Ang mga Buhat sa mga Apostoles

DIHA SA GANGHAAN SA TEMPLO

Ang mga tinon-an ni Cristo may usa ka halalom nga pagila sa ilang kaugalingon nga kakulangon, ug uban sa pagpaubos ug sa pagampo ilang gidugtong ang ilang pagkamaluyahon ngadto sa Iyang kusog, ang ilang kaburong ngadto sa Iyang kaalam, ang ilang pagkadili angay ngadto sa Iyang pagkamatarung, ang ilang kakabus ngadto sa Iyang bahandi nga dili matiti. Mao nga sa napalig-on ug sa nasangkap sila, sila wala magpanuko sa pagpadayon sa unahan diha sa pagalagad sa Agalon. ABA 50.1

Sa usa ka hamubo nga panahon tapus mokunsad ang Balaan nga Espiritu, ug dihadiha tapus sa usa ka hugna sa pagampo, si Pedro ug si Juan, sa ilang pagsaka ngadto sa templo aron sa pagsimba, ilang nakita diha sa ganghaan nga Matahum ang usa ka bakol, kap-atan ka tuig ang panuigon, kinsang kinabuhi, sukad pa sa iyang pagkahimugso, maoy usa ka kinabuhi sa kaul-ul ug kaluya. Kining tawo nga walay palad, dugay na nga nangandoy nga makakita kang Jesus, aron unta nga Iya siyang ayohon; apan halos wala siyay mahimo, ug halayo ra siya gikan sa dapit nga gipangabudlayan sa dakung Mananambal. Ang iyang mga pangamuyo sa katapusan nakaaghat sa pipila ka mga higala sa pagpas-an kaniya ngadto sa ganghaan sa templo, apan sa iyang pag-abut sa maong dapit, iyang nahibaloan nga ang usa nga Kaniya nasentro ang iyang paglaum gipatay sa usa ka mabangis nga kamatayon. ABA 50.2

Ang iyang pagkabalo nakatandog sa kaluoy niadtong nasayud kong unsa ka dugay na sa iyang maikagon nga paglaum nga ayohon siya ni Jesus, ug sa adlaw-adlaw ilang gidala siya ngadto sa templo, aron maluoy kaniya ang mga lumalabay ug maghatag kaniya ug mga ginagmay sa paghupay sa iyang mga kinahanglanon. Samtang si Pedro ug si Juan naglabay, nagpalimos siya kanila. Ang mga tinon-an nagtagad kaniya nga maloloy-on, ug si Pedro miingon, “Tan-aw kanamo. Ug siya naminaw kanila, nagpaabut nga adunay iyang madawat gikan kanila. Apan si Pedro miingon kaniya. Ako walay salapi o bulawan.” Sa napahayag ni Pedro ang iyang kakabus, ang panagway sa bakol nalusno; apan mibalik kini sa paghayag sa paglaum samtang ang apostol mipadayon sa pagingon, “Apan sa ania kanako hatagan ko ikaw: Sa ngalan ni Jesu-Cristo nga Nazaretnon, tumindog ka ug lumakaw. ABA 50.3

“Ug iyang gikuptan siya sa tuong kamot, ug gialsa: ug dihadiha nabaskug ang iyang mga tiil ug mga buolbuol. Ug sa pag-ugpo pa niya, siya nakatindog ug nakalakaw, ug kuyog kanila siya misulod sa templo, og nagkakaw, ug nagluksolukso, ug nagdayeg sa Dios. Ug ang tanang tawo nakakita kaniya nga naglakaw na ug nagdayaeg sa Dios: ug ilang hing-ilhan siya nga mao ang tawo nga maglingkoran sa Pultahang Matahum sa templo aron sa pagpalimos; ug sila giabut ug kahibulong ug kahitingala sa nahitabo kaniya.” ABA 51.1

“Ug samtang nagpanggunit pa siya kang Pedro ug kang Juan, ang tanang tawo midugok sa dakung kahibolong ngadto kanila sa portico nga ginganlan ug Portico ni Salomon.” Sila nadngala nga ang mga tinon-an makahimo diay ug mga milagro sama niadtong gihimo ni Jesus. Ania pay usa ka tawo, nga sulod sa kap-atan ka tuig usa ka walay mahimo nga bakol, karon nagakalipay diha sa hingpit nga paggamit sa iyang mga tul-an, luwas na gikan sa kaul-ul, ug malipayon diha sa pagtoo diha kang Jesus. ABA 51.2

