Ang mga Buhat sa mga Apostoles

ANG IGLESYA NGA MADAUGON

Kapin na sa napulo’g walo ka mga siglo ang nanglabay sukad nakapahulay ang mga apostoles gikan sa ilang mga buhat, apan ang kasaysayan sa ilang mga kahago ug mga sakripisyo alang kang Cristo mao gihapon ang anaa sa taliwala sa labing bililhong mga bahandi sa iglesya. Kining mao nga kasaysayan, nga nasulat ilalom sa pagmando sa Balaan nga Espintu, natala aron nga pinaagi niini ang mga sumosunod ni Cristo sa tagsatagsa ka panahon matukmod unta ngadto sa daku pa nga kasibut ug kamainiton diha sa kawsa sa Manluluwas. ABA 505.1

Ilang gituman ang sugo nga gihatag ni Cristo ngadto sa mga tinon- an. Samtang kining maong mga mensahero sa krus nanglakaw sa pagmantala sa maayong balita, dihay usa ka pinadayag sa himaya sa Dios nga ang ingon wala pa sukad masaksihi sa tawo. Pinaagi sa tambulig sa diosnon nga Espiritu, ang mga apostoles nakahimo sa usa ka buhat nga nakatay-og sa kalibutan. Diha sa usa lamang ka kaliwatan ang maayong balita nadala sa tanang kanasuran. ABA 505.2

Mahimayaon ang mga gisangputan nga nag-uban sa pangalagad sa pinili nga mga apostoles ni Cristo. Sa sinugdanan sa ilang pangalagad ang uban kanila mga tawo nga walay kahibalo, apan ang ilang pagtugyan ngadto sa kawsa sa ilang Agalon walay pugongpugong, ug ilalom sa Iyang pahimangno nahimo nila ang usa ka pangandam alang sa dakung buhat nga gipiyal ngadto kanila. Ang grasya ug ang kamatuoran maoy naghan sa ilang mga kasingkasing, nga nagdasig sa ilang mga katuyoan ug nagmando sa ilang mga lihok. Ang ilang mga kinabuhi natago uban kang Cristo diha sa Dios, ug nawala ang kaugalingon, nalugdang diha sa mga giladmon sa dili masukod nga gugma. ABA 505.3

Ang mga tinon-an maoy mga tawo nga nahibalo unsaon sa pagsulti ug sa pagampo sa tininuod, mga tawo nga nakagunit sa gahum sa Kusog sa Israel. Pagkasuod sa ilang pagtindog sa kiliran sa Dios, ug naghigut sa ilang personal nga kadungganan ngadto sa Iyang trono! Si Jehova mao ang ilang Dios. Ang Iyang kadungganan mao ang ilang kadungganan. Ang Iyang kamatuoran mao ang ilang kamatuoran. Ang bisan unsa nga nahimo batok sa maayong balita sama nga daw nagsamad sa halalom ngadto sa ilang mga kalag, ug uban sa tagsatagsa kagahum sa ilang pagkatawo misukol sila alang sa kawsa ni Cristo. Nakahimo sila sa pagpatugbaw sa pulong sa kinabuhi tungod kay nadawat nila ang langitnon nga pagdihog. Daku sila ug gipaabut ug busa ningsulat sila ug daku. Si Cristo nagpadayag sa Iyang Kaugalingon ngadto kanila, ug nganha Kaniya nagpaabut sa pag- agak. Ang ilang panabut mahitungod sa kamatuoran ug sa ilang gahum sa pagsukol sa pagsupak nagkatukma sa ilang pagpahiuyon sa kabubut-on sa Dios. Si Jesu-Cristo, nga mao ang kaalam ug gahum sa Dios mao ang tema sa tanang pakigpulong. Ang Iyang ngalan— ang mao lamang nga ngalan nga nahatag sa silong sa langit diin ang mga tawo mangaluwas—mao ang gibayaw nila. Samtang ilang gimantala ang pagkahingpit m Cristo, ang Manluluwas nga nabanhaw, ang ilang mga pulong nakatandog sa mga kasingkasing, ug ang mga lalaki ug mga babaye nadaug ngadto sa ebanghelyo. Ang panon sa mga katawhan nga nakapanamastamas sa ngalan sa Manluluwas ug nakasaway sa Iyang gahum karon nagpaila na sa ilang kaugalingon nga mga tinon-an sa Nalansang sa Krus. ABA 505.4

