, χωρίς να έχομε ποτέ συνεργασθεί.» (D’Aubigné, Τόμ. 8, κεφ. 9.) TΠ88 202.1

Το 1516 ο Ζβίγγλιος έλαβε μία πρόσκληση να γίνει ιεροκήρυκας του μοναστηριού του Άϊνσιεδελν. Εκεί του έμελλε να γνωρίσει από κοντά τις καταχρήσεις της Ρωμαϊκής εκκλησίας και να ασκήσει τη μεταρρυθμιστική επιρροή του σε τέτοια κλίμακα που θα γίνονταν αισθητή πολύ πιό μακρυά από τις Άλπεις της γενέτειράς του. Ανάμεσα στα κυριότερα αξιοπερίεργα του Άϊνσιεδελν υπήρχε μία εικόνα της Παναγίας που πιστεύονταν ότι ήταν θαυματουργή. Πάνω από την πύλη του μοναστηριού βρίσκονταν η επιγραφή: «Εδώ αποκτάται τέλεια άφεση αμαρτιών.» (’Iδιο μέρος, Τόμ. 8, κεφ 5.) Προσκηνυτές κατέφθαναν όλο το χρόνο στο παρεκκλήσι της Παρθένου. Στο ετήσιο όμως μεγάλο πανηγύρι, συνέρρεαν πλήθη προερχόμενα όχι μόνο από όλα τα μέρη της Ελβετίας, αλλά και από τη Γαλλία και τη Γερμανία. Ο Ζβίγγλιος υπέφερε πολύ από το θέαμα αυτό και επωφελήθηκε από την ευκαιρία γιά να γνωστοποιήσει στους αιχμαλώτους εκείνους της δεισιδαιμονίας ότι η απελευθέρωση από την αμαρτία αποκτάται με το ευαγγέλιο. TΠ88 202.2

« Μη φαντάζεσθε,” έλεγε, « ότι η παρουσία του Θεού βρίσκεται πλησιέστερα σ’ αυτόν εδώ το ναό από ότι σε οποιοδήποτε άλλο μέρος της κτίσης. Σ’ οποιαδήποτε χώρα κατοικείτε, ο Θεός είναι κοντά σας και σας ακούει ... Μπορούν ποτέ τα μάταια έργα, τα μακρυνά ταξίδια σε τόπους προσκυνήματος, οι προσφορές, τα εικονίσματα, η επίκληση της Παρθένου ή των αγίων, να σας εξασφαλίσουν τη χάρη του Θεού; ... Σε τι οφελεί η πολυλογία των προσευχών μας; Τι αξία έχει η γυαλιστερή καλογερική κουκούλα, το ξυρισμένο από τη ρίζα κεφάλι, το μακρύ, φαρδύ ράσο ή οι χρυσοκέντητες παντόφλες; ... Ο Θεός βλέπει στην καρδιά και οι καρδιές είναι μακρυά απ’ Αυτόν.» «Ο Χριστός,» συνέχιζε, «ο οποίος θυσιάσθηκε μία φορά πάνω στο σταυρό, Αυτός είναι η θυσία και το θύμα, ο ιλασμός γιά τις αμαρτίες των πιστών μέχρι τέλους των αιώνων.» (Βλέπε ίδιο μέρος, Τόμ. 8, κεφ.5.) TΠ88 202.3

Πολλοί από τους ακροατές του δυσαρεστήθηκαν με τη διδασκαλία αυτή. Ήταν γι’ αυτούς μία πικρή απογοήτευση να ακούσουν ότι άδικα είχαν κάνει το κοπιαστικό εκείνο ταξίδι. Τη δωρεάν άφεση μέσο του Χριστού δεν μπορούσαν να την καταλάβουν. Ο παλιός δρόμος πρός τον ουρανό, όπως τον είχε χαράξει η Ρώμη, τους ικανοποιούσε. Απεχθάνονταν τις δυσκολίες προκειμένου να ψάξουν γιά κάτι καλύτερο. Ήταν ευκολότερο να εμπιστευθούν τη σωτηρία τους στους κληρικούς και στον πάπα, παρά να καταβάλουν προσπάθειες αναζητώντας την καθαρότητα της ψυχής. TΠ88 203.1

Μία άλλη κατηγορία ανθρώπων όμως δέχονταν με χαρά την αγγελία της απολύτρωσης μέσο του Χριστού. Οι καθιερωμένες από τη Ρώμη ιεροτελεστίες δεν μπορούσαν να τους εξασφαλίσουν την ψυχική γαλήνη και με πίστη τώρα δέχονταν το εξιλαστικό αίμα του Σωτήρα. Επιστρέφοντας μετά αυτοί στα σπίτια τους, αποκάλυπταν και σε άλλους το πολύτιμο φώς που είχαν δεχθεί. Έτσι η αλήθεια μεταδίδονταν από σπίτι σε σπίτι, από πόλη σε πόλη, και ο αριθμός των προσκυνητών στο παρεκκλήσι της Παρθένου λιγόστευε αισθητά. Παράλληλα λιγόστευαν και οι προσφορές και, όπως ήταν επόμενο και ο μισθός του Ζβίγγλιου που προέρχονταν από αυτές. Αλλά αυτό του προξενούσε μόνο χαρά, επειδή έβλεπε τη δύναμη του φανατισμού και της προκατάληψης να διασπάται. TΠ88 203.2