Sa diha nga nakita sa mga dnon-an ang kahibulong sa katawhan, si Pedro nangutana: “Nganong inyo man kining gikahibudngan, ug nganong inyo man kaming ginatutokan nga daw kami gayud mao ang nakahimo kaniya sa paglakaw pinaagi sa among kaugalingong kagahum o pagkadiosnon?” Iyang gipasaligan sila nga ang tambal nahimo sa ngalan ug pinaagi sa mga pahanungdan ni Jesus nga Nazaretnon, nga gibanhaw sa Dios gikan sa mga patay. “Ang Iyang ngalan, pinasikad sa pagtoo sa Iyang ngalan,” matud pa sa apostol, “nakapahimong mabaskug niining tawhana nga inyong nakita ug nailhan; ug ang pagtoo nga pinasikad kang Jesus maoy naghatag kaniya niining hingpit nga pagkaayo sa atubangan ninyong tanan.” ABA 51.3

Sa yano misulti ang mga apostoles mahitungod sa dakung sala sa mga Judiyo diha sa pagsalikway ug sa pagpatay sa Prinsipe sa kinabuhi; apan nag-amping sila nga dili madala ngadto sa pagkawalay paglaum ang ilang mga tigpatalinghug. “Inyong gidumilian ang Balaan ug Matarung,” si Pedro miingon, “ug inyong gipangayo nga maoy buhian alang kaninyo ang usa ka mamumuno, ug gipatay ang Pnnsipe sa kinabuhi, nga gibanhaw sa Dios gikan sa mga patay. Kami mga saksi niini.” “Ug karon mga igsoon, ako nasayud nga kadto inyong gibuhat tungod kay kamo wala man mahibalo maingon sa pagbuhat usab sa inyong mga punoan. Apan sa ingon niini gituman sa Dios ang Iyang gipasidaan pinaagi sa baba sa tanang mga propeta, nga kinahanglan gayud mag-antos ang Iyang Cristo.” Iyang gipahayag nga ang Balaan nga Espiritu nagatawag kanila ngadto sa paghinulsol ug makabig, ug gipasaligan sila nga walay paglaum sa kaluwasan gawas na pinaagi sa mahigugmaong-kalolot sa Usa nga ilang gilansang sa krus. Pinaagi lamang sa pagtoo diha Kaniya nga ang ilang mga sala mapasaylo. ABA 51.4

“Busa paghinulsol kamo, ug pamalik na kamo Kaniya, aron mapala ang inyong mga sala, aron ang mga panahon sa kahayahay magabut gikan sa atubangan sa Ginoo,” siya misinggit. ABA 52.1

“Kamo mao ang mga anak sa mga propeta ug sa pakigsaad nga gihimo sa Dios uban sa inyong mga ginikanan, sa iyang pagingon kang Abraham, Pinaagi sa imong kaliwat pagapanalanginan ang tanang kabanayan sa yuta. Kamo mao ang unang gipadad-an sa Dios sa Iyang Alagad, sa Iya nang napatindog Siya, aron sa pagpanalangin kaninyo pinaagi sa pagpatalikod sa matag-usa kaninyo sa inyong pagkadaotan.” ABA 52.2

Sa ingon niini giwali sa mga tinon-an ang pagkabanhaw ni Cristo. Daghan taliwala niadtong nanagpatalinghug nagahulat niini nga pamatuod, ug sa diha nga ila kining nadunggan mituo sila niini. Kini nagdala ngadto sa ilang mga hunahuna sa mga pulong nga gisulD ni Cristo, mihimo sila sa ilang pagbarug diha sa mga laray niadtong nudawat sa maayong balita. Ang binhi nga gipugas sa Manluluwas migitib ug namunga. ABA 52.3

