Patriarka ug sa mga Manalagna

Ang Pagtawag ni Abraham

Kining kapituluha gibase sa Genesis 12

Tapos ang pagkatibulaag gikan sa Babel, ang pagsimba ug mga diosdios hapit na usab mahimong pangakatawohan, ug sa katapusan gipasagdan ni Jehova ang gikobalan nga mga malapason sa pagsunod sa ilang dautan nga mga paagi, samtang Iyang gipili si Abraham, sa linya ni Sem, ug gihimo siya nga magbalantay sa Iyang kasugoan alang sa umalabut nga mga kaliwatan. Si Abraham nagtubo diha sa taliwala sa patuotuo ug sa paganismo. Bisan ang panimalay sa iyang amahan, nga pinaagi kang kinsa ang kahibalo mahitungod sa Dios naampingan, nagtugyan ngadto sa makabibihag nga mga impluwensya nga naglibut kanila, “ug sila nanag alagad sa laing mga dios,” kay kang Jehova. Apan ang tinuud nga pagtoo wala mapalong. Ang Dios kanunay nag amping ug usa ka salin aron mag alagad Kaniya. Si Adan, si Seth, si Enoc, si Mathusalam, si Noe, ug si Sem, diha sa walay bugto nga linya natipigan gikan sa usa ka panahon hangtud sa usa, sa bililhong mga pinadayag sa Iyang kahubut on. Ang anak ni Tare nahimong manununod niining balaan nga pagpiyal. Sa tanang mga paagi gidapit siya sa pagsimba sa mga diosdios, apan wala magpulos. Ingon nga matinohoon taliwala sa mga walay pagtoo, ug wala madaut sa naglabi nga apostasya, sa malig on siya ningnunot ngadto sa pagsimba sa usa nga matuud nga Dios. “Si Jehova haduol kanilang tanan nga nanagsangpit Kaniya, sa tanan nga nanagsangpit Kaniya sa kamatuoran.” Salmo 145:18. Iyang gisugilon ang Iyang kabubut on ngadto kang Abraham, ug gihatagan siya sa usa ka tataw nga kahibalo mahitungod sa mga kinahanglanon sa Iyang kasugoan, ug mahitungod sa kaluwasan nga pagakab oton pinaagi kang Cristo. PM 150.1

Dihay gihatag ngadto kang Abraham nga saad, nga sa pinasahi mahal ngadto sa katawohan niadtong panahona, mahitungod sa daghan kaayo nga kaliwatan ug mahitungod sa pagkadako sa nasud: “Akong pagabuhaton kanimo ang usa ka dako nga nasud, ug ikaw pagapanalanginan Ko ug pagapadakuon Ko ang imong ngalan, ug mahimo ikaw nga usa ka panalangin.” Ug nganhi niini gidugang ang pasalig, nga bililhon labaw sa matag lain pa nga manonunod sa pagtoo, nga mahitungod sa iyang linya anha magagikan ang Manunubos sa kalibutan: “Diha kanimo pagapanalanginan ang tanang mga kabanayan sa yuta.” Apan, ingon nga nahaunang kondisyon sa katumanan, gikinahanglan ang usa ka pagsulay sa pagtoo; gikinahanglan ang usa ka paghalad. PM 150.2

Ang mensahe sa Dios miabut ngadto kang Abraham nga nag ingon, “Pahawa ka gikan sa imong yuta, ug gikan sa imong kaubanan, ug sa balay sa imong amahan, ngadto sa yuta nga Akong igapakita kanimo.” Aron mapasarang siya sa Dios alang sa iyang dakong buhat, ingon nga magbalantay sa balaang mga orakulo, kinahanglan nga ipabulag si Abraham gikan sa mga pagpakig uban sa iyang sayo nga kinabuhi. Ang impluwensya sa kabanay ug sa mga higala makasabat sa pagbansaybansay nga gitinguha sa Dios nga ihatag sa Iyang sulogoon. Diha sa usa ka pinasahi nga pagsabut, karon nga si Abraham konektado na sa langit, kinahanglan siya magpuyo taliwala sa mga dumoluong. Ang iyang kinaiya kinahanglan mahimong lahi, maglahi gikan sa tibook nga kalibutan. Siya dili gani makapatin aw sa iyang pagabuha ton aron siya masabut sa iyang mga kahigalaan. Ang espirituhanon nga mga butang maila sa espiritu, ug ang iyang mga lihok ug mga buhat wala hisabti sa iyang mga kaparyentihan. PM 151.1