Η ηγεσία της εκκλησίας δεν αγνοούσε το έργο που έκανε ο Ζβίγγλιος. Πρός το παρόν όμως είχαν αποφασίσει να μη επέμβουν, ελπίζοντας ότι με διάφορες κολακείες θα τον κέρδιζαν με το μέρος τους. Αλλά σ’ αυτό το μεταξύ η αλήθεια κατακτούσε έδαφος στις καρδιές των ανθρώπων. TΠ88 203.3

Το έργο του Ζβίγγλιου στο Άϊνσιεδελν τον προετοίμασε γιά ένα ευρύτερο τομέα όπου έμελλε σε λίγο να εισέλθει. Ύστερα από τριετή υπηρεσία, πήρε μετάθεση ως ιεροκήρυκας στον καθεδρικό ναό της Ζυρίχης. Αυτή ήταν τότε η σπουδαιότερη πόλη της Ελβετικής Συνομοσπονδίας και η επιρροή που θα ασκείτο σ’ αυτή θα γίνονταν αισθητή σε ευρεία κλίμακα. Οι ιεράρχες όμως που τον είχαν προσκαλέσει στη Ζυρίχη, ήταν διατεθειμένοι να εμποδίσουν κάθε νεωτερισμό και ανέλαβαν από μιάς αρχής να του διδάξουν τα καθήκοντά του. TΠ88 204.1

« Θα καταβάλεις κάθε προσπάθεια, » του τόνισαν, «γιά να εισπράττεις τα εισοδήματα της ενορίας προσέχοντας να μη τα παραμελείς ούτε στο ελάχιστο. Θα παρακινείς τους πιστούς, τόσο από την καθέδρα όσο και από το εξομολογητήρι, να πληρώνουν τις συνδρομές και τα δέκατά τους, και να αποδείχνουν με τις προσφορές τους την αφοσίωσή τους πρός την εκκλησία. Θα φροντίσεις να επαυξήσεις τα εισοδήματα τα προερχόμενα από τους ασθενείς, από τη λειτουργία και γενικά απ’ όλες τις εκκλησιαστικές τελετές.» «Όσο γιά την τέλεση των ιερών μυστηρίων, το κήρυγμα και τη φροντίδα του ποιμνίου,” συνέχισαν οι καθοδηγητές του, «συμπεριλαμβάνονται και αυτά στα καθήκοντα του εφημερίου. Γι’ αυτά όμως, και προπαντός γιά το κήρυγμα, μπορείς να χρησιμοποιείς αντικαταστάτη. Δεν θα τελείς τα ιερά μυστήρια γιά κανέναν άλλο παρά αποκλειστικά γιά πρόσωπα περιωπής και μόνο ύστερα από ιδιαίτερη πρόσκληση. Το καθήκον αυτό σου απαγορεύεται αν δεν κάνεις την απαιτούμενη διάκριση προσώπων.» (Ίδιο μέρος, Τόμ. 8, κεφ. 6.) Ο Ζβίγγλιος άκουγε σιωπηλός τη διευκρίνηση αυτή των καθηκόντων του. Απαντώντας, αφού εξέφρασε πρώτα την ευγνωμοσύνη του γιά την τιμή που του έκαμαν να τον καλέσουν σε μία τέτοια σημαντική ενορία, συνέχισε εκθέτοντας τη μέθοδο που ο ίδιος σκέπτονταν να υιοθετήσει. «Η ζωή του Χριστού,» είπε, «παρέμεινε γιά πολύν καιρό κρυμμένη από το λαό. Θα κηρύξω καθολοκληρία από το ευαγγέλιο του Ματθαίου ... Θα στηριχθώ αποκλειστικά στην πηγή της Αγίας Γραφής. Θα εμβαθύνω στην έννοιά της συγκρίνοντας εδάφιο με εδάφιο και θα προσπαθήσω να την κατανοήσω με ακατάπαυστη και ένθερμη προσευχή. Θα αφιερώσω την υπηρεσία μου στη δόξα του Θεού, στη δοξολογία του μονάκριβου Υιού Του, στην πραγματική σωτηρία των ψυχών και στην εποικοδόμησή τους πάνω στην αληθινή πίστη.» (’Iδιο μέρος, Τόμ. 8, εδ. 6.) Παρόλο ότι ορισμένοι κληρικοί δεν ενέκριναν τα σχέδιά του και προσπάθησαν να τον μεταπείσουν, ο Ζβίγγλιος έμενε ακλόνητος. Δήλωσε ότι δεν είχε σκοπό να εισάγει καμία καινούργια μέθοδο, παρά την παλιά εκείνη μέθοδο που η εκκλησία είχε χρησιμοποιήσει στα αρχαιότερα και αγνότερα χρόνια. TΠ88 204.2