Samtang nakigsulti sa katawhan ang mga tinon-an, “nanungha kanila ang mga sacerdote ug ang kapitan sa templo ug ang mga Saduceo, nga gisamokan tungod sa ilang pagpanudlo sa katawhan ug sa ilang pagmantala sa pagkabanhaw gikan sa mga patay pinaagi kang Jesus.” ABA 52.4

Tapus sa pagkabanhaw m Cristo gisabwag sa mga sacerdote sa halayo ug sa kadul-anan ang bakak nga taho nga ang Iyang lawas gikawat sa mga tinon-an samtang ang mga bantay nga Romanhon nahikatulog. Dili ikadngala nga sila wala mahimuot sa diha nga ilang nadunggan si Pedro ug si Juan nga nagwali sa pagkabanhaw sa usa nga ilang gipatay. Ang mga Saduceo ilabina nga nangasuko. Ilang gibati nga napahimutang sa katalagman ang ilang labing gimahal nga pagrulun-an, ug na miligro ang ilang kadungganan. ABA 52.5

Tulin nga mingtubo ang mga kinabig ngadto sa bag-o nga pagtoo, ug ang mga Fariseo ug ang mga Saduceo nagkauyon nga kong kining bag-ong mga magtutudlo pasagdan nga dili masanta, ang ilang kaugalingon nga inpluwensya mahimutang sa daku pa nga katalagman kay sa dinhi pa si Jesus sa yuta. Tungod niini, ang kapitan sa templo nga binuligan sa pipila ka mga Saduceo midakup kang Pedro ug kang Juan ug gibalhug sa bilanggoan, ingon ulahi na kaayo niadtong adlawa alang kanila nga pagatuksoon. ABA 53.1

Ang mga kaaway sa mga tinon-an walay nahimo kondili ang pagtoo nga si Cnsto nabanhaw gikan sa mga patay. Ang ebidensya tataw ra kaayo nga ilang maduhaduhaan. Bisan pa niini, nagpagahi sila sa ilang mga kasingkasing, nga nagdumili sa paghinulsol mahitungod sa makalilisang nga binuhatan nga ilang nahimo diha sa pagpatay kang Jesus. Gihatagan ang mga pangulo nga Judiyo sa daghang mga ebidensya nga ang mga apostoles nagsulti ug naglihok ilalom sa diosnon nga tuga, apan sa malig-on ilang gisuklan ang mensahe sa kamatuoran. Si Cristo wala moabut diha sa paagi nga ilang gidahum, ug bisan pa diha sa mga higayon sila nagtuo nga Siya mao ang Anak sa Dios, apan ilang gituok ang ilang pagtoo, ug gilansang Siya sa krus. Diha sa mahigugmaong-kalolot ang Dios naghatag kanila ug dugang pa nga ebidensya, ug karon may lain pa nga higayon ang gitugot kanila sa pagliso ngadto Kaniya. Iyang gipadala ang mga tinon-an sa pagsulti kanila nga ilang gipatay ang Prinsipe sa kinabuhi, ug niining makalilisang nga sumbong naghatag Siya kanila nga siguro sila diha sa ilang kaugalingon nga pagkamatarung, ang mga magtutudlo nga Judiyo nagdumili sa pag-ila nga ang mga tawo nga nagpasangil kamla nga maoy naglansang ni Cristo sa krus nagasulti pinaagi sa mando sa Balaan nga Espiritu. ABA 53.2

Ingon nga natugyan ang ilang kaugalingon ngadto sa usa ka paagi sa pagsupak ni Cristo, ang matag lihok sa pagsukol nahimong usa ka dugang nga pagpadasig sa pagpadayon sa sama nga paagi ngadto sa mga sacerdote. Ang ilang kagahi ug ulo nahimong dugang pa nga pagkamatinguhaon. Dili kay dili sila makatugyan; makahimo sila, apan dili mohimo. Dili lamang tungod kay sila sad-an ug angay sa kamatayon, dili lamang kay sila maoy nagpatay sa Anak sa Dios, nga sila naputol gikan sa kaluwasan; kini tungod kay ilang gisangkapan ang ilang kaugalingon sa pagsupak sa Dios. Sila sa kanunay nagsalikway sa kahayag ug gipahilum ang hugot nga pagtoo sa Espintu. Ang inpluwensya nga nagmando sa mga anak sa pagkamasupilon nagtrabaho diha kanila, ug nagdala kanila ngadto sa pag-abusar sa mga tawo nga pinaagi kang kinsa ang Dios nagabuhat. Ang pagkadautan sa ilang pagsukol napasamot sa matag sunod nga buhat sa pagsukol batok sa Dios ug batok sa mensahe nga Iyang gihatag sa Iyang mga sulogoon sa pagpahayag. Sa matagadlaw, diha sa ilang pagdumili sa paghinulsol, ilang gibag-o ang ilang pagsukol, nga nagaandam sa pag-ani sa ilang napugas. ABA 53.3