“Tungod sa pagtoo si Abraham misugot sa diha nga gitawag siya sa pag adto sa usa ka dapit nga iyang pagadawaton ingon nga panulon don; ug siya miadto nga wala lang mahibalo kong asa siya paingon.” Hebreohanon 11:8. Ang kang Abraham nga pagkamasinugtanon nga walay pagpangutana maoy usa sa mga kahibudnganan nga kapang himatuoran sa pagtoo nga makaplagan sa tibook nga Biblia. Alang kaniya, ang pagtoo maoy “pasalig kanato sa mga butang nga atong ginapaabut, ang panghimatuud sa pagkaanaa sa mga butang nga dili nato makita.” Hebreohanon 11:1 Tungod sa pagsalig sa diosnon nga saad, nga walay labing gamay nga pasaiig sa katumanan niini, iyang gitalikdan ang puloy anan ug mga kabanay ug ang yutang natawohan, ug milakaw, nga wala mahibalo kong asa paingon, aron sa pagsunod diin ang Dios magdala kaniya. “Tungod sa pagtoo siya mipuyo didto sa yuta sa saad, nga daw sa laing yuta, nga nagpuyo sa mga balongbalong uban kang Isaac ug Jacob nga mga manununod sa mao rang saad uban kaniya.” Hebreohanon 11:9. PM 151.2

Kadto maoy dili magaan nga pagsulay nga gipahamtang diha kang Abraham, ug dili gamay nga paghalad nga gikinahanglan diha kaniya. Dihay malig on nga mga higot nga nagbugkos kaniya ngadto sa iyang nasud, ngadto sa iyang mga kabanay, ug sa iyang puloy anan. Apan wala siya magduhaduha sa pagsugot sa tawag. Wala siyay ikapangutana mahitungod sa yuta sa saad kong ang yuta tabunok ba, ang klima makapabaskug ba; kong ang yuta maayo ba ug mga silinganan, ug makahatag ba ug mga kahigayonan nga mabahandianon. Ang Dios nakasulti na, ug ang Iyang sulogoon kinahanglan magsugot; ang labing makalilipay nga dapit sa ibabaw sa yuta nga alang kaniya mao ang dapit diin maoy gusto sa Dios nga anha siya. PM 151.3

Daghan ang ginasulayan gihapon karon maingon nga si Abraham gisulayan. Sila wala makadungog sa tingog sa Dios nga nagsulti direkta gikan sa mga langit, apan Siya nagatawag kanila pinaagi sa mga pagtulun an sa Iyang Pulong ug pinaagi sa mga hitabo sa Iyang pag alima. Tingali pabiyaon sila sa usa ka panginabuhi nga masaaron sa bahandi ug kadungganan, pabiyaon ba sa makisanduroton ug makahatag ug kaayohan nga mga kapunongan, ug mahimulag gikan sa mga kabanayan, aron sa pagsulod sa daw makita nga usa lamang ka dalan sa pagdumili sa kaugalingon, sa kalisdanan, ug sa sakripisyo. Ang Dios may bulohaton alang kanila nga pagahimuon; apan ang usa ka kinabuhi sa kasayon ug ang kabuyoan sa mga higala ug kabanay makapugong sa kalamboan sa maong mga taras nga gikinahanglan kaayo alang sa katumanan niini. Iyang pagatawgon sila nga mahilayo gikan sa tawohanon nga mga kahayloan ug panabang, ug pabadon sila sa panginahanglan sa Iyang tahang, ug sa pagsalig nganha Kaniya lamang, aron siya magpadayag sa Iyang kaugalingon nganha kanila. Diha sa pagtawag sa Dios kinsa ang andam sa pagbiya sa pinangga nga mga piano ug sinan nga mga katipunan? Kinsa ang modawat ug bag ong mga katungdanan ug mosulod sa mga kaumhan nga wala pa masulaye nga magabuhat sa bulohaton sa Dios uban sa malig on ug matinguhaon nga kasingkasing, alang sa ngalan ni Cristo nga magaisip nga ganansya ang iyang mga kapildihan? Siya nga magahimo niini may pagtoo ni Abraham, ug moambit kaniya nianang “labihan gayud kadako ug walay katapusang gibug aton sa himaya”, nga ang “mga pag antos mining panahona karon dili takus ikagtandi.” Roma 8:18. PM 152.1