Nahimo sa mga apostoles ang ilang sugo dili sa ilang kaugalingong gahum, kondili diha sa gahum sa buhi nga Dios. Dili sayon ang ilang buluhaton. Ang binuksang mga kabudlay sa Cristohanon nga iglesya gitambongan sa kalisdanan ug sa mapait nga kagul-anan. Sa ilang buluhaton kanunay nga gihibalag sa mga tinon-an ang kawalad-on, ang pagpakaulaw, ug ang panglutos; apan wala nila isipa ang ilang mga kinabuhi nga mahal nganha sa ilang kaugalingon ug nalipay hinoon nga matawag sila sa pag-antos alang kang Cristo. Ang pagduhaduha, ang paglangaylangay, ug ang pagkawalay kusog sa katuyoan, walay dapit nga makaplagan diha sa ilang mga panlimbasug. Andam sila mogasto ug magpagasto. Ang pagkaamgo sa kapangakohan nga nahitungtung kanila nagputli ug nagpadato sa ilang eksperensya, ug nadayag ang grasya sa langit diha sa mga kadaugan nga ilang nahimo alang kang Cristo. Uban sa kusog sa pagkainakagagahum sa tanan, nagbuhat ang Dios pinaagi kanila sa paghimo nga madaugon ang maayong balita. Ibabaw sa patukoranan nga napahiluna ni Cristo sa Iyang kaugalingon, niini gitukod sa mga apostoles ang iglesya sa Dios. Diha sa mga Kasulatan ang pasumbingay mahitungod sa pagtukod sa templo kanunay nga gigamit sa pag-ilustrar sa pagtukod sa iglesya. Si Zacarias nagpasabut ngadto kang Cristo ingon nga ang Sanga nga maoy motukod sa templo ni Jehova. Iyang gihisgutan ang mga Hentil ingon nga magatabang diha sa buhat: “Sila nga atua sa halayo moanhi ug magatukod sa templo ni Jehova;” ug si Isaias nagapahayag, “Ug ang mga lumalangyaw maoy motukod sa imong mga kota.” Zacarias 6:12, 15; Isaias 60:10. ABA 506.1

Sa nagasulat siya mahitungod sa pagtukod niini nga templo, si Pedro nagingon, “Dumuol kamo kaniya, sa buhi nga bato, nga tuod sinalikway sa mga tawo, apan pinili ug minahal sa Dios; ug ang inyong kaugalingon usab, ingon nga mga buhi nga bato, ipahimo ninyong espirituhanon nga balay, nga mahimong balaan sa pagkasacerdote, alang sa paghalad ug espinmhanong mga halad nga pagakahimut-an sa Dios pinaagi kang Jesu-Cristo.” 1 Pedro 2:4, 5. ABA 507.1

Diha sa kubkubanan sa bato sa Judiyo ug Hentil nga kalibutan nagbuhat ang mga apostoles, nga nagpagula sa mga bato nga gamiton sa pamkoranan. Diha sa iyang sulat ngadto sa mga magtutoo sa Efeso, si Pablo miingon, “Busa, kamo karon dili na mga langyaw ug mga dumoluong, kondili mga katagilungsod sa mga balaan ug mga sakop sa pammalay sa Dios. Kami mga tinukod ibabaw sa pamkoranan nga mao ang mga apostoles ug mga profeta, nga niini si Jesu-Cristo mao ang ulohang pamag-ang. Diha Kaniya ang dbuok nga dnukod nausa ug nagatubo ngadto sa pagka-templo nga balaan diha sa Ginoo; ug nga diha Kaniya kamo usab ginabalay aron mahimong puloy- anan sa Dios pinaagi sa Espintu.” Efeso 2:19-22. ABA 507.2

Ug ngadto sa mga taga-Corinto siya misulat: “Sumala sa grasya sa Dios nga gikahatag kanako, maingon sa usa ka badd nga magtutukod, ako mao ang magpahimutang sa pamkoranan, ug ang laing tawo mao ang magatukod ibabaw niini. Apan magbantay hinoon ang matag- usa kong unsaon niya sa pagtukod ibabaw niini. Kay wala nay laing pamkoranan nga ikapahimutang pa ni bisan kinsa gawas sa gipahimutang na, nga mao si Jesu-Cristo. Karon kong sa ibabaw mining maong pamkoranan adunay magabalay ug bulawan, o salapi, o mga bato nga hamili, o kahoy, o kogon, o dagami, ang binuhatan sa matag-usa makita ra unya; kay ang adlaw sa paghukom maga- padayag man unya niini sanglit kadtong adlawa igapadayag man pinaagi sa kalayo, ug ang maong kalayo mao ang magasulay sa binuhatan sa matag-usa.” 1 Corinto 3:10-13. ABA 507.3

