Doawknak Ropi

Bung 40—Pathian Mi Pawl Cu Runsuah An Si (God’s People Delivered)

Pathian daan a upattu pawl humhimnak daan minung tuahmi pawl cu lak Idan a si tikah cun, amnah tihloral dingih cangvailinak cu a um cih ding a si. Anmah pawl nghaisaknak ding thupek phuan caan a nai deuhdeuh tikah, mipi pawl cun an pawl huat zetmi pawl cu tihloral theh dingin an phiar camcin ding a si. An zum dan a pawmpi duh lotu pawl cu zan khat thilthu ih nuai cimih thluh an turn ding a si. DR 549.1

Pathian mi pawl cu, thenkhat taniin ah, thenkhat tlangram le relhnak hmun pawlah humhimnak dilih thla an cam rero lai ah, vancungmi a sual pawl cu Satanin a run thlah ih, that dingin ralthuam thawn tim an tuah ciamam. Cutivek caan tihnung um zetah cun, a tlan zomi pawl runsuak dingin Pathian cu a run hrawlhaw thlang ding a si. Bawipa cun hitin a ti; “Sikhasehla, nannih Pathian ih minung pawl cu nizarh ni puai tuah zanih lungawi in hla nan sak bangin, lungawi le hla sa in nan um ding a si. Israel a tantu Bawipaih biakinn an feh lai ah, phirivau turn phahin lungawi zetih a fehtu pawl bangtuldn nan lung a awi ding. Bawipa in a nasa zetmi a aw cu mi hmuahhmuah a theihtir ding ih, a thinhengnak hmual khal a tontir hai ding. Meisa hlio zet a um ding ih, khawdur a puak ciamco ding; rial a tla dingih, ruah cu a thletin a thle aw ding.” (Isaiah 30:29,30). DR 549.2

Misual phul hluahhlo pawl cun, diraim zet le hmuhsuam zet ih hawhaw thawn an mikaih ding pawl cu an nam zik lai fangah, thim sah ngaingai, zan hnak hmanih thim sawn cun leilung cu a tuam theh. Cutin, vangro eng mawi sunglawi zet, Pathian hnen ihsi ra suak, vanlai ih zam ciaiciai cun, thlacamtu pawl cu a run kulh thluh vekin a lang. Mipi thinheng cu thawk le khatah caang thei loih tuah theh an si. An hmuhsuamnak au thawm hmuahhmuah cu thehmeh vekin a reh depdep. An mi thah hiarnak thinking hmuahhmuah cu a hlo theh. Lungphang zetin Pathian thukham sinsiahnak cu an zoh ih, tleu nasa tukin in hupphen hr am sehla maw tiah an ai an Ido. DR 549.3

Pathian mi pawl kiangah vethung cun, aw mawi le ngai nuam tuldn, “Tlunlam zoh uh,” a run ti. Vanlam an hun zoh tikah cun, thukhamnak vangro mawi zet cu an hmu. Van boruak khuhtu sum thimpi cu a hung veng hiaihiai. Stephan vekin vanlam cu an zoh ringring. Pathian sunglawinak le Fapa a siangpahrang tohkhamih to cu an hmu. A Pathiannak zepi sungah ngaitlawm awknak ziarang tla a lang. A hmurkaa ihsiin a Pa le vancungmi thianghlim pawl hnenah, “Nangin kei i pekmi pawl hi kan umnak ah an um ka duh,” a ti cu an thei theh (Johan 17:24). Cunah cun, nehnak hla mawi zet awn cu an thei sal a si. “An ra sal! An ra sal! Mi thianghlim, pawikhawih lo le borhlawh lo pawl cu. Ka thinfualnak thu an nunpi ih, vancungmi pawl thawn an lengza thlang ding.” tiin. An zumnak nghet zetih an pawmmi, hmurkaa khur rero theu le hmelhmai daang thluh zo pawl cun, lunglawm aipuangin nehnak hla cu an aupi thlang a si. DR 550.1

Pathianin a mi pawl a hruai suak dingih a thiltitheinak zanrep ah a si a run thlentir. Ni cu eng mawi zetin a hung lang. Sinsiahnak le thilmak cu a rung thleng camcin. Mithianghlim pawl cun an rundamnak ni sinsiahnak cu lungawi zetin an thlir ih, misual pawl vethung cun mangbang le tuksum cingin cuih ni cu an rak thlir ve thung a si. Thil hmuahhmuah hin an um dan kel cu an thleng theh vekin a lang thlang.Tidai luang lai tla an cawl theh. Sum sahpi pawl tla zualaw tupto in an hung suak. Van ih so bulhbo karlak ihsiin hmun pakhat a sunglawi dan rel cawk lo cu a rung lang. Cutawk ihsiin Pathian aw cu thil tampi awn bangin a rung suak., “A cem zo” tiin (Thuphuan 16:17). DR 550.2

Cumi aw cun lei le van cu a nghawr hnin theh. “Leilung um hnulam ah cuvekih nasa hrimhrim a um dah lo.” (cang 17,18). Boruak kaupi cu a kharaw thul, a awngaw thul vekin a lang. Pathian tokham ihsi ra suakmi sunglawinak cu a tleuin a tleu zohzo. Tluang thlisem vekin tlang pawl tla cu an hnin hluahhlo. Lungpi turn zetzet pawl tla cu an Idl tin ihsiin an tek sungso a si. Thlisia hrang ding vekin a rum urau. Tipi pawl cu an fawn hluphlo fawn. Ramhuai thil sual tuah dingih an ra thawk vekin, ai hniaihniai a awn. Leilung pumpi cu tifawn vekin an fawn hluphlo. A nghahsan tiang a cim thlang hmang ti ding vekin a um. Lawng cawlhnak hmunpi le sualnak lamih Sodon tluldh um pawl tla cu tifawn thinheng cun a cim hlo theh a si. Cun, “a thinheng nasatnak sabit no cu pek dingah Babulon khawpi cu Pathian mit ah theih ringring a si lai.”(Thuphuan 16:19,21). Khawvelih khawpi tluangkhawng bikbik pawl tla cu an hlo theh. Lai inn ropi zetzet, uan awknakih sum tampi sengin an sakmi pawl tla cu a cim se theh a si. Taninn phar tla a cim theh ih, Pathian mi, an zumnak ruangih an khummi pawl cu an suak thlang a si. DR 550.3

Thlaan pawl cu an awngaw theh ih, mi tampi leiih leivutah canngih a itthat zomi pawl cu an thaang ih, “thenkhat cu catuan nunnakah, thenkhat cu ningzahnak le catuan hmuhsuam tuarnakah”(Daniel 12:2). Vancungmi pathum ih thucah a zum cingih thi zo hmuahhmuah cu Pathian daan a thluntu pawl hnenih an phuan ding remnak thukham phuanmi cu ngai dingin sunglawi zetin an thlaan ihsiin an hung suak. “Amah a suntu pawl khalin an hmu ding.” (Thuphuan 1:7) timi vekin amah hmuhsuam le tinawmnahtu pawl, a thutak le a minung pawl tiang naunat zettu pawl tlain mi rinum pawl hnenih cawimawinak a pek lai zoh dingin kaihthawh an si ding. DR 551.1

Mero sahpi cun vancu tuam khal sehla, a cancan ah ni cu a hung eng theu. Jehovah ih phuba laknak mit si awm taldn ni cu a rung lang theu. Van ihsi nimthla kau cun leilung hi mei alhin a tuamtir. Khawpiri awnnak tlunlam ahcun, aw mak tak le tuksumza cun misual pawlih hlohralnak ding thu cu a run phuang. Cumi cu mi hmuahhmuah cun an thei thei lo nan, zirtirtu der pawl cun fiang ememin an thei a si. A hlanih nung duhdah pawl le tluangkhawng emem, Pathian thupek thluntu pawl parih siatkhat nuam ti emem pawl tla cu, mah le mah an nikhua lozia an theiaw ih, thlaphangin an khur zawk rero. DR 551.2

Larawknak Pathian ni sunglawi ra thleng ding hun thlir cu, a rapthlak pam a si ding, hlanlaiih zawlnei pawl khalin hitin an rak phuang cia hial a si; “Tap ai uh! Bawipaih ni cu a nai zo; Cungnungbikin siatsuahnak a thlentir ding ni a ra thleng zik thlang.” tiin (Isaiah 13:6). “Bawipaih thinhengnak ihsiin luat dingah le a sunlawinak le cahnak huham hrial duh ah leilung ah khur lai tahratin an lut ding ill, tlangpar lungpuk sungah an relh ding. Milai ih nghalnak cu a cem ding ih, milai ih puarthaunak cu a siatsuah theh ding ni a thleng ding. Cule Bawipa lawnglawng cawimawi a si ding. Cui ni ahcun Cungnungbik Bawipa in mi lianngan hmuahhmuah a niamtir ding; mi nghal le mi puarthau hmuahhmuah a namthla theh ding a si. Cui ni a thlen ngaingai tikah cun sui le ngun in an tuahmi milem pawl cu an tlansan ding ih, duum le palap hnenah an thlon theh ding. Leilungpi hnin dingih Bawipa a ra thlen tikah cun a thinhengnak tlansan dingah le a sunlawinak le a cahnak huham hrialin tlangparih lei kua le lungpuk ah an relh ciamco ding (Isaiah 2:10-12, 20,21). DR 551.3

Sum karlakah arsi eng mawi zet, a ennak kel hnakih a let li ih eng cu thim hmatawnin a ra lang ding. Cumi cun mi rinum pawl hrangih beiseinak le lungawinak a run thlen ding a si. Pathian daan a bawhsetu pawl hnenah vethung cun, tihnungum le thinhengnak a run thlen ding a si. Bawipaih kulhhruangih relhnak ummi ahcun, Khrih hrangih ziangkim a huam thehtu pawl cu an him thlang. Fiahin an um thehzo ih, khawvel le thutak a nautattu pawl mithmuhah cun, an hrangih thituih hrangah an rinumzia fiah zetin lantir a si. Thihnak hmunah hman an zumnak thlah duh cuang lo pawlih hmelhmai cu mak takin a hung danglam thlang. Thim le misual tihnung um zet, ramhuai ih cang pawl kut ihsi cun rumdamin an um nghal thlang a si. Tunai te ih lungphang hmel dang lepli le lungngai zetih um pawl hmelhmai ahcun, maksak zetin zumnak le duhdawtnakin a tleu suak thlang a si. Cutin nehnak hla cu ring zetin an au pi ih, “Pathian cu kan beunak le kan thazaang a si; Harsat canah cat loih in bawmtu a si. Curuangah zianghman kan tih lo ding; leilung pi a hnin theh ih, tipithuanthum thuuk sungah tiang sang pawl an cim theh ih, tifinriat pawl tilet thoin a huuk ih tiang pawl an hnin an cim hmanah kan tih lo ding.” an ti (Saam 46:1-3). DR 552.1

Hitivekih zumnak thu thianghlim Pathian hnenah a soh lai fangah hin, sum pawl tla an tawlh kir sal ih, a sir khatlamih thinhengnak thimpi thawih bangaw lo zetin, arsi pawl cu lang thenthenin van cu a um ih, a sunglawi dan cu sim cawk a har a si. Saangka awngaw ihsiin van khawpi sunglawi emem cu a rung lang lohli ih, cuih sin lungpheng pahnih kengin, van ihsiin kut cu a rung lang. Zawlnei cun hitin a sim, “Van pawl cun Pathian cu a ding ih, amah cu thuthentu a si, tiah an aupi.” tiin (Saam 50:6). Cumi daan thianghlim, Pathian dingnak, nunnak hruaitu dingih khawpiri le mei alh sungah Sinai ihsi a phuanzomi takmai cu, tunah cun rorelnak daan a si ti minung pawlih hnenah tarlan a si thlang. Lungpheng thuahaw cu kut cun a hun kau ih, Thupek Pahra, meisa ih nganmi cu a ra lang thlang. A thu nganmi cu a fiang tukih, zo poh khalin siar theih a si. Thinking cu a hung harh ih, puithunak hnawksak le biak dan dik lo cu mi tin thinking ihsiin dum hloh a si thlang. Pathian thupek pahra, tawi 1dm, thunei zet cu leilungih ceng pawl mithmuhah tarlan a si thlang a si. Pathian daan thianghlim palbettu pawlih thinphan dan le beidawnzia cu rel fiah theih rual a si lo. Rimnak le tuahthatawknak caan remcang a um sung hmuahhmuah ah khan, an famkim lonak pawl tla an hmu theh ih, an nungcang thawn zohthim dingin Pathianin a daan cu a rak pe zo ih, sihmansehla, khawvel duhsaknak an dawn theinak dingah daan cu an hnawl ih, mi dang pawl tla hnawl dingin an rak zirh zo fawn. Pathian mi pawl tla cu Sabbath tiborhbang dingin an rak nawr zo theu fawn. Tunah cun an rak nautat zetmi daan rori khan anmah cu thianlo a cotir riai a si. Suanlam an neih lozia cu lungsiat thlak zetin an hmu aw thlang a si. A rawng an bawl ding le an biak ding cu an rak hril zo fawn si. “Cu tikah a dingmi le a ding lomi parah ziang vek thil a thlengaw tile keimah i riantu le rian lotu pawl ziang vek an cang ti cu ka minung pawlin an hmu sal ding a si.” (Malakhi 3:18). DR 552.2

Pathian daan hmelma pawl cun, pastor ihsiin an laldh a fate bik tiangin, thutak le an tuan ding thil pawl cu an thei suak rero thlang. Thupek palinak Cawlh Ni cu Pathian nung sinsiahnak a si timi cu tlai zet hnuah an hun thei suak ve thlang. An Cawlh Ni lem umzia dik tak le tiau vut parah inn an rak sakzia pawl tlai zet hnuah cun an thei suak ve. Pathian cu an rak do rero theu a si ti tla an hmuaw thlang. Sakhaw zirtirtu pawl cun Paradis fehnak lamzin zawhpi vekih salaw theu siin, mi pawl cu hlohralnak lamah an rak hruai zo a rak si. Kohhran rawngbawltu pawlih mawhphurhnak a rih danzia le an rinum lonak rah cu a rapthlakzia tla cu mitin thil timi an zoh dik caan a thlen hlan loah cun, theih theih a si hrih lo. Mi pakhat long a hloh hman a pawi danzia theihthiamnak cu catuan longin a run lantir lai ding a si. “Siahhlawh misual, feh hlo aw” tiih Pathianin a simmi tongkam thawih tawpnak ding cu a rapthlak zik tuk a si. DR 553.1

Van ihsiih aw rung suak cu Khrih a ratnak caan ding cu a run phuang ih, a minung pawl hnenah cun a catuan thukham cu a run pe. Khawpiri awn ring bik vekih a thu sim awn cun leilung hi a thang suak theh. Pathian minung pawl cun van lam cu zoh ringring cingin an ngai. An hmel cu sunlawihnak engin a run kah eng ih, Sinai ihsi Moses a rung turn lai hmel veldn a eng theh. Misual pawl cun an zoh ngam zul lo. A Cawlh Ni serh thianghlim ih, Pathian a cawimawitu pawl parah thlawsuaknak phuan a si hnu ahcun, nehnak au thawm cu nasa zetin a hung thang suak thlang a si. DR 554.1

Rei lote hnuah cun khawsak lam ihsiin sum dum fate, kuttum tiat ding hrawng hi a hung lang. Rundamtu hualveltu ding sum cu a rak si. Asinan, hla zetih thimin a phenmi tak vekin a um. Pathian mi pawl cun himi hi Minung Fapa ih sinsiahnak cu a si ti an theithiam. Leilam a rung naih sinsin tikah ngui thepthepin an rak thlir hai ih, a rung eng sinsin ih, a ropi deuhdeuh ih, sum var ropi emem hi a rak si. A hnuailam sunglawi dan cu meipi vek a si ih, a tlunlamah cun thukhamnak vangro cu a zam reihreih vethung a si. Nehtu ropi zet siin Jesuh cu a ra suak ih, tunah takzet cun, mualphonak le thawpihnak no cu in ding vekih “Riahsiatnak nei mi” si nawn loin, lei le vanih nehtu siin, mithi le minung pawl rorel sak dingin a ra thlang a si. “Rinum le Dik mi” a si ih, “Fel zetin ro a rel ih mi a do theu.” “Van ih ralkap pawl” cun an thlun (Thuphuan 19:11,14). Van hla mawi cu sak cingin vancungmi thianghlim tampi siar cawk lo cun an run thlun a si. Boruak kaupi cu engin a khat theh vekin a lang. “Pathian cu Edom ihsiin a ra sal. Pathian Thianghlim cu Paran tlang ihsiin a ra. A sunlawihnaldn van a khuh, a thangthatnak cu leilungah a khat. A rat tikah cun nimthlakau vekin a tleu, a kut ihsiin tleunak a suak zukzo; Cutawkah a cahnak cu thuhin a um (Habakuk 3:3,4). Cumi sum nung cu a rung naih deuhdeuh tikah, mit hmuahhmuah cun Nunnak Siangpahrang cu an hmu thlang. A lu thianghlim khal cu tunah cun hling lukhuhin a hmel a siat nawn lo ih, a lu thianghlimah cun siangpahrang lukhumin hmun a luah thlang a si. A hmel cu sunlai ni eng hnakin a eng sawn. “A puanah le a kawngpi ahcun, “Siangpahrang hmuahhmuah lakih Siang- pahrang siin, Bawi hmuahhmuah laldh Bawi Bik.” tiin a hmin a nganaw a si (Thuphuan 19:16). DR 554.2

A hmaiah cun minung pawl hmel hmuahhmuah cu a dawldang theh. Pathian a hnawltu pawl hrangah cun beidawnnak nasa zet cu a um. ‘Thinking cu a tirial ih, khuk pawl tla cu a thia thluh....an zateih hmel cu a dawldang theh a si.” (Jeremiah 30:6; Nahum 2:10). Mi ding pawl cun khur cingin, “Zoso ding khawsuak thei um ding?” an ti. Cutin, vancungmi pawlih zai awn cu a hung reh ih, dai thepthepin a um. Cutikah, “Ka zaangfahnak cu na hrangah a tawk a si.” Jesuhin a timi awn tla a theih theih. Cutikah miding pawlih hmel cu a hung tleu serser thlang ih, lungawinakin an khat theh. An vancungmi pawl cun ring sinsin in, leilung an run naih deuhdeuh tikah hla cu an sak. DR 555.1

Siangpahrang lakih Siangpahrang Bawi Bik cu sum parin, mei alhin velldm cingin a rung turn. Van pawl cu cabu zial tak vekin a zialaw ih, a hmaiah cun leilung hi a khur ih, tlang pawl le thliarkar pawl cu an thawnaw theh. “Kan Pathian cu a ra ding ih, a ngui men lo ding: A hmaiah cun mei a kang alh hluahhlo ding ih, a velkimah cun thlipi a hrang ding. A minung pawl parah khua a khan theinak dingah tlunlam van le leilung pawl cu a ko ding.” (Saam 50:3,4). DR 555.2

Cuticun, leilungih siangpahrang pawl, milian pawl, ralkap bawih pawl, mi lianngan le mi cak pawl, siahhlawh le siahhlawh lo pawl hmuahhmuah cu puk sungah le tlangih lungpuk sungah an relh theh ding; cutikah tlang pawl cun lungpi pawl hnenah, “In nen uhla, siangpahrang tohkhamih a totuih hmelhmai le Tuu Fa ih thinhengnak ihsiin in phen hram uh; an thinhengnak ni pi cu a ra thleng thlang a si hi; Hiti cun zoso ding khawsuak thei um ding?” (Thuphuan 6:15-17). DR 555.3

Diriamnak tongkam pawl cu a cem. Thuphanpernak hmurkaa cu a cip theh. Doawknak hriamnam khawngaw awn pawl le do awknak pawl, sa hiamhiam ih ralthuam thawih timtuahnak hmuahhmuah le hnipuan thisenih bual hnianghniang pawl tla cu a hlo thluh. Thlacam awn le lusun tap thawm long lo cu zianghman a um lo. A hlan pekte tiangih hmuhsuamnak nei thlun pawl kaa ihsiin tap thawm cu a hung suak ih, “A thinhengnak ni pi cu a ra thleng thlang a si hi; Hiti cun zoso ding khawsuak thei um ding?” tiah an ti. Misuaksual pawl cun an rak hmuhsuam zomi hmaiih din hnakin, tlangih lungpi pawlin nen hlo theh sehla an duh sawn thlang ih, an ngen zawk rero. DR 555.4

Cumi aw, mithi tiangin an theih thehmi cu an thei sal. Sual rim dingin vawi tarn tuk a rak sawm rero theu. An u le nau pawl, an rualpi le Jesuhin a tlanzomi pawl rori hmanin sual rim dingin an rak sawm rero zo. A zaangfahnak a hnawltuih hrangah, “Nan nun dan tha lo ihsiin Idr sal uh, ziangruangah so nan thih hloh ding?” rak ti rero tuih awkaa tluldh, mah le mah thiam lo awknak le mah huatawknak a neihtirtu a um lo a si.(Ezekiel 33:11). Tuih an aw theih salmi hi vawikhat hman an rak theih dah hrih lo tal si sehla an ti rero. Jesuh cun, “A lo ko ih, nan duh hai lo,” tiin a ti (Thufim 1:24,25). Cumi awkaa awn cun thaireh theh an duh hluahhlomi, ralrinawknak ding thucah an rak makngaih lo zomi pawl, sawmnak an rak khirmi pawl, hamthatnak an rak hnarmi pawl kha a run theih suahtir sal theh a si. DR 556.1

A tlawm laiih Khrih a rak hmuhsuamtu pawl tla cu an um theh. Puithiam bawi bikin a hro tumah khan Jesuh cun hitin a ti, “Minung Fapa hi thiltitheihnak vawrhlamah to in, van sum par ihsi a rung turn nan hmu ding,” tiin (Matthai 26:64). Hrehum a tuartu Bawipa in hibang thu pawl a rak sim zomi thu pawl hin nasa zetin an thinking cu sir awknak a pe. Tu ahcun a sunglawinak sungah amah cu an hmu zo ih, thiltitheinak vawrhlamih a to cu hmuh an hmabak hrih lai. DR 556.2

Pathian Fapa a si ngaingai ti a sim laiih a thu relmi hnihsawhtu pawl cu tunah cun, rel ding zianghman an thei nawn ta lo. A lalnak ziangih siar lo pawl le a siangpahrang lukhum khumtir dingih hmuhsuamtu ralkap pawl a fialtu, mi uangthuang pawl le Herod tiangin cunah cun an um ve theh. Pathian a ngaihsak lo le puan sendup sintirtu pawl, a lu thianghlim parih hling lukhum a khumtirtu pawl, siangpahrang Idanghrawl a kutih hrawltirtu pawl le a rak hnihsawhtu mipi pawl hmuahhmuah tiangin cunah cun an kim theh. Nunnak siangpahrang cu a bengtu, cil a phuitu pawl cun, khawildp a hmuh theihnak mit ihsi relh hlohnak hawlin an mangbang theh. A kutih tlawngkhen a khentu pawl, a hnakih a suntu ralkap pawl khal thinphang tuksumin le siraw zet cingin a hliamhma sii pawl tla cu an zoh rero men a si. DR 556.3

Pithiam le roreltu pawl cun fiang zetin Kalvari tlangili thil a rak thleng zo hmuahhmuah cu an mang suak sal a si. Diriam tuldh an lu thing rero cingih, “Mi dang hman na tidam theu a si si, mah le mah cu tidamaw thei fawn lo. Israel pawl siangpahrang a si si maw: tunah hin Khross par ihsiin rung turn hnik seh. Cunah cun kannih khalin kan zum ko ding. Pathian a zum a si si, a duh ahcun amah hi run runsuak ko seh ; Pathian Fa ka si,” a ti si he.(Matthai 27:42,43) tiih an au zawk rero lai tla kha tuksum cingin an vun mang ruangro hai. DR 557.1

Bawi Jesuh ih tahthim thu, hmuan enkawltu pawlin a neitu paih hnenah a sabit hmuan rah cu pe duh loin, a siahhlawh fialmi rak tiduhdahtu pawl le a fapa tiangih a rak thattu pawl cancin tla kha fiang zetin an vun mang suak a si. Anmah roriin hremnak ding an rak rel ciami, hmuan neitu pa cun ” hreh um zetin cuih misual pawl cu a tihloral theh ding’ an timi tla kha an thei suak. Cumi mi rinum lo lepawl hremnak ahcun, an maih um dan le an siatnak ding dik tak cu puithiam pawl le upa pawl cun an hmu thlang a si. Riahsiatnak thihpi tlak au thawm cu a hung thang. Jerusalem kawtthler khawk ruahro ih, “Khengbet uh Khengbet uh” tiih au thawm hnakih ring sawnin, “Pathian Fapa a rak si rori! Missiah ngei cu a rak si! tiih au thawm ring zet cu a hung um. Siangpahrang hnen ihsi tlan hlohnak ding an hawl rero. Thil bulhram pawl cu an thin a heng ih, lei khing cat thuk zet tlunah cun, beidawn thlak zetin relhnak an hawl rero. DR 557.2

Thutak a hnartu pawlih nunah cun, sia le tha theihnak a hung thangharh tikcu, hrawkhrawl zetih an nun lai theih suahnak, tuar har ngaingai cu a rung thleng thlang a si. Sawtnak um nawn si loih sirawknak hrehum zet cu an tuar hai a si. Sihmansehla, cu bang pawl cu “harsatnak cu thlisia bang le tihnung cu phusiing bangin a ra thlen tik’ thawn ruah cun, khaikhin tham khal a si lo. (Thufim 1:27). Khrih le a mi rinum pawl tihlohral theh a duhtu pawl cun, tunah cun mi ding pawl parih sunglawinak rung thleng cu an hmu thlang a si. An thinphan zet lai fangah cun, lungawi ih mithianghlim pawl au awn; “Ngai hnik uh, himi hi kan Pathian a si hi; anih hi kan nghak ringring ih, in rundam ding a si,” timi cu an thei thlang a si (Isaiah 25:9). DR 557.3

Leilung hnin dutdo le nimthlakau zukzo le khawpiri awn thawm karlakah cun, Pathian Fapa aw cun mithianghlim a itthat pawl cu a kai harh. Mi ding pawlih thlaan cu a zoh ih, vanlam hawiin a ban a phar ih, “Harh uh, harh uh, harh uh, nannih vutcamih cangmi pawl tho uh,” tiin a au. Leilung pumpululdh um mithi hmuahhmuah cun a aw cu an thei ding ih, a aw thei pohpoh cu an hung nung ding a si. Hnam tin, ci tin, tong tin le mitin lak ihsiih hung suak, ralkap rual feh thawm cun leilung cu a nghawr suak ding a si. Thihnak tan inn sungih tang pawl cu sunglawinak cem thei lo thawn an hung tho. “Maw thihnak, na mi nehnak khawiahso a si? Maw thlaankhur, na tur cu khawiah so a si? tiin an au hai (1 Korin 15:55). Mi ding a damlai pawl le mithi thosal pawl nehnak thu cu reipi an aupi a si. DR 558.1

Thlaanah an luh laiih an taksa tiat ciahin, thlaan ihsi cun an hung tho sal theh a si. Thosal mipi tarn tak lakah cun Adam tla a tel ve ih, a pianphung cu a mawi lawmmam a si. A san khal a sang tha zet. Asinan, Pathian Fapa hnakin a niam deuh. Suan neta lam mi pawl thawn cun an bangaw lo zet. Hinah hin minung tluksiatnak cu a lang fiang a si. Asinan, an zate cun catuan mi thar sinak le thazang thar thawn an tho fingfing. A tirah cun minung cun nuncanah long si loin, pianphung le ruangamah tiangin Pathian bangnak cu a thlau thluh dengdeng a si. Sihmansehla, Pathian bangnak hlo zo pawl cu run pe sal dingin Khrih cu a ra a si. Kan tlawmlai taksa tla cu a run tidanglam ding ih, amaih taksa sunglawi vekin a tuah thar sal ding a si. Hi taksa thi thei, tawt thei le duh umnak hrimhrim nei nawn lo, sualin a rak tiborhbanmi cu tha famkimin, mawi takin, thi thei nawn lo dingin tuah thar sal a si ding. Hmelhemnak le piansualnak hmuahhmuah cu thlaanah tanta theh a si ding. Caan reipi an rak neih nawn lomi, Eden hmuanih thing rah pawl cu an tlan sian sak an si sal ding ih, tlanzo pawl cu an thlahtu bul pawl thawn tiataw in an thlahtu bul pawlih sunglawinak vek co dingin an thanglian ding a si. Sual hliamnak hmasi reh har bik pawl tla cu tireh a si thluh ding. Khrihih mirinum pawl cun Bawipa kan Pathian ih mawinak cu an tawm ve ding ih, an thinlung le thlarau le taksa ahcun, an Bawipa an bangnak dik tak cu a lang thlang ding a si. Caan reipi ihsi an rak rel theumi le an beiseimi, an nghahhlap le an rak thlir ringringmi, sihmansehla famkim zetih an theihthiam ban dah lomi cu an co thlang ding a si. Aw, tlannak hi cu a va sunglawi tak em! DR 558.2

Mi ding pawl a damlai cu mitthep karah tidanglamin an um. Pathian aw ahcun tidanglam an si ih, tuah cun thi thei nawn lo ih tuah an si theh thlang. Mithianghlim kaihthohih um pawl thawn cun Bawipa tawng dingin vanah laksohin an um thlang. Leilung hmun kipi ita, van tawdeng ihsiin a khatlam deng tiangin, mi hriilmi pawl cu vancungmi pawlin an hrawng khawm. Nauhak te tak te pawl cu vancungmi pawlin an cawi ih, an nule pawl hnenah an pe. Caan reipi thihnaldn a rak then zomi hawidawt pawl tla cu thenawk um dah nawn lo dingin an tawngaw khawm thlang a si. Lungawinak rel cawk lo thawn van khawpi panin an so thluh hai a si. DR 559.1

A sir tualdh thla pahnih nei vanleeng a um ih, a thla hnuai ahcun ke pahnih a nungmi cu a um. “Thianghlim” tiin an au zawk rero ih, a thla pahnih khalin “Thianghlim” tiin an au rero ve. Vancungmi siar cawk lo thlunaw dutdo cingin “Thianghlim, Thianghlim, Thianghlim, Bawipa ziangldm a titheitu Pathian” tiin an au ve fawn. Jerusalem thar panih leeng thawn tlancia pawl an soh lai fangah cun, “Haleluiah” tiin an au thuptho a si. DR 559.2

Pathian khawpi an luh hlante ahcun, Rundamtu cun sinsiahnak a pe fingfing ih, Van Siangpahrang sungkua an sinak khal a pe theh. Engih thuamaw pawl cun Idl li neiin Baipa cu an din hual ih, anih cu mithianghlim pawl le vancungmi pawl hnakih sunglawiin a um ih, a cungnung hleice a si. A hmel ihsi duhdawtnak eng mawi zet ra zam suak cun amah a din hualtu pawl cu a kah eng sinsin. Siar cawk lo tlancia pawlih mit tampi cu a parah an fu thepthep zul ih, “mi dang hnakih hliamhmasi nei tarn sawn, minung hmuahhmuah hnakih hliam tarn sawn neitu” ih sunglawi dan a nasatzia cu an hmu fingfing a si. Nehtu pawlih lu parah cun amaih kut vawrhlam roriin sunglawinak siangpahrang lukhum cu a khumtir vivo hai a si. “Mi tinkim hrangih siangpahrang lukhum” timi le “Bawipaih hrangah” timi a hmin thar ngan veve cu a um (Thuphuan 2:17). Mi tin hnenah cun nehnak olif hnah le tingtang awnmawi zet cu a pek hai. Cufangah vancungmi pawl cun an hla mawi cu an hun thawh tikah an tingtang awn mawi zetin an rak rem sak ve ih, awn mawi sunglawi tuk cu a fawnin a fawn. Mitin thinking cu lungawinak sim cawk loin a khat fingfing. An lungawinak cu hlain an sak ih, “In duhdawt ih, a thisenin kan sualnak ihsi in tlantu, a mi a sa ah in tuahtu le Pathian le Paih lamah puithiamah in tuahtuih hnenah, a si, a hnen roriah cun sunglawinak le thuneihnak cu catuanin um ko seh,” tiin hla an sak (Thuphuan 1:5,6). DR 559.3

Rundamzomi mipi pawl ih hmai ahcun Khaw Thianghlim cu a um. Lunghlu saangka cu Jesuh cun kaupiin a hun awng ih, thutak kilkhawi thatu pawl cu lunglawmin an lut hai a si. Cunah cun Pathian Paradis, sualah a tluk hlanih Adamih umnak in tla cu an hmu. Cuih hnuah cun, minung hna ih theih dah hmuahhmuah hnakih mawi sawn hla mawi cun, “Nan buainak cu a cem thlang. Ra ula ka Paih vohcemi pawl, leilung seem tir ihsi, nan hrangih ram buatsaihmi cu co uh.” tiin a run ti. DR 560.1

Tuah cun dungthluntu pawl hrangih Bawipa’n a dilsakmi, “Nangin kei in pekmi pawl hi, ka umnaldh ka hnenah an um ka duh.” a timi cu a thleng 1dm ta riai a si. A thisenih a leimi pawl cu Khrih cun a Paih hnenah, ” A sunglawinak hmaiah nasa zetih hlim le borhhlawh kawpkai loin” a pe ta a si. “Hitawld hi nangmai in pekmi naufa pawl cu,” tiin a ti. “Nangin in pekmi pawl cu ka humhim thehzo.” Aw, tlannak duhdawtnak cu a va mak em! Duhdawtnak tawp nei lo Pathian cun tlancia pawl cu a hun zoh ih, amah an bangnak cu a hun hmu ih, sual ruangih hran awknak cu a um nawn ta lo. sual hmasi pawl khal a reh theh ih, minung cu Pathian thawn an remaw sal thlang ta a si. Aw, cumi tikcu cu a va nghahhlap um em! DR 560.2

Duhdawtnak rel cawk lo in, Jesuh cun a mi rinum pawl cu an Bawipaih lungawinak hruang sungah a lawm lut thlang. Sunglawinak ramih, a riahsiatnak le duhdawtnak thawih a rundam mi pawl a hmuh cu Rundamtuih lungawinak bik a si. Tlanmi pawl cun, thlacam le an hna hram tuannak le duhdawtnak rawngbawlnak ruangih nehnak Khrihah a ngahzo pawl cu an hmuh tikah, anmah a rak lungawipitu pawl an si theh a si ti an hmu ding a si. Siangpahrang tohkham cu an dinhual tikah cun, Khrih hrangih mi a rak nehtu le an neh sawn vivo mi pawl thawn an zaten siangpahrang lukhum cu Bawi Jesuhih ke hramah an ret tikah le amah thangthat dingih cawlhnak hmun nuam an ra thlen tikah cun, thinlung hmuahhmuah cu lungawinak rel cawk loin a khat theh ding a si. DR 560.3

Rundamzo mi pawl cu Pathian khawpiah lawm luh a si tikah cun, lungawinak thangthat hla mawi awn cu vanah a thang hiamhiam. Adam pahnih pawl khal cu an tawngaw thlang ding. A minung tuahmi, a seersiamtuih lakih sual santu, a sual ruangih Rundamtuih taksaih khenbeh tuarnak hmasi pawl khal a umtirtu, kan thlahtu bulhram bik cu pawm dingah Pathian Fapa cun a ban pharin a ding. Adam cun nunsia zetih thirih an kilhnak hmasi pawl cu a hun hmuh tikah, Rundamtuih tang sung hman bel lo’n a ke hramah bawkkhupin, “Tuu Fano thah hnu kha, a khung tuk aw! A khung tuk aw!” tiah a au zawk rero. Rundamtu cun zaidam tein a kaitho ih, reipi a rak vahvaih san tak, Eden hmuan mawi cu a hmuhtir sal a si. DR 561.1

Eden ihsi dum suah a si hnu khan, Adamih nun cu riahsiatnakin a khat. Thing hnah tla hmuahhmuah pawl, raithawinakih ran thah hmuahhmuah pawl, thil sersiammi pawl parih natnak ra thleng hmuahhmuah pawl, minung thianghlimnak parih borhhlawhnak hung um pawl tla cu a sualnak theih saltirtu longlong an si. Khawlohnak hung cerh tuamto a hmuh tikah cun, a sirawknak ruangih a lungngainak cun van tawngih awm a si. Zilhnak a rak dawn ciazo vekin, sual mawh cu a parah a tla zo fawn. Bawhsiatnak rah cu ngaitlawmawknak le thinsaunak thawn kum thawng khat zikzik cu a rak phur zo. A sualnak ruangih siraw emem in, rundamtuih thutiam cu a zum ih, cuihsin thawhsalnak beiseiin a itthat kha a si. Minung hlawhsamnak le tluknak ihsi cun Pathian Fapa cun a tlan ih, tunah cun tlannak rah izarah, a lalnak hmaisa cu Adam cun a luah sal leh a si. DR 561.2

Hlim zetih tlanglengin, hlanih a lungawinak thing rak si dah zo, a thianghlim laiih amah roriin a rah a rak loh theu pawl cu a hmu sal a si. Sabit hri, amahin a kut roriih duat zetih a rak enkawl theu pawl le a rak ceibawl theu pangpar mawi zet pawl tla a hmu theh sal. Cubang pawl cu a ngaingai an si ti a thei fiang. Himi hi Eden dinthar salmi cu a si ih, hlanih dumsuah a si lai hnaldh mawi sawn a si ti tla cu a theithiam theh. Rundamtu cun nunnak thingkung lam cu panpiin, a rah tla cu a lo ih, a hun eitir a si. Khua a hun hawi ih, mipi tarn tuk amaih thlah pawl longlong, rundam si thehzo pawl Pathian Paradis ah ding pawl cu a hmu. Cutikah a siangpahrang lukhum cu a phoih ih, Jesuh ih ke hramah a ret. A tang sungah tlu lutin Bawipa cu a pawm. Sui tingtang cu an rak turn ih, “Tuu Fano thahzomi, A nungsaltu hi a khung tuk aw, a khung tuk aw” tiih nehnak hla mawi an rak sakmi cun van cu a thangkhawk theh a si. Adamih tesinfa pawl cun an siangpahrang lukhum cu Jesuh ih ke hramah retin, hla sak cingin a hmaiah cun an bawkkhup theh a si. DR 561.3

Adam a tluksiat laiih a rak taptu, Jesuh a thawhsaal tildh lungawi aipuangtu, a hmin zumtu pawl thlaan ihsi a tho saltu pawl hmuahhmuah hrangih thlaan awn sak a si tildh lungawi zettu Vancungmi pawl tla cun himi tawnawk khawmnak hi an theihpi hai a si. Tunah cun rundamnak hna cu tuan theh a si zo ti an hmu ih, thangthatnak hla an sakmi cu an rak telpi hai a si. DR 562.1

Krustal tipi, siangpahrang tohkham hmaiih ummi, thlalang vekih tie tifinriat, meisa a sungih um vekih lang, Pathian sunglawinak hmelhmang kengtel ih tie serser ahcun, “Sahrang le a lem, a sinsiahnak le a hmin nambar pawl a neh thehtu” pawl cu an pungkhawm hai. Minung lak ihsiih tlanzomi minung 144,000 pawl cu, “Pathian tingtang kengin” “Tuu Fano Zion tlangih ummi thawn, an ding tlang thluh ih, cutikah, tii tampi awn vek le khawpiri awn ring zet vek awn tlukin, “tingtang hri buntu pawlih an bunmi awn vek” cu a awn a si (Thuphuan 14:1-5,15:3,7:14-17). Siangpahrang tohkham hmaiah cun, minung 1444,000 pawl lo cun zohmanin an sak thei lomi hla “hla thar” cu an sak. Moses le Tuu Fano hla a si ih, rundamnak hla mawi a si. Minung 1444,000 sungih tel lo cun, zohmanin cuih hla cu an cawng thei lo. Anmaih tawntheihmi hla ngaingai a si ruangah a si. Midang cun an tawn vek hi an tawng ve si lo. “Cubang pawl cu Tuu Fano ih fehnak kipah a rak thluntu pawl an si. Cumi pawl cu leilungih minung lak ihsi tlan suahmi pawl an si. “Pathian le Tuu Fano hrangih rah hmaisa bik an si (Thuphuan 14:1-5). “Hibang pawl hi hrehum nasa zet ihsiih suak pawl kha an si.” Buai tikcaan, miphun um hnu hrimhrimih um dah lo a rak pal tlangtu pawl an si. Jakob ih mangbang riahsiatnak caan cu an tuar suak zo; Pathian khawkhannak neta bik cu a cem hlan lo rel saktu nghaldn an ding hai a si. Sihmansehla, an puan pawl cu “Tuu Fano thisenin an thianfaitir zo” ruangah run suah an si zo a si. “An kaa ihsi cun thuphan hrimhrim a suak lo. Pathian hmaiah sawiselbo in an um a si. Curuangili Pathian tokham hmaiah um thei an si. A sun a zanin bialdnn ahcun a rawng an bawl sak a si. Cutikah, siangpahrang tohkham parih totu cu an hnenah a um.” Leilung hi pamnak le hriin a khah lai tla cu an hmu ringring ih, ni khin mi em ut theinak cu a nei ih, anmah rori hmanin rilrawn le tihal pawl cu an rak tuar suak dahzo kha a si. “Sihmansehla, an ril a rawng nawn lo ding ih, an tii a hal nawn lo ding ih, ni khalin a em nawn lo ding ih, khawsa hrimhrim an thei nawn fawn lo ding a si. Tuu Fano, siangpahrang tohkhamih a tomi cu anmah a kilvengtu a si ding ih, nunnak tiva ah a hruai hai ding; Pathianin an mit ita mitthli hmuahhmuah cu a hnul fai sak ding a si.” (Thuphuan 7:14-17). DR 562.2

A tlaitluanin Rundamtuih mihriil pawl cu hrehum tuarnak tlawngah zirin le thununin an rak um zo. Leilungah hin lamzin fiak zetzet an rak zawh zo. Hrehumnak kang faitu meipi ah tithianghlim an si zo. Jesuh ih hminiin dodalnak pawl, huat hlawhnak pawl, thuphanih heknak pawl tla an rak tuar theh zo. Hrehumnak nasa zet lakah khal Bawipa cu an thlun ih, mah le mah phataw in, beidawnnak lungsiat thlak pipi pawl tla an pal tlang theh zo a si. An thil tawnmi hrehum zetzet pawl cun sual hi a sualzia, thil a titheizia, mawhnak a neih nasatzia, sual ruangih an eng a pih danzia pawl tla cu an rak zir thei theh zo ih, an lungten tuk thlang lawmmam. Theih ban lomi raithawinak, sual thawi damnak dingih tuahmi cu an hun theih cian tikah cun, phu lo le tling lo zet an si an thei suakaw zul a si. Sualah a tlu ve lo pawlin an theihthiam ve ban hrimhrim lomi lungawinak le thangthatnakin an khat thlang a si. Sual nasa zet ngaidamnak cu an co zo ruangah an duhdawtnak thinking tla cu a thuldn a ropi a si. Khrihih tuarnak a rak tuarpitu pawl an si ruangah cun, a sunglawinak khal cu co ve tlak an si. Pathian roluahtu pawl cu inn sung kelkawm ihsi le maurap inn sung ihsiin tla, tan inn pawl ihsiin, khai thatawknak hmun ihsiin, tlang sang le lei kaw sung ihsiin tla, tifinriat sung ihsiin tla an hung suak hai. Lei ah hin rethei le hrehum zetin le tiduhdah tuarin an um a si. Satanih bumnak sungah an pekawk duh hrimhrim lo ruangah mi maktaduai tarn tak cu hmin se zetin thlanah an lut kha a si. Sihmansehla, tunah cun, “Amah, Pathian ngei cu Roreltu a si thlang.” Saam 50:6). Tunah zet cun lei rorelnak thu pawl cu a kir saltir theh thlang. “A minung pawlih hminsiatnak cu a la hlo thlang ding” (Isaiah 25:8). “Mithianghlim pawl, Bawipaih tlanzomi pawl” tiih koh an si thlang ding. “Vutcam ai ah pangpar thi kual, riahsiatnak aiah hlimnak hriak pawl, nguinak thlarau aiah thangthatnak hnipuan pawl cu an hnenah pek awkah ruatmi a si.”(Isaiah 61:3). Cak lo, tihrehum, tidarhsarh le nehsiahin an un nawn lo. Tuih si cu Bawipa thawn kumkhuain an um thlang ding a si. Leilungih mizahum bik pawlin an hruk theu hnipuan hnakih ropi sawn hruldn siangpahrangtohkham hmaiah an ding thlang ding. Leilungih siangpahrang pawlin an khum theumi hnakih ropi sawn siangpahrang lukhum cu khumtir an si ding a si. Harsatnak le tahnak caan cu a cem tata thlang. Sunglawinak Bawipa cun an mit ita mitthli cu a hnul fai sak zo ih, riahsiatnak bulhram khal a hlo zo. Thangthatnak hla mawi fiang le mawi zet cu olif hnah hawi cingin an rem huphup mai a si. Van pumpulukin a thang cu a khawk hemhem. “Kan Pathian, siangpahrangtokham parah a tomi le Tuu Fano hnenah cun,” tiih au in mi phunldpin an thlun. Van ih a ummi hmuahhmuah cun an rak sawn ih, “Amen, thlaw- suahnak, sunglawinak, fimnak, lungawinak, upatnak, huham le cahnak cu kumkhuain kan Pathian ta si ko seh,” tiin an ti (Thuphuan 7:10,11). DR 563.1

Hi dam sung caanah hi cun tlannak a hlut danzia hi kan thei zik fang a si. Kan thinking tawite hi a ban cin tawk teah theih tawp suahin, sunglawinak, nunnak le thihnak, rorel diknak le zaangfahnak pawl Khross ih a tawngaw khawmmi pawl cu ruah suah caan nei khal nungna, a famkim cun kan thei hrih cuang lo ding. Tlannak duhdawtnak dung le vang, a thukzia le a sanzia hi kan thei ruaran fang a si. Tlanciami pawl khalih vawikhatah theih theh cawk ding a si lo. Kumkhuain thutak thar, mak le lawmum thar vivo cu thinlungah a hung suak vivo ding a si. Hi leilung riahsiatnak le natnak pawl le thlemnak pawl cem theh zo hmansehla, a umtirtu tiangin hlo zo hman sehla, Pathian mi pawl cun an rundamnak man tlakzomi cu fiang zetih cinken ringringnak an nei thlang ding a si. DR 564.1

Tlanzo mi pawl cun catuanin Khrih ih Khross cu an zir ding le an hlapi bik a si thlang ding ill, khenbeh tuartu Khrih cu an hmu ringring ding a si. Sunlawinak pekmi Khrih ihsiin khenbehzo Khrih cu an hmu ding a si. Van boruak kaupi sungih khawvel siar cawk lo tuah ih a cinghritu, Duhdawtnak Pathian, Vancung Bawi Bik, Cherubin le Seraf tleu mawi zetzet pawlin an thangthatmi, misual rundam dingih tangdawr zetih mah a peawtu, kan sualnak ruangih mualpho le mawh hmuahhmuah a phurtu, leilung thiamlo conakin a thinlung a hrenmi, Kalvari Khross parih a nunnak tiang hlantu, a Pain a hmel sinak a thup sakmi pawl hmuahhmuah cu ziang tik hmanah nghilh a si dah nawn lo ding. Khawvel hmuahhmuah a tuahtu, ziangkim tawpnak dan ding a relfeltu, minung a duhdawt ruangih mah le mah rori a hnuk niamaw theh theitu hi, khawvel hrangah cun a makin thangthat lo theih a si lo. Tlanzo pawl cun an Rundamtu cu an zoh ih, Paih sunglawinak a hmelih tleu suakmi cu an hmu ih, a siangpahrang tohkham cu catuan catuanih um ding a si ti an thei ciang ih, a uknak cu a tawp dah lo ding ti an theih hmuahhmuahnak cun thangthatnak hla mawi, “A khung e, Tuu Fano thahzomi hi a khung e, Amaih thisen hlu bik cun Pathian hnenah in tlanzo a si.” timi hla sunglawi zet cu an sak ding a si. DR 565.1

Khross thupmi cun thilthup hmuahhmuah cu a hrilhfiah theh. Kalvari ihsi tleunak ra suak, tihnung zet vekih langmi kha, mawi zet le mit la zetah a cang sal a si. Zaangfahnak, zaidamnak, nu le pa duhdawtnak pawl cu, thianghlimnak le thiltitheinak pawl thawn remaw zetin a tawngaw hai a si. A siangpahrang tohkham sunglawi, cawi sanih a ummi cu kan hmu thlang. Tui hlan hmuahhmuah hnaldh fiang sawnin kan hmu ih, “Kan Pa” kan rak tizahmi umzia khal cu fiang sinin kan thei thlang a si. DR 565.2

Fimnaldh a khattu cun, rundam kan si theinak dingah a Fapa a run hlan timi long lo cu remruatnak dang a nei thei lo ti hi theih fiah a si ding. Himi hlanawknak hin himi leilung hi, thi thei lo, lungawinakih a khatmi pawl longin an luah dingmi cu a si. Thim thiltitheinak le Rundamtuih do awknak rah cu, tlanzomi pawlih lunglawmnak, catuanih Paih sunglawinak dingih luangliam ringring ding hi a si. Cumi cu Pathian ngaiah minung hlutnak tilangtu a si ih, a man hrangah a pekmi ahcun Pa cu a lung a kim ih, Khrih hman cu a pekawknak ropi zet rah a hmuh tikah a lung a si tuk rori a si. DR 565.3