Sugilanon sa Paglaum

Ang Misteryo Sa Sala

Sa iyang ikaduhang sulat ngadto sa mga taga-Tesalonica, gitagna ni apostol Pablo ang dako nga pagapostasya nga magabunga ngadto sa pagkamugna sa papanhong gahum. Iyang gipahayag nga ang adlaw ni Cristo dili pa moabut “hangtud nga mahitabo una ang pagsupil, ug ang pagtungha sa tawo sa kalapasan, ang tawong pagalaglagon, nga magasupak ug magapahitaas sa iyang kaugalingon batok sa tanang ginatawag ug dios o sa bisan unsa nga ginasimba, nga tungod niana siya magapahigayon sa paglingkod sulod sa templo sa Dios, ug magapahayag nga siya Dios.” Ug dugang pa, gipasidan-an sa apostol ang iyang kaubanang tomotoo nga ang tinagoan sa kalapasan gikapalihok na.” 2 Tesalonica 2:3, 4, 7. Bisan pa kaniadto kasayo nakita na niya nga nagasulod sa iglesia ang mga sayop nga maoy magaandam sa dalan alang sa pagkamugna sa Papasya. SP 93.2

Sa hinayhinay, kunohay tago ug hilom usa niadtong una ug dayon mas nagakadayag na samtang kini nagdugang sa kusog ug sa dihang nakagahum na sa tawhanong mga hunahuna, ang misteryo sa sala nagpadayon sa iyang malimbongon ug mapasipalaon nga buhat. Sa halos wala kabantayi ang mga kustombre sa pagdili pagtoo og Dios misulod sa Cristohanong iglesia. Ang espiritu sa pakigkompromiso ug pakighiuyon napunggan sulod sa usa ka panahon pinaagi sa mapintas nga mga pagpanglutos nga giantus sa iglesia ilalum sa paganismo. Apan sa dihang natapos ang pagpanglutos, ug ang Cristianismo misulod sa mga korte ug mga palasyo sa mga hari, iyang gikambyohan ang mapainubsanon nga pagkasimple ni Cristo ug sa Iyang mga apostoles sa pagkamapahitas-on ug garbo nga ila sa pagano nga mga saserdote ug mga pangulo, ug ang mga tulumanon sa Dios iyang gipulihan og tawhanong mga teoriya ug mga tradisyon. Ang taphaw nga pagkadani ni Constantino sa unang bahin sa ikaupat nga siglo nagdala og dako nga kasadya, ug ang kalibutan, nga gibistihan sa mga kupo sa pagkamatarung, misulod ngadto sa iglesia. Karon ang buhat sa pagdaut paspas nga milambo. Ang paganismo, samtang kini nagpakita nga napildi, nahimong madaugon. Ang iyang espiritu ang nagdumala sa iglesia. Ang iyang doktrina, mga seremonya, ug mga tootoo gisagol ngadto sa pagtoo ug pagsimba sa nag-angkon nga mga sumusunod ni Cristo. SP 93.3

Kini nga kompromiso tali sa paganismo ug Cristianismo nagresulta sa pagkamugna sa tawo sa sala nga gitagna nga nagabatok ug nagabayaw sa iyang kaugalingon labaw sa Dios. Ang higante nga sistema sa bakak nga relihiyon usa ka obra-maestra sa gahum ni Satanas—usa ka monumento sa iyang mga paningkamot nga ipalingkod ang iyang kaugalingon sa trono aron gamhan ang yuta sumala sa iyang kabubut-on. SP 94.1

Maoy usa sa nagapanguna nga mga doktrina sa Romanismo nga ang papa ang makita nga ulo sa unibersohanon nga iglesia ni Cristo, nga gitugyanan sa labaw nga kagahum ibabaw sa mga obispo ug mga pastor sa tanang bahin sa kalibutan. Labaw pa niini, ang papa nagangkon alang sa iyang kaugalingon sa mga titulo nga Iya sa Dios. SP 94.2