Ang pagtawag nga gikan sa langit miabui pag una kang Abraham samtang siya nagpuyo pa sa “Ur sa mga Caldehanon,” ug tungud sa pagsugot niini siya ningbalhin ngadto sa Haran. Hangtud dinhi, ang panimalay sa iyang amahan ningkuyog kaniya; kay sa ilang pagsimba sa diosdios ilang gitipon ang pagsimba sa matuud nga Dios. Dinhi nagpabilin si Abraham hangtud sa kamatayon ni Tare. Apan gikan sa lubnganan sa iyang amahan iyang nadungog ang diosnong Tingog nga nagmando kaniya sa pagpadayon ngadto sa unahan. Si Nahor uban sa iyang panimalay nagpabilin sa ilang puloy anan ug sa ilang mga diosdios. Gawas kang Sara, nga asawa si Abraham, si Lot lamang. ang anak ni Haran nga dugay nang namatay, maoy mipili sa pag ambit sa magpapanaw nga kinabuhi sa patriarka. Apan bisan pa niini, kadto maoy usa ka dakong pundok sa katawohan nga migula gikan sa Mesopotamia. Nakabaton na si Abraham sa dakong mga panon sa mga carnero ug sa mga baka, ang kadato sa Sidlakan, ug ginalibutan siya sa dili maisip nga mga ulipon ug mga pinasahi nga mga sumosunod. Nagapahawa siya gikan sa yuta sa iyang mga amahan, nga dili na gayud mohalik, ug gidala niya ang tanan nga iyang nahipos, “ang tanang kahimtang nila nga ilang nahipos, ug ang mga kalag nga ilang natigum sa Haran.” Kauban niini mao ang daghan nga naaghat sa hataas pa nga mga hunahuna kay sa pag alagad ug sa pang interes sa kaugalingon. Sa ilang pagpuyo sa Haran, si Abraham ug si Sara mao ang nangulo sa uban sa pagsimba ug sa pag alagad sa matuud nga Dios. Kini maoy nakapataput kanila sa panimalay patriarka, ug nag uban kaniya ngadto sa yuta sa saad. “Ug nanglakaw sila pag adto sa yuta sa Canaan, ug mingdangat sila sa yuta sa Canaan.” PM 152.2

And dapit nga una nilang gipahulayan mao ang Sichem. Sa ilalum sa landong sa mga kahoy nga ensina sa Moreh, diha sa halapad, ug sagbuton nga walog, uban sa iyang mga kakahoyan sa mga olibo ug nagabugwak nga mga tubod, diha sa tunga sa bukid sa Ebal ug sa Bukid sa Gerizim, si Abraham naghimo sa iyang kampamento. Kadto maoy usa ka matahum ug ambongan nga dapit nga nasudlan sa patriarka yuta sa mga sapa sa tubig, sa mga tubod, ug sa mga alimbukad nga nagaagay ngadto sa mga walog ug mga bukid; yuta sa mga trigo ug sebada, ug sa mga parras, ug sa mga higuera, ug sa mga granada; yuta sa mga kahoyang olibo ug sa dugos.” Deuteronomio 8:7, 8. Apan alang sa magsisimba kang Jehova, ang usa ka mabaga nga landong nagpatong sa bungtod nga may kakahoyan ug sa mabungahon nga kapatagan. “Ang Canaanhon diha niadtong panahona sa yuta.” Si Abraham nakaabut sa kalab uton sa iyang mga paglaum sa pagkaplag sa usa ka dapit nga gipuy an sa usa ka langyaw nga kaliwat, ug natakyapan sa magsisimba sa mga diosdios. Diha sa mga kakahoyan gipatindog ang mga halaran sa mini nga mga dios, ug gihimo ang mga halad nga tawo diha sa silingang mga kabungtoran. Samtang migunit siya sa diosnong saad, dili nga walay makapahingawa nga mga tilimad on nga siya mipatindog sa iyang balongbalong. Unya “mipakita si Jehova kang Abram ug miingon kaniya: Sa imong kaliwatan igahatag Ko kining yutaa.” Nalig on ang iyang pagtoo niini nga pasalig nga ang diosnong presensya nag uban kaniya, nga siya dili pasagdan ngadto sa gahum sa dautan. “Ug nagpatindog siya didto sa usa ka halaran alang kang Jehova nga nagpakita kaniya.” Ingon nga usa ka lumalangyaw, sa wala madugay mibalhin siya ngadto sa usa ka dapit duol sa Betel, ug didto nagtukod na man usab siya ug halaran, ug nagsangpit siya sa ngalan ni Jehova. PM 153.1