Ang kaligutgut sa Dios wala ipahibalo batok sa dili mahinulsulon nga mga makasasala tungod lamang sa sala nga ilang nahimo, kondili tungod, kay sa diha nga gitawag sila sa paghinulsol, sila ningpili sa pagpadayon diha sa pagsukol, nga nagsubli sa mga sala sa kagahapon diha sa paghagit sa kahayag nga gihatag kanila. Kong ang mga pangulo nga Judiyo ningnunot pa sa gahum sa Balaan nga Espiritu nga makapukaw sa usa ka pagbati sa sala, mapasaylo ra unta sila; apan kay malugoton man sila nga dili motugyan. Sa sama nga paagi, ang pagpadayon sa pagsukol sa usa ka makasasala, nagbutang sa iyang kaugalingon sa dapit nga ang Balaan nga Espiritu dili makainpluwensya kaniya. ABA 54.1

Sa sunod nga adlaw sa pagkaayo sa bakol, si Anas ug si Caipas, kuyog sa ubang mga talahuron sa templo, nagtagbo alang sa husay, ug ang mga binilanggo gidala sa atubangan nila. Diha nianang mao gayud nga lawak ug sa atubangan sa uban niadtong mao gayud nga mga tao, sa makauulaw si Pedro nakalimod sa Iyang Ginoo. Kining mao nga hitabo miabut nga matin-aw sa iyang hunahuna samtang siya miatubang alang sa iyang kaugalingon nga husay. Karon may usa siya ka higayon sa pagbakwi sa iyang pagkahadlukan. ABA 54.2

Ang mga tawo nga diha nga nahinumdum sa gibuhat ni Pedro niadtong paghusay sa iyang Agalon, nag-ulog-ulog sa ilang kaugalingon nga siya karon mahimong mahulga pinaagi sa bahad sa pagbilanggo ug sa kamatayon. Apan ang Pedro nga nakalimod ni Cristo sa takna sa Iyang labing daku nga panginahanglan maoy mahinayakon ug may pagsalig sa kaugalingon, nga lahi kaayo gikan sa Pedro nga gidala sa atubangan sa Sanhednn alang sa pagtukso. Sukad sa iyang pagkahulog siya nabag-o na. Dili na siya mapahitas- on ug mapagawalon, kondili maugdang na ug walay pagsalig sa kaugalingon. Siya napuno sa Balaan nga Espiritu, ug pinaagi sa tabang niini nga gahum malig-on ang iyang tinguha sa pagpapas sa mansa sa iyang apostasiya pinaagi sa pagpasidungog sa ngalan nga kaniadto iyang gilimod. ABA 54.3

Hangtud dinhi ang mga sacerdote naglikay sa paghisgut sa paglansang o sa pagkabanhaw ni Jesus. Apan karon, agi ug katumanan sa ilang katuyoan, napugos sila sa pagpangutana sa sinumbong kong giunsa paghimo sa tambal sa tawo nga walay umoy. “Pinaagi ba sa unsang gahum o sa unsa nga ngalan gihimo ninyo kini?” sila nangutana. ABA 55.1