Ήδη είχε αφυπνισθεί το ενδιαφέρον του λαού γιά τις αλήθειες που ο Ζβίγγλιος δίδασκε και τα πλήθη έτρεχαν να ακούσουν τα κηρύγματά του. Πολλοί, που από καιρό είχαν σταματήσει να πηγαίνουν στην εκκλησία, βρίσκονταν μεταξύ των ακροατών του. Εγκαινίασε την εφημερία του με τα ευαγγέλια, διαβάζοντας και ερμηνεύοντας στους ακροατές του την εμπνευσμένη εξιστόρηση της ζωής, της διδασκαλίας και του θανάτου του Ιησού Χριστού. Όπως στο Άϊνσιεδελν, το ίδιο και εδώ, απέδειχνε ότι ο λόγος του Θεού είναι η μόνη αλάθητη αυθεντία και ότι ο θάνατος του Χριστού αποτελεί τη μόνη ολοκληρωμένη θυσία. «Είναι στο Χριστό που επιθυμώ να σας οδηγήσω,» έλεγε, «στό Χριστό, την πραγματική πηγή της σωτηρίας.» (Ίδιο μέρος, Τόμ. 8, κεφ. 6.) Άτομα από όλα τα κοινωνικά στρώματα, από πολιτικούς και εμβριθείς μελετητές, μέχρι τεχνίτες και χωρικούς βιοπαλαιστές—έβλεπε κανείς να συνοστίζονται γύρω του και να τον ακούν με ζωηρό ενδιαφέρον. Όχι μόνο κήρυττε τη δωρεάν απονομή της σωτηρίας, αλλά και κατέκρινε δίχως φόβο το κακό και τη διαφθορά της εποχής του. Πολλοί επιστρέφοντας από το μητροπολιτικό ναό δόξαζαν το Θεό. «Ο άνθρωπος αυτός,» έλεγαν, «είναι κήρυκας της αλήθειας. Θα γίνει δεύτερος Μωϋσής γιά να μας βγάλει από το σύγχρονο αιγυπτιακό σκοτάδι.» (Ίδιο μέρος, Τόμ. 8, κεφ. 6.) TΠ88 205.1

Παρόλο όμως ότι οι αρχικές του προσπάθειες είχαν βρεί ενθουσιώδη απήχηση, ύστερα από λίγο άρχισε η αντίδραση. Οι μοναχοί έβαλαν το σκοπό τους να εμποδίσουν το έργο του και να απαγορεύσουν τις διδασκαλίες του. Μερικοί του επετίθονταν με ειρωνείες και με προσβολές. Άλλοι κατέφευγαν στη θρασύτητα και στις απειλές. Αλλά ο Ζβίγγλιος τα ανέχονταν όλα με υπομονή, λέγοντας: «Αν θέλομε να κερδίσομε τους ασεβείς στο Χριστό, πρέπει να κλείσομε τα μάτια σε πολλά πράγματα.» (Ίδιο μέρος, Τόμ. 8, κεφ. 6.) TΠ88 205.2

Την εποχή εκείνη παρουσιάσθηκε ένας καινούργιος παράγοντας που έδωσε ώθηση στην πρόοδο του μεταρρυθμιστικού έργου. Κάποιος με το όνομα Λουκιανός είχε έρθει στη Ζυρίχη με μερικά συγγράμματα του Λουθήρου, σταλμένος από ένα φίλο της μεταρρυθμιστικής πίστης που έμενε στη Βασιλεία. Αυτός πρότεινε ότι η πώληση των βιβλίων αυτών θα μπορούσε να αποβεί αποτελεσματικός συντελεστής γιά τη διάδοση του φωτός και έγραψε στο Ζβίγγλιο: «Κύτταξε να βεβαιωθείς πρώτα ότι ο άνθρωπος αυτός (ο Λουκιανός) έχει αρκετή σύνεση και ικανότητα. Αν ναι, τότε ας πάει από πόλη σε πόλη, από κώμη σε κώμη, από χωριό σε χωριό, ακόμη και από σπίτι σε σπίτι, κομίζοντας στον Ελβετικό λαό τα έργα του Λουθήρου και μάλιστα την εκλαϊκευμένη έκδοση του της Κυριακής Προσευχής. Όσο περισσότερο γίνονται γνωστά τα έργα αυτά, τόσο περισσότερους αγοραστές θα βρούν.» (Ίδιο μέρος, Τόμ. 8, κεφ. 6.) Μ’ αυτό τον τρόπο εισέδυε το φώς. TΠ88 206.1