Nasayod gayud si Satanas nga ang Balaang Kasulatan makatabang sa katawhan sa pag-ila sa iyang mga limbong ug sa pag-asdang sa iyang gahum. Pinaagi sa Pulong nga ang Manluluwas sa kalibutan nakasukol sa iyang mga pang-atake. Sa matag atake gipresentar ni Cristo ang taming sa walay katapusang kamatooran, nga nagaingon, “Nasulat na.” Ang matag sugyot sa kaaway iyang gitubag gamit ang kaalam ug gahum sa Pulong. Aron mapadayon ni Satanas ang iyang impluwensya sa ibabaw sa katawhan ug aron mamugna ang kagahum sa papanhon nga mangingilog, kinahanglan iya silang ipabilin nga ignorante sa Kasulatan. Ang Biblia magabayaw sa Dios ug magabutang sa may kamatayon nga mga lalaki ug mga babayi sa ilang insaktong lugar. Tungod niini nga rason, kinahanglan tagoon ug punggan ang iyang sagrado nga mga kamatooran. Kini nga panghunahuna gidawat sa Romanong iglesia. Sulod sa ginatus nga katuigan gidili niini ang paghimo sa Biblia. Ang katawhan gidid-an sa pagbasa o sa pag-angkon niini sa ilang mga puloy-anan, ug ang mga walay baruganan nga mga saserdote ug mga pari naghubad sa mga pagtolon-an sulod niini aron tipigan ang ilang mga pag-angkon. Pinaagi niini ang papa hapit ilha sa kinatibuk-an ingon puli sa Dios dinhi sa yuta, tinugyanan sa labaw nga kagahum ibabaw sa iglesia ug nasud. SP 94.3

Giusab ang mga Panahon ug mga Kasogoan—Sa nawala na ang tigbantay sa sayop, si Satanas nagbuhat sumala sa iyang kabubut-on. Ang tagna nagpahayag nga ang Papasya magatinguha “sa pag-usab sa mga panahon, ug sa Kasogoan” Daniel 7:25. Wala kini nagmakuli sa pagtinguha niini nga buhat. Aron tanyagan ang mga konbertido gikan sa paganismo og hulip sa pagsimbag mga diosdios, ug sa ingon pasidunggan ang taphaw nga pagdawat sa Cristianismo, ang pagsimbag mga larawan ug “mga imahe sa kadugayan gilakip sa Cristohanon nga pagsimba. Ang mando sa usa ka malangkubon nga konseho sa katapusan nagmugna niini nga sistema sa pagsimbag diosdios. Aron kompletohon ang mapasipalaon nga buhat, naghunahuna ang Roma nga papason gikan sa kasogoan sa Dios ang ikaduhang sugo, nga maoy nagadumili sa pagsimbag mga larawan, ug tungaon ang ikanapulo nga sugo, aron magpabilin ang gidaghanon sa kasugoan. SP 95.1

Ang espiritu sa pagpahiuyon sa paganismo nagbukas og dalan alang sa dugang nga pagbaliwala sa kagahum sa Langit. Gihilabtan usab ni Satanas ang ikaupat nga sugo, ug gituyo nga ipasalikway ang karaang Adlawng Igpapahulay, ang adlaw nga gipanalanginan ug gibalaan sa Dios, ug gibayaw puli niini ang pista nga gibantayan sa mga pagano ingon “hamili nga adlaw sa adlaw.” Kining maong kausaban wala himoa sa dayag niadtong una. Sa unang mga siglo ang tanan nga mga Cristohanon nagbantay sa matuod nga Adlawng Igpapahulay. Abughoan sila kung alang sa dungog sa Dios, ug, sa pagtoo nga ang Iyang kasogoan walay paglubad, mainiton nila nga gibantayan ang kabalaan sa iyang mga tulumanon. Apan si Satanas nagbuhat sa lilong pinaagi sa iyang mga ahensya aron makab-ot ang iyang katuyoan. Aron dad-on ang pagtagad sa katawhan ngadto sa Domingo, gihimo kini nga pista sa pagpasidungog sa pagkabanhaw ni Cristo. Ang relihiyosong mga pag-alagad gihimo niini nga adlaw, apan giila kini nga usa ka adlaw alang sa kalingawan, ug ang Adlawng Igpapahulay padayon nga giilang balaan. SP 95.2