Si Abraham, “ang higala sa Dios,” naghatag kanato ug usa ka angayan nga sumbanan. Iya ang usa ka kinabuhi sa pag ampo. Bisan diin siya magpatindog sa iyang balongbalong, duol niini nagpatindog siya sa iyang halaran. nga magasangpit sa tanan sa sulod sa iyang kampamento ngadto sa paghalad sa huntag ug sa gabn. Sa diha nga kohaon ang iyang balongbalong, nagpabilin ang iyang halaran. Sa nagsunod nga mga tuig, taliwala sa mga Canaanhon nga nagsuroysuroy dihay nakadawat ug paghimangno gikan ni Abraham; ug sa diha nga ang usa kanila makaabut niana nga halaran, siya mahibalo kong kinsa ang diha nga una kaniya; ug sa diha nga napatindog na niya ang iyang balongbalong, iyang ayohon ang maong halaran, ug didto magsimba sa buhi nga Dios. PM 154.1

Nagpadayon si Abraham sa pagpanaw paingon sa habagatan; ug sa makausa pa gisulayan ang iyang pagtoo. Gipugngan sa mga langit ang ilang ulan, mihunong sa pag ilig ang mga sapa ngadto sa mga kawalogan, ug nalaya ang mga sagbut diha sa mga kapatagan Ang mga panon sa mga carnera ug sa mga baka walay nakaplagan nga kasibsiban, ug ang kamatay tungod sa kagutom maoy naghulga sa tibook nga kampamento. Wala ha karon ang patriarka magsukmat sa mga pagmando nga Diosnon? Wala ba siya molingi nga may pangandoy sa kadagaya didto sa Caldehanon nga mga kapatagan? Ang tanan sa maikagon nagbantay kong unsay pagabuhaton ni Abraham, samtang nagsunodsunod ang mga kasamok diha kaniya. Samtang makita nga wala mabarag ang iyang pagsalig, nagbati sila nga dihav paglaum; gipasaligan siya nga ang Dios iyang higala, ug nga Siya gihapon ang nagagiya kaniya. PM 154.2

Si Abraham dili makapatin aw kanila sa mga mando nga Diosnon; wala pa niya makita ang iyang mga gipaabut; apan mikupot siya sa saad nga nag ingon, “Ikaw pagapanalanginan Ko ug pagapadakuon Ko ang imong ngalan, ug mahimo ikaw nga usa ka panalangin.” Uban sa mainiton nga pag ampo iyang gipamalandong kong unsa ang pag pag amping sa kinahuhi sa iyang katawohan ug sa iyang mga panon, apan wala siya magtugot nga ang mga kahigayonan magauyog sa iyang pagtoo diha sa pulong sa Dios. Aron sa paglikay sa gutom milugsong siya ngadto sa Egipto. Wala niya biyai ang Canaan, o diha sa iyang kinahilabihan nga kalisud wala mosilo balik ngadto sa Caldehanon nga yuta diin siya nagagikan, diin didto walay pagkanihit sa tinapay; apan nangita siya ug usa ka lumalabay nga dalangpanan nga kutob sa mahimo mahiduol sa Yuta sa Saad, nga naglaraw nga sa dili madugay mopauli siya ngadto sa dapit diin gipahimutang siya sa Dios. PM 155.1