Όταν ο Θεός ετοιμάζεται να σπάσει τα δεσμά της άγνοιας και της δεισιδαιμονίας, ο Σατανάς εργάζεται με μεγαλύτερη δύναμη γιά να βυθίσει τους ανθρώπους στο σκοτάδι, σφίγγοντας περισσότερο ακόμη γύρω τους τις αλυσίδες. Ενώ ορισμένοι άνθρωποι εμφανίζονταν σε διάφορες χώρες γιά να διδάξουν στο λαό την άφεση και τη δικαιοσύνη μέσο του αίματος του Χριστού, η Ρώμη εξακολουθούσε με ανανεωμένες δυνάμεις να εξασκεί το εμπόριό της σ’ ολόκληρο το χριστιανικό κόσμο, προσφέροντας τη συγχώρεση με χρήματα. TΠ88 206.2

Κάθε αμαρτία είχε το τίμημά της και οι άνθρωποι δέχονταν πλήρη άφεση αμαρτιών γιά τα κρίματά τους, φθάνει που διατηρούνταν γεμάτα τα εκκλησιαστικά θησαυροφυλάκια. Έτσι προχωρούσαν οι δύο αντίθετες παρατάξεις—η μία ανταλλάσσοντας τη θεϊκή συγνώμη με το χρήμα, η άλλη προσφέροντας δωρεάν τη συγχώρεση μέσο του Χριστού. Η Ρώμη δίνοντας άδεια γιά την αμαρτία και μεταβάλλοντάς την σε πηγή κέρδους, οι Μεταρρυθμιστές καταδικάζοντας την αμαρτία και αποδεικνύοντας το Χριστό σαν μοναδική εξιλέωση και λυτρωμό. TΠ88 206.3

Στη Γερμανία η πώληση των συγχωροχαρτιών είχε ανατεθεί στους Δομινικανούς μοναχούς με αρχηγό τον περιβόητο Τέτσελ. Στην Ελβετία το εμπόριο είχε τεθεί στα χέρια των Φραγκισκανών μοναχών κάτω από την ηγεσία του Σαμψών, ενός Ιταλού καλόγερου. Ο Σαμψών αυτός είχε ήδη προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες στην εκκλησία, πλουτίζοντας τα παπικά θησαυροφυλάκια με τεράστια ποσά προερχόμενα τόσο από τη Γερμανία όσο και από την Ελβετία. Την εποχή αυτή περιέρχονταν την Ελβετία παρασύροντας μεγάλα πλήθη, απογυμνώνοντας τους φτωχούς χωρικούς από τα πενιχρά τους εισοδήματα και αποσπώντας πλούσια δώρα από τις ευνοούμενες τάξεις. Αλλά η μεταρρυθμιστική επιρροή είχε αρχίσει να γίνεται αισθητή περιορίζοντας την αισχροκέρδεια, αν και δεν μπορούσε να σταματήσει εντελώς το εμπόριο. Ο Ζβίγγλιος βρίσκονταν ακόμη στο ‘Αϊνσιεδελν όταν ο Σαμψών, λίγο μετά την είσοδό του στην Ελβετία, κατέφθασε με την πραμμάτεια του σε μία γειτονική πόλη. Μόλις πληροφορήθηκε το σκοπό της αποστολής του, ο Ζβίγγλιος ξεκίνησε αμέσως γιά να τον εμποδίσει. Οι δυό τους δεν ήρθαν ποτέ σε επαφή. Αλλά με τόση επιτυχία ο Ζβίγγλιος εξέθεσε τους άτοπους ισχυρισμούς του καλόγερου, ώστε άπραγος εκείνος αναγκάσθηκε να φύγει σε άλλα μέρη. TΠ88 207.1

Στη Ζυρίχη ο Ζβίγγλιος κήρυττε με ζήλο εναντίον των εμπόρων των συγχωροχαρτιών. Έτσι όταν ο Σαμψών πλησίαζε σ’ αυτή την πόλη, τον συνήντησε ένας απεσταλμένος της Εθνοσυνέλευσης και του κοινοποίησε ότι ήταν ανεπιθύμητος εκεί. Τελικά εκείνος κατόρθωσε, καταφεύγοντας σ’ ένα στρατήγημα, να μπεί στην πόλη από όπου όμως τον ανάγκασαν να απομακρυνθεί χωρίς να κατορθώσει να πωλήσει ούτε ένα συγχωροχάρτι. Σε λίγο εγκατέλειπε την Ελβετία. TΠ88 207.2