Uban sa balaan nga kaisug ug diha sa gahum sa Espintu sa walay kahadlok si Pedro mipahayag: “Kinahanglan mahibaloan ninyong tanan, ug sa tanang katawhan sa Israel, nga pinaagi sa ngalan ni Jesu- Cristo nga Nazaretnon, nga inyong gilansang sa krus, nga gibanhaw sa Dios gikan sa mga patay, pinaagi Kaniya kining tawhana nagatindog nga maayo na karon sa inyong atubangan. Kining maong Jesus mao ang bato nga gisalikway ninyo nga mga magtutukod, apan nga nahimo hinoong ulohan sa pamag-ang. Ug walay kaluwasan pinaagi kang bisan kinsa pa nga lain; kay walay bisan unsa pang lain nga ngalan sa silong sa langit, nga gikahatag ngadto sa mga tawo, nga pinaagi niini maluwas lata.” ABA 55.2

Kining maisugon nga panalipod nakapahadlok sa mga pangulong Judiyo. Ilang gihunahuna nga ang mga tinon-an madaug sa kahadlok ug sa kalibog sa diha nga gidala sa atubangan sa Sanhedrin. Apan sa baylo niini, laning maong mga saksi misulti sama sa pagsulti ni Cristo, uban sa makadam nga gahum nga nakapahilum sa ilang mga kaaway. Walay masubay sa kahadlok diha sa tingog ni Pedro samtang siya nagpahayag mahitungod kang Cnsto, nga nag-ingon: “Kini mao ang bato nga gisalikway ninyo nga mga magtutukod, nga nahimo hinoong ulohan sa pamag-ang.” ABA 55.3

Gigamit ni Pedro dinhi ang pasumbingay nga sinati sa mga sacerdote. Ang mga manalagna nagsulti mahitungod sa gisalikway nga bato; ug si Cristo Mismo, ang nagsulti diha sa usa ka higayon ngadto sa mga sacerdote ug sa mga anciano nga nagingon: “Wala ba gayud kamo makabasa sa Kasulatan, nga Ang maong bato nga sa mga magtutukod gisalikway nahimong ulohang bato sa pamag-ang; buhat kini sa Ginoo, ug sa atong mga mata makapahibulong gayud? Busa sultihan Ko kamo, nga ang gingharian sa Dios pagakuhaon gikan kaninyo ug igahatag ngadto sa usa ka nasud nga nagapamunga sa bunga mini. Ug ang mahulog sa ibabaw niining batoha, madugta siya: apan ang mapusdakan mining batoha, mapulpog siya.” Mateo 21:42-44. ABA 55.4

Samtang ang mga sacerdote nanagpatalinghug sa walay kahadlok nga mga pulong sa mga apostoles, “ilang naila nga kini sila mao ang nagpakigkauban kang Jesus.” ABA 56.1

Mahitungod sa mga tinon-an tapus sa pagkabalhin sa nawong ni Cristo nasulat nga diha sa pagtak-op niadtong kahibulongan talan- awon “wala silay laing nakita kondili si Jesus lamang.” Mateo 17:8. “Si Jesus lamang”—niining maong mga pulong nahisulod ang tinago sa kinabuhi ug gahum nga maoy nagtimaan sa kasaysayan mahitungod sa karaan nga iglesya. Sa unang pagkadungog sa mga tinon-an sa mga pulong ni Cristo, sila nagbati sa ilang pagkinahanglan Kaniya. Ilang gipiangita, ilang nakaplagan, ug ilang gisunod Siya. Sila mga kauban Niya diha sa templo, sa talad, didto sa kilid sa bukid, ug didto sa kabanikahan. Sila ingon sa mga tinon-an uban sa usa ka magtutudlo, nga sa adlaw-adlaw nagdawat gikan Kaniya sa mga leksyon mahitungod sa kamatuoran nga walay katapusan. ABA 56.2

Tapus sa pagsaka sa Manluluwas, ang pagbati sa diosnon nga presensya, nga napuno sa gugma ug sa kahayag, diha gihapon uban kanila. Kadto maoy usa ka personal nga presensya. Si Jesus, ang Manluluwas, nga naglakaw ug nakasulti sa paglaum ug sa paglipay sa ilang mga kasingkasing, gilalin gikan kanila ngadto sa langit samtang ang mensahe mahitungod sa pakigdait diha pa sa Iyang baba. Samtang ang karowahe sa mga manolunda nagdawat Kaniva, miabut kanila ang Iyang mga pulong nga nagingon: “Tan-awa, Ako magauban kaninyo sa kanunay, hangtud sa katapusan sa kapanahonan.” Mateo 28:20. Siya misaka ngadto sa langit diha sa porma sa pagkatawhanon. Sila nahibalo nga Siya diha sa atubangan sa trono sa Dios, nga sa gihapon ilang Higala ug Manluluwas; nga ang Iyang mga kaluoy wala mausab; nga Siya magpaila nga sama sa nagaantos nga katawhan hangtud sa hangtud. Sila nahibalo nga Siya nagapresentar sa atubangan sa Dios sa katakus sa Iyang dugo, nagpakita sa Iyang mga kamot ug mga tiil nga nalapsan sa mabangis nga lansang ingon nga usa ka handumanan sa bili nga Iyang nabayad alang sa Iyang mga tinubos; ug kini nga hunahuna nakapalig-on kanila sa pag-antos sa kaulawan tungod Kaniya. Ang ilang paghiusa uban Kaniya labaw nga naglig- on karon kay sa diha nga Siya uban pa kanila sa linawas. Ang kahayag ug ang gugma ug ang gahum sa nagapuyo nga Cristo sa ilang sulod misidlak pinaagi kanila, sa pagkaagi nga nahibulong ang mga tawo nga nagsud-ong kanila. ABA 56.3

Gibutang ni Cristo ang Iyang patik diha sa mga pulong nga gisulti ni Pedro diha sa Iyang paglaban. Duul sa kilid sa tinon-an, ingon nga usa ka makadadani nga saksi, nagtindog ang tawo nga giayo sa milagroso nga pagkaayo. Ang panagway niining mao nga tawo, sa pipila pa lamang ka takna nga ningagi, maoy usa ka bakol nga walay mahimo, apan karon nga napahauli sa maayong panglawas, nakapuno sa gibug-aton sa pamatuod sa mga pulong ni Pedro. Nangahilum ang mga sacerdote ug mga punoan. Wala sila makahimo sa pagpanghimakak sa pahayag m Pedro, apan bisan pa niini dedisido sa pagpahunong sa pagpanudlo sa mga tinon-an. ABA 57.1

Ang kinatas-ang millagro ni Cnsto—ang pagbanhaw ni Lazaro— maoy nakasira sa tinguha sa mga sacerdote sa pagpapahawa ni Jesus sa kalibutan ug sa Iyang kahibolongang mga buhat, nga maoy kusog nga nakadaut sa ilang inpluwensya ibabaw sa katawhan. Ila nang nalansang sa krus m Cnsto; apan ania ang usa ka makadani nga kalig-onan nga wala sila makapahunong sa paghimo ug mga milagro sa Iyang ngalan, ni sa pagmantala sa kamatuoran nga gitudlo Niya. Ang pagkaayo sa bakol ug ang pagw ali sa mga apostoles nakapuno na sa pagkaukay didto sa Jerusalem. ABA 57.2

Aron sa pagtago sa ilang kalibog, ang mga sacerdote ug ang mga punoan nagmando nga papahawaon ang mga apostoles, aron sila makahimo sa patinambagay sa taliwala nila. Sila nga tanan nagkauyon nga dili magpulos ang paglimod nga ang tawo naayo. Sa malipayon ila unta matabonan ang milagro pinaagi sa mga bakak; apan kini dili mahimo, tungod kay nahimo ang pag-ayo diha sa adlaw’ nga daku, sa atubangan sa pundok sa katawhan, ug nahibaloan na kini sa mga limbo. Nagbati sila nga kinahanglan pahunongon ang buhat sa mga dnon-an kay kong dili, si Jesus makakuha ug daghang mga sumosunod. Unva mosunod ang ilang kaugalingong pagkainayran, kay sila ang kapasanginlan sa pagpatay sa Anak sa Dios. ABA 57.3

Apan bisan pa sa ilang tinguha sa paglaglag sa mga tinunan, ang mga sacerdote wala mangahas sa paghimo ug labaw pa sa paghulga kanila uban sa labing mapiot nga silot kong sila magpadayon sa pagsulti o sa pagbuhat sa ngalan ni Jesus. Sa gipatawag sila pag-usab sa atubangan sa Sanhedrin, sila mimando kanila sa dili na pagsulti o sa pagpanudlo diha sa ngalan ni Jesus. Apan si Pedro ug si Juan mitubag nga nagingon: “Kong matarung sa atubangan sa Dios nga kamo na hinoon mao ang patalinghugan inay ang Dios, kamo lay mag-igo niini; kay alang kanamo, dili kami makapugong sa pagsulti mahitungod sa among nakita ug nadungog.” ABA 57.4

Sa dakung kalipay silotan unta sa mga sacerdote kining maong mga tawo tungod sa ilang pagkamaunongon nga dili mapadpas ngadto sa ilang balaan nga pagkatinawag, apan nahadlok sila sa katawhan; “kay ang tanang tawo nanagdayeg man sa Dios tungod sa nahitabo.” Busa, uban sa gisubli nga mga hulga ug mga mando, ang mga apostoles gipamuhian. ABA 58.1

Samtang si Pedro ug si Juan nahimong mga binilanggo, ang ubang mga dnon-an, nga nahibalo sa dautan ug tuyo sa mga Judiyo, nanagampo nga walay undang alang sa ilang mga kaigsoonar, nga nahadlok nga ang kabangis nga gipakita ngadto kang Cristo masubli unya. Sa dihadiha nga nabuhian ang mga apostoles, ilang gipangita ang uban sa mga tinon-an ug gitaho ngadto kanila ang resulta sa pagtukso kanila. Daku ang kalipay sa mga tumotoo. “Nanagdungan sila sa pagpatugbaw sa ilang mga dngog ngadto sa Dios ug miingon, Gamhanang Ginoo, Ikaw mao ang nagbuhat sa langit ug sa yuta ug sa dagat ug sa tanang butang nga anaa kanila; nga pinaagi sa Espiritu Santo, sa baba sa among ginikanan nga si David nga Imong sulogoon, Ikaw nagingon: Ngano bang nanaggahut man ang mga Hentil, ug ang katawhan nanagmugnag kapakyasan? Ang mga han sa yuta namkadsikad nga maandamon, ug ang mga punoan nanagtagbo batok sa Ginoo, ug batok sa Iyang Cristo. Kay sa pagkadnuod, batok sa Imong Balaang Alagad nga si Jesus, nga Imong gidihugan, dihay nanagtagbo niining maong siyudad, si Herodes ug si Poncio Pilato uban sa mga Hentil ug sa katawhan sa Israel, aron sa pagbuhat sa tanang gikinahanglan mahitabo, nga daan nang gilaraw sa Imong kamot ug sa Imong pagbulot-an. ABA 58.2

“Ug karon, Ginoo, dman-i ang ilang pagpanghulga: ug itugot sa Imong mga ulipon, ang pagsulti sa Imong pulong, sa walay bisan diyutay nga kahadlok samtang magatuyhad Ikaw sa Imong kamot aron sa pagpang-ayo; ug ang mga milagro ug mga kahibulongan mangahimo pinaagi sa ngalan sa Imong balaang Algad nga si Jesus.” ABA 58.3

Nagampo ang mga Dnon-an nga ang daku pa nga kusog ihatag unta ngadto kanila diha sa buhat sa pagpangalagad; kay ilang nakita nga ilang ihibalag ang sama nga hugot nga pagsupak nga gihiablag ni Cnsto sa dinhi pa Siya sa yuta. Samtang nagsaka ang ilang hiniusa nga mga pagampo ngadto sa langit, ang tubag miabut. Ang dapit diin sila nanagkatigum nauyog, ug gitugahan sila pag-usab sa Balaan nga Espintu. Ingon nga napuno ang ilang mga kasingkasing sa kaisug, nanggula sila pag-usab sa pagmantala sa pulong sa Dios didto sa Jerusalem. “Uban sa dakung gahum, ang mga apostoles nanagpamatuod sa pagkabanhaw sa Ginoong Jesus,” ug ang Dios sa kahibolongan nagpanalangin sa ilang mga panglimbasug. ABA 59.1

Ang pnnsipyo nga alang niini ang mga Dnon-an mitindog sa walay pagkahadlok sa diha, nga agi ug tubag sa sugo nga dili na sila pasultihon sa ngalan ni Jesus, sila mipahayag: “Kong matarung sa atubangan sa Dios nga kamo na hinoon mao ang patalinghugan inay ang Dios, kamo lay mag-igo niini,” mao gihapon nga pnnsipyo nga gipanglimbasugan sa mga dumadapig sa maayong balita sa pagpalungtad, diha sa mga adlaw sa Repormasyon. Sa tuig 1529 ang mga prinsipe nga Aleman nagkatigum didto sa Diet of Spires, ug dihay gipresentar nga dekrito sa emperador nga nagpugong sa kagawasan sa tinuhoan, ug gidid-an ang tanan sa dugang pa nga pagsabwag sa mga pagtulon-an repormada. Daw hapit na madugmok ang paglaum sa kalibutan. Dawaton ba kaha sa mga pnnsipe ang deknto? Pagatakpan ba gikan sa mga katawhan nga anaa pa sa kangitngitan ang kahayag sa maayong balita? Namiligro ang dagkong mga isyo alang sa kalibutan. Sila nga nagdawat sa pagtoo nga nareporma nagtagbo pagtingub, ug ang ilang gikauyonan sa tanan nga hukom mao kini: “Atong isalikway kini nga dekrito. Diha sa mga butang sa tanlag walay gahum ang mayonya.”—Merle d’Aubign’e, History of the Reformation, b. 13, ch. 5. ABA 59.2

Kining mao nga pnnsipyo ldta sa atong kaadlawan mao ang magpalungtad sa malig-on. Ang bandila sa kamatuoran ug ang kagawasan sa tinuhoan nga gipatugbaw sa mga magtutukod sa iglesya sa maayong balita ug sa mga saksi sa Dios sulod sa mga katuigan nga nanglabay natugyan nganhi sa atong mga kamot niining katapusang bugno. Ang kapangakuhan mining daku nga gasa nahatungtong kanila nga gipanalanginan sa Dios sa kahibalo sa Iyang pulong. Atong pagadawaton kini nga pulong ingon nga labing labaw nga pagbulot- an. Atong pagailhon ang tawhanon nga kagamhanan ingon nga usa ka tulomanon nga tinudlo sa langit, ug magtudlo sa pagkama- sinulondon niini ingon nga usa ka balaan nga katungdanan, diha sa sulod sa makatarunganon nga liyok niini. Apan kong ang pangangkon niini mahisupak sa mga pangangkon sa Dios, kinahanglan atong tumanon ang Dios inay sa tawo. Ang pulong sa Dios kinahanglan pagailhon nga labaw sa tanang tawhanon nga balaod. Ang usa ka “Mao kini ang giingon sa Ginoo” dili ikawakli tungod sa usa ka “Mao kini ang giingon sa iglesya” o usa ka “Mao kini ang giingon sa kagamhanan.” Ang purongpurong ni Cristo pagabayawon ibabaw sa mga diadema sa yutan-ong mga hari. ABA 59.3

Kita wala sugoa sa paghagit sa mga awtoridad. Ang atong mga pulong, bisan kini ginasulti o ginasulat, kinahanglan pagapalandongon pag-ayo, kay tingali unya ang atong kauglingon matala ingon nga nagsulti sa mga pulong nga maghimo kanato nga daw masinupakon sa balaod ug sa kahusay. Kita dili mosulti ug mobuhat sa bisan unsa nga butang nga makasira nga wala kinahanglana sa atong agianan. Kita kinahanglan molakaw ngadto sa unahan diha sa ngalan ni Cristo, nga magadason sa mga kamatuoran nga gitugyan nganhi kanato. Kong kita pagadid-an sa mga tawo sa paghimo niini nga buluhaton, nan kita magaingon, sama sa gibuhat sa mga apostoles, “Kong matarung sa atubangan sa Dios nga kamo na hinoon mao ang patalinghugan inay ang Dios, kamo lay mag-igo niini. Kay alang kanamo, dili kami makapugong sa pagsulti mahitungod sa nakita ug nadungog.” ABA 60.1