Diha sa Iyang pagbantay gipahitabo ni Jehova kini nga pagsulay diha kang Abraham aron sa pagtudlo kaniya sa mga leksyon sa pagpasakop, sa pagpailub, ug sa pagtoo mga leksyon nga ibutang sa talaan alang sa kaayohan sa tanan kinsa nga kaulahian pagatawgon sa pag antos sa kasakitan. Gidala sa Dios ang Iyang mga anak sa usa ka agianan nga wala mahibaloi nila; apan dili Niya hikalimtan o isalikway sila nga nagbutang sa ilang pagsalig diha Kaniya. Iyang gitugot nga magaabut kang Job ang mga kasakitan, apan wala Siya magbiya kaniya. Iyang gitugot nga si Juan nga hinigugma pagahinginlan ngadto sa mahilit nga Patmos, apan gitagbo siya didto sa Anak sa Dios, ug ang Iyang mga panan-awon napuno sa mga talanawon sa dumalayon nga himaya. Ang Dios magtugot nga harangon sa mga pagsulay ang Iyang mga katawohan, aron nga pinaagi sa ilang pagkamakanunayon ug pagkamasinugtanon sila sa ilang kaugalingon madato sa espintu, ug ang ilang panig ingnan mahimong usa ka tuburan sa kusog ngadto sa uban. “Ako nahibalo sa mga hunahuna nga gihunahuna ko alang kaninyo, nagaingon si Jehova, mga hunahuna sa pakigdait, ug dili sa kadautan.” Jeremias 29:11. Ang maong mga pagsulay nga nagpabudlay sa hilabihan sa atong pagtoo, ug naghimo niini nga daw ang Dios nagbiya kanato, mao ang magdala kanato nga suod pa ngadto kang Cristo, aron atong itugyan diha sa Iyang mga tiil ang tanan tang mga kabug at, ug magaeksperyensya sa bugti nga paldgdait nga Iyang ihatag kanato. PM 155.2

Kanunay nga ginasulayan sa Dios ang Iyang katawohan diha sa hasohasan sa kasakitan. Diha sa kainit sa hasohasan mahimulag ang yamukmuk gikan sa tinuud nga bulawan sa Cristohanon nga kinaiya. Nagabantay si Jesus sa pagsulay; nasayud Siya kong unsa ang gikinahanglan aron sa pagputli sa bililhong metaliko, aron kini magasidlak sa silaw sa Iyang gugma. Pinaagi sa mahigpit nga mga pagsulay nga pantonon sa Dios ang Iyang mga sulogoon. Iyang sigurohon nga ang uban may mga gahum nga magamit diha sa pagpauswag sa Iyang bulohaton, ug Iyang ibutang kini nga mga tawo diha sa pagsulay; diha sa pagbantay Iyang dad on sila sa mga katungdanan nga magsulay sa ilang kinaiya, ug mapadayag ang mga apan ug mga kaluyahon nga natagoan gikan sa ilang kaugalingon nga kahibalo. Iyang hatagan sila ug mga higayon sa pagtarung niining maong mga apan, ug sa paghaum sa ilang kaugalingon alang sa Iyang pag alagad. Iyang ipakita kanila ang ilang kaugalingong mga kaluyahon. ug magatudlo kanila sa pagsandig diha Kaniya; kay Siya man lamang ang ilang panabang ug kasigurohan. Sa ingon niini nakab ot ang Iyang tumong. Sila ginaedukar, gibansay, ug gipanton, nga maandam sa pagtuman sa labing hataas nga katuyoan nga alang niini gihatagan sila ug mga gahum. Kong tawagon sila sa Dios alang sa paglihok, sila maandam ug ang mga manolunda nga langitnon makahiusa kanila diha sa buhat nga pagahumanon sa ibabaw sa yuta. PM 156.1

Sulod sa panahon sa iyang pagpuyo didto sa Egipto. si Abraham naghatag ug katinoan nga siya wala mahigawas gikan sa tawohanong kaluyahon ug pagkadili hingpit. Diha sa paglilong sa kamatuoran nga si Sara iyang asawa, iyang gibudhian ang usa ka walay pagsalig sa diosnong pagbantay, ang kakulang nianang madungganong pagtoo ug kaisug nga sa kahamili gipanig-ingnan diha sa iyang kinabuhi. Si Sara “maanyag nga pagatan awon,” ug wala siya nagduhaduha nga ang itomon nga mga Egiptohanon maibug sa maanyag nga dumoduong, ug nga aron sa pagsiguro sa babaye, sila dili magduhaduha sa pagpatay sa iyang bana. Nangatarungan siya nga wala siya makasala sa pagpamakak diha sa pagrepresentar ni Sara nga iyang igsuon; tungod kay siya anak man sa iyang amahan, apan dili sa iyang inahan. Apan kini nga pagtabon sa tinuud nga relasvon tali kanilang duha, maoy usa ka limbong. Ang walay pagtipas gikan sa estrikto nga kabuotan makatagbo sa kahimuot sa Dios. Tungod sa kakulang ni Abram sa pagtoo, si Sara nabutang diha sa katalagman nga dako. Sa pagkahibalo sa hari sa Egipto mahitungod sa kaanyag niya, gipatawag si Sara ngadto sa iyang palasyo aron himuon siya nga asawa niya. Apan si Jehova, sa Iyang dakong kalooy, nagpanalipod kang Sara pinaagi sa pagpadala ug mga paghukom diha sa harianon nga panimalay. Pinaagi niini ang hari nakahibalo sa tinuud nga kahimtang, ug tungod sa kalagot nga gilimbongan siya, iyang gipanuy an si Abraham, ug giuli ngadto kaniya ang iyang asawa, nga nag ingon, “Unsa ba kini nga imong gibuhat kanako?...Ngano man nga miingon ka, nga siya imong igsuon nga babaye, sa pagkaagi nga siya gikoha ko aron maasawa ko? Busa karon, tanawa, ang imong asawa, dawata, ug lumakaw ka.” PM 156.2