Η επιδημία της πανώλης, γνωστή με το όνομα του Μαύρου Θανάτου που ενέσκηψε σ’ ολόκληρη την Ελβετία το 1519, έδωσε μία δυνατή ώθηση στο μεταρρυθμιστικό κίνημα. Αντιμετωπίζοντας καθημερινά το θάνατο, πολλοί άρχισαν να καταλαβαίνουν πόσο ανάξια και άχρηστα ήταν τα συγχώρια που είχαν αγοράσει τελευταία και λαχταρούσαν να βασίσουν την πίστη τους πάνω σ’ ένα σταθερό θεμέλιο. Στη Ζυρίχη η πληγή πρόσβαλε το Ζβίγγλιο. Τόσο βαρειά αρρώστησε, ώστε κάθε ελπίδα γιά ανάρρωση εξέλιπε. Κυκλοφορούσε μάλιστα η φήμη ότι αυτός είχε πεθάνει. Στην κρίσιμη εκείνη στιγμή η ελπίδα και το θάρρος του έμειναν ασάλευτα. Ατένιζε με πίστη στο σταυρό του Γολγοθά, εμπιστευόμενος στην παντοδύναμη κατά της αμαρτίας εξιλαστική θυσία του Χριστού. Όταν γλύτωσε από του χάρου το στόμα, επεδόθηκε στο κήρυγμα του ευαγγελίου με μεγαλύτερο ακόμη ζήλο παρά ποτέ άλλοτε. Τα λόγια του ασκούσαν μία πρωτοφανή επιρροή. Τα πλήθη με ικανοποίηση χαιρέτιζαν την επιστροφή του αγαπημένου τους ποιμένα που είχε ξαναγυρίσει κοντά τους από το χείλος του θανάτου. Αυτοί οι ίδιοι είχαν περάσει στιγμές δύσκολες στο προσκέφαλο των ετοιμοθανάτων, και εκτιμούσαν τώρα όσο ποτέ προηγουμένως την αξία του ευαγγελίου. TΠ88 208.1

Ο Ζβίγγλιος είχε την εποχή εκείνη φθάσει σε μία πληρέστερη κατανόηση της ευαγγελικής αλήθειας και είχε προσωπικά δοκιμάσει την πείρα της αναγεννητικής της δύναμης. Η πτώση του ανθρώπου και το σχέδιο της απολύτρωσης αποτελούσαν τώρα τα θέματα της ομιλίας του. «Με τον Αδάμ,” έλεγε, «λογιζόμαστε όλοι μας νεκροί, βυθισμένοι στην αθλιότητα και στην καταδίκη.» (Wylie, Τόμ. 8, κεφ. 9.) «Αλλ’ ο Χριστός ... μας εξαγόρασε με μία παντοτεινή λύτρωση ... Τα πάθη Του αποτελούν ... μία αιώνια θυσία, αιωνίως ικανή να προσφέρει θεραπεία. Αυτή ικανοποίησε γιά πάντα τη θεϊκή δικαιοσύνη γιά το καλό όλων όσων εμπιστεύονται σ’ αυτή με ακλόνητη πίστη.» Παράλληλα δίδασκε με σαφήνεια ότι επειδή απολαμβάνουν τη χάρη του Χριστού, οι άνθρωποι δεν είναι ελεύθεροι να εξακολουθούν να αμαρτάνουν. «Οπουδήποτε εκδηλώνεται πίστη στο Θεό, εκεί είναι ο Θεός. Και όπου κατοικεί ο Θεός, εκεί υπάρχει ζήλος που παροτρύνει και παρακινεί τους ανθρώπους να κάνουν καλά έργα.» (D’Aubigné, Τόμ. 8, κεφ. 9.) TΠ88 208.2

Τόσο ζωηρό ενδιαφέρον προκαλούσαν τα κηρύγματα του Ζβίγγλιου ώστε ο μητροπολιτικός ναός ξεχείλιζε από τα πλήθη που έρχονταν να τον ακούσουν. Σιγά-σιγά, όσο μπορούσαν να αφομοιώσουν κάθε φορά, εξέθετε την αλήθεια στους ακροατές του. Ήταν προσεκτικός να μη τους παρουσιάσει μονομιάς στοιχεία που ενδεχόμενο να τους παραξένευαν ή να τους δημιουργούσαν την προκατάληψη. Ο σκοπός του ήταν να ελκύσει τις ψυχές στη διδασκαλία του Χριστού, να τις μαλάξει με την αγάπη Του και να θέσει μπροστά τους το παράδειγμά Του. Και άμα αυτοί δέχονταν τις αρχές του ευαγγελίου, τότε αναπόφευκτα θα ανατρέπονταν οι δεισι δαιμονικές τους αντιλήψεις και πράξεις. TΠ88 209.1