Ang mga apostoles nagtukod ibabaw sa usa ka siguro nga patukoranan, bisan ang Batong Bantilis sa mga Katuigan. Nganhi niining maong patukoranan ilang gidala ang mga bato nga ilang gikuwan gikan sa kalibutan. Dili nga walay pagbabag nga nangabudlay ang mga magtutukod. Ang ilang buhat gilisudlisud pag-ayo pinaagi sa pagsupak sa mga kaaway ni Cristo. Nakigbisog sila batok sa mapig- ot sa pangisip, sa pag-ayad, ug sa pagdumot niadtong nanagtukod ibabaw sa usa ka dili-tinuod nga patukoranan. Daghan sa nagbuhat ingon nga mga magtutukod sa iglesya gipahisama ngadto sa mga magtutukod sa kota diha sa mga adlaw ni Nehemias, nga mahitungod kanila nahisulat nga nagaingon: “Sila nga nanagtukod sa kuta ug sila nga nanagpas-an sa mga palas-anon, ming-abaga ang tagsatagsa kamla sa ilang kaugalingon; ang tagsatagsa uban sa usa sa iyang mga kamot nagbuhat sa buluhaton, ug uban sa laing kamot nagbitbit sa iyang hinagiban.” Nehemias 4:17. ABA 508.1

Ang mga hari ug mga gobemador, mga sacerdote ug mga punoan, naninguha sa paglaglag sa templo sa Dios. Apan diha sa atubangan sa pagbilanggo, sa pagsakit, ug sa kamatayon, ang matinumanong mga tawo nagpadayon sa buhat; ug ang tinukod mitubo, matahum ug nagkaangay. Dihay mga higayon nga hapit mabutai ang mga trahante sa mga alisngaw sa mga pagpatootoo nga naglibut kanila. Dihay mga higayon nga hapit sila madaug sa pamugos sa ilang mga kaatbang. Apan uban sa dili maduhaduhaon nga pagtoo ug walay pagkunhod nga kaisug nagpadayon sila sa buhat. ABA 508.2

Nagsunodsunod nga nahulog sa kamot sa kaaway ang nag-unang mga magtutukod. Si Esteban gibato; si Santiago gipatay pinaagi sa espada; si Pablo giputlan sa ulo; si Pedro gibitay sa krus; si Juan gihinginlan. Apan bisan pa niini ningtubo ang iglesya. Ang bag-ong mga magbubuhat ningkuha sa dapit niadtong nahulog, ug nag¬sunodsunod ang mga bato nga gidugang ngadto sa tinukod. Sa ingon niini hinayhinay pagsaka ang templo sa iglesya sa Dios. ABA 508.3

Ang mga katuigan sa mapintas nga panglutos mao ang misunod sa pagkatukod sa Cristohanon nga iglesya, apan wala makulangi sa mga tawo nga nag-isip sa buhat sa pagtukod sa templo sa Dios nga mahal pa kay sa kinabuhi mismo. Mahitungod kanila nasulat: “Ang uban nanag-antos sa pagbiaybiay ug mga paghampak, ug bisan pa gani sa mga talikala ug sa mga pagbilanggo. Gipanagbato sila, gipanagputol sila pinaagi sa gabas, gipamatay sila pinaagi sa espada; sila nanag- panglakaw nga nanagsaput ug mga panit sa karnero ug sa mga kanding, nanag-antos sa kawalad-on, mga sinakit, mga dinagmalan, nga kanila ang kalibutan dili takus, nahadiindiin sila sa mga kaawaawan ug mga kabukiran, sa mga lungib ug sa mga langob sa yuta.” Hebreohanon 11:36-38. ABA 508.4