Gipaboran pag ayo si Abraham sa hari; bisan karon si Faraon dili magtugot nga may kadaut nga pagahimuon kaniya o sa iyang kauban, kondili nagmando nga may usa ka bantay ang maggiya kanila nga luwas sa katalagman gikan sa iyang mga utlanan. Niining panahona, gihimo ang mga balaod sa pagdili sa mga Egiptohanon gikan sa pagpakig uban sa langyaw nga mga magbalantay sa bisan unsa nga pagkasandurot sama sa pagkaon o sa pag inom uban kanila. Ang kang Faraon nga pagpahawa ni Abraham mapuanguron ug mahatagon; apan iyang gimandoan sila sa pagpahawa sa Egipto, tungod kay wala siya mangahas sa pagtugot kaniya sa pagpabilin. Sa walay kahibalo ang hari hapit na unta maghimo ug kadaut nga seryoso ngadto kaniya; apan mipatunga ang Dios, ug giluwas ang hari gikan sa paghimo ug hilabihan ka dako nga sala. Nakita ni Faraon niini nga dumoluong ang usa ka tawo nga gipasidunggan sa Dios sa langit, ug nahadlok siya nga anaa sa iyang ginharian ang usa nga sa walay duhaduha ilalum sa diosnong pagdapig. Kong magpabilin si Abraham sa Egipto, ang iyang nagatubo nga bahandi ug kadungganan malagmit makapaukyab sa kasina o sa kaibug sa mga Egiptohanon, ug unya may mahitaboo kaniya nga ang hari maoy manubag, ug maoy makadala pag usab sa mga paghukom diha sa harianon nga panimalay. PM 157.1

Ang pasidaan nga nahatag ngadto kang Faraon nagmatuud sa panalipod ngadto kang Abraham sa iyang umalabut nga pagpakigsandurot sa pagano nga mga katawohan; kay ang butang dili matagoan, ug nakita nga ang Dios nga gisimba ni Abraham magapanalipod sa Iyang sulogoon, ug nga ang bisan unsa nga kadaut nga himuon nganha kaniya pagabalosan. Maoy usa ka makatalagmanong butang ang paghimo ug kadaut sa usa sa mga anak sa Han sa langit. Nagpasabut ang salmista niini nga kapitulo sa eksperyensya ni Abraham sa iyang paghisgut sa pinili nga mga katawohan sa Dios nga nag ingon, “gibadlong Niya ang mga hari tungod kanila, nga nagaingon: Dili mo paghilabtan ang Akong mga dinihog, ug ayaw pagbuhata ang kadautan sa Akong mga manalagna.” Salmo 105:14, 15. PM 157.2

Duna’y usa ka makapaikag nga pagkamaingon ingnon taliwala sa eksperensya ni Abraham sa Egipto ug kana sa iyang kaliwatan, pagkatapos sa gatusang tuig. Nakalakaw sila ngadto sa Egipto mahitungud sa kagutom, ug nagpuyo didto sa makadiyut. Tungud sa pagpakita sa diosnong paghukom laban kanila, ang kahadlok sa ila nakapukan sa mga Egiptohanon; ug, sa gipadato sila sa mga gasa sa mga pagano, mihula sila uban sa dakong galam’on. PM 158.1