Βήμα προς βήμα η Διαμαρτύρηση προχωρούσε στη Ζυρίχη. Αναστατωμένοι οι εχθροί της, ξεσηκώθηκαν σε ενεργή αντίσταση. Πρίν ένα χρόνο ο μοναχός της Βυττεμβέργης είχε πεί το ΟΧΙ του στον πάπα και στον αυτοκράτορα στη Βόρμη. Τώρα όλα έδειχναν ότι οι παπικές αξιώσεις θα αντιμετώπιζαν μία παρόμοια αντίσταση στη Ζυρίχη. Ο Ζβίγγλιος είχε υποστεί επανειλημένες επιθέσεις. Στα καθολικά καντόνια από καιρό σε καιρό, οι μαθητές του ευαγγελίου είχαν οδηγηθεί στο μαρτύριο του πασάλου και της φωτιάς. Αλλά αυτό δεν τους ήταν αρκετό. Έπρεπε ο αρχηγός της αίρεσης να καταδικασθεί στη σιωπή. Συνεπώς ο επίσκοπος της Κωνστάντης έστειλε τρείς εκπροσώπους στο δημοτικό συμβούλιο της Ζυρίχης, να κατηγορήσουν το Ζβίγγλιο ότι δίδασκε το λαό να παραβαίνει τους εκκλησιαστικούς κανόνες εκθέτοντας έτσι σε κίνδυνο την ειρήνη και προκαλώντας τη διασάλευση της δημόσιας τάξης. Αν παραμερίζονταν η εκκλησιαστική εξουσία, υποστήριζε η αποστολή, το αποτέλεσμα θα ήταν η παγκόσμια αναρχία. Σ’ αυτό ο Ζβίγγλιος απάντησε ότι τέσσερα χρόνια κήρυττε το ευαγγέλιο στη Ζυρίχη «και αυτή ήταν η ησυχότερη και ειρηνικότερη πόλη σ’ ολόκληρη την ελβετική συνομοσπονδία.» «Δεν είναι λοιπόν ο Χριστιανισμός η καλύτερη εγγύηση γιά την εξασφάλιση της γενικής ασφαλείας;» ρωτούσε.(Wylie, Τόμ. 8, κεφ. 11.) TΠ88 209.2

Οι εκπρόσωποι πίεζαν τους δημοτικούς συμβούλους να μείνουν πιστοί με το μέρος της εκκλησίας, εκτός της οποίας, τόνιζαν, δεν υπάρχει σωτηρία. Ο Ζβίγγλιος απαντούσε: «Μη πτοείσθε από την απειλή αυτή. Το θεμέλιο της εκκλησίας είναι ο ίδιος ο Βράχος, ο ίδιος ο Χριστός που έδωσε το όνομά του στον Πέτρο επειδή εκείνος ομολόγησε την πίστη του σ’ Αυτόν. Σε οποιοδήποτε έθνος οποιοσδήποτε πιστεύει με όλη του την καρδιά στον Κύριο Ιησού Χριστό, γίνεται ευπρόσδεκτος από το Θεό. Αυτή είναι πράγματι η εκκλησία έξω από την οποία δεν υπάρχει γιά κανέναν σωτηρία.» (D’Aubigné, έκδ. Λονδίνου, Τόμ. 8, κεφ. 11.) Σαν αποτέλεσμα της σύσκεψης αυτής, ένας από τους τρείς απεσταλμένους του καρδιναλίου ασπάσθηκε τη μεταρρυθμισμένη πίστη. TΠ88 210.1

Το συμβούλιο αρνήθηκε να πάρει μέτρα εναντίον του Ζβιγγλίου και η Ρώμη ετοιμάσθηκε γιά νέα επίθεση. Μαθαίνοντας τη συνωμοσία των εχθρών του, ο Ζβίγγλιος εκφράσθηκε μ’ αυτά τα λόγια: «Ας έρθουν. Τους φοβούμαι και εγώ άλλο τόσο, όσο φοβάται ο βράχος τα κύματα που χτυπούν με πάταγο στα πόδια του.» (Wylie, Τόμ. 8, κεφ. 11.) Oι προσπάθειες της ιεραρχίας γι’ αποτέλεσμα είχαν την ενίσχυση του σκοπού που επεδίωκαν να ανατρέψουν. Η αλήθεια εξακολουθούσε να διαδίδεται. Οι οπαδοί της Μεταρρύθμισης στη Γερμανία, εξουθενημένοι από την εξαφάνιση του Λουθήρου, πήραν καινούργιο θάρρος βλέποντας την πρόοδο του ευαγγελίου στην Ελβετία. TΠ88 210.2

Με την εδραίωση της Μεταρρύθμισης στη Ζυρίχη, φανερώθηκαν ακόμη καλύτερα οι καρποί της στον τομέα της καταστολής του κακού και της παγίωσης της τάξης και της αρμονίας. «Η ειρήνη βασιλεύει στην πόλη μας,» έγραφε ο Ζβίγγλιος. «Ούτε λογομαχίες, ούτε υποκρισίες, ούτε ζηλοτυπίες, ούτε φιλονικίες. Από που αλλού προέρχεται μία τέτοια σύμπνοια αν όχι από το Θεό και από τη διδασκαλία μας που μας χορταίνει με τους καρπούς της ειρήνης και της ευσέβειας;» (Βλέπε ίδιο μέρος, Τόμ. 8, κεφ.15.) TΠ88 210.3

Οι επιτυχίες της Μεταρρύθμισης εξώθησαν τους παπιστές να προβούν σε αποφασιστικότερες ακόμη ενέργειες γιά την ανατροπή της. Βλέποντας πόσο λίγο είχαν κατορθώσει με τους διωγμούς και με την απαγόρευση του έργου του Λουθήρου στη Γερμανία, απεφάσισαν να καταπολεμήσουν τη Μεταρρύθμιση με τα ίδια της τα όπλα. Θα πρότειναν μία διαλογική συζήτηση με το Ζβίγγλιο και ενώ θα ασχολούνταν με την προετοιμασία, θα έκαναν ότι μπορούσαν γιά να εξασφαλίσουν τη νίκη με το να εκλέξουν οι ίδιοι όχι μόνο τον τόπο του αγωνιστικού στίβου, αλλά και τους κριτές που θα αποφαίνονταν γιά τα αποτελέσματα της συζήτησης των αντιγνωμούντων. Μιά και έπεφτε ο Ζβίγγλιος στα χέρια τους, θα φρόντιζαν τότε να μην τους ξεφύγει. Και όταν θα σιγούσε ο αρχηγός, σύντομα θα συντρίβονταν και το κίνημα. Εννοείται ότι το σχέδιο αυτό καλύπτονταν από απόλυτη μυστικότητα. TΠ88 211.1

Τόπος γιά τη συζήτηση ορίσθηκε η πόλη του Μπάντεν. Ο Ζβίγγλιος όμως δεν παραβρέθηκε. Το δημοτικό συμβούλιο της Ζυρίχης, υποπτευόμενο τα σχέδια των παπιστών και παίρνοντας μάθημα από τις αναμμένες φωτιές που καταβρόχθιζαν από καιρό σε καιρό τους ομολογητές του ευαγγελίου στα παπικά καντόνια, απαγόρευσε στον ποιμένα του να εκτεθεί σ’ ένα τέτοιο κίνδυνο. Στη Ζυρίχη ήταν έτοιμος να αντιμετωπίσει όλους τους πρόμαχους που η Ρώμη θα απεφάσιζε να στείλει. Το να πάει όμως στο Μπάντεν, όπου το χυμένο αίμα των μαρτύρων της αλήθειας ήταν ζεστό ακόμη, ήταν σαν να πήγαινε σε βέβαιο θάνατο. Ο Οικολαμπάδιος και ο Χάλλερ είχαν εκλεγεί να αντιπροσωπεύσουν το Μεταρρυθμιστή, ενώ ο διάσημος Δόκτορας Έκκιος, με την συμμετοχή μιάς ομήγυρης από άλλους δόκτορες και καρδιναλίους ορίσθηκε πρόμαχος της Ρώμης. TΠ88 211.2

Αν και απουσίαζε από τη σύσκεψη ο Ζβίγγλιος, η επιρροή του όμως σ’ αυτή ήταν αισθητή. Όλοι οι γραμματείς είχαν σταχυολογηθεί μεταξύ των παπιστών και, με την επιβολή της ποινής του θανάτου, απαγορεύονταν σε οποιονδήποτε άλλον να παίρνει σημειώσεις των πεπραγμένων του Συνεδρίου. Παρ’ όλα αυτά, ο Ζβίγγλιος ενημερώνονταν λεπτομερέστατα κάθε βράδυ γιά τις συζητήσεις που γίνονταν τήν ημέρα. Ένας φοιτητής που παρεβρίσκονταν στις ημερήσιες συνεδριάσεις, έκανε τη νύχτα μία γραπτή έκθεση των συζητουμένων θεμάτων. Δύο άλλοι φοιτητές ανέλαβαν να μεταφέρουν τα χαρτιά αυτά μαζύ με τις καθημερινές επιστολές του Οικολάμπαδου πρός το Ζβίγγλιο στη Ζυρίχη. Σ’ αυτές ο Ζβίγγλιος απαντούσε καθοδηγώντας με υποδείξεις και συμβουλές. Τα γράμματά του γραμμένα τη νύχτα, μεταφέρονταν από τους φοιτητές το πρωί της επομένης στο Μπάντεν. Γιά να μη τραβήξουν την προσοχή της φρουράς στις πύλες της πόλης, οι πράκτορες εκείνοι μετέφεραν στα κεφάλια τους καφάσια με κοττόπουλα και αυτό τους επέτρεπε να μπαινοβγαίνουν στην πόλη χωρίς δυσκολία. TΠ88 211.3

Μ’ αυτό τον τρόπο ο Ζβίγγλιος συνέχιζε τον αγώνα με τους πανούργους ανταγωνιστές του. Όπως αναφέρει ο Μυκόνιος, «συνέβαλε περισσότερο με την επισταμένη μελέτη των εξεταζομένων θεμάτων, με τις νύχτες αγρυπνίας που πέρασε και με τις συμβουλές που μετέδιδε στο Μπάντεν, απ’ ότι αν ο ίδιος έπαιρνε προσωπικά μέρος στη διαλογική συζήτηση με τους εχθρούς του.» (D’Aubigné, Τόμ. 11, κεφ. 13.) TΠ88 212.1

Οι αντιπρόσωποι της Ρώμης, βέβαιοι γιά το θρίαμβό τους, είχαν κάνει την εμφάνισή τους στο Μπάντεν με τα πολύτιμα, χρυσοποίκιλτα άμφιά τους. Ζούσαν μέσα στην πολυτέλεια με τα τραπέζια τους φορτωμένα από τα ακριβότερα φαγητά και τα εκλεκτότερα κρασιά. Το βάρος των εκκλησιαστικών τους καθηκόντων το μετρίαζαν με την αλλεγρία και την κραιπάλη. Σε κτυπητή αντίθεση παρουσιάζονταν οι εκπρόσωποι της Μεταρρύθμισης. Η φτωχική περιβολή τους έκανε τους ανθρώπους να τους θεωρούν λίγο παραπάνω από ζητιάνους, ενώ το λιτό φαγητό τους τους παρουσίαζε σαν ασκητές. Ο πανδοχέας του Οικολάμπαδου, που κρυφά τον παρακολουθούσε στο δωμάτιό του, τον έβρισκε πάντοτε ή να μελετάει ή να προσεύχεται και με μεγάλη του έκπληξη ανέφερε ότι ο αιρετικός ήταν τουλάχιστο «πολύ ευλαβικός.» TΠ88 212.2

Στη συνέλευση «ο Έκκιος πήρε επιδεικτικά τη θέση του πάνω στο μεγαλόπρεπα στολισμένο άμβωνα, ενώ ο ταπεινός Οικολαμπάδιος, με τη γλίσχρα φορεσιά, ήταν αναγκασμένος να καθήσει σ’ένα άξεστο ξύλινο σκαμνί, αντικρυστά απ’ τον αντίπαλό του.» (Βλέπε ίδιο μέρος, Τόμ. 11, κεφ. 13.) Ο Έκκιος αγόρευε συνέχεια με την επιβλητική φωνή του και με την απεριόριστη αυτοπεποίθηση του. Το ζήλο του τροφοδοτούσε η σκέψη της ανταμοιβής, τόσο σε χρήμα όσο και σε φήμη. Επειδή ο υπερασπιστής αυτός της πίστης επρόκει το να αμειφθεί μ’ ένα δελεαστικό ποσό. Όταν δεν εύρισκε καλύτερα επιχειρήματα, κατέφευγε στις προσβολές, ακόμη και στις βλαστήμιες. TΠ88 213.1

Ο Οικολαμπάδιος, ταπεινός και χωρίς να βασίζεται στην αυτοπεποίθησή του, μπήκε στον άνισο αυτόν αγώνα κάνοντας την επίσημη ομολογία: «Δεν TΠ88 213.2

αναγνωρίζω κανέναν άλλο κανόνα κρίσεως εκτός από το λόγο του Θεού.» (Ίδιο μέρος, Τόμ. 11, κεφ. 13.) Παρόλη την ηπιότητα του και την αβροφροσύνη του, αποδείχθηκε ικανός και ατρόμητος. Ενώ οι Ρωμαιοκαθολικοί, κατά τη συνήθειά τους, έκαναν διαρκώς μνεία της εξουσίας που γιά βάση της έχει τα εκκλησιαστικά ήθη, ο Μεταρρυθμιστής προσέφευγε με σταθερότητα στις Άγιες Γραφές λέγοντας: «Στην Ελβετία μας τα ήθη δεν ισχύουν παρά μόνο όταν συμφωνούν με τον καταστατικό χάρτη. Στα θρησκευτικά όμως ζητήματα γιά καταστατικό χάρτη έχομε τη Βίβλο.» (Ίδιο μέρος, Τόμ. 11. κεφ. 13.) TΠ88 213.3

Η αντίθεση ανάμεσα στους δύο ανταγωνιστές δεν έμεινε ατελεσφόρητη. Οι γαλήνιοι και σαφείς συλλογισμοί που με τόση ταπεινοφροσύνη και ηπιότητα εξέθετε ο Μεταρρυθμιστής, έβρισκαν απήχηση στις διάνοιες των ανθρώπων και τους έκαναν να στρέφονται με δυσφορία μακρυά από τα καυχησιολογήματα και τα θυελλώδη επιχειρήματα του Έκκ. TΠ88 213.4

Η συζήτηση διήρκεσε δέκα οκτώ μέρες και έληξε με τον αδιάπτωτο ισχυρισμό των παπικών ότι η νίκη ήταν με το μέρος τους. Οι περισσότεροι από τους αντιπροσώπους είχαν ταχθεί με το πλευρό της Ρώμης και το Συμβούλιο αποφάνθηκε ότι οι Μεταρρυθμιστές είχαν ηττηθεί και τους ανακήρυξε, μαζύ με το Ζβίγγλιο, τον αρχηγό τους, έκπτωτους από την εκκλησία. Αλλά τα αποτελέσματα της σύσκεψης απέδειξαν με τίνος το μέρος βρίσκονταν η νίκη. Ο διαγωνισμός εκείνος κατέληξε σε μία σημαντική ώθηση στο κίνημα της Μεταρρύθμισης και πρίν περάσει πολύς καιρός, σημαντικές πόλεις, όπως η Βέρνη και η Βασιλεία, τάσσονταν με το μέρος της. TΠ88 213.5