Ang kaaway sa pagkamatarung wala magbiya bisan unsa mahimo sa iyang paningkamot sa pagpahunong sa buhat nga gitugyan ngadto sa mga magtutukod sa Ginoo. Apan ang Dios “wala magtugot nga dili kapanghimatud-an ang Iyang kaugalingon.” Buhat 14:17. Gipabarug ang mga magbubuhat nga takus nakapanalipod sa pagtoo nga nahatag ngadto sa mga balaan. Ang kasaysayan nagpanghimatuod sa kaisog ug sa kabayamhon niining maong mga tawo. Sama sa mga apostoles, daghan kanila ang napukan diha sa ilang dapit, apan ang pagtukod sa templo nagpadayon sa kanunay ngadto sa unahan. Gipamatay ang mga nagtrabaho, apan miuswag ang buhat. Ang mga Waldenian, si John Wycliffe, si Huss ug si Jeronimo, si Martin Luther ug Zwingli, si Cranmer, si Latimer, ug si Knox, ang mga Hugenot, si John ug Charles Wesley, ug ang usa ka panon sa uban pa midala ngadto sa patukoranan sa galamiton nga molungtad sa tibuok nga etermdad. Ug diha sa ulahing mga katuigan sila nga naninguha sa pagpalambo sa pagpakaylap sa pulong sa Dios, ug sila nga pinaagi sa ilang pagalagad diha sa mga yuta nga pagano nakaandam sa agianan alang sa pagmantala sa katapusang daku nga mensahe—kini sila usab nakatabang sa pagpatindog sa gambalay. ABA 509.1

Latas sa mga katuigan nga nanglabay sukad sa mga adlaw sa mga apostoles, wala gayud mohunong ang pagtukod sa templo sa Dios. Mahimo nga molingi kita balik sa mga kasiglohan ug motan-aw sa buhing mga bato nga naapil niini nga nagakasiga sama sa sidlit sa mga kahayag nga ninglusot sa kangitngit sa kasaypanan ug sa pagpatootoo. Sa tibuok nga eternidad kining maong bililhong mga mutya magasidlak uban sa magadugang nga kasilaw, nga magapa- matuod sa gahum sa kamatuoran sa Dios. Ang nagakidlap nga kahayag niining maong pinasinaw nga mga bato magapadayag sa dakung kalainan tali sa kahayag ug sa kangitngit, tali sa bulawan sa kamatuoran ug sa taya sa kasaypanan. ABA 509.2

Si Pablo ug ang ubang mga apostoles, ug ang tanang mga matarung nga nagkinabuhi sukad kaniadto, nakabuhat sa ilang bahin sa pagtukod sa templo. Apan ang gambalay wala pa matapus. Kita nga nagkinabuhi niining panahona may usa ka buluhaton nga pagahimuon. Kita padad- on ngadto sa patukoranan sa galamiton nga makabarug sa pagsulay nga kalayo—sa bulawan, salapi, ug mahal nga mga bato, “nga sinapsapan sunod sa hulagway sa usa ka palasyo.” Salmo 144:12. Ngadto nga sa ingon nagtukod alang sa Dios, si Pablo nagasulti sa mga pulong sa pagpadasig ug sa pagpasidaan: “Kong molungtad man ang bisan kinsang buhat nga natukod sa ibabaw sa patukoranan, nan, siya magadawat ug ganti. Ug kong ang buhat ni bisan kinsa masunog ra, nan, siya makaagum ug kapildihan; apan siya maluwas, bisan nga daw nag-agi siya latas sa kalayo.” 1 Corinto 3:14, 15. Ang Cristohanon nga sa matinumanon magapresentar sa pulong sa kinabuhi, nga magadala sa mga lalaki ug sa mga babaye ngadto sa dalan sa kabalaan ug sa kalinaw, nagadala ngadto sa pamkoranan galamiton nga molungtad, ug didto sa gingharian sa Dios siya pagapasidunggan ingon nga usa ka maalam nga magtutukod. ABA 509.3

Mahitungod sa mga apostoles, kim ang gisulat: “Sila nanglakaw ug nagwali sa tanang mga dapit, ug ang Ginoo nagbuhat uban kamla ug nagpamatuod sa ilang pulong pinaagi sa mga ilhanan nga gipauban niini.” Marcos 16:20. Maingon nga si Cristo nagpadala sa Iyang mga tinon-an, karon usab Iyang ipadala ang mga sakop sa Iyang iglesya. Ang sama nga gahum nga gibatnan sa mga apostoles alang usab kanila. Kong ilang himoon ang Dios nga ilang kalig-on, Siya magbuhat uban kanila, ug dili mahimong kawang ang ilang pagpangabudlay. Pailha sila nga ang buhat nga ilang giapilan maoy usa nga gipatikan sa Ginoo. Ang Dios miingon ngadto kangjeremias, “Ayaw pagingon, Ako usa ka bata: kay kang bisan kinsa ikaw paadtoon ko, ikaw moadto, ug bisan unsa nga akong igasugo kanimo igasulti mo. Ayaw pagkahadlok mngod kanila: kay ako magauban kanimo sa pagluwas kanimo.” Unya gituy-od ni Jehova ang Iyang kamot ug gihikap sa baba sa Iyang ulipon, nga nagaingon, Ania karon Ako nagbutang sa Akong mga pulong diha sa imong baba.” Jeremias 1:7- 9. Ug Siya nagasugo kanato sa paglakaw aron sa pagsulti sa mga pulong nga Iyang ihatag kanato, nga magabati sa Iyang balaan nga hikap diha sa atong mga ngabil. ABA 510.1

Si Cristo naghatag ngadto sa iglesya sa usa ka balaan nga mando. Ang tagsatagsa ka sakop mahimong usa ka sandayong nga pinaagi niini ang Dios makasulti ngadto sa kalibutan sa mga bahandi sa Iyang grasya, nga mao ang dili masusi nga kadato ni Cristo. Walay gidnguha pag-ayo sa Manluluwas kay sa mga ahente nga mopresentar ngadto sa kalibutan sa Iyang Espiritu ug sa Iyang taras. Walay butang nga gikinahanglan pag-ayo sa kalibutan kay sa pagpaila pinaagi sa katawhan mahitungod sa gugma sa Manluluwas. Ang tibuok langit nagahulat sa mga lalaki ug sa mga babaye pinaagi kang kinsa ang Dios makapadayag sa gahum sa Cristiyanismo. ABA 510.2

Ang iglesya maoy ahensya sa Dios alang sa pagmantala sa kamatuoran, nga gipagamhan Niya sa paghimo sa usa ka pinasahi nga buluhaton; ug kong siya maunongon nganha Kaniya, ug masinulondon sa tanan Niyang mga sugo, magapuyo sa sulod niya ang kamahalan sa diosnon nga grasya. Kong siya magmatinuoron sa iyang pagsugot, kong iyang pasidunggan ang Ginoong Dios sa Israel, walay gahum nga makabarug batok kaniya. ABA 511.1

Ang kasibut alang sa Dios ug sa Iyang kawsa maoy nakapalihok sa mga tinon-an sa pagpanghimatuod sa maayong balita uban sa kusganon nga gahum. Dili ba mahimo nga ang samang kasibut magsilaub sa atong mga kasingkasing uban sa usa ka tinguha sa pagsulti sa sugilanon mahitungod sa nagalukat nga gugma, mahitungod ni Cristo ug Kaniya nga gilansang sa krus? Maoy katungod sa tagsatagsa ka Cristohanon, dili lamang sa pagpaabut, kondili sa pagpadali usab sa pag-anhi sa Manluluwas. ABA 511.2

Kong ang iglesya magasul-ob sa kupo sa pagkamatarung ni Cristo, nga magabiya sa tanang pagsugot sa kalibutan, anaa sa atubangan niya ang kaadlawon sa usa ka mahayag ug mahimayaong adlaw. Ang saad sa Dios nganha kaniya magabarug hangtud sa kahangtoran. Iyang buhaton siya nga usa ka dayon nga kahalangdon, usa ka kalipay sa daghang mga kaliwatan. Modaug ang kamatuoran nga magalabay kanila nga nagsaway ug nagsalikway niini. Bisan pa nga may mga panahon nga daw nalangan, ang iyang pag-uswag wala gayud mapahunong. Sa diha nga ang mensahe makatagbo sa mga pagsupak, Iyang hatagan kini ug dugang nga kusog aron kini makahimo ug daku pa nga inpluwensya. Tinugahan sa diosnon nga kusog, kini moagi lusot sa labing kusganong mga ali ug modaug batok sa tagsatagsa ka kaulangan. ABA 511.3

Unsa ba ang nakapalahutay sa Anak sa Dios sulod sa Iyang kinabuhi sa kahago ug sa sakripisyo? Iyang nakita ang mga resulta sa kabalaka sa iyang kalag ug natagbaw. Sa Iyang pagtan-aw ngadto sa eternidad, Iyang nakita ang kalipay nila nga pinaagi sa Iyang pagpaubos nakadawat sa pasaylo ug sa kinabuhi nga walay katapusan. Iyang nadunggan ang singgit sa mga linuwas. Iyang nadungog ang mga nangalukat nga nagaawit sa alawiton ni Moises ug sa Cordero. ABA 511.4

Tingali may panan-awon kita mahitungod sa umalabut, ang kabulahanan sa langit. Diha sa Biblia ginapadayag ang mga panan- awon sa umalabut nga himaya, mga talan-awon nga gihulagway sa kamot sa Dios, ug kini sila mga mahal sa Iyang iglesya. Tungod sa pagtoo magatindog kita sa ganghaan sa siyudad nga walay katapusan, ug makadungog sa maloloy-on nga abiabi nga ginahatag ngadto kanila nga niining kinabuhia nagbulig ni Cristo, ug nag-ila niini nga usa ka dungog ang pag-antos tungod Kaniya. Samtang gilitok ang mga pulong, “Umari kamo, o mga binulahan sa Akong Amahan,” ilang gibutang ang ilang mga purongpurong diha sa tiilan sa Manunubos, nga magatuwaw, “Ang Cordero nga gipatay takus sa pagdawat ug gahum ug kadato ug kinaadman ug kusog ug kadungganan ug himaya ug pagdalayeg.... Ngadto Kaniya nga nagalingkod sa trono, ug ngadto sa Cordero hangtud sa kahangtoran.” Mateo 25:34; Pinadayag 5:12, 13. ABA 512.1

Didto ang mga linukat magaabiabi kanila nga nagdala kanila ngadto sa Manluluwas, ug ang tanan maghiusa diha sa pagdayeg Kaniya nga nagpakamatay aron ang mga tawo makabaton sa kinabuhi nga makatupong sa kinabuhi sa Dios. Natapus na ang away. Natapus na ang mga kagul-anan ug ang mga panag-away. Ang mga alawiton sa kadaugan maoy magpuno sa tibuok langit samtang ang mga linukat moawit sa malipayon nga huni, Takus, takus ang Cordero nga gipatay, ug nabuhi pag-usab, usa ka madaugon nga magbubuntog. ABA 512.2

“Tapus niini, mitan-aw ako ug ania karon, dihay usa ka dakung panon sa katawhan nga walay bisan kinsa nga makaihap, gikan sa tanang kanasuran, gikan sa tanang kabanayan ug katawhan ug pinolongan, nga sa atubangan sa trono ug sa atubangan sa Cordero nanagtindog sila nga nanagsul-ob ug maputi ug tag-as nga mga bisti, ug nanagdala ug mga palwa sa palmera diha sa ilang mga kamot, ug nanagsinggit sa makusog nga tingog nga nagingon, Ang kaluwasan gikan sa atong Dios nga nagalingkod sa trono ug gikan sa Cordero.” Pinadayag 7:9, 10. ABA 512.3

“Mao kini sila ang nanagpakalabang sa dagkung kasakitan ang ilang mga tag-as nga bisti gilabhan nila ug gipaputi diha sa dugo sa Cordero. Tungod niini anaa sila sa ambangan sa trono sa Dios, ug nagaalagad kaniya sa maadlaw ug sa magabii sulod sa Iyang templo: ug ang naglingkod sa trono magapanalipod kanila pinaagi sa Iyang pagkaanaa. Sila dili na gutomon, ug dili na usab pagauhawon; dili na sila pagahasulon sa Adlaw, ni sa bisan unsang makasunog nga kainit. Kay ang Cordero nga anaa sa gitaliwad-an sa trono mama- himong ilang magbalantay, ug Siya magatultul kanila ngadto sa mga tuboran sa mga tubig nga nagahatag ug kinabuhi: ug pagapahiran sa Dios ang tanang luha sa ilang mga mata.” “Ug ang kamatayon wala na; ug wala na usab unyay pagminatay, ni paghilak, ni kasakit, kay ang unang mga butang nangagi na.” Pinadayag 7:14-17; 21:4. ABA 512.4