Sa pagano pa siya, si Constantino nagpakanaug og mando nga nagpatuman sa kinatibuk-an nga pagbantay sa Domingo ingon usa ka pangpublikong pista sa tibuok Empiryo sa Roma. Human sa iyang pagkakabig nagpabilin siya nga lig-on nga tigpanalipod sa Domingo, ug dayon iyang gipamugos ang iyang paganhon nga mando sa ikaayo sa iyang bag-ong pagtoo. Apan ang dungog nga gihatag niini nga adlaw dili pa gihapon igo aron pugngan ang mga Cristohanon sa pagtagad sa matuod nga Adlawng Igpapahulay ingon nga balaan alang sa Ginoo. Kinahanglan himoon ang laing lakang: kinahanglan itupong ang bakak nga Adlawng Igpapahulay sa matuod. Pipila ka tuig human gipakanaug ni Constantino ang iyang mando, gitawag sa Obispo sa Roma ang Domingo nga adlaw sa Ginoo. Niini nga paagi ang katawhan inanay nga gigiyahan sa paghatag niini og balaang pagtagad. Sa gihapon, nagpabilin nga gibantayan ang orihinal nga Adlawng Igpapahulay. SP 96.1

Ang labawng limbongan wala makahimo sa pagtapus sa iyang buhat. Gitinguha niya nga tingbon ang Cristohanong kalibutan ilalum sa iyang bandera ug ipatuman ang iyang gahum pinaagi sa iyang puli, ang mapahitason nga papa nga nag-angkon nga representante ni Cristo. Pinaagi sa wala kaayo nakabig nga mga pagano, ang ambisyoso nga mga pari ug ang nahigugma-sa-kalibutan nga mga magbubuhat sa iglesia, nahimo niya ang iyang katuyoan. Matag karon ug unya may dagko nga mga konseho nga gimugna, sa diin ang mga pangulo sa iglesia nagtipon gikan sa tibuok nga kalibutan. Sa halos tanang konseho ang Adlawng Igpapahulay nga gitukod sa Dios gipaubos og diyutay, samtang ang Domingo gipataas. Sa ingon niini napasidunggan ang pagano nga pista sa katapusan ingon usa ka diosnong kahimoan, samtang ang Adlawng Igpapahulay sa Biblia giila ingon usa ka karaang handumanan sa tinoohang Judio, ug ang mga nanagbantay niini giila nga tinunglo. SP 96.2

Ang dakung bakakon nagmalampuson sa pagbayaw sa iyang kaugalingon “batok sa tanang ginatawag ug dios o sa bisan unsa nga ginasimba.” 2 Tesalonica 2:4. Misulay siya sa pag-usab sa nag-inusarang tulumanon sa diosnon nga kasogoan nga sa walay sipyat nagatudlo sa tanang katawhan ngadto sa matuod ug buhi nga Dios. Diha sa ikaupat nga sugo ang Dios gipadayag nga Manlalalang sa mga langit ug sa yuta, butang nga naghimo Kaniya nga lahi kay sa bakak nga mga diosdios. Aron mahimong handumanan sa paglalang nga ang ikapitong adlaw gibalaan ingon usa ka adlaw diin magpahulay ang tawo. Gibuhat kini aron mahinumduman kanunay sa katawhan ang buhi nga Dios ingon tinubdan sa tanang butang ug katuyoan sa pagtahod ug pagsimba. Gisulayan ni Satanas pagliso ang katawhan gikan sa ilang pag-ila sa Dios ug gikan sa pagtuman sa Iyang kasogoan. Gani iyang gipunterya ang iyang mga paningkamot batok sa usa ka sugo nga nagatudlo sa Dios nga Maglalalang. SP 96.3

Sa karon ang mga Protestante namugos nga ang pagkabanhaw ni Cristo sa adlaw nga Domingo ang naghimo niini nga Cristohanong Adlawng Igpapahulay. Apan ang ebidensya sa Kasulatan kulang. Walay sama nga dungog nga gihatag niini nga adlaw si Cristo o ang Iyang mga apostoles. Ang pagbantay sa Domingo ingon usa ka Cristohanon kahimoan nagagikan niadtong “misteryo sa pagpakasala” nga nagsugod bisan pa sa kapanahonan ni Pablo. Asa ug kanus-a man gisagop sa Ginoo kining anak sa Papasya? Unsay husto nga rason alang sa kausaban diin ang Kasulatan walay gisulti? SP 97.1

Niadtong ikaunom nga siglo ang Papasya lig-on na kaayo. Ang iyang lingkoranan sa gahum gibutang sa harianon nga siyudad, ug ang Obispo sa Roma giila nga pangulo sa tibuok iglesia. Gipulihan sa Papasya ang Paganismo. Gihatag sa dragon ngadto sa mananap nga mapintas “ang iyang gahum ug ang iyang trono ug ang dakung pagbulot-an.” Pinadayag 13:2. Ug karon nagsugod ang 1260 ka tuig sa papanhong pagpanglupig nga gitagna ni Daniel ug ni Juan. (Daniel 7:25; Pinadayag 13:5-7.) Ang mga Cristohanon gipugos sa pagpili tali sa pagtugyan sa ilang integridad ug dawaton ang papanhong mga seremonya ug pagsimba o sa usikan ang ilang mga kinabuhi sa mga bartolina o ang mag-antus sa kamatayon diha sa silotanan, sa kalayo, o sa atsa sa berdugo. Karon natuman ang mga pulong ni Jesus, “Ug igapanugyan kamo bisan gani sa inyo rang kaugalingong mga ginikanan ug mga igsoon, ug mga kaparyentihan ug mga kahigalaan; ug ang uban kaninyo ilang ipapatay. Ug kamo pagadumtan sa tanang tawo tungod sa akong ngalan” Lucas 21:16, 17. Ang pagpanglutos batok sa mga matinud-anon nagsugod uban sa mas dakung kasilag kay sa niadtong una, ug ang kalibutan nahimong usa ka halapad nga girahanan. Sulod sa ginatus nga katuigan ang iglesia ni Cristo nakakaplag og dalangpan diha sa pagpahilit ug pagtago. Ang manalagna nagsulti, “Ug ang babaye mikalagiw ngadto sa kamingawan, diin may dapit siya nga gitagana kaniya sa Dios, diin pagatil-ogan siya sulod sa usa ka libo duha ka gatus ug kanuman ka adlaw.” Pinadayag 12:6. SP 97.2

Ang Mangitngit nga Kapanahonan—Ang pagkahimo sa Romanong Iglesia nga gamhanan mao ang nagmarka sa pagsugod sa Mangitngit nga Kapanahonan. Sa dihang midako ang iyang gahum, ang kangitngit nagkalalum. Ang pagtoo gikuha gikan kang Cristo, ang matuod nga patukuranan, og gibalhin sa papa sa Roma. Imbis nga magsalig sa Anak sa Dios alang sa kapasayloan sa sala ug alang sa walay katapusan nga kaluwasan, ang katawhan nagtutok sa papa ug mga saserdote ug mga pari nga iyang gitugyanan sa pagbulot-an. Gitudloan sila nga ang papa mao ang ilang tigpataliwala, ug nga walay makaduol sa Dios gawas kon moagi kaniya, ug dugang pa, nga siya ang puli sa Dios alang kanila, ug busa pagatumanon siya sa walay pagduda. Ang usa ka pagliko sa iyang mga tulumanon igo na nga rason alang sa labing bug-at nga silot nga igadapat sa lawas ug kalag sa mga nakasala. SP 98.1

Busa ang mga hunahuna sa katawhan gisaylo gikan sa Dios ngadto sa daling masayop, masalaypon, ug mapintas nga mga tawo—ug labaw pa niana, ngadto sa prinsipe sa kangitngit mismo, nga nagapalihok sa iyang gahum pinaagi kanila. Ang sala gitago sa sapot sa pagkabalaan. Aron tagoon ang Kasulatan ug aron ilhon sila sa katawhan nga labing labaw, wala kitay laing kinahanglan gawas sa bakak, limbong ug makadaut nga kasal-an. Kauban sa pagpataas sa tawhanong kasogoan ug mga tradisyon miabot ang kadautan nga kanunay nagabunga ngadto sa pagsalikway sa kasogoan sa Dios. SP 98.2

Mga Adlaw sa Katalagman—Mga adlaw kadto sa katalagman alang sa iglesia ni Cristo. Gamay ra gayud ang matinud-anon nga nagdala sa estandarte. Bisan pa nga ang kamatooran wala pasagdi nga mahutdan og mga saksi, sa gihapon may mga panahon diin daw maangkon sa sayop ug tumotumo ang hingpit nga kadaugan ug ang matuod nga relihiyon daw mapapa na gikan sa yuta. Wala na sa panglantaw sa iglesia ang maayong balita, apan ang mga porma sa relihiyon nagdaghan, ug ang katawhan gisilotan sa mabug-at nga mga tulumanon. SP 98.3

Gitudloan sila dili lamang sa pagtutok sa papa ingon ilang tigpataliwa kondili sa pagsalig sa ilang mga binuhatan alang sa kapasayloan sa ilang sala. Ang taas nga mga pagpanglangyaw, mga binuhatan sa penitensya, mga pagsimba sa mga imahe, mga pagpatindug og mga iglesia, mga ampoanan, ug mga halaran, ug mga bayad sa dagkung mga salapi ngadto sa iglesia—kini ug ang daghan pang sama niini nga mga binuhatan ang gipatuman aron sa paghupay sa kasuko sa Dios o aron maangkon ang Iyang kaayo, nga daw ang Dios sama sa tawo, nga masuko tungod sa mga gagmayng butang, o mapahilum pinaagi sa mga gasa o mga binuhatan sa penitensya! SP 98.4

Ang nagaabot nga mga siglo nakakita og padayon nga pagdugang sa sayop sa mga doktrina nga gipasugo sa Roma. Bisan sa wala pa ang pagkamugna sa Papasya, ang mga pagtolon-an sa mga wala nagatoo og Dios nga mga pilosopo may pagtagad ug may impluwensya na sa iglesia. Daghang mga nanag-angkon nga sila nakabig ang naggunit sa gihapon sa mga baruganan sa ilang pagano nga mga panghunahuna, ug wala lamang nila gipadayon ang pagtoon niini kondili ila pang gisugyot kini sa uban ingon pamaagi aron ilang maimpluwensyahan ang mga dili magtototo. Nahimo kining hinungdan sa pag-abot sa mabug-at nga mga sayop sulod sa Cristohanong pagtoo. Ang nagpanguna niini kanila mao ang pagtoo sa natural nga pagkadili mamatay sa tawo ug ang iyang pagkadili mawadan sa panimuot bisan sa kamatayon. Kini nga doktrina naghan-ay sa pundasyon sa diin gipasikad sa Roma ang pag-ampo sa mga santos ug ang pagbalaan kang birhen Maria. Gikan niini nitubo ang tumotumo mahitungod sa walay katapusang pagsakit alang niadtong namatay nga wala naghinulsul, nga sayong nahilangkub sa papanhon nga pagtoo. SP 99.1

Kini nga mga butang nag-andam sa dalan aron makasulod ang lain pang inimbento sa paganismo, ang gitawag sa Roma nga purgatoryo, ug gigamit kini aron hadlukon ang mga madaladala ug tootoohon nga kadaghanan. Kini nga bakak nagsulti nga adunay usa ka dapit alang sa pagsakit kon asa nagapabilin ang mga kalag niadtong wala nakaangkon sa walay katapusan nga silot alang sa ilang mga sala, ug kon asa, pwede sila nga mopahawa human sila maluwas gikan sa pagkamahugaw ug madawat sa langit. SP 99.2

Sa gihapon may usa pa ka laing imbento nga gikinahanglan aron ang Roma makapahimulos sa mga kahadlok ug bisyo sa iyang mga sumusunod. Ang doktrina sa mga indulhensya mitubag niini nga panginahanglanon. Ang hingpil nga kapasayloan sa mga sala—sa miagi, sa karon, ug sa umalabot—ug ang pagkaluwas gikan sa tanang mga kasakit ug mga silot nga natigum gisaad alang sa tanan nga magaapil sa mga gira sa papa aron dugangan ang iyang yutan-ong gingharian, aron silotan ang iyang mga kaaway, o pamatyon ang mga nangahas sa pagdumili sa pagdawat sa iyang espirituhanong pagkalabaw. Ang katawhan gitudloan usab nga pinaagi sa pagbayad og salapi ngadto sa iglesia pwede nila nga maluwas ang ilang mga kaugalingon gikan sa sala ug sa ingon man luwason ang mga kalag niadtong nangamatay na nila nga mga higala nga gisunog sa nagaut-ot nga kalayo. Niini nga mga pamaagi gipuno sa Roma ang iyang mga sudlanan ug gitipigan ang pagkaharianon, pagkaadunahan, ug ang bisyo niadtong mga nagpakaaron-ingnon nga mga representante Niya nga wala gani bisan may mahigdaan sa Iyang ulo. SP 99.3

Ang sulondan sa panihapon sa Ginoo sumala sa Biblia giilisan og mga makidiosdios nga mga paghalad panahon sa misa. Ang mga saserdote naglimbong nga ilang mabayloan ang yano nga tinapay ug bino ug himoon kining tinuod nga lawas ug dugo ni Cristo. Uban sa mapasipalahon nga pagpangahas ilang giangkon sa dayag ang gahum sa “paglalang sa ilang Magbubuhat” Sa silot sa kamatayon, ang tanan nga mga Cristohanon gisugo sa pagpanumpa sa ilang pagtoo niining mangil-ad, nagainsulto sa Langit nga bakak. Sila nga nagdumili gitambog sa kalayo. SP 100.1

Ang udtong tutok sa Papasya mao ang tungang gabii sa moralidad sa kalibutan. Ang Balaang Kasulatan halos wala na mailhi, dili lamang sa katawhan, apan sa mga saserdote. Sama sa mga Fariseo sa karaang panahon, ang mga pangulo sa iglesia may kasilag sa kahayag nga nagapadayag sa ilang mga sala. Human mawala ang kasogoan sa Dios, ang estandarte sa pagkamatarung, ilang gigamit ang gahum nga walay limitasyon ug gihimo ang mga bisyo sa walay pagpugong. Ang pagpangilad, kahakog, ug imoralidad nagpadayon. Ang katawhan walay gikahadlokan nga krimen aron lang maangkon ang mga bahandi o katungdanan. Ang mga palasyo sa mga papa ug sa mga pari mga talan-awon sa labing dulumtanan nga pagpasagad. Ang uban sa mga nagalingkod nga mga papa nakasala sa mga krimen nga hilabihan ka ngil-ad nga mismo ang kalibutanong mga pangulo nagtinguha sa pagpapha niining mga dagkung tawo sa iglesia ingon mga mangtas nga hilabihan ka ngil-ad kon pasagdan nga magpabilin sa trono. Sulod sa mga siglo walay pag-uswag sa kahibalo, arte, o sibilisasyon. Usa ka paralismo sa moral ug utoknon nga bahin ang nahitabo sa Cristianismo. SP 100.2