Dohnak Lianngan
Dal 42—Dohnak Aa Lim Cang (The Controversy Ended)
Khrih cu kum thongkhat donghnak ah vawlei ah a ra kir ‘han. Amah cu tlanhmi, mi runrual nih an zulh i vancung mi hna zong nih an zulh khalh ve. Rumra a ngei i ‘ ihnung ngai mi a sunpamak he A hung ‘urn lioah mi ‘halo a thi mi hna cu an thihhnihnak oohlang dingin A thawhter hna. Arualrual in an hungchuak i rili kam these bangin rel cawk lo an si. Thawh'hannak hmasa he cun an va i dang hringhran dah! Miding mi hna cu dawbnak le a ziam kho lo mi nunno si nakin thuamh an si lio ah mi ‘halo mi hna cu zawtnak le thihnak nehnang pu in thawhter an si. DL 894.1
Cu mibu runrual hna nihcun Pathian Fapa sunpamak cu an cuanh ‘hup. Mi'halo runrual hna nihcun lungrual ngai in, “Bawipa min in a ra mi cu mi thluachuak an si” tiin an au. Jesuh an dawt ruangah an aunak awthawng cu a si lo. An hmurka in chim an duh na loin, biadik ‘hawnnak nih a auter hna. Mi ‘halo hna cu an thlan an luh lio bantukin Khrih an dohnak lungput ‘hiam'hiam le an i ran lonak ‘hiam'hiam he khan thlan in an hungchuak. Sihmanhsehlaw hlan lio an nunah sualnak nih a hi i am mi hna hma damnak dingah zaangfahnak thar pek an si ti lai lo, pek'han khawh hei si sehlaw zeihmanh a ‘hathnemhna lai lo. Zaangfahnak dang zong pek hei si hna hmanhsehlaw a hmasa bantuk 'hiam'hiam in Pathian duhning hrialnak le Amah dohnak lungthin cawlcanghter tu ah an hman ‘hiam'hiam ko hnga. DL 894.2
Khrih cu Olive tlang, A thawh'han hnu i vancung a kainak hrnun i A rat'hannak ding biakam vancung mi nih rak chim ‘hannak hmunah A hung ‘urn ‘hannak profet nih hi tin a chim. “Bawipa ka Pathian cu a ra lai i a mithiang vialte hna zong amah sinah an ra lai.” Khi ni ahcun a ke cu Olive tlangcung ah an dir lai, cu tlang cu Jerusalem in nichuah lei ral enh in a ummi a si. . . Cun Olive tlang cu a lai in aa cheu lai i . , , nelrawnnganpi a hung um lai. “Cun Bawipa cu vawlei cung vialte siangpehrang a si lai. Khi ni ahcun Bawipa lawnglawng cu Bawipa a si lai i a min lawnglawng cu min a si lai (Zekaria 14:5,4,9) . Jerusalem thar cu a cer hringhranmi ceunak he vancung in a hung ‘um i aa hngahnak ding timhcia te tuah mi le an thianh mi hmun ah cun aa hngat i Khrih le A mi hna le vancung mi hna he khualipi thiang ah an lut. DL 895.1
A tu ah Setan cu cungsangbik si aa timhnak hmanung bik cawlcanghnak tuah dingin aa timtuah. A thiltikhavhnak vialte chuh a si i a mi hlennak rian in pet ko in chah a si lioah khan cun suainak bawipa cu a khuaruah a har, a awlok a chong i a lungre a thei ngaingai, sihmanhsehlaw misual thi mi hna thawhter an si i amah lei ‘angmi-mi tanpi a vun hmuh hna tikah cun aa ruahchan mi cu a hung nung ‘han i dohnak lianngan ahhin sungh aa tim hrimhrim lo. Khamh lcmi ralkap runrual vialte hna cu a alan tangah a hruai hna i anmah ‘ hawnnak thazaang rinhchan in a khuakhan mi cu lim aa tim. Mi'halo hna cu Setan saltangmi an si. Khrih kha hlawt riangmang in dohtu hruai tu phung cu an pom. A hrihhawh mi pom ding le ngai ding in timhcia an si, sihmanhsehlaw a hlan lio a sining kel, a hrokhrolnak le depdetnak thlah aa tim hlei lo i amah le mah hi Setan a si zong kha aa hngalhter duh lo. Vawlei ngeitu taktak siangpahrang a si aa ti i a roco mi kha phungning loin chuh a si a ti. Ahlenmi a kuttang a ummi hna sinah cun tlanhtu a ai i awhter in a thiltikhavhnak in an thlan in chuahter tu ah aa chiah i a chiakba bik bawl sinin anmah hna kha luatter ding inbia a kamh hna. Khrih urrpinak ‘hial a hung si tikah cun a chim mi a dirh'hohtu dingah khuaruahhar mi thil a tuah. A derthawmmi a ‘hawnter hna i amah thlarau le ‘ hawnnak thazaang in an dihlak in an lungthin tha a thawhter hna. Mithiang hna umnak doh ding le Pathian khualipi amah ta ah i ngeih dingin anmah hna kha hruai a timh hna. Thihnak in a thomi rel cawk lo mi hna cu merh zuammam in a sawh hna i amah cu anmah hna hruai tu a si caah a pennak ram le a bawi ‘hubdan co ‘han dingin khualipi cu fawi tein tei khotu a si kha a thanh hna. DL 895.2
Cu mirun tanpi hna lakah cun buanchukcho a tlun hlan i kum saupi a rak nung mi pumrua a ‘ha ngai mi hna le mifim ngai mi hna, a sualmi vancung mi hna nawlngeihnak tangah i peknak in an f imthiamnak le an zungthiamnak vialte anmah le amah i hlorhnak dingah a hmangtu hna, an thilser mi khuaruahhar a simi le aa dawh ngai mi hna Pathian bantukin abiami hna, asinain an nun chiatkhatnak le sualnak thil an hmuhthar mi nih vawlei thourhhxmhtertu le Pathian mui hmai a rawktu hna an um. Cuhna lakahcun siangpahrang hna, ralbawi ngan pipi, raldohnak ah a sung bal lord, miral ‘ha, aa porhlaw mi tinhnak sang a ngei mi a ralkap, raltuk ding in a va panh tikah pennak hmanh a tiiirter thluahmahtu hna zong an um. Thihnak nih hi hna hi an sining zeitihmanh a thleng hna lo. Thlan in an hung chuah tikah cun an thih lai te i an lungthin cbnghnak bakah khan an vun thok ‘han. An thih lai i an mah a uktu hna tei an duhnak lungthin ‘hiam'hiamnih khan a hlauhter hna. DL 896.1
Setan nih a vancung mi hna cu a chimhchonh hna i cu pinah siangpahrang raldohnak teitu hna le mi ‘hawng mi zong khua a khan pi hna. Anmah lei ‘angmi an tamning le an ‘hawnning cu an zoh i anmah he vun zohchunh ahcun khualipi chung um ralkap hna cu tlawmte an si i tei khawh an si ke lai an ti. Jerusalem thar rumnak le sunpamak chuh dingin khua an khan. An dihlakin rianrang ngaiin raldo dingin an i tim tuah. Zung thiam ngaingai mi hna nih raldohnak ding hriamnam ser hram an thok oolh. Ralkap hruaitu hna, an hlawhtlin ruangah minthannak a rak hmu mi hna nih cun hi raldo a duh ngaingai mi hna hi a bu a bu in khualipi do ding in an pumh hna. DL 897.1
A donghnak ahcun hmailei kalnak ding nawibia a hung chuak, rel cawk lo ralkap hna cu hmailei panh cun an kal lulh maih. Hi hna hi vawlei raldohnak teitu hna nih an rak khcmhsuat mi hna nakin an tarn deuh i vawlei raldohnak thokin ralkap vialte an khomhsuat mi hna nak zong in an tarn deuh vingvan. DL 897.2
Raldohnak ah a ‘hawng bik mi Setan nih hmailei a rak kal chung mi hna cu a hruai hna i a sualmi vancung mi hna zong nih hi dohnak hmanung bikah hin an zulh ve hna. A zultu hna lakah hin siangpahrang hna, raldotu, a rak cawnpiak mi hna le mipi tampi hna nih a bu a bu in an hruaitu hna cu an zuih hna. Raldoh a thiamngai mi ralkap hna bangin vawlei kakmi le lung bingboh lakah i tet ngai in an kal lufhmafh. Jesuh nawlpeknak in Jerusalem. thar kutka cu knar an si i Setan ralkap hna nihcun khualipi cu an kulh i doh dingin timhcia in an um. DL 897.3
Khrih cu ral hna vun hmuh dingin a hung lang ‘han. Khuapi cunglei pi ah khin sui in hut mi a cer zukmak mi lungphum cungah sangpi ah aa cawi mi ‘hutdan a um. Cu bawi ‘hutdan cungah Pathian Fapa a ‘hui a pawngah A pennak ram ah a um mi A mi hna an um. Khrih thiltikhawhnak le sunpamak in hoih in chim khawh a si lo i ca zong in ‘ ial khawh a si fawn lo. Zungzal Pa sunpamak nih A Ehpa cu a tuam dih. Pathian khualipi cu a ceunak in a khat i kutka hna khatlei ral in ceunak nih vawlei punpuluk a ceuhdih. DL 898.1
Bawi ‘hutdanh naihnak bikah Setan caah ‘hahnem ngaingai in a rak ummi hna, amah belte thingthumei zuhmi bantuk a rak simi hna le i biatak te pum i peknak in Khamhtu hnu a zul ‘han mi hna an um. A vun changtu ah cun hrokhrol in lihbia chimnak le Pathian a zumlo mi hna lakah Khrihfa ziazaatlintermi hna, Khrihfa vawlei nih Pathian nawlbia zeihmanh lo ah an chiah lio zongah a upat mi hna le vawlei hramthok ka in a dongh tiangah an zumhnak ruangah martar asi mi nuai tanpi hna an um. Cu hna changtu ahcun “Mibu nganpi a hohmanh nih a rel in relcawk lo mi phunkip ramkip, holhkip le hrinkip chungin a ra mi bawi ‘hutdan hmai le Tuuf a hmaiah puanrang aih i turn hnah keng buin a dir mi hna” (Biathlam 7:9) an um. in i dohnak a dih cang i teinak cotu hna an si cang. Tlik zuamnak cu a dih. cang i an sinah laksawng pek a si cang. An kutcung a um mi tumhnah cu an teinak hmelchunhnak a si i, sualnak aa neh lo mi Khriii dinnak hmelchunhnak puanrang cu a tu ahcun anmah ta a si cang. DL 898.2
Tlanhmi hna thang'hatnak thawng nih van pumpuluk a cul i hi tin an sak. “Kan khamhnak cu bawi ‘hutdan cungah a ‘hu mi Fathian le Tuufa sinin a rami a si, (Biathlam 7:10) . Vancung mi le Seraf hna nih cun thang'hatnak hla cu an sakpi ve hna. Cun tlanhmi hna nih Setan thiltikhawh ning le mi hrawk khawh ning an hmuh hnu ahcun Khrih thiltikhawhnak dah lo cu thilti khawhnak dang nih teitu a si ter kho hna lo ti a hlannak Mnan fiang chinchin in an hmuh. Cuka a ummi mitampi hna lakah an mah ‘hawmak le ‘hatnak in khamhnak a hmu mi chimtu pakhat hmanh an um lo. An thil ‘ha tuah mimaw, an tuar in mi maw, a pel te hmanh chim a um lo i an biapit bik mi le hla cu “Kan Pathian le Tuufa sinah khamhnak” ti hi a si. DL 899.1
Pathian Fapa i a hmanung bik bawi luchinh chinhnak conglamhnak cu vancung mi le vawlei cung mi vialte aa pumkhawm mi hna hmaiah tuah a si. A tu ah cun A mi hna a hremtu hna le A nawlbia a buartu hna le A uknak a dotu hna cu liannganhnak le thiltikhawhnak sangbik he siangpahrang vialte hna Siangpahrang nih dinnak in bia a ceih hna. Fathian profet nih hi ti hin a rak chimchung, “Cun bawi ‘hutdan rangpi le a cung i a ‘hu mi kha ka hmuh. A cung i a ‘hu mi hmaika ah cun vawlei le van kha an zam i an um ti lo. Cun mithi mi kha a ngan he a hme he bawi ‘hutdan hmai i an ‘hut kha ka hmuh. Cauk kha an kau hna, cun cauk a dang pakhat, nunnak cauk zong kha an kau ve. Mithi cu an rak tuahmi cauk chung i aa ‘ ial ning khan an bia an ceih. hna” (Biathlam 20:11,12). DL 899.2
Chinchiahnak cauk hna hun a si i Jesuh mit nih misual hna a vun zoh hna le cangka in an thiltuah sual mi vialte cu an vun i hmu hna. Lamthiang mi le landing mi in an ke a ping lei ah a pialtemak thengte le an i porhlawtnak le ral an thawhnak nih Pathian nawibia a buartemak te hna kha fiang tein an hmuh. Sualmak i thlahthlamnak ruangah tukforhnak thazaang pek i sual an tluknak, thluachuah oo mi ningcang lo in hmannak, Pathian biacah kengtu nehsawhnak, ralrin peknak zeirel lonak, lungkhonnak, zaangfahnak awnem in sawnnak zeirellonak, an dihlak in mei in ‘ialmi bantukin an lang. DL 900.1
Bawi ‘hutdan cunglei ah vailam tahnak a hung lang, Adam tukforhnak ah a tluknak, tlanhnak, khuakhannak lam bak a chang a chang in a um i hmun ram kaupi cu a lang. Nauta ngai in Khamhtu chuahnak, a ngakchiat lioah nawlngaihnak le tluang tein a umnak, Jordan tiva ah tipil a imak, rawlulh in ramlak ah tukforhnak a imak, zapi sinah Pathian rian'uannakmi hna sinah a sunglawi bik mi vancung thluachuahnak A langhtemak, dawtnak le zaangfahnak in rian A ‘uan i mipi nih an but bnawbnak, tlangcung hmun kingah zan ah thla a camnak te hna a lang dih. Mihna caah thil'ha a tuahmi hnahchuah leirawinak huatnak le ral nakin an lehrulhnak, vawlei pumpuluk sualnak nenh in Gethsami dum chungah ‘ ih a nung tuk mi le tuar awk a har tuk mi nganfah a in nak, lainawn a hmang mi mipi kut ah an leirawinak, ‘ihnungngaimi kha zani thil ahungtlungmi al lo tein aa peknak, a dawt bikmi Amh zultu hna nih an kal taknak, Jerusalem larathluan ah zaangfahnak urn hleng loin namhnawh ngai in an hnuhnak, Pathian Fapa Anna hmaiah sopaw ngai in an chuakpinak, tlangbawi nganbik inn ah bia an chalhnak, Pilot biaoeihnak khaan chungah an luhtemak, ralchia ngai mi le puarhrang ngai mi Herod bmaiah an nihsawh, an zcmhtaih i an hremnak le thi dingin sual an phawtnak vialte a dihlak in fiang tein a hung lang ‘han. DL 900.2
A tu ah mipi a sawn cuahmah mi hmaiah a hmanung bik hmunram, tuar har ngai in Tuartu nih Calvary lam a zawh lio, vancung siangpahrang Fapa vailam ah aa thlai lio, ruamkai ngai mi tlangbawi hna le mipi run hna nih an nihsawh, an zomhtaih, A nganfahnak an nihsawh lio, muihnak, lihninhnak, lungpi a kekkuai mi le thlan aa hung mi hna nih vawlei Tlanhtu nih A numak a thlah cang ti an langhter mi cu fiang tein langhter a si. DL 901.1
~ih a nung ngai mi hmunram cu a rak sining tein a hung lang ‘han, Setan le a vancung mi hna le a mi le a sa hna, anmah rian'uan mi hna cu anmah rian'uan mi kha phehthuh khawh lo dingin a hung lang. An pumpak cio in an thil tuabciami cu an vun i hngal hna. Israel siangpahrang thah duh ah sualnak zeihmanh a tuah lo mi Bethlehem ngakchia hna thattu Herod, f ihnung a si mi Herodi Tipil petu Johan thisen nih sual a phawtmi miralchia le mipi lunglawrhter duhtu Pilat, nihsawh tu ralkap hna tlangbawi hna le uktu hna le mipi thin hung mi “A thisen cu kanmah cung ah le kan fale hna cungah urn koseh” a titu hna nih cun an dihlak in an sualnak ngan ning cu an hmuh. Tlanhmi hna nih khamhtu kehram ah an luchin an chiah i “Keimah caah A thi” tiin an au lioah a mithmai ah Fathian sunpamak hung langmi ni nakin a ceu deuh mi lakin misual run hna nih i thuhnak an kawl len nain i thuhnak hmun an hmu kho hi DL 901.2
Khamhmi hna mibu run lakah cun Khrih a zultu hna pa ral'ha pawl ‘hahnem a ngaingai mi Peter, dawt mi le duhnung mi Johan hna le lungthin dik a pu mi u le nau hna le martar in a thi mi vialte hna an urn. Khuapi leng ahcun fihnung a si mi thil a thurhnawii mi, mithiam a hrem i thonginn ah khumh i a thattu hna cu an urn. Hi ka ahhin nuncan chiahru bik le puarhrang bik mi ‘halo Nero zong a um ve. Amah hi hlan lio a rak hremmi hna ngaihchiat lungretheihnak fak bik an tuar lio i a lung aa lawnmi a si i a rak hremmi hna thang'hatnak le lunglawmhnak he an umnak a hmutu zong a si. A nu zong a mah thiltuah nakin a chuakmi theitlai, a fapa i nuncan ‘halo a rak tuhmi hngaih pi ding in le a huham le a cawlcanghnak nih sualnak thazaang pein sualnak a ‘bancboter mi nih vawlei cu tuksepur ngai i a umter mi theitlai zch ding in a um ve. Cu hna lawng zong si loin pope zultu tlangbawi hna le Khrihfabu hruaitu hna Khrih lamkal aa timi hna sihmanhsehlaw Ami hna chia le ‘ha hngalhnak nun chimhnak dingah hngawngtannak ‘heng vawlei tang thonginn le meikhanghnak tung a hmang mi zong an um, Pathian cung ah aa hlorh i cungnungbik nawibia thlengtu aa porhlaw ngai mi pope hna zong an um. Khrihfabu pa a si aa ti mi hna nih Fathian sinah ngeihthiam hal awk an ngei. Zei zong vialte a hngaltu cu a nawibia hi aa ham tuk i sualnak a tuahtu hna cu zeitihmanh in a thianter hna lo ti kha a tlai tuk hnu lawngah an hngaih. A tu ceo ah a mi hna tuamak cu Khrih nih a tuarpi hna ti kha A mah biachim mi “Ka unau pakhat khat cung ah zeitlukhmanh in sifak le nauta si sehlawnan tuahmi thil poahhi ka cung i nan tuah a si ko ti mi kha an hngafh” (Matthai 25:40) . DL 902.1
Vawlei cung misual vialte hna cu vancung uknak an dohnak ah thilsual an tuah caah Pathian biaceihnak hmaiah tazacuai ding in an dir. An thiltuah sual mi ah nawlpat piaktu an urn lo i, i sonhtarh awk zcng zeihmanh an ngei lo, a zungzal in thihnak tuar ding inbia an Mniah hna. Atu abcun suainak man cu fak awktlak zalonnak le zungzal nunnak si loin rawknak le thihnak a si kha an dihlak in fiang tein an hmuh. Misual hna nih cun ral an thawhnak an nun nih a sunghter mi hna cu an hmuh. A sunglawi tuk mi zungzal lianhngannak le sunpamak an pek tik hna ah an rak zamhtaih mi kha a tu ahcun duhnung a va si dah! Hi vialte hna hi ngei kho ding ka rak si ko nain hi thil hna hi ka sinin lamhla pi ah lo ko in chiah ka rak i thim. An . ka vai thim sual dah! Eaihnak, lunglawrhnak, thang'hatnak hna nakin minchiatnak, retheihnak le lungrawhnak kaa thim tihi zungzal a thi ding mi hna an aunak thawng cu a si. Vancung ah kai lo dingin bia an ceih mi hna cu a dik i a ding ti an hmuh dih. An nun nih “Hi mi pa (Jesuh) hi kantwi si dingah kan rak duh lo” ti a rak chim diam cang. DL 903.1
Mawn le doih bantuk in misual hna nihcun Pathian Fapa bawi a hun cannak cu an zoh. A kut ah Pathian nawlbia ‘ iainak lungpher pahnih, nawlbia an nehsawh i an buar mi kha an hmuh. Khamhmi hna thang'hatnak le i lawmh tuk nakin an au thawng an thelh i an mit hrimhrim in cu hna cu an hmuh fawn hna. Cu aw dawh ngai mi nih khualipi leng a vun cul tikah cun an dihlak in lungrual tein “Bawipa, A Lian Ngan Bik Patiiin Zei tluk in dah na thiltuah mi hna hi an lianhngan i khuaruah har ansi. Miphun vialte siangpahrang Na lam cu zei tluk in dah a dik mi le a hmaan mi a si” (Biathlam 15:3) tiin an au i bawh buin nunnak siangpahrang cu an biak. DL 903.2
Khrih a surpamak le lianngannak Setan nih a vun hmuh tikah cun a zeng mi ko a lo. Vengtu Cherub a rak si bal mi nih cun zeiruangah a tluk ti zcng aa cin kenpeng ko. Seraf, Ceu “zinglei fapa” cu a va dang in a canvo a va chia hringhran dah! Thang'hatnak a rak hmuh bainak hmun in a zungzal in ‘ hawl a si cang ai! Atu ahcun Pa pawngah A surpamak khuhpiaktu midang a dir mi kha a hmuh cang ai! Khansang ngai mi le bawi mithmai a keng mi vancung mi nih Khrih lucung ah bawi luchin aa chinh mi kha a hmuh, cun hi hlorh mi vancung mi dirhmun hi a mah ta a rak si hnga mi a si zong kha a hngalh. Suainak a tuah hlan i a thiangmi in a rak urn lio kha a vun hngalh ‘ban. Pathian cungah phunzainak he aa thlahthlamnak le Khrih a nahchuah hlan i a hnangam ning le aa lawrh ning te hna zong kha a vun hngalh ‘han dih. Vancung mi bomhnak le zawnruahnak hmu ding in ral a thawhnak, mi a hlennak le a puhnak, Pathian nih ngaihthiamnak pek a duh lio zong ah a nuncan i rerh duh loin lungkhong ngai in, thlah duh loin a rak urn pengnak te hna a hmai ah fiang tein an lang dih. Mi hna lak i a rian'uan mi le a rian'uan mi theitlai, mi nih a hawi a ralmak, ‘ ihnung ngai mi lai i nawmak, ram a hung dir i a tluk ‘bannak, bawi ‘hutdan a changchang in a tluknak, mipi buai ur mamak, cozah uknak, ruah lo piin a vun i thlemak, vialte hna kha a hmuh “han dih hna. Khrih rian'uan doh ding in le minung ziaza “umchukter chinchin dingin maa duh loin aa zuam “ualmalnak zong a hmuh dih. Sualnak chimpit he a thlithup a khuakhamak niii Jesuh ah zumhnak a hngat mi hna tei khawh lo ning zong kha a hmuh dih. Setan nihcun a bawinak ram, thafca ngai in a “uanmi theitlai cu a zoh tikah hlawhtlin lonak le rawknak lawglawng a hmuh. Mipi hna cu Patiiian khualipi hi fawi tein lak khawh mi khengchung sa bantuk in a zumhter hna nain amah nih cun a hmaan lo ti cu a hngaih. Atu lio zong ah a urn lio cuahnahmi bia alnak ngarpi ah hin a tu le a tu tei a si i i pe ding in hnek a si. Zeizong vialte a sertu lianngannak le thiltikhawhnak hi fiang tukin a hngaih. DL 904.1
Dohtu lianngan niii aa tinh bik mi cu amah le amah thiam i coter i dchnak a chuahter tu hi Fathian uknak a si ti fianter hi a si. Hi aa tinhmi a hlawh tlirmak ding ah fimnak vialte le a thiltikhawhnak vialte a hman hna, ralring te le tuahnak ningcang tein a ‘uan i caan saupi chung bia alnak ngarpi a zual chin lengmang mi ahhin amah lei ‘ ang dingin mi tampi a sawm khawh hna i a hlawh a tling ngaingai. Kum thong tanpi chung ah hi a thlithup khuakhangtu lubik nih hin biadik cu lihbia in a rak cuih cang. Sihmanhsehlaw a tu ahcun ralthawhnak dong lakin teinak le Setan tuanbia le ziaza langhnak caan a hung phan cang. Khrih bawi ‘hutdanh chuh, a mi hna hrawh i Fathian khualipi i lak dingin aa zuamnak hmanung bikah hin hlen hmangmi lubik cu aa thuamhnak vialte hliipiak a si. Anah lei a “angmi hna nih zeizong vialte a sunghnak kha an hmuh. Khrih zultu hna le zumhawktlak vancung mi hna nihcun Pathian uknak doh dingin a thlithup a khuakhannak vialte tling tein an hmuh. Amah cu van le vawlei pumpuluk ah fihnung bik mi a si. DL 905.1
Setan nih a mah duhduh in ral a thawhnak nihhin vancung lut tlak a si ter lo ti a hngaih. Pathian a dohnak dingah a thiltikhawhnak cu har ngai in a tat i, vancung thiannak, daihnak le remte umnak cu amah caah cun tuar har ngaingai mi a si lai. Pathian zaangfahnak le dinnak ralchanh in a puhnak kha a tu ahcun a daiziar cang. Jehova cungah soiselnak khinh a timh mi vialte cu amah kung cung ah a tla. Atu ahcun Setan cu a khuk a bil i a cung ah a tla mi hremnak cu a dik tiah a phuan, “Bawipa, a hodah nangmah ‘ ih loin a urn ngam lai? Nangmah lawng a thiang mi na si. Thil ding na tuahmi vialte kha mi vialte nih hnuh a si caah, miphun vialte nih na hmaiah an ra lai i an in biak lai” (Biathlam 15:4). Caan saupi chungbiadik le dik lo biahainak bia alnak cu a tu ahcun fiang tein a lang cang. Pathian nawlbia hnonnak theitlai, ralthawhnak theitlai hna cu f imnak a ngei mi sermi vialte mithmuh ah laughter a si dih cang. Pathian uknak le Setan uknak phung an i lawh lonak cu van le vawlei pumpuluk mithmuh ah laughter a si cang. Setan cu amah tuahmi lila nih sual a phawt i Pathian fimnak, A dinnak le a ‘hatnak hna cu al awk ‘haloin fiang tein a lang. Ehk pi bia alnak he pehtlai in Pathian nih a tuah mi vialte ahhin Ami hna zungzal an ‘hatnak ding le A sermi vawlei ‘hatnak dingah a si kha hmuh khawh a si. “Bawipa na ser mi thil vialte nih an in thang'hat lai, na sermi hna nih an in lawmh lai” (Saim 145:10) . DL 906.1
Pathian nawlbia hi A sermi thil vialte lawihnak ding a si tiah sualnak tuanbia nih a zungzal in a hngalhter lai. Fak pi bia alnakbiadih vialte hna cu langhter dih a si lai, cu caan a vun phak tikah cun van le vawlei punpuluk i zumh awktlak mi hna le raltho mi vialte hna zong nih lungrual tein “Na lam hna cu a ding i a dik, nang mithiang hna siangpahrang” tiin an chim te lai. DL 906.2
Minung aiawh in Fapa le Pa nih an tuah mi thawinak cu van le vawlei hmai ah f iang tein langhter a si. Khrih nih a umnak ding hmun taktak ah a umnak caan le minsak mi min vialte le thiltikhawhnak le bawi hna cung ah thang'hat sinak caan a hung phan cang. Hihi A hmaika ah chiah mi lawmhnak, mi tampi sunpamak ah a hruai hna nak ding caah ningzah mualphonak cu nautat in vailam ah a tuar. Ngaihchiatnak le ningzah mualphonak, a ruah in ruah phak lo mi nautatnak nakin Aa lawmhnak le sunpamak a ngan deuh. Tlanhmi hna a vun zoh tik hna ah Amah he aa lo in ser ‘ban an sinak, an Siangpahrang an lawhnak cu an mithmai ah a lang kho ti kha a hrauh. A nunnak, nganfah a innak theitlai cu a hmuh i a lung a tling. Cuticun a ding mi le mi ‘halo aa pumkhawm mi mi tampi theih in aw pakhat nih, “Zoh tuah u, ka thisen in ka cawk mi hna a zungzal in a zungzal tiang ka umnak ah an um ve nak dingah anmah caah ka tuar i ka thi” tiah A thanh. Bawi ‘hutdan pawng i a um i puanrang aa aihmi hna thang'hatnak hla, ‘An thah mi Tuufa kha Lianngannak le rumnak le fimnak le ‘hawnnak le upatnak le sunpamak le thang'hatnak hmuh awkah aa thlak7’ tiah fak piin an sakmi cu cunglei ah a kai (Biathlam 5:12). DL 907.1
Setan cu Pathian dinnak hngal dingin le Khrih cungsang bik a si nakah kun dingin hnek a si ko nain a ziaza cu aa thleng hlei lo i a mah kel ‘hiam'hiam a si. Rabthawhnak a lungput cu tilian bang in a luang thluahmah ‘ban. Thinhunak in a kbat i fakpi bia alnak ah i pe duh lo in aa tinhmi tlinter aa zuampeng. Sihmanhsehlaw vancung siangpahrang a dohnak ah hin a hnabei donghnak caan a phan cang. Ami le a sa hna lakah a lut ‘ualmal i a mah bantuk thdnhung dingin le ral vun tuk oolh dingin a forh hna. Sihmanhsehlaw ralthawhnak ah a rak lem khawh mi rel cawk lo nuai tampi hna lakah pakhat bmanh nih a nawlngeihnak cu an pom duh ti lo. A nawlngeihnak cu a dih cang. Mi ‘halo mi hna cu Setan thazaang a petu Pathian huatnak ‘hiam'hiam in an khat, sihmanhsehlaw Pathian cu tei khawh ding a si lo caah an hnabei a dong. An thinhunnak cu Setan le hlennak rian'uan dingin a fial mi bna cungah khuahcia thinhung bantukin meialh bangin a aih. DL 907.2
Bawipa nih hi tin a chim, “Pathian tluk ah na ruah caah, Na cungah ramdang mi kha ka tlunter bna lai, Annih cu miphun bna lakah a puarhrang bik mi an si i Na f imnak ‘ba'ha kha vainam in an sam lai, Naa porhlawtnak cu leidip ah an hrilh lai. Na thihnak bnga khur chungah khan an in namchih lai i Rilipi chung ah khan thihnak ningzak na in lai. Nangmah cawngtu Cherub nih khan an dawi i Mei bantukin sen himhiam in a lin mi lunglak khan an ‘hawl. Vawlei ah khan kan hlonh i siangpahrang zohchunh awkah hi ka abhin kan kaltak. Mi vialte hmuh awk caah vawlei ahcun vutcam bantukin kan kaltak. ~ih a nung mi donghnak kha na phan i a zungzal in na lo lan ko lai” (Ezekiel 28:6-8, 16-19). DL 908.1
“A dohtu hna ralkapbu i kedan vialte le thisen aa neh mi an hnipuan vialte cu mei in khangh an si dih lai. Miphun vialte hna le an ralkapbu vialte hna cung ah khan Bawipa cu a thin a hung i hrawh dih dingin a ruah cang hna. Mi'halo cung ahmei'il le kaat kha a surter, a aihmi meiin dan a tat hna, hihi an hrai covo ding a si” (Isaiah 9:5, 34:2; Salm 11:6) . Vancung in Pathian sininmei a hung tla, vawlei cu a kuai a kak dih, khor thukpi chung i ral hriamnam an thuh mi vialte chuah dih a si. Vawlei kak mi in meiaih a hung chuak zukmak. Lungpi hrimhrim zong a kang dih. Bawipa Ni cu ruah lo piah mifir bantukin a ra lai. Cu Ni abcun van cu awn cukmak in a lo lai i vancung arfi, nika le thlapa hna cu an kang lai i an rawk dih lai. Vawlei cu a cung i a unrni thil vialte he an lo dih lai. (Malaka 4:1 King Janes; 2 Peter 3:10). Vawlei vialte hi scmei rawhnak i thir rasJn i a ti mi neitidil bantuk an si lai. Ehthian zei ah a rel lo mi biaceihhnak le hrawhnak caan “Hi caan hi Bawipa nih Zion kha a khamh i a ral hna cungah phu a hlam caan kha a si” (Isaiah 34:8). DL 909.1
Mi'halo hna cu vawlei ah hin an ‘hat lonak kha lehruih an si (Phungthlukbia 11:31) . A vaam huammam mi somei bantukin cu ni cu a ra, mi porhlaw vialte hna le ‘hatlcnak a tuah mi vialte hna cu capawl bantuk an si lai, cun cu ni cu a rat tikah cu ni nihcun anmih cu a alhter hna lai i an hram zong tang loin a kangh dih hna lai tiah ralkapbu Bawipa nih a ti (Malakhi 4:1). Midang hna nih ni tampi an tuar lioahmicheuhna cumit'hep kar ahhrawh dih an si lai. Cun Setan cungah miding hna sualnak cu ‘hial a si cang lai i amah ral a thawbnak ruang lawngah si loin, Pathian mi hna nawl abuartermi sualmakvialte zonga tuar lai. Ahlen mi hnanak fak deuh vingvan in amah cu hrem a si lai. A hlennak ruangin an thih dih hnu zongah amah cu a nung rih lai i a tuar peng lai. Thianhnak meialh nihcun a cbnghnak ah mi'halo hna cu a hrihhram le a ‘engnge tiang zuah loin a khangh dih hna. A hrihhram cu Setan a si i a ‘engnge cu amah a zultu hna an si. Nawibia buamak man cu tling tein pek a si i, dimak nih aa tinh mi cu pek a si cang, cucu van le vawlei nih zoh in Jebova dinnak cu an phuan. DL 909.2
Setan hrawhnak rian cu a dong thai cang. Kum thongruk chung amah duhduh in a cawlcang i vawlei hi ngaihchiat lungrethelhnak in a khahter dih. Thi 1 ser mi vialte hi thaba ngai, rianhrang ‘uannak le hrum ai nakin nganfabnak an tuar. A tu ahcun Pathian thil sermi vialte hna cu Setan le a tukforh nakin luatter an si thai cang. “A cbnghnak ah a tu cu vawlei nihhin a dihlak in dinhnak le daihnak a hmu cang i a mikip kha lunglawmh nakin hla an sa” (Isaiah 14:7) . Vawlei pumpuluk i a ummi zumhawktlak mi hna sinin thang'hatnak le teinak authawng cunglei ah a kai, “Cun mibu nganpi aw bantuk, tisor nganpi thawng bantuk, khuari thawng bantuk a si mi aw pakhat kha ka theih. Bawipa, a Lianngan bik kan Pathian cu siangpahrang a si caah thang'hat ko u. i lawn u sihlaw i nuam u sih. A lianhngannak cu thang'hat u sih!” (Biathlam 19:6). DL 910.1
Rawknak mei nih vawlei hi a tuam lioah cun miding hna cu him tein Khua Thiang chungah an urn. Thawh'hannak hmasa bik ah a tel mi hna cung ahcun thih voihnihnak nih nawl zeihmanh a ngei lo. Pathian cu mi'halo mi hna caah kanghtu mei a si lioah Ami hna caah cun ni le phaw a si (Biathlam 20:6; Salm 84:11). DL 910.2
” Vanthar le vawleithar ka hmuh hna. Van hmasa le vawlei hmasa kha an lo cang” (Biathlam 21:1) . Mi'halo kanghtertu mei nih cun vawlei hi a thianter. Chiatserhnak nehnang vialte cualo dih cang. Tlanhmi hna hmai ahcun ‘ ill a rung tuk mi sualnak tiieitlai zungzal in a aih mi hell mei cuaumti lo. DL 911.1
Phiih lo ding pakhat a urn: A kan Tlanhtu nih cun vailamcung khenhnak hmape cu Aa put peng ko lai. A lucung hliamnak, A hnak le A kut le A ke ahcun sualnak nih a chuahter mi ‘ ilrnung ngai mi nehnang lawnglawng an urn. Profet nih Khrih cu A sunpamak zohnak in hi tin a chim, “A ceunak cu ni ceunak bantuk a si. Amah sin cun ceunak kha an chuak’ (Babakuk 3:4). Fei in an chunhnak a hnak in, Pathian le minung a renter ‘hantu thisen a hung luang i cu ka ahcun Khamhtu surpamak a urn, cu ka ahcun a thiltikhawhnak thuh in a urn. Tlanhnak thawinak thawngin khamh dingin A ‘hawngmi a si, cu caah Pathian zaangfahnak zeiah a rel lo mi hna cungah cun ding te biaceih dingin a ‘hawng. Tang i a ‘humhnak hmelchunhnak cu amah caah thang'hatnak sangbik an si, a zungal tiangin Kalvari hliamnak hma nih cun A thang'hatnak a hmuhsak lai i A thiltikhawhnak a phuan lai. DL 911.2
Cun nang, lung in ser mi irmsang, Zion fanu tlang, Nangmah sin i biakamnak sermi vialte kha ka tlinter lai” (Mikah 4:8). Eden in upa tuak hmasa bik, meialh mi vainam in congh an si thokin, mithiang mi hna nih an rak i hngahhlang ngai mi, “Pathian nih a ta a si mi hna cu luatnak tling a pek hna lai” ti mi caan cu a phan cang (Efesa 1:14). A hramthok ah cun vawlei hi minung sinah amah ukmi ram ah pek a rak si nain Setan kutchung ah a leirawi i caan saupi chung a thawng ngai mi ralpa nih amah taa ah a rak i ngeih. Sihmanhsehlaw a tu ahcun tlanhnak khua rak khan chungnak lianngan nih a lak ‘han cang. Sualnak nih a rak hlchthlau mi vialte cu hmasa a si kel tein rarh'han dih a si. “Bawipa nih vawlei kha a ser i a siam, fekte le saupi nguh in a siam. Vawlei cu these ram, ram pakpalawng ah a ser lo, minung umnak caah a ser” (Isaiah 45:18) . Cu bantukin tlanhmi hna a zungzal an umnak dingah Pathian nih vawlei thar a semak hi a hramthok i Pathian aa tinhmi a tlamtlinnak a si. “A dingmi hna cu ramchung ah him tein an urn lai i ram cu zungzal in anmah ta a si lai” (Salm 37:29) . DL 911.3
Hmailei kan rooo ding hi hi vawlei thilri si dawh tukin kan ruah sual lai ti ‘ikphanmak inmi tanpi hna nihcun kanmah inn taktak bantukin a kan hruaitu biadik thengte hna kha thlarau lei thil ah an kalter dih. Khrih nih amah a zultu hna kha A pa inn ah an umnak ding va timh dingin A kal lainak ding kha bia a kamh hna. Pathian bia cawnpiaknak a pcmmi hna nih cun vancung umnak he pehtlai in a ningpi in an hngalh lai. A hohmanh nih an hmuh bal lomi le an theih bal lo mi, a si kho lai tiah a bohmanh nih an ruah bal lo mi thengte kha Pathian nih amah a dawtu hna ca i a timhmi cu a si a ti bang khan a si taktak” (1 Korin 2:9). Miding mi hna laksawng cu minung holh in chimfianh khawh a si lo. A hmu mi hna lawng nih an hngalh lai. Pathian Paradis sunpamak cu rikhiah ngei mi ruahnak nih a hngal Mas lo. DL 912.1
Baikal nih cun khamhmi hna an rooo ding cu “ram” tiin a chim (Hebru 11:14-16) . Cu ram ah vancung Tuukhaltu nih cun a sa’ il hna cu nunnak tiva pawngah A hruai tawn hna. Nunnak thingkung cu thla fatin in a tlai i a hnah hna cu miphun hna damnak ding caah a si. Tiva hna a cat bal lcrni, Thlalang bantukin a fim rilrel mi hna cu an luang ciahmah i an sir i urn mi thingkung hnah hna cu an i zap siarmar i Bawipa tlanhmi hna lam cu naidem a serpiak hna. Hmunrawn kaupi ah cun tlang dawh tete hna zong an urn i Pathian tlang ngan pipi a sang ngai mi hna zong an urn ve. Cu hnangam a si mi hmunrawn, tiva nung luannak ram cu caan saupi a vakvai mi hna le ramthiang khualtlawng mi Pathian mi hna nih an inn ah an i ngeih lai. DL 913.1
“Ka mi hna cu hnangam mi umnak a fek mi umnak le daite i dinhnak hmun ah an urn cang lai”. “Puarhrang ngai mi thiltuahnak thawng cu na ram ah theih a si ti lailo, “hionak le rawknak thawng zong na ramri chung ah theih a si ti lai lo, na vampang cu “kbamhnak” na ti deuh cang lai i na kutka hna cu “Thang'hatnak” na ti fawn lai. Mi nih inn an i sak lai i an umnak hna lai, midang nih an hman kanh hna lai lo. Mitsur dum ]ha an i ser lai i anmitsur hang ]ha an din hna lai. Midang nih an din kanh hna lai lo. Thingkung bantukin ka mi cu an chan a sau lai, an ‘uan mi chung in an hmuhmi theitlai kba tlamtling tein an bman hna lai” (Isaiah 32:18, 60:18, 65:21,22). DL 913.2
“Ramlak le ramcar hna cu an i lawn lai i these ram cu lawn in pangpar bantukin a par lai. A tu i hling bur an umnak hmun abhin far thing an kho lai i hling lakah hin martar thing rimhmui an urn lai. Cenghngia le tuu kha hnunkhat ah dai tein an tlong ‘ i lai. Cawf a le chiandeih. no kha rawl an ei “i lai i ngakchia te te nih khan an zohkhenh hna lai. Ka tlang thiangah cun thil “hnung le thil”halo zeihmanh a urn lai lo” tiah Bawipa nih a ti (Isaiah 35:1, 55:13, 11:6-9) . Vancung ah cun fahnak a urn kho lo. Mitthli tlaknak, mithi vuinak le zuun ngeihnak te hna a umbal ti lai lo. An mitthli vialte kha A hnawh dih hna lai. Thihnak a urn ti lai lo, ngeihchiatnak le ‘ahnak le fahnak zong a urn ti lai lo. Thil hlun vialte cu an lo dill cang. Cu hmun i a ummi hna nih cun ka zaw tiah an zai ti lai lo i an sualnak vialte cu ngaihthiam an si lai (Biathlam21:4, Isaiah 33:24). DL 914.1
Cuka ahcun thang'hatnak a hmu mi vawlei thar khua nganbik Jerusalem Thar a um. “Bawipa kut chungah sunpamak bawi lunchin a um i na Pathian kut chungah siangpahrang nawl ngeihnak luchin zong a um. Cu khua cu Pathian sunpamak in a cer. Khualipi cu lungman sung Jasper lungvar bantukin a ceu i thlalang bantuk a si. Vawlei cung miphun zakip nih a ceunak thawng cun kalnak an hmuh lai i vawlei cung siangpahrang hna nih cu khuapi chung ahcun an chaw hlawn kha an ratpi lai. Jerusalem le a mi hna ruangah keimah zong lawmhnak in ka khat lai. ~ahnak a um ti lai lo i bawmhnak hal zong a herh ti lai lo. Pathian umnak inn cu minung hna sinah a um cang, anmah sin ahcun a um lai i annih cu ami an si lai. Pathianhrimhrim cu an sinah a urn lai i amah cu an Pathian a si lai” (Isaiah 62:3, 65:19; Biathlam21;ll,24, 21:3). DL 914.2
Pathian khualipi ahcun, “Zan a urn ti lai lo”. A hohmanh nih dinh an herh ti lai lo i a duh zong an duh fawn ti lai lo. Pathian duhning tuah le Amin thang'hat cu an vuai lai lo. Zingka tharhlamnak kan hmuh lai i kan thaw a pittilailo. Zanaumti lai lo imei insiseh, niceunak siseh, kanherhti lai lo, zeicatiahBawipa Ehthian cu an ceunak a si lai i amih cu singpahrang bantukin uktu zungzal in zungzal tiang an si lai (Biathlam 22:5) . Cu Pathian pek mi ceunak nih cun ni ceunak a laan lai i chun laicir niceunak nakin a ceu deuh vingvan ko lai nain kan mit cu a ratter lai lo. Pathian le Tuufa sunpamak nihcun Khualipi Thiang cu a ziam lo mi ceunak nih ceu pip in a ceuh zungzal lai. Tlanhmi hna cu nika tel lo sunpamak a zungzal in chun a si mi ram ahcun lam an leng lai. “Khuapi chungah cun biakinn ka hmu lo, zeicatiah a biakinn cu A Lian Ngan Bik Bawipa Pathian le Tuufa kha a si” (Biathlam 21:22). Pathian mi hna nih cun Pa le Fapa cu hmaitonh tein an chonh khawh cang hna lai. ‘Atu ahcun thlalang chung ah f iang lo ngai in kan hmuh” (1 Korin 13:12) . Minung a sirsiamning le thil ser mi cung a rian'uan mi ah hin thlalang ah thil kan hmuh bantukin Pathian muisam ruamam cu kan hmuh. Cu caan a phanh tikah cun hmaitonh tein hmaikhuhnak urn lo tein kan hmuh cang lai. A urn nakah kan dir lai i A mithmai sunpamak zong kan hmuh lai. DL 915.1
Cuka ahcun tlanhmi hna nih cun anmah kha hngalh an si bantuk in an hngalh ve lai. Minung lungthin ah dawtnak le zawnruahnak, zaangfahnak Pathian nih a phuan cang mi hna nih cun cawlcanghnak dik bik le nuamhbik mi an ngei cang hna lai. Mithiang hna he i hawikomhnak thiang, thluachuah a oo mi hna le vawlei ser hramthok in a dongh tiang zumhawktlak urn mi vialte, Tuufa thisen in an hnipun a su i a varter mi hna he i rem ngai in i hawikomhnak le “Vancung le vawlei inn chungkhar dihlak” (Efesa 3:15) . ~emtu hri thiang hna cu tlanhmi hna caah lunglawmhnak sectuansl. DL 915.2
Cu ka ahcun a thi kho lo mi lungthin hna nih cun Sertu thiltikhawhnak le tlanhnak dawtnak biathli hna cu a ziam bal lo mi lawmhnak he an ruah lai. Mihlen hmang, mi puarhrang, Pathian philhter dingin tukforhtu ralpa cu a urn ti lai lo. Taksa le lungthin cahnak vialte a ‘hangcho lai, thiltikhawhnak vialte zong a karh lai. Hngalhnak ngeih khawhnak cawnnak nih hin lungthin a batter lai lo i ‘hawmak thazaang zcng a zorter hlei lai lo. Tuahpeng ding mi a biapi bik mi rian a urn rib, a sangbik tinhmi a tling cang, saduhthah mi a taktak in hmuh a si cang, asinain a thar mi hmunsang ah kai ding, uar awk khuaruahhar thar hngalh awk biadik thar, taksa lungthin thlarau thibtikhawhnak langhtertu thil thar a urn rib ‘hiam lai. DL 916.1
Minung lungretheibnak le ngeibchiatnak nib a tlirh khonh mi vawlei hi tlanhmi hna thawngpang ‘ha ruangah lunglawmhnak hlasa in a hla ngai mi vawlei ah thaba lo tein an zuang lai. Lawmhnak chimcawk lo in vawlei mi hna cu a tluril bal lo mi hna lunglarbnak le fimnak ah an lut cang lai. Pathian kutchuak ruat in hngalhnak le hngafh khawhnak rosung zungzal nguh ding in an rak khon mi cu an ‘awipi ve hna lai. Thilsemak lianngannak, ni le arfi hna anmah lam cio zulhin Pathian ‘hutdan cu an hel lulhmalh lio cu mitzeng loin an zoh lai. Sertu min cu thilhme bikin a nganbik tiang zeizcng vialte cung ah ‘ial a si i an dihlak in A thiltikawhnak liamgamak cu an langhter dih. DL 916.2
Kum aa mer zungzal mi nihhin Pathian le Khrih an i langhnak lianngan mi le a sunglawi chinchin mi cu an vun merpi lengmang. Hngalhnak a karh bantukin dawtnak, zumhawktlak simak, lawnhnak te hna zong an karh luaimai lai. Pathian ziaza hi mi nih an cawn tarn poah le an duh chinchin lai. Jesuh nib Setan he fakpi bia alnak ah a hlawhtlimak khuaruahhar le a sunglawi tuk mi tlanhnak an hmaiah a langhter tikah cun lunglawmhnak le lungthin thawhnak he sui ‘ing'ang an i put i tbcnghra let tbonghra a thong a thong in huham ngei mi bhang'hatnak hla lungrual tein an sak. “Cun vancung i a ummi le vawlei cung i a urn mi le vawlei toi i a ummi le rili chung i a ummi thilnung vialte nih Bawi ‘hutdan cung i a ‘hu mi le Tuufa cu thang'hatnak, upatnak, sunpamak le ‘hawnnak kha an cung ah zungzal tiang um ko seh” an ti (Biathlam 5:13) . DL 917.1
Fak pi bia al nak cu a dih cang. Sualnak le misual an um ti lo i vawlei pumpuluk in a thiang cang. Remnak le lunglawmhnak awthawng in van le vawlei cu a khat dih. Zeizong vialte Sertu Amah sinin lunglawnhnak, ceunak le nunnak a kauh lei ah donghnak a ngei lo mi bawiram chuak lakin a hungluang. Atom: a hmebik thokin a ngan bik vawlei tiang in thilnung mi le nunglo mi, an dihlak in an i dawhnak khuh lo le a tling mi lunglawmhnak he Pathian cu dawtnak a si ti tbawng an thanh. DL